Гештальтпсихология

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 2 бет
Таңдаулыға:

Гештальтпсихология - ХХ ғ. 10жылдарынан бастап 30 ж. ж дейін Германияда орын алған психологиялық бағыт. Гештальтпсихологияның негізгі өкілдері (М. Вертгеймер, В. Келлер, К. Коффка) Берлин университетінде жұмыс істеген, сондықтан кейде гештальтпсихологияны Берлин мектебі деп те атайды. Гештальтпсихологияда ары қарай өңдеуге Австриялық мектептің алдын қойған бүтіндік мәселесі көтерілді, оның шешімін табу мақсатында гештальтпсихология элементаристік методология шекарасынан шығып, оны теориялық және экспериментальдық критикаға ұшыратып, және психика мен сананы зерттеудің бүтін амалын қарастырады.

Гештальтпсихологияның философиялық негізі критикалық реализм есептеледі, оның негізгі күйлері Э. Герингтің, Э. Махтың, Э. Гуссерльдің және И. Мюллердің философиялық ойларына өте жақын. Гештальтпсихологияға сәйкес, адам үшін бір - бірінен бөлек екі әлем бар: уайымдардың арғы жағында орналасқан физикалық әлем, және біздің уайымдар әлемі, оны гештальтпсихологияда біресе объективті, біресе субъективті деп түрлі контекстерде атаған. Гештальтпсихология бұл соңғы әлемді екі қатынаста қарастырады: физикалық реальділік (сыртқы әлем әсерлерінің мидағы бейнелеу процестері) және психикалық (феноменальді) реальділік ретінде, олар өзара изоморфизм қатынастарымен байланысады (екі жақты бірегей сәйкестіктер) .

Осыдан гештальтпсихологияның психологиялық заңдылықтары мидың физиология заңдылықтарына жатады. Сонымен гештальтпсихология сана феномендерінің зерттелуін феноменологиялық өзін - өзі бақылау әдісін пайдалана отырып зерттеуден бас тартпайды. Сананың өзі қандай да бір динамикалық бүтіндік ретінде қабылданады, кеңістік оның әрбір нүктесі басқалармен (физикада электромагниттік толқындар көмегімен) әсерленеді . Бұл кеңістіктің анализі ретінде көрініс береді.

Гештальттің түрлі формалары Гештальтпсхологияда елестеуші қозғалыстар, формалар соның ішінде фигуралар фон, оптика геометриялық иллюзиялар түрінде зерттеледі. Сонымен қатар қабылдау факторлары бөлінді, физикалық элементтер топтарда оған сәйкес психологиялық кеңістікте бүтін гештальттарға топтастыруға әсер етеді: “сәйкестік факторы”, “жақсы жалғасу факторы”, (гештальт бейнемулерге, бір - бірімен қозғалғанда “сұранысы болатын”, айтарлықтай қарапайым конфегурациялар элементтері біріктіріледі, “жалпы тағдыр факторы”(1 гештальтқа бірігу, мысалы көптеген нүктелер арасынан бір бағытта қозғалатын 3нүкте, өзге бағыттарда жылжитын нүктелер т. б. ) . Топтастыру принципінің негізінде психологиялық кеңістіктің айтарлықтай жалпы заңы жатыр - шекаралар заңы, яғни бұл кеңістіктің айтарлықтай тұрақты, қарапайым және экономды конфегурацияға ұмтылуы. Гештальтпсихология тұрғысынан берілген бас миындағы түрлі электрлік процестердің феноменальді көрінісі (түрлі бағыттағы токтардың түзілуі, мидың жеке бөліктерінің электр зарядтарымен қанығуы т. с. с. ) . Осы психофизикалық мәселелердің шешілуін гештальтпсихологияда негізін қалаған К. Гольдштейннің “антилокализационизм” көзқарасын ендіруі салдарынан әділ критикаға ұшырады және көптеген неврологтар мен нейропсихологтармен бас тартылған.

Ойлау мәселелерін өңдеуде гештальтпсихология бихевиористік көзқарастар қабілеттер түзілу жолы үлгілер мен қателер арқасында қатал критикаға ұшырады және психологиялық айналымға проблемалық ситуация, инсайт, сонымен бірге ойлауды экспериментальды зерттеудің жаңа әдісін - іштей талқылауды енгізді, ол гештальтпсихологияның негізгі сыртқа шыға берді және ойлау процестерінің жасанды объективті зерттеуін ұсынды М. Вертгеймер, К. Дункер т. б. Алайда жануарларда және адамдарда шығармашылық ойлауды түсіндіруде гештальтпсихологияда шығармашылық тапсырмаларды шешу процесінде субъективтінің белсенділігі мен өткен тәжірибесіндегі ролін жоққа шығарады, мұндай шешімнің шығу нәтижелері сол процестердің жақсы гештальттардың осында және қазір түзілуде психологиялық кеңістікте құрылады.

ХХ ғ. 20- жылдары К. Левин адамның психикалық әлемінің моделін толықтырып әрі тереңдету амалын ұсынды, оған « тұлғалық өлшеуді» енгізді.

Гитлерліктердің билікке келгенінен бастап, гештальтпсихологиясы мектеп ретінде көптеген эмиграция нәтижесінде тарқады. Гештальтпсихология идеялары необихевиоризімнің қабылдау психологиясының (New 200K), когнитивті психологияның, ғылымдағы жүйелік амалдың, психологиясының практикасының жеке бағыттарының (жиірек, гештальттерапияның( кейбір, тұлғааралық конститутциялардың (Ф. Хайдар) т. б дамуына күшті әсер етті. Сонымен бірге гештальтпсихология сыншылары (олардың қатарында Л. С. Выготский, Лейнуигская мектебі т. б болған) антитарихы мен антигенетизмді ерекшелеген, гештальттар түзілу процесін толық мойындамау, психология заңдылықтарын мидың физиологиялық жұмысының принциптеріне ауыстыру жоспарында редукционистік талаптар орнатты.

ХХғ - 70 жылдарының соңында психологиядағы жүйелік тәсілдік идеялдарының дамуымен гештальтпсихологияға белгілі бір қызығушылық туындағанын байқауға болады, бұның дәлелі халықаралық «Гештальттеориялар мен оның қосымшалар қоғамының түзілуіні және сәйкес журналдың жарыққа шығуы есептеледі»

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.