Көкшетау-Бурабай аймағында курортты-рекреациялық шаруашылықтың дамуы
Кіріспе
І тарау Көкшетау.Бурабай аймағындағы куротты.рекреациялық шаруашылықтың дамуы
1.1 Көкшетау.Бурабай рекреациялық ресурстарын зерттеу мен туристік меңгеру
1.2 Көкшетау.Бурабайда туризмнің дамуының әлеуметтік.экономикалық ролі
ІІ тарау Көкшетау.Бурабай куротты шаруашылығының рекреациялық жағдайлары
2.1 Туризм дамуының табиғи.географиялық жағдайлары
2.2 Көкшетау.Бурабай куротты.рекреациялық шаруашылығының қазіргі кездегі күйі
2.3 Көкшетау.Барабай куроттарының дамуының өзекті мәселелері мен перспективасы (болашағы)
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
І тарау Көкшетау.Бурабай аймағындағы куротты.рекреациялық шаруашылықтың дамуы
1.1 Көкшетау.Бурабай рекреациялық ресурстарын зерттеу мен туристік меңгеру
1.2 Көкшетау.Бурабайда туризмнің дамуының әлеуметтік.экономикалық ролі
ІІ тарау Көкшетау.Бурабай куротты шаруашылығының рекреациялық жағдайлары
2.1 Туризм дамуының табиғи.географиялық жағдайлары
2.2 Көкшетау.Бурабай куротты.рекреациялық шаруашылығының қазіргі кездегі күйі
2.3 Көкшетау.Барабай куроттарының дамуының өзекті мәселелері мен перспективасы (болашағы)
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1998 жылдан бастап Астана қаласы – Қазақстанның астанасы – Үкіметтің ресми резиденциясы мен елдің басқарушы орталығы. 1999 ж. Көкшетау қаласы Ақмола әкімшілік орталығы болды және Көкшетау-Бурабай аймағы астананың даму жоспарына кіргізілген болатын. Көкшетаудың қазіргі кездегі әкімшілік статусы осы аймақтың дамуы мен гүлденуіне көмектеседі, осыған байланысты рекреациялық және туристік ресурстар меңгеріледі, осы арқылы таңдалған тақырып өзекті болып отыр.
Көкшетау-Бурабай аймағы – Қазақстанның солтүстігінің ең әдемі орын. Бұл – сұр жартастар мен қылқанды жапырақ ормандарының, әсем таулар мен тұнып жатқан өздереінің таңғажайып өлкесі, даланың тамаша аралы. Таулардың, ормандардың және көлдердің үйлесімі ландшафттардың тек қайталанбас сұлулығы ғана емес, ерекше емдік климатты да құрап отыр.
Көкшетау-Бурабай аймағы – санаторийлер, профилакторийлер, демалыс үйлері мен спорттық-сауықтыруң лагерьлерінің өлкесі. Өзінің әдемілігімен және сұлулығымен Ресейдің, Қазақстанның әр бұрыштарынан және ТМД елдерінен ондаған мың адамды тартады. Бурабай қымызбен, емдік батпағымен және минералды су көздерімен атақты. Куротта, әсіресе, дала шөптері мен шыршалы орманның ғажайып иісіне қаныққан таза ауа ерекше жағымды.
Көкшетау-Бурабай аймағы – Қазақстанның солтүстігінің ең әдемі орын. Бұл – сұр жартастар мен қылқанды жапырақ ормандарының, әсем таулар мен тұнып жатқан өздереінің таңғажайып өлкесі, даланың тамаша аралы. Таулардың, ормандардың және көлдердің үйлесімі ландшафттардың тек қайталанбас сұлулығы ғана емес, ерекше емдік климатты да құрап отыр.
Көкшетау-Бурабай аймағы – санаторийлер, профилакторийлер, демалыс үйлері мен спорттық-сауықтыруң лагерьлерінің өлкесі. Өзінің әдемілігімен және сұлулығымен Ресейдің, Қазақстанның әр бұрыштарынан және ТМД елдерінен ондаған мың адамды тартады. Бурабай қымызбен, емдік батпағымен және минералды су көздерімен атақты. Куротта, әсіресе, дала шөптері мен шыршалы орманның ғажайып иісіне қаныққан таза ауа ерекше жағымды.
Көкшетау-Бурабай аймағында курортты-рекреациялық шаруашылықтың дамуы ғылыми жұмысына
ПІКІР
Ғылыми жұмыс кіріспеден, негізгі І,ІІ тараудан, бөлімдерден, қорытындыдан тұрады. Ғылыми жұмыстың негізі Көкшетау-Бурабай аймағында курортты-рекреациялық шаруашылықтың дамуы жөнінде жасалған. Зерттеу нәтижесінде Көкшетау аймағының экологиялық және курортты-рекреациялық шаруашылығы зерттелді.
Қарастырылып отырған жұмыста Қазақстанның солтүстігінде, Астана мен Көкшетау қалаларының арасында таңғажайып аудан орналасқан, нағыз оазис - географиялық атауы Көкшетау үстірті, ал жергілікті жол көрсетушілер оны Қазақстандық Швецария деп атайтын Көкшетау-Бурабай аймағының туризм салалары, курорттық зоналары, дамуы, қазіргі кездегі күйлері айқын ашып көрсетілген. Сонымен қатар, климаты мен тұрғындары жөнінде де кең түсінік берілген.
Сонымен, Рахым Арыстанбектің Көкшетау-Бурабай аймағында курортты-рекреациялық шаруашылықтың дамуы ғылыми жұмысына жақсы деген баға беремін, және оқушылардың ғылыми жұмыстар байқауына қатысуына ұсынамын.
№107 лшицейдің экология
пәнінің мұғалімі
Нұрғалиев Ә.Қ.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
І тарау
Көкшетау-Бурабай аймағындағы куротты-рекреациялық шаруашылықтың дамуы
1.1
Көкшетау-Бурабай рекреациялық ресурстарын зерттеу мен туристік меңгеру
1.2
Көкшетау-Бурабайда туризмнің дамуының әлеуметтік-экономикалық ролі
ІІ тарау
Көкшетау-Бурабай куротты шаруашылығының рекреациялық жағдайлары
2.1
Туризм дамуының табиғи-географиялық жағдайлары
2.2
Көкшетау-Бурабай куротты-рекреациялық шаруашылығының қазіргі кездегі күйі
2.3
Көкшетау-Барабай куроттарының дамуының өзекті мәселелері мен перспективасы (болашағы)
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі.
1998 жылдан бастап Астана қаласы - Қазақстанның астанасы - Үкіметтің ресми резиденциясы мен елдің басқарушы орталығы. 1999 ж. Көкшетау қаласы Ақмола әкімшілік орталығы болды және Көкшетау-Бурабай аймағы астананың даму жоспарына кіргізілген болатын. Көкшетаудың қазіргі кездегі әкімшілік статусы осы аймақтың дамуы мен гүлденуіне көмектеседі, осыған байланысты рекреациялық және туристік ресурстар меңгеріледі, осы арқылы таңдалған тақырып өзекті болып отыр.
Көкшетау-Бурабай аймағы - Қазақстанның солтүстігінің ең әдемі орын. Бұл - сұр жартастар мен қылқанды жапырақ ормандарының, әсем таулар мен тұнып жатқан өздереінің таңғажайып өлкесі, даланың тамаша аралы. Таулардың, ормандардың және көлдердің үйлесімі ландшафттардың тек қайталанбас сұлулығы ғана емес, ерекше емдік климатты да құрап отыр.
Көкшетау-Бурабай аймағы - санаторийлер, профилакторийлер, демалыс үйлері мен спорттық-сауықтыруң лагерьлерінің өлкесі. Өзінің әдемілігімен және сұлулығымен Ресейдің, Қазақстанның әр бұрыштарынан және ТМД елдерінен ондаған мың адамды тартады. Бурабай қымызбен, емдік батпағымен және минералды су көздерімен атақты. Куротта, әсіресе, дала шөптері мен шыршалы орманның ғажайып иісіне қаныққан таза ауа ерекше жағымды.
Бурабай - халықарарлық мәнге ие курорт. Дәрігерлер мен демалушылардың жалпы пікіріне қарағанда, Көкшетау-Бурабайда басты емші болып табиғат табылады. Оның 5 негізге емдеу кабинеттері бар: орман, су, тау, ауа және күн.
І тарау. Көкшетау-Бурабай аймағындағы куротты-рекреациялық шаруашылықтың дамуы
0.1. Көкшетау-Бурабай рекреациялық ресурстарын зерттеу мен туристік меңгеру
Қазақстанның минералды баулары мен сумен емдеу жерлері туралы алғашқы мәліметтер 13901-жылдары басталған. Темір жорықтары жазбаларынан табылған.
1834 ж. Ф.Геблер Шығыс Қазақстан облысындағы Рахманов бұлақтарының минералды бастауларына толықтай сипаттама берді, 1849 ж. А.Ванглаш қапаларасандық минералды бастауларды зерттеді. Қазақстанда 1917 жылға дейін Шымғанда таулы-климаттық станция болағн. Қазақстан территориясындағы бальнеологиялық бастауларды жүйелі түрде зерттеу ХХ-ғасырдың 30-жылдардан бастап джүргізіле бастады. Өазір Қазақстанда 20 санаторийлік-курорттық меккемелер қызмет етеді, оның ішінде 12 санаторий, 2 пансионат, 6 демалыс үйі кіреді. Жатын төсектің жалпы саны шамамен 9500 болғандықтан, жыл сайын 175 мыңнан астам адамды сауықтырып және демалдырып жіберуге мүмкіндік бар. Соңғы жылдары емдеуші жатын желісінің өсуіне байланысты (1,4 есе) санаторийлік-курорттық мекемелердің құрылымы өзгерді - санаторийлердің үлесті салмағы 70%-ға дейін өсті және бүгінде ауруларды емдеу жай ғана демалудандан басым болып отыр, бұл жағдай тұрғындардың жалпы денсаулығына қолайлы әсер етуде.
Қазақстанда бүгінде санаторийлік төсекпен қамтамасыз етілу жөнінде ТМД елдерінің ішінде соңғы орында тұр. 10 мың тұрғынға бар болғаны 3,3 төсек, ал норма 141 төсек. Тек Өзбекстан ғана төмен қамтамасыздыққа ие - бар болғаны 3,2 төсек. Қолданылатын шаралар республикадағы қамтамасыздықты жақын арада шамамен 4,0 төсекке жеткізбекші. Алайда бұл санның өзі - республика азматтарының демалуы үшін барлық жағдайды қамтамасыз ету үшін жеткіліксіз.
Республикадағы емдеу орындары қазақстан территория бойынша біркелкі таралмағын. Көкшетау аймағында желі жақсы дамыған, мұнда Шортанды-Бурабай курортты запасы қалыптасқан. Алматы зонасындағы санаторийлық-курорттық мекемелердің жалпы саны болашағы, қуатты және дислокациясы бойынша Қазақстанның қалыптасып жатқаноңтүстік астанасы туралы, Алматы қаласы туралы, Алматы курорттық зонасы туралы пайымдауға мүмкіндік береді. Табиғи климаттық жағдайлары және минералды сулары мен батпақты көлдері санаторийлі-курортты мекемелерді ұйымдастыруға мүмкіндік тудырып тұрса да, Ақтөбе, Қарағанды, Солтүстік Қазақстан, Ақмола және Жезқазған облыстарында санаторийлық-курорттық мекеме орындары жоқ.
Тарихи аспектіде республикадағы көне профодақтық емдеу орны болып жүз жылдығы 1984 ж.аталып өткен Арасан-Қапал санаторийі саналады. Өзінің 50-жылдық мерейтойын атап өткен курорттар қатарына Алма-арасан, Яны-Курган, Түркісіб кіреді. Бұрынғы демалыс үйлерінің негізінде құрылған жаңа емдеу орындары болып Жайық, Мерке, Сосновый бор санаторийлері, емдеуші пансионаттар Светлый, Манкент саналады. Миокард инфрактын алған, асқазан және өт шығару жолдарына операция жасалған, неврологиялық ауру адамдарға арналған санаторлы-курортты көмектің арнайы түрлері толық көлемде дамыған. Балалы ата-аналарды емдеуге арналған Көктем санаторийі Қазақстанда үлкен атаққа ие. Барлық демалыс үйлері жазда қызметкерлерге отбасылық демалыс жариялайды.
Спектрлі климаттан, тұнбалардан, әртүрлі минералды сулар мен емдік батпақтардан басталып, радон, бром, йод, кремний қышқылы мен басқа да көптеген компонеттер концентрациясының деңгейі жоғары минералды сулардың бірегей бастауларымен аяқталатын аймақтаң табиғи емдік факторларының политрасы бай болып келеді. Қазақстанда 70-тен астам емдік батпақты көлдер мен қоры меңгерілген минералды сулардың 300-дей бастауларына ие. Тіпті келтірілген орын сипаттамалары толық болмаса да, санаторлы-курортты көмектің потенциалы айтарлықтай бай екеніне көз жеткізуге болады, мұның барлығы қазір Қазақстанда бар және жақын арада белсенді даму мүмкіндігіне ие, өйткені 10 мың тұрғынға келетән төсек орын норма бойынша 14,1 төсек болса да, республиканың профодақтық емдеу орындарының үлесіне тек 3,4 төсек қана тиеді.
Республикада қазіргі заманға лайық сосновый бор, Шортанды, Арасан-Қапал, Мерке, Муялды, Көктем санаторийлерінің емдік-диагностикалық корпустары қызмет етеді.
Түрксіб, Мерке санаторийлерінде 500 орындық клуб-асхана, Муялды санаторийінде сумен емдеу орындары 12612 к.салынған.
Ұйықтау корпустары Мерке санаторийінде 300 орын, Түрксібте - 278 орын, Көктемде - 250 орын, Муялдыда - 312 орын, Сосновый борда - 372 орынға арналып енгізілген.
Курортты аудан территориальді бөлім ретінде келесі функционалды элементтерді өзіне қосады:
Курортты зона, мұнда емдік-сауықтыру орындары (санаторийлер, демалыс үйлері, пансионаттар және т.б.) және пайдаланатын табиғи емдік ресурстар, құрылғылар мен ғимараттар, сонымен қатар жалпы курорттық мекемелер мен демалушыларға қызмет көрсететін орындар орналасады;
Курорт территориясында тұрақты өмір сүретін тұрғындарға арналған селитебті зона;
Курортты қамтамасыз ету қызметтері орналасқан коммунальды-шаруашылық зонасы;
Орман-бақты өсімдіктер мен табиғи ландшафттар зонасы 2.
Курорттардың табиғи емдік ресурстарын сақтау үшін және оларды жүдеуінің және ластануының алдын алу үшін санитарлы қорғау округтері анықталды. Санитарлы қорғау округтерінің территориясында курорттың емдік қасиеттерін қорғауды қамтамасыз ететін ерекше режим қойылады.
Қайсібір табиғи фактордың басым болуына байланысты курорттар мынандай болып бөлінеді:
Бальнеологиялық;
Батпақтық;
Климаттық;
Жалпы алғанда ғаламатқа таң қалып, оны құдайдың құдіретіне жатқызу тән нәрсе. Сонау алыс ғасырдарда дала желі мен күнге тотыққан көшпенділер жазық даланың ортасынан ойып орын алған үнсіз күңгірт-жасыл ағаштар тыныштығын тауып, онң салқындығына, көптеген аңдар мен құстарға азық пен пана берген өсімдіктің молдығына және ағаштардың ұлы қорғаушы күштеріне, шөлдегі көгілдір көлдерге қайран қалып, таң-тамаша болысады. Сап-сары, төрт жағынан қарасаң да күйіп тұрған далада - кенет жасыл орманға тап болу! Ал арғы түбінде жасырынып жатқан көз көрмеген ғалмат - ағаштармен көмкерілген таулар, тасты-жартасты жоталар, ертегідей дәуірлердің кейіпіндей болған үнсіз мүлгіген құздар, жұмбақ таңғажайып көгілдір көлдер. Осы жұмбақ әлем аңызға айналған бейнелерді тудырды. Олардың бірі бізге де жетті.
Бурабай-Боровоеның пайда болуы туралы аңызды кім білмейді; қазақтарға бір даланы беріп, артынан қордынының түбінен табиғи қазыналарды сілкіп, жер бетіне тастаған рахымы мол Алланы ше?! Аңызды ойлап тапқандар кем айтпады ма екен? Бозторғайдың күміс даусы сыңғырлаған ғажайып бай дала ше? Ал Баянауылдың, Қарқаланының, Наурызымның қылқанды ормандары мен көгілдір көлдері?! Құдіретті дала өзендері, сансыз көлдер, құстар мен аңдардың қоныстары; Балқаштың су алыптары, Алатау мен Алтайдың қалың адам өте алмас орманды тау жоталарын қайда қоясыз? Бірақ осындай алуан түрлі, әрі бай тартулардың ішінде Бурабай да елеусіз қалған жоқ.
Тағы аң мен балыққа бай қалың ормандар мен тылсым көлдер адамзат үшін баспана болды. Көкшетау - Бурабай аймағындағы археологтар тас дәуірінде өмір сүрген алғашқы адамның құралын тапты. Қола дәуірінің үйінділерін зерттеу, мұнда тек аңшылар ғана емес, жер өңдеушілер мен малшылардың да өмір сүрген екен.
Қазір курортты өлкенің атауы қайдан шыққанын нақты анықтау мүмкін емес.
Халық аузында қасиетті түйе туралы поэтикалық аңыз сақталып қалған.
Көкшетау даласында екі өркешті, қардай аппақ сұлу түйе Бура өмір сүрген екен. Күшті, әрі өлмес түйе тұлпар сияқты жүйрік болған екен. Үнсіз, тұйық, сенгіш түйе дала тұрғындарының тыныштығын бұзбаған. Жұт немесе соғыс жақындағанда да ол туған өлкеге келіп, ұзақ өкіреді екен. Түйенің жан дауысын естіген жұт топталып, қылыш-қанжарларын қайрап, жаумен айқасқа дайындалады екен. Халық түйені кие тұтып, улы садақтан, тіл-көзден сақтап жүреді. Бірақ бір күні су ішер жеріне келе жатқанда Бураға Орта жүз ханы Абылайдың үлкен ұлы Қасым хан кездеседі. Өзінің жігіттерінің алдында күші мен мергендігін мақтан тұтатын Қасым түйенің дәл жүрегіне жебесін қадайды. Бураның жан дауысы шыға, алдыңғы аяқтарымен құлайды. Қатігез хан одан әрі қарқылдай, улы жебенің біреуін түйенің басына, көзіне, өліп бара жатқан түйенің ішіне жібереді. Түйе ащумен өкіреді, халық осыдан кейін Абылайдың хандық билігінің соңы келгенін түсінеді.
Түйенің көз жасы мен қаны бір өзенге айналып, қайғыдан қарайып кеткен көлге қарай ағады. Бура су жұтайын деп еңбектегенде Қасым қисық қылышымен түйенің ақ денесін шауып түседі. Бура суға жетпей өледі, тасқа айналып, тау боп тұрып қалады.
Бура мәңгілікке орын тепкен жерді қазақтар Бурабай деп атап кеткен.
Қазақтар шұрайлы бор жерін қуана-қуана мекен етті. 1849 ж. Қотыркөл станциясын салды, келесі жылы Щучье кішігірім селосының негізін салды.
Бурабайды тіршілік көзіне айналдыруды шешкен бірнші адам Қазақ Зубов, ол мұнда өткен ғасырдың 70-жылдарында орын теуіп, Громовая өзенінде су диірменін салды, бұл диірменнің маңыңда Боровское атына ие болағн ауыл пайда болды. Жазғы демалыс кезінде мұнда буржуазияның өкілдері келе бастады. 80-жылдары демалыстағы генерал Пахалов жазғы уақыттағы пәтер сұранысын қанағаттандыру үшін осында екі жатақ салды. 1900 жылы Үлкен Шабақ көлінің жағасында ағылшын кәсіпкері Бергель шикізаты жеткілікті ет-консерві зауыт салды. Үлкен елді мекен пайда болуына байланысты 1898 ж. Бурабай орман шаруашылығы ұйымдастырылып, Омбыдан орман техникумы көшірілген. Техникум оқытушылары мен студенттері (техникум әлі күнге дейін бар( Бурабай орман массивін зерттеу мен қолайлы орналастыруды аз іс атқарған жоқ. Бурабайды зерттеу мен орналастыруда, сақтауда көп теп төккен - Ақмола мен Семей губернияларының жер ісі жөніндегі басқарушысы В.В.Барыншенцев. оның талап етуі арқылы 1900-1917 жылдары Бурабай көлінің солтүстік жағалауы мен Синюханың Шығыс баурайы бойында жолдар, Громовая өзенінен өтетін тас көмір салынды. Қымызбен емдейтін бірінші санаторийді Бурабайда 1910 жылы медицина докторы Емельянов салды. Санаторийдің ашылуы аурулардың ағылып келуіне жол ашты. Тек 1913 жылы мұнда 2 мың адам өзінің денсаулығын түзеді. Көп ұзамай кейбір омбылық мекемелердің танымдық санаторийлері ашыла бастады.
1.2. Көкшетау - Бурабайдағы туризмнің дамуының әлеуметтік-экономикалық ролі
Ақмола обылысы:
Ауданы: 78,1 мың шаршы шақырым
Тұрғындар саны: 675,8 мың адам
Тұрғындар тығыздығы: 8,7 мың адам
Құрылды: 1944 ж.
Облыс орталығы: Көкшетау, 1824 жылы құрылған.
Көкшетаудан Алматыға дейінгі қашықтық: 1615 км.
Облыс Қазақстанның Солтүстік аймағына жатады және Ақмола, Торғай, Қостанай, Павлодар облыстарымен, солтүстік шығыста - Ресейдің Омбы облысымен шектеседі.
Облыс территориясы таулы, үстірт жазықты сипаттайды. Солтүстік-шығыс бөлігін Батыс Сібір жазығының оңтүстік шеті алып жатыр, оңтүстік-батыс бөлігіне Сарыарқаның солтүстік шеті кіреді. Ең көркем жері - Көкшетау таулары, биік нүктесі - Көкше-947 м. Облыс беткейлік суларға бай, өзені кесіліп өтеді, шығыста - Селекті өзені. Тұщы және тұзды көлдер көп. Жер асты сулары кең қолданылады. Облыс қайыңды ормандарда орын тепкен Көкшетаудың еменді-қайды үйлері республикадан тыс жерлерде де атаққа ие. Климаты күрт континентальді, жазы жылы, қысы қатал.
Мұнда 675,8 мың адам өмір сүреді. Оның 191,3 мыңы қазақтар (облыс тұрғындарының 28,9%-ы). 261,8 мың орыс (39,5%), 82 мфң неміс (12,4%), 55,6 мың украин, (8,4 %), 25,4 мың поляк, сонымен бірге, басқа да ұлт өкілдері. Қала тұрғындарының саны - 40%, ауыл тұрғындарының саны - 60%.
Пайдалы қазбалардан тас көмір , диломит, алтын, әк, ас тұзы өндірілерді.
Экономикада дән шаруашылығы үлкен маңызға ие. Облыста ауылшаруашылық жерлері 6,6 млн га, егістікке 366,1 мың га жетеді, оның 80%-ын дән алып жатыр. Мал шаруашылығынң басты бағыты - жібек жүнді қойларды өсіру.
Тамақ және жабдық жасау өнеркәсібі дамыған. Ұлы Отан соғысы кезінде Кеңес Одағының басқа аймақтарынан осы облысқа көшірілген кішігірім шойынды-литийлі және маханикалық зауыттар базасында автоматты және жартылай автоматты таразылар шығаратын ірі зауыт салынды. Зауыт өнімі экспортқа шығарылады. Оттегілік демалатын аппаратура шығаратын зауыт республикада үлкен мәнге ие.
Көкшетаудың жылу - сумен қамтамассыздық сферасындағы мәселесі елге аян,оның әкімшілік статусын жоғарлату арқылы бірталай мәселелер шешіледі. Мысалы аймақтағы жалпы әлуметтік-экономикалық жағдайды жақсарту. Өйткені өнеркәсіптегі өндірісті қысқарту қаңтар-наурыз аралығында 1999 жылдың алғашқы үш айының деңгейін құрады -67,2%.
Солай бола тұрса да, қала шаруашылығын қалыпқа келтірілді, су жүретін тарапты қайта жасады, көшелер мен демлыс зоналарын жақсарту жұмыстары жүргізілуде. Ерекше қадамдар Көкшетау-Бурабай курортын Астананың даму жоспарына қосқаннан кейін және Жапониядан демеушлер табылғаннан соң пайда болды.
Облыс орталығын Көкшетауға көшіргеннен кейін мұнда экономиканы көтеруге бүкіл елге арналған емдеу орнына айналдыруға мүмкіндік туды.
1999 жылы 20-мамырында Ақмола облысының Еңбекшілдер ауданында Атансор атты Жаңа темір кен орнының ашылу салтанаты өтті. Онда шамамен 400-адам еңбек етеді. Жергілікті ел де вахталық әдіспен келгендер де.
Кащерн Елрово ААҚ кен орнының қожайындары мұнда қалыпты инфрақұрылым құрастыру үшін жұмыс істейді.
Кен орнының өзіне келсек, концерн директоры Радион Тен түсіндіргендей, ашық әдіспен алынатын рудаға деген сұраныс тұрақты болмақшы. Оны Қарағанды, Орал, Сібір металлургтері сатып алды.
Қор көпке дейін, шамамен болжаған 38 млн тонна рудасын 25 жыл бойына өндіріп алуға болады.
1999 жылы Көкшетау облысқа Зерінді, Шортанды және Еңбекшілдер аудандарын қосты. Коллапста жартылай мешел ауыл шаруашылығымен тікелей байланысқан өңдеуші өнеркәсіп орын алған.Жұмыссыздық деңгейі басқа аудандарға қарағанда жоғары болып қалып отыр. Алайда, әкім Сергей Кулагиннің айтуына қарағанда, президенттің Ақмола және Солтүстік Қазақстан облыстарының әкімшілік және территориалды құрылысы жөніндегі нұсқауы мәселелерді шешу үшін жаңа импульс берді.
Көкшетауға 21 облыстық мекемелер толығымен көшіп, орналасты. Қызметік және тұрғын қорларының инвентаризациясы өткізілді және барлық предсколокация қала қызметтерін қиындықсыз жеді.
Саяхатты жаны сүйетіндер Көкшетау-Бурабай аймағына жолға шықаннан кейін әртүрлі мақсатқа жеткісі келеді.Біреулері Территорияның ерекшеліктерімен танысқысы келеді, келесілері - табиғаттың сұлулығын тамашалап, орманның таза ауасын жұтқысы келеді. Үшіншілері үшін - туристік жорық - спорттық іс-шара. Басқа сөздермен айтқанда, Үш негізгі мақсаттық функцияларға бөлуге болады: танымдық, сауықтыру-спорттық және емдік.
Таным-психологиялық күшті қалыптастырудың ерекше формасы. Турист келген қызығушылық таныта отырып, ол жұмысқа деген ой тудырады, яғни таным адамның ой ойлауына және осы арқылы мида жиналып қалған психологиялық шаршаудан босатады.
Танымдық функция аймақтың табиғи, мәдени-тарихи, этнографиялық, шаруашылық және басқа да құндылықтарына деген туристің қызығушылығында байқалады.
Тарау 2. Көкшетау-Бурабай куротты шаруашылығың дамуының рекреациялық жағдайлары
2.1 Туризм дамуының табиғи климаттық жағдайлары
Қазақстанның солтүстігінде, Астана мен Көкшетау қалаларының арасында таңғажайып аудан орналасқан, нағыз оазис - бұл жердің географиялық атауы Көкшетау үстірті, ал жергілікті жол көрсетушілер оны Қазақстандық Швецария деп атайды. Бұл швецария үлкен емес. Оның маңында қазақ даласы орналасқан. Егер оны биіктік жотасынан қараса, онда бірден мынадай ой туады: атом соғысынан кейінгі бібітшілік. Көңілсіз сұр дала, таңғажайып айырмашылық. Жүз-екі жүз метр - тіптен ,басқа пейзаж.
Бурабай көтерілімдері айтарлықтай төмен. Төбелер Оманмен көмкерілген және спорттық қызығушылық тудырмайды. Тек батыс бөлігі ғана басқаша. Мұна биіктігі 947 метр болатын негізгі жота - Көкшетау орналасқан. Көкшетау тауының биік нүктесі - Синюха.
Синюханың екі шыңы бар: Оңтүстік және Солтүстік. Биігі - Оңтүстік. Таудың өзі - орманнан 50-150 метр көтеріліп жатқан ұзын жартасты жота. Кейде орман жұтып қойғандай көрінбей кетеді. Синюхадан оңтүстікке қарай Бурабай тауы (690м) орналасқан - кремет көріністі нүкте. Бурабай - бұл түйе. Шындығында , кейбір жерлерден қарағанда, бұл төбе екі өркешті түйені еске түсіреді. Қазір темір жол станциясы Куроты - Бурабай деп аталады. Оңтүстіккі қарай Шортанды шоқылары орналасқан, оның ішіндегі ең үлкені Жеке батыр (826м) деп аталады. Жай халық аузында - Ұйқыдағы батыр, өйткені тілмденген жота батырдың киімінде шақасынан жатқан профильді елестетеді.
Осы жартас туралы аңыз бар: жеке батыр баяғыда осы жерде күзетті тұрған кезде ұйқтап кетіпті. Құлаған жартас гүрсілі де, атқан таң шуылы да оны оята алмапты-мыс. Содан бері тау-алып болып ұйқтап жатыр.
Солтүстік шеті мен Синюха. Көгілдір шығанақ арасында жартастар орналасқан.үш апалы-сіңілі және Оқжетпес - мұнда бәрі түсінікті үлкен, ортаңғы және кіші ағайынды сипаттайтын үш жартас. Үлкені мен ортаншысы Ежик деп атайды. Ортаншысы мұрында, ал үлкені шалқасынан жатқан адамның ішін (қарнын) көз алдыңа келтіреді.
Оқжетпес шыңын келесі аңыз түсіндіреді: XVII ғасырда Абылай руының қазақтары қалмақтарды жаулап алып, бай олжаны биік тау етегінде бөліске салмақшы болады. Сұлу қалмақ қызының тағдырын ұзақ уақыт шеше ... жалғасы
ПІКІР
Ғылыми жұмыс кіріспеден, негізгі І,ІІ тараудан, бөлімдерден, қорытындыдан тұрады. Ғылыми жұмыстың негізі Көкшетау-Бурабай аймағында курортты-рекреациялық шаруашылықтың дамуы жөнінде жасалған. Зерттеу нәтижесінде Көкшетау аймағының экологиялық және курортты-рекреациялық шаруашылығы зерттелді.
Қарастырылып отырған жұмыста Қазақстанның солтүстігінде, Астана мен Көкшетау қалаларының арасында таңғажайып аудан орналасқан, нағыз оазис - географиялық атауы Көкшетау үстірті, ал жергілікті жол көрсетушілер оны Қазақстандық Швецария деп атайтын Көкшетау-Бурабай аймағының туризм салалары, курорттық зоналары, дамуы, қазіргі кездегі күйлері айқын ашып көрсетілген. Сонымен қатар, климаты мен тұрғындары жөнінде де кең түсінік берілген.
Сонымен, Рахым Арыстанбектің Көкшетау-Бурабай аймағында курортты-рекреациялық шаруашылықтың дамуы ғылыми жұмысына жақсы деген баға беремін, және оқушылардың ғылыми жұмыстар байқауына қатысуына ұсынамын.
№107 лшицейдің экология
пәнінің мұғалімі
Нұрғалиев Ә.Қ.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
І тарау
Көкшетау-Бурабай аймағындағы куротты-рекреациялық шаруашылықтың дамуы
1.1
Көкшетау-Бурабай рекреациялық ресурстарын зерттеу мен туристік меңгеру
1.2
Көкшетау-Бурабайда туризмнің дамуының әлеуметтік-экономикалық ролі
ІІ тарау
Көкшетау-Бурабай куротты шаруашылығының рекреациялық жағдайлары
2.1
Туризм дамуының табиғи-географиялық жағдайлары
2.2
Көкшетау-Бурабай куротты-рекреациялық шаруашылығының қазіргі кездегі күйі
2.3
Көкшетау-Барабай куроттарының дамуының өзекті мәселелері мен перспективасы (болашағы)
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі.
1998 жылдан бастап Астана қаласы - Қазақстанның астанасы - Үкіметтің ресми резиденциясы мен елдің басқарушы орталығы. 1999 ж. Көкшетау қаласы Ақмола әкімшілік орталығы болды және Көкшетау-Бурабай аймағы астананың даму жоспарына кіргізілген болатын. Көкшетаудың қазіргі кездегі әкімшілік статусы осы аймақтың дамуы мен гүлденуіне көмектеседі, осыған байланысты рекреациялық және туристік ресурстар меңгеріледі, осы арқылы таңдалған тақырып өзекті болып отыр.
Көкшетау-Бурабай аймағы - Қазақстанның солтүстігінің ең әдемі орын. Бұл - сұр жартастар мен қылқанды жапырақ ормандарының, әсем таулар мен тұнып жатқан өздереінің таңғажайып өлкесі, даланың тамаша аралы. Таулардың, ормандардың және көлдердің үйлесімі ландшафттардың тек қайталанбас сұлулығы ғана емес, ерекше емдік климатты да құрап отыр.
Көкшетау-Бурабай аймағы - санаторийлер, профилакторийлер, демалыс үйлері мен спорттық-сауықтыруң лагерьлерінің өлкесі. Өзінің әдемілігімен және сұлулығымен Ресейдің, Қазақстанның әр бұрыштарынан және ТМД елдерінен ондаған мың адамды тартады. Бурабай қымызбен, емдік батпағымен және минералды су көздерімен атақты. Куротта, әсіресе, дала шөптері мен шыршалы орманның ғажайып иісіне қаныққан таза ауа ерекше жағымды.
Бурабай - халықарарлық мәнге ие курорт. Дәрігерлер мен демалушылардың жалпы пікіріне қарағанда, Көкшетау-Бурабайда басты емші болып табиғат табылады. Оның 5 негізге емдеу кабинеттері бар: орман, су, тау, ауа және күн.
І тарау. Көкшетау-Бурабай аймағындағы куротты-рекреациялық шаруашылықтың дамуы
0.1. Көкшетау-Бурабай рекреациялық ресурстарын зерттеу мен туристік меңгеру
Қазақстанның минералды баулары мен сумен емдеу жерлері туралы алғашқы мәліметтер 13901-жылдары басталған. Темір жорықтары жазбаларынан табылған.
1834 ж. Ф.Геблер Шығыс Қазақстан облысындағы Рахманов бұлақтарының минералды бастауларына толықтай сипаттама берді, 1849 ж. А.Ванглаш қапаларасандық минералды бастауларды зерттеді. Қазақстанда 1917 жылға дейін Шымғанда таулы-климаттық станция болағн. Қазақстан территориясындағы бальнеологиялық бастауларды жүйелі түрде зерттеу ХХ-ғасырдың 30-жылдардан бастап джүргізіле бастады. Өазір Қазақстанда 20 санаторийлік-курорттық меккемелер қызмет етеді, оның ішінде 12 санаторий, 2 пансионат, 6 демалыс үйі кіреді. Жатын төсектің жалпы саны шамамен 9500 болғандықтан, жыл сайын 175 мыңнан астам адамды сауықтырып және демалдырып жіберуге мүмкіндік бар. Соңғы жылдары емдеуші жатын желісінің өсуіне байланысты (1,4 есе) санаторийлік-курорттық мекемелердің құрылымы өзгерді - санаторийлердің үлесті салмағы 70%-ға дейін өсті және бүгінде ауруларды емдеу жай ғана демалудандан басым болып отыр, бұл жағдай тұрғындардың жалпы денсаулығына қолайлы әсер етуде.
Қазақстанда бүгінде санаторийлік төсекпен қамтамасыз етілу жөнінде ТМД елдерінің ішінде соңғы орында тұр. 10 мың тұрғынға бар болғаны 3,3 төсек, ал норма 141 төсек. Тек Өзбекстан ғана төмен қамтамасыздыққа ие - бар болғаны 3,2 төсек. Қолданылатын шаралар республикадағы қамтамасыздықты жақын арада шамамен 4,0 төсекке жеткізбекші. Алайда бұл санның өзі - республика азматтарының демалуы үшін барлық жағдайды қамтамасыз ету үшін жеткіліксіз.
Республикадағы емдеу орындары қазақстан территория бойынша біркелкі таралмағын. Көкшетау аймағында желі жақсы дамыған, мұнда Шортанды-Бурабай курортты запасы қалыптасқан. Алматы зонасындағы санаторийлық-курорттық мекемелердің жалпы саны болашағы, қуатты және дислокациясы бойынша Қазақстанның қалыптасып жатқаноңтүстік астанасы туралы, Алматы қаласы туралы, Алматы курорттық зонасы туралы пайымдауға мүмкіндік береді. Табиғи климаттық жағдайлары және минералды сулары мен батпақты көлдері санаторийлі-курортты мекемелерді ұйымдастыруға мүмкіндік тудырып тұрса да, Ақтөбе, Қарағанды, Солтүстік Қазақстан, Ақмола және Жезқазған облыстарында санаторийлық-курорттық мекеме орындары жоқ.
Тарихи аспектіде республикадағы көне профодақтық емдеу орны болып жүз жылдығы 1984 ж.аталып өткен Арасан-Қапал санаторийі саналады. Өзінің 50-жылдық мерейтойын атап өткен курорттар қатарына Алма-арасан, Яны-Курган, Түркісіб кіреді. Бұрынғы демалыс үйлерінің негізінде құрылған жаңа емдеу орындары болып Жайық, Мерке, Сосновый бор санаторийлері, емдеуші пансионаттар Светлый, Манкент саналады. Миокард инфрактын алған, асқазан және өт шығару жолдарына операция жасалған, неврологиялық ауру адамдарға арналған санаторлы-курортты көмектің арнайы түрлері толық көлемде дамыған. Балалы ата-аналарды емдеуге арналған Көктем санаторийі Қазақстанда үлкен атаққа ие. Барлық демалыс үйлері жазда қызметкерлерге отбасылық демалыс жариялайды.
Спектрлі климаттан, тұнбалардан, әртүрлі минералды сулар мен емдік батпақтардан басталып, радон, бром, йод, кремний қышқылы мен басқа да көптеген компонеттер концентрациясының деңгейі жоғары минералды сулардың бірегей бастауларымен аяқталатын аймақтаң табиғи емдік факторларының политрасы бай болып келеді. Қазақстанда 70-тен астам емдік батпақты көлдер мен қоры меңгерілген минералды сулардың 300-дей бастауларына ие. Тіпті келтірілген орын сипаттамалары толық болмаса да, санаторлы-курортты көмектің потенциалы айтарлықтай бай екеніне көз жеткізуге болады, мұның барлығы қазір Қазақстанда бар және жақын арада белсенді даму мүмкіндігіне ие, өйткені 10 мың тұрғынға келетән төсек орын норма бойынша 14,1 төсек болса да, республиканың профодақтық емдеу орындарының үлесіне тек 3,4 төсек қана тиеді.
Республикада қазіргі заманға лайық сосновый бор, Шортанды, Арасан-Қапал, Мерке, Муялды, Көктем санаторийлерінің емдік-диагностикалық корпустары қызмет етеді.
Түрксіб, Мерке санаторийлерінде 500 орындық клуб-асхана, Муялды санаторийінде сумен емдеу орындары 12612 к.салынған.
Ұйықтау корпустары Мерке санаторийінде 300 орын, Түрксібте - 278 орын, Көктемде - 250 орын, Муялдыда - 312 орын, Сосновый борда - 372 орынға арналып енгізілген.
Курортты аудан территориальді бөлім ретінде келесі функционалды элементтерді өзіне қосады:
Курортты зона, мұнда емдік-сауықтыру орындары (санаторийлер, демалыс үйлері, пансионаттар және т.б.) және пайдаланатын табиғи емдік ресурстар, құрылғылар мен ғимараттар, сонымен қатар жалпы курорттық мекемелер мен демалушыларға қызмет көрсететін орындар орналасады;
Курорт территориясында тұрақты өмір сүретін тұрғындарға арналған селитебті зона;
Курортты қамтамасыз ету қызметтері орналасқан коммунальды-шаруашылық зонасы;
Орман-бақты өсімдіктер мен табиғи ландшафттар зонасы 2.
Курорттардың табиғи емдік ресурстарын сақтау үшін және оларды жүдеуінің және ластануының алдын алу үшін санитарлы қорғау округтері анықталды. Санитарлы қорғау округтерінің территориясында курорттың емдік қасиеттерін қорғауды қамтамасыз ететін ерекше режим қойылады.
Қайсібір табиғи фактордың басым болуына байланысты курорттар мынандай болып бөлінеді:
Бальнеологиялық;
Батпақтық;
Климаттық;
Жалпы алғанда ғаламатқа таң қалып, оны құдайдың құдіретіне жатқызу тән нәрсе. Сонау алыс ғасырдарда дала желі мен күнге тотыққан көшпенділер жазық даланың ортасынан ойып орын алған үнсіз күңгірт-жасыл ағаштар тыныштығын тауып, онң салқындығына, көптеген аңдар мен құстарға азық пен пана берген өсімдіктің молдығына және ағаштардың ұлы қорғаушы күштеріне, шөлдегі көгілдір көлдерге қайран қалып, таң-тамаша болысады. Сап-сары, төрт жағынан қарасаң да күйіп тұрған далада - кенет жасыл орманға тап болу! Ал арғы түбінде жасырынып жатқан көз көрмеген ғалмат - ағаштармен көмкерілген таулар, тасты-жартасты жоталар, ертегідей дәуірлердің кейіпіндей болған үнсіз мүлгіген құздар, жұмбақ таңғажайып көгілдір көлдер. Осы жұмбақ әлем аңызға айналған бейнелерді тудырды. Олардың бірі бізге де жетті.
Бурабай-Боровоеның пайда болуы туралы аңызды кім білмейді; қазақтарға бір даланы беріп, артынан қордынының түбінен табиғи қазыналарды сілкіп, жер бетіне тастаған рахымы мол Алланы ше?! Аңызды ойлап тапқандар кем айтпады ма екен? Бозторғайдың күміс даусы сыңғырлаған ғажайып бай дала ше? Ал Баянауылдың, Қарқаланының, Наурызымның қылқанды ормандары мен көгілдір көлдері?! Құдіретті дала өзендері, сансыз көлдер, құстар мен аңдардың қоныстары; Балқаштың су алыптары, Алатау мен Алтайдың қалың адам өте алмас орманды тау жоталарын қайда қоясыз? Бірақ осындай алуан түрлі, әрі бай тартулардың ішінде Бурабай да елеусіз қалған жоқ.
Тағы аң мен балыққа бай қалың ормандар мен тылсым көлдер адамзат үшін баспана болды. Көкшетау - Бурабай аймағындағы археологтар тас дәуірінде өмір сүрген алғашқы адамның құралын тапты. Қола дәуірінің үйінділерін зерттеу, мұнда тек аңшылар ғана емес, жер өңдеушілер мен малшылардың да өмір сүрген екен.
Қазір курортты өлкенің атауы қайдан шыққанын нақты анықтау мүмкін емес.
Халық аузында қасиетті түйе туралы поэтикалық аңыз сақталып қалған.
Көкшетау даласында екі өркешті, қардай аппақ сұлу түйе Бура өмір сүрген екен. Күшті, әрі өлмес түйе тұлпар сияқты жүйрік болған екен. Үнсіз, тұйық, сенгіш түйе дала тұрғындарының тыныштығын бұзбаған. Жұт немесе соғыс жақындағанда да ол туған өлкеге келіп, ұзақ өкіреді екен. Түйенің жан дауысын естіген жұт топталып, қылыш-қанжарларын қайрап, жаумен айқасқа дайындалады екен. Халық түйені кие тұтып, улы садақтан, тіл-көзден сақтап жүреді. Бірақ бір күні су ішер жеріне келе жатқанда Бураға Орта жүз ханы Абылайдың үлкен ұлы Қасым хан кездеседі. Өзінің жігіттерінің алдында күші мен мергендігін мақтан тұтатын Қасым түйенің дәл жүрегіне жебесін қадайды. Бураның жан дауысы шыға, алдыңғы аяқтарымен құлайды. Қатігез хан одан әрі қарқылдай, улы жебенің біреуін түйенің басына, көзіне, өліп бара жатқан түйенің ішіне жібереді. Түйе ащумен өкіреді, халық осыдан кейін Абылайдың хандық билігінің соңы келгенін түсінеді.
Түйенің көз жасы мен қаны бір өзенге айналып, қайғыдан қарайып кеткен көлге қарай ағады. Бура су жұтайын деп еңбектегенде Қасым қисық қылышымен түйенің ақ денесін шауып түседі. Бура суға жетпей өледі, тасқа айналып, тау боп тұрып қалады.
Бура мәңгілікке орын тепкен жерді қазақтар Бурабай деп атап кеткен.
Қазақтар шұрайлы бор жерін қуана-қуана мекен етті. 1849 ж. Қотыркөл станциясын салды, келесі жылы Щучье кішігірім селосының негізін салды.
Бурабайды тіршілік көзіне айналдыруды шешкен бірнші адам Қазақ Зубов, ол мұнда өткен ғасырдың 70-жылдарында орын теуіп, Громовая өзенінде су диірменін салды, бұл диірменнің маңыңда Боровское атына ие болағн ауыл пайда болды. Жазғы демалыс кезінде мұнда буржуазияның өкілдері келе бастады. 80-жылдары демалыстағы генерал Пахалов жазғы уақыттағы пәтер сұранысын қанағаттандыру үшін осында екі жатақ салды. 1900 жылы Үлкен Шабақ көлінің жағасында ағылшын кәсіпкері Бергель шикізаты жеткілікті ет-консерві зауыт салды. Үлкен елді мекен пайда болуына байланысты 1898 ж. Бурабай орман шаруашылығы ұйымдастырылып, Омбыдан орман техникумы көшірілген. Техникум оқытушылары мен студенттері (техникум әлі күнге дейін бар( Бурабай орман массивін зерттеу мен қолайлы орналастыруды аз іс атқарған жоқ. Бурабайды зерттеу мен орналастыруда, сақтауда көп теп төккен - Ақмола мен Семей губернияларының жер ісі жөніндегі басқарушысы В.В.Барыншенцев. оның талап етуі арқылы 1900-1917 жылдары Бурабай көлінің солтүстік жағалауы мен Синюханың Шығыс баурайы бойында жолдар, Громовая өзенінен өтетін тас көмір салынды. Қымызбен емдейтін бірінші санаторийді Бурабайда 1910 жылы медицина докторы Емельянов салды. Санаторийдің ашылуы аурулардың ағылып келуіне жол ашты. Тек 1913 жылы мұнда 2 мың адам өзінің денсаулығын түзеді. Көп ұзамай кейбір омбылық мекемелердің танымдық санаторийлері ашыла бастады.
1.2. Көкшетау - Бурабайдағы туризмнің дамуының әлеуметтік-экономикалық ролі
Ақмола обылысы:
Ауданы: 78,1 мың шаршы шақырым
Тұрғындар саны: 675,8 мың адам
Тұрғындар тығыздығы: 8,7 мың адам
Құрылды: 1944 ж.
Облыс орталығы: Көкшетау, 1824 жылы құрылған.
Көкшетаудан Алматыға дейінгі қашықтық: 1615 км.
Облыс Қазақстанның Солтүстік аймағына жатады және Ақмола, Торғай, Қостанай, Павлодар облыстарымен, солтүстік шығыста - Ресейдің Омбы облысымен шектеседі.
Облыс территориясы таулы, үстірт жазықты сипаттайды. Солтүстік-шығыс бөлігін Батыс Сібір жазығының оңтүстік шеті алып жатыр, оңтүстік-батыс бөлігіне Сарыарқаның солтүстік шеті кіреді. Ең көркем жері - Көкшетау таулары, биік нүктесі - Көкше-947 м. Облыс беткейлік суларға бай, өзені кесіліп өтеді, шығыста - Селекті өзені. Тұщы және тұзды көлдер көп. Жер асты сулары кең қолданылады. Облыс қайыңды ормандарда орын тепкен Көкшетаудың еменді-қайды үйлері республикадан тыс жерлерде де атаққа ие. Климаты күрт континентальді, жазы жылы, қысы қатал.
Мұнда 675,8 мың адам өмір сүреді. Оның 191,3 мыңы қазақтар (облыс тұрғындарының 28,9%-ы). 261,8 мың орыс (39,5%), 82 мфң неміс (12,4%), 55,6 мың украин, (8,4 %), 25,4 мың поляк, сонымен бірге, басқа да ұлт өкілдері. Қала тұрғындарының саны - 40%, ауыл тұрғындарының саны - 60%.
Пайдалы қазбалардан тас көмір , диломит, алтын, әк, ас тұзы өндірілерді.
Экономикада дән шаруашылығы үлкен маңызға ие. Облыста ауылшаруашылық жерлері 6,6 млн га, егістікке 366,1 мың га жетеді, оның 80%-ын дән алып жатыр. Мал шаруашылығынң басты бағыты - жібек жүнді қойларды өсіру.
Тамақ және жабдық жасау өнеркәсібі дамыған. Ұлы Отан соғысы кезінде Кеңес Одағының басқа аймақтарынан осы облысқа көшірілген кішігірім шойынды-литийлі және маханикалық зауыттар базасында автоматты және жартылай автоматты таразылар шығаратын ірі зауыт салынды. Зауыт өнімі экспортқа шығарылады. Оттегілік демалатын аппаратура шығаратын зауыт республикада үлкен мәнге ие.
Көкшетаудың жылу - сумен қамтамассыздық сферасындағы мәселесі елге аян,оның әкімшілік статусын жоғарлату арқылы бірталай мәселелер шешіледі. Мысалы аймақтағы жалпы әлуметтік-экономикалық жағдайды жақсарту. Өйткені өнеркәсіптегі өндірісті қысқарту қаңтар-наурыз аралығында 1999 жылдың алғашқы үш айының деңгейін құрады -67,2%.
Солай бола тұрса да, қала шаруашылығын қалыпқа келтірілді, су жүретін тарапты қайта жасады, көшелер мен демлыс зоналарын жақсарту жұмыстары жүргізілуде. Ерекше қадамдар Көкшетау-Бурабай курортын Астананың даму жоспарына қосқаннан кейін және Жапониядан демеушлер табылғаннан соң пайда болды.
Облыс орталығын Көкшетауға көшіргеннен кейін мұнда экономиканы көтеруге бүкіл елге арналған емдеу орнына айналдыруға мүмкіндік туды.
1999 жылы 20-мамырында Ақмола облысының Еңбекшілдер ауданында Атансор атты Жаңа темір кен орнының ашылу салтанаты өтті. Онда шамамен 400-адам еңбек етеді. Жергілікті ел де вахталық әдіспен келгендер де.
Кащерн Елрово ААҚ кен орнының қожайындары мұнда қалыпты инфрақұрылым құрастыру үшін жұмыс істейді.
Кен орнының өзіне келсек, концерн директоры Радион Тен түсіндіргендей, ашық әдіспен алынатын рудаға деген сұраныс тұрақты болмақшы. Оны Қарағанды, Орал, Сібір металлургтері сатып алды.
Қор көпке дейін, шамамен болжаған 38 млн тонна рудасын 25 жыл бойына өндіріп алуға болады.
1999 жылы Көкшетау облысқа Зерінді, Шортанды және Еңбекшілдер аудандарын қосты. Коллапста жартылай мешел ауыл шаруашылығымен тікелей байланысқан өңдеуші өнеркәсіп орын алған.Жұмыссыздық деңгейі басқа аудандарға қарағанда жоғары болып қалып отыр. Алайда, әкім Сергей Кулагиннің айтуына қарағанда, президенттің Ақмола және Солтүстік Қазақстан облыстарының әкімшілік және территориалды құрылысы жөніндегі нұсқауы мәселелерді шешу үшін жаңа импульс берді.
Көкшетауға 21 облыстық мекемелер толығымен көшіп, орналасты. Қызметік және тұрғын қорларының инвентаризациясы өткізілді және барлық предсколокация қала қызметтерін қиындықсыз жеді.
Саяхатты жаны сүйетіндер Көкшетау-Бурабай аймағына жолға шықаннан кейін әртүрлі мақсатқа жеткісі келеді.Біреулері Территорияның ерекшеліктерімен танысқысы келеді, келесілері - табиғаттың сұлулығын тамашалап, орманның таза ауасын жұтқысы келеді. Үшіншілері үшін - туристік жорық - спорттық іс-шара. Басқа сөздермен айтқанда, Үш негізгі мақсаттық функцияларға бөлуге болады: танымдық, сауықтыру-спорттық және емдік.
Таным-психологиялық күшті қалыптастырудың ерекше формасы. Турист келген қызығушылық таныта отырып, ол жұмысқа деген ой тудырады, яғни таным адамның ой ойлауына және осы арқылы мида жиналып қалған психологиялық шаршаудан босатады.
Танымдық функция аймақтың табиғи, мәдени-тарихи, этнографиялық, шаруашылық және басқа да құндылықтарына деген туристің қызығушылығында байқалады.
Тарау 2. Көкшетау-Бурабай куротты шаруашылығың дамуының рекреациялық жағдайлары
2.1 Туризм дамуының табиғи климаттық жағдайлары
Қазақстанның солтүстігінде, Астана мен Көкшетау қалаларының арасында таңғажайып аудан орналасқан, нағыз оазис - бұл жердің географиялық атауы Көкшетау үстірті, ал жергілікті жол көрсетушілер оны Қазақстандық Швецария деп атайды. Бұл швецария үлкен емес. Оның маңында қазақ даласы орналасқан. Егер оны биіктік жотасынан қараса, онда бірден мынадай ой туады: атом соғысынан кейінгі бібітшілік. Көңілсіз сұр дала, таңғажайып айырмашылық. Жүз-екі жүз метр - тіптен ,басқа пейзаж.
Бурабай көтерілімдері айтарлықтай төмен. Төбелер Оманмен көмкерілген және спорттық қызығушылық тудырмайды. Тек батыс бөлігі ғана басқаша. Мұна биіктігі 947 метр болатын негізгі жота - Көкшетау орналасқан. Көкшетау тауының биік нүктесі - Синюха.
Синюханың екі шыңы бар: Оңтүстік және Солтүстік. Биігі - Оңтүстік. Таудың өзі - орманнан 50-150 метр көтеріліп жатқан ұзын жартасты жота. Кейде орман жұтып қойғандай көрінбей кетеді. Синюхадан оңтүстікке қарай Бурабай тауы (690м) орналасқан - кремет көріністі нүкте. Бурабай - бұл түйе. Шындығында , кейбір жерлерден қарағанда, бұл төбе екі өркешті түйені еске түсіреді. Қазір темір жол станциясы Куроты - Бурабай деп аталады. Оңтүстіккі қарай Шортанды шоқылары орналасқан, оның ішіндегі ең үлкені Жеке батыр (826м) деп аталады. Жай халық аузында - Ұйқыдағы батыр, өйткені тілмденген жота батырдың киімінде шақасынан жатқан профильді елестетеді.
Осы жартас туралы аңыз бар: жеке батыр баяғыда осы жерде күзетті тұрған кезде ұйқтап кетіпті. Құлаған жартас гүрсілі де, атқан таң шуылы да оны оята алмапты-мыс. Содан бері тау-алып болып ұйқтап жатыр.
Солтүстік шеті мен Синюха. Көгілдір шығанақ арасында жартастар орналасқан.үш апалы-сіңілі және Оқжетпес - мұнда бәрі түсінікті үлкен, ортаңғы және кіші ағайынды сипаттайтын үш жартас. Үлкені мен ортаншысы Ежик деп атайды. Ортаншысы мұрында, ал үлкені шалқасынан жатқан адамның ішін (қарнын) көз алдыңа келтіреді.
Оқжетпес шыңын келесі аңыз түсіндіреді: XVII ғасырда Абылай руының қазақтары қалмақтарды жаулап алып, бай олжаны биік тау етегінде бөліске салмақшы болады. Сұлу қалмақ қызының тағдырын ұзақ уақыт шеше ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz