Кәмелетке толмағандарға тағайындалатын жаза түрлері мен шектері

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 57 бет
Таңдаулыға:

Таќырыбы: КЄМЕЛЕТКЕ ТОЛМАЃАН ЌЫЛМЫСКЕР

Т¦ЛЃАСЫ ЖЄНЕ ЖАЗА ТАЃАЙЫНДАУ ЕРЕКШЕЛІГІ

МАЗМ¦НЫ

КІРІСПЕ

Тарау І КЄМЕЛЕТКЕ ТОЛМАЃАНДАРДЫЊ ЌЫЛМЫСТЫЌ

ЖАУАПТЫЛЫЃЫНЫЊ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ

1. 1. Кємелетке толмаѓан ќылмыскер т±лѓасыныњ жас жєне психологиялыќ ерекшеліктері жєне олардыњ жаза таѓайындаудаѓы орны.

1. 2. Кємелетке толмаѓандардыњ ќылмыстыќ мотивациясыныњ ерекшеліктері.

2. КЄМЕЛЕТКЕ ТОЛМАЃАНДАРЃА ТАЃАЙЫНДАЛАТЫН ЖАЗА Т‡РЛЕРІ МЕН ШЕКТЕРІ

2. 1. Кємелетке толмаѓандардыњ психикалыќ жаѓдайы мен жас ерекшеліктеріне байланысты оларѓа таѓайындалѓан жаза т‰рлері

2. 2. Кємелетке толмаѓандарды ќылмыстыќ жауаптылыќтан жєне жазадан босату.

2. 3. Ќылмыстыќ жауаптылыќты жењілдететін жаѓдайлар.

2. 4. Ќылмыстыќ жауаптылыќты ауырлататын жаѓдайлар.

3. КЄМЕЛЕТКЕ ЖАСЫ ТОЛМАЃАНДАРЃА БАСЌА ДА ЌЫЛМЫСТЫЌ-Ќ¦ЌЫЌТЫЌ ЫЌПАЛ ЕТУ ШАРАЛАРЫН ТАЃАЙЫНДАУДЫЊ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

3. 1. Кємелетке толмаѓандарѓа таѓайындалатын тєрбиелік єсері бар мєжб‰рлеу шаралары.

3. 2. Кємелетке толмаѓандарѓа таѓайындалатын медициналыќ сипаттаѓы мєжб‰рлері шараларыныњ т‰рлері.

ЌОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛЃАН ЄДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

РЕФЕРАТ

Зерттеу объектісі - кємелетке толмаѓандардыњ ќылмыстылыѓына туындайтын ќоѓамдыќ ќатынастар.

ж±мыстыњ маќсаты - б±л зерттеу ењбегініњ маќсаты кємелетке толмаѓандар ќылмыстылыѓыныњ теориялыќ мєселелеріне талдау жасап, б±л баѓыттаѓы барлыќ барлыќ нормативтік актілерді ѓылыми т±рѓыдан зерттеп, олардыњ тиімділігін арттырудыњ негіздерін ашу, жетілдіру, зерттеу болып табылады.

Зерттеу єдістері - ж±мыстыњ зерттеу єдістерін кємелетке толмаѓандардыњ ќылмыстарыныњ алдын алуѓа, оны болдырмауѓа байланысты шараларды ары ќарай дамыту с±раќтары бойынша ѓалымдардыњ теориялыќ ќорытындылары мен ±сыныстары ќ±райды.

Зерттеу базасын Ќазаќстан Республикасыныњ нормативтік актілері, зањгер-ѓалымдардыњ, ќ±ќыќ теоретиктерініњ ењбектері, ондаѓы т±жырымдар назарѓа алынды.

Алынѓан нєтижелер. ќ±ќыќтыќ зерттеу нєтижесінде кємелетке толмаѓан ќылмыскерлердіњ ќылмысыныњ алдын алу маќсатында олардыњ µздеріне жєне ата-аналарына психолого-педагогикалыќ тєрбие, кењестер, тест ж‰ргізу туралы ±сыныстар енгізілді.

Нєтижеден алынѓан жањалыѓы. Меніњ ойымша, жасµспірімдердіњ тєрбиесі, оныњ жаќсы не жаман єдеттері ењ алдымен отбасында басталады. Б±л ењбегімде тапќан жањалыѓым - олардыњ ќылмысын аныќтауда ќылмыстыњ себептеріне, ќылмыскердіњ т±лѓалыќ ерекшеліктеріне, єлеуметтік-психологиялыќ мінездемесіне, демографиялыќ кµрсеткішіне, жаза ќолдану ерекшеліктері аса мєн бере отырып ќылмыстыњ алдын алу шаралары ±сынылды.

Ж±мыстыњ ќ±рылымы мен кµлемі. Ж±мыс ќ±рылымы негізгі маќсатќа, зерттеу пєніне сай келеді жєне кіріспеден, сегіз параграфты ќамтитын ‰ш тараудан, ќорытындыдан, пайдаланылѓан арнайы материалдар мен нормативтік актілер тізімінен т±рады.

кµлемі 70 беттен, ќ±рылымы кіріспе, ‰ш тарау, 8 параграфтан, ќорытындыдан, ќолданылѓан ќайнар кµздер тізімімен т±рады.

КІРІСПЕ

Таќырыптыњ µзектілігі. Соњѓы жылдары кємелетке толмаѓандар арасында ќылмыстыњ µсуі, оныњ ішінде ауыр ќылмыс жасаушылар саныныњ µсіп отырѓандыѓы белгілі. Б±л ќ±былыстар ќоѓамдаѓы µмір жаѓдайын жалпы т‰рде айќындап, жасµспірімді оќытуда, тєрбиелеуде, олардыњ арасында тєртіп б±зушылыќтыњ алдын алу, саќтандыру ж±мыстарында µзіндік µзгешеліктер саны аймаѓына орай болатынын кµрсетеді.

Жасµспірім тєртібініњ ауытќуына тіпті ќылмыстыќ жаѓымпаз єрекеттеріне де, сол сияќты жаѓымды єрекеттеріне де ќоршаѓан орта арќылы немесе жаѓдай жасаушы ќоѓамдаѓы экономикалыќ єлеуметтік-мєдени жаѓдайлар себепті.

Жастарды, ќоѓамда µмір с‰ру ќ±ќыѓы бар м‰шесі ќалыптастыру ќоршаѓан орта єсерініњ мањызы б±л мєселені мемлекет мєселесі ретінде ќарап, ќоѓамдаѓы барлыќ биліктердіњ баќылауында болуына жєне м±ндай жауапкершілік тєрбие ж±мысына ќатысты барлыќ адам міндетті болуына талап етеді.

Жастарды тєрбиелеу деген сµз кењ маѓынада, тєртіп б±зушылыќтан саќтанудаѓы тєрбие ж±мысыныњ тиімділігін ќамтамасыз ететін сан т‰рлі шаралардыњ жиынтыѓы. Жасµспірімдердіњ тєртіп б±зушылыѓы фактілерініњ себептері мен басќа да жаѓдайларды ќараѓанда єрт‰рлі єлеуметтік топтаѓы, єр т‰рлі дењгейдегі балалардыњ шаѓын орталарыныњ бір-біріне жаѓымсыз ыќпал єсерлеріне топтаѓы, єрт‰рлі дењгейдегі балалардыњ шаѓын орталарыныњ бір-біріне жаѓымсыз ыќпал єсерлеріне детальді т‰рде талдау жасауды талап етеді. Жасµспірімніњ бойына адамгершілік ќасиеттерді ќалыптастыру алдыњѓы орында жан±я т±рады.

Балаларды тєрбиелеудегі к‰рделі єр ±заќќа созылатын ќ±былыстар оларды єлеуметтік баќылауѓа алуѓа ќиындыќтар мен олардыњ бойындаѓы кертартпалыќ, мойындамаушылыќ тіптен ќылмыстыќ тєртіп б±зушылыќќа осы ортада даѓды алады. Жасµспірімдер арасында тєртіп б±зушылыќќа ж‰ргізілген талдауда бір анасы ѓана бар толыќ емес жан±ядан шыѓып тєртіпсіздік жасаѓан балалардыњ ‰лесі єлдеќайда кµп болып отыр.

Ќазаќ мемлекетініњ тарихында т±њѓыш рет 1991 жылы желтоќсанныњ 16 ж±лдызында “Ќазаќстан Республикасыныњ мемлекеттік тєуелсіздігі туралы ” мањызды зањ ќабылданѓаны белгілі. Б±л ќ±жатта: “Ќазаќстан Республикасыныњ Жоѓарѓы Кењесі ќазаќстан халќыныњ еркін білдіру отырып, адам ќ±ќыќтарыныњ жалпыѓа бірдей” декларациясында халыќаралыќ ќ±ќыќтыќ жалпы ж±рт таныѓан µзге де нормаларында баянды етілген жеке адамныњ ќ±ќыќтары мен бостандыќтарыныњ ‰стемдігін мойындай отырып, ќазаќ ±лтыныњ µзін-µзі билей ќ±ќыќ растай отырып, азаматтыќ ќоѓам жєне ќ±ќыќтыќ мемлекет ќ±руѓа бел байлаѓандыѓын басшылыќќа ала отырып, бейбітшілік с‰йгіш сыртќы саясат ж‰ргізе отырып, ядролыќ ќаруды таратпау принципімен ќарусыздану процесіне адалдыѓын мєлімдей отырып, Ќазаќстан Республикасыныњ мемлекеттік тєуелсіздігін салтанатты т‰рде жариялайды” - делінген.

Осыѓан сєйкес 1995 жылѓы тамыздыњ 30 ж±лдызында референдум жолымен ќабылданѓан Ќазаќстан Республикасыныњѓ Конституциясы ќоѓам, мемлекет жєне адам тіршілігіндегі орын алатын негізгі ќаѓидаларды бекітіп берді. Оныњ 1 -бабында айтылѓандай: “Ќазаќстан Республикасы µзін демократиялыќ, зайырлы, ќ±ќыќтыќ жєне єлеуметтік мемлекет ретінде орныќтырады жєне оныњ ењ ќымбат ќазынасы - адам жєне адамныњ µмірі, ќ±ќыќтары мен бостандыќтарын ќ±рметтеп ќорѓайды”. Осы негізгі ќаѓидаларды іске асыра бастау арќасында біз Біріккен ¦лттар ±йымыныњ толыќ м‰шесі болып, басќа да ертеден белгілі µркениетті халыќтар ќатарындаѓы терезесі тењ ел есебінде танылдыќ.

Мемлекет тарихында єлі де болса, этатизм мен ќ±ќыќтыќ мемлекет идеялары ±заќ уаќыттар бойы бір-бірімен арпалыста µтуі єбден м‰мкін.

Єрине, егемендік пен тєуелсіздікті іс ж‰зінде толыќ та тиянаќты орнату процесі оњайлыќќа т‰спей отыр.

Социалистік µмір мен ќаѓидалардан дереу бас трату, б‰кіл ќоѓамдыќ формацияны к‰рт µзгерту, сонымен бірге жања ќоѓамдыќ ќатынастарѓа кµшу жєне осыѓан байланысты туындаѓан к‰рделі µзгерістер ќарапайым халыќтыњ µмірініњ нарыќтыќ ќатынастыњ ќатал ќыспаѓына т‰суіне жєне ‰немі ауысып жатќан саяси µзгерістерге тєуелді болуларына єкеп соќтыруда.

Осыныњ салдарынан тек идеология саласында ѓана емес, сонымен бірге ењ мањызды экономика саласында да даѓдарыс туды.

Экономикалыќ ќ±лдырауымыздыњ салдарынан азаматтардыњ кµпшілігініњ табысы мен µмір с‰ру дењгейі нашарлап кетті. Ж±мыссыздыќ, жалаќы мен зейнетаќыны уаќытылы тµлемеу сияќты келењсіз жаѓдайлар етек алды. Казір кµршіліктіњ кµзі жеткендей, елімізде ќоѓамдыќ жєне ќ±ќыќтыќ тєртіптіњ дењгейі едєуір тµмен т‰сті. Ќатарынан ќабылданып жатќан ќ±ќыќтыќ немесе ±йымдастыру шараларына ќарамастан еліміздегі зањ тєртєбєн б±зушылыќ, єсіресе ќылмыстыќ ахуал к±рделі к‰йінде ќалып отыр.

Шындыќќа кµз ж±мбай тікесін айтатын болсаќ, республикамызда ќауіпті мµлшерде µсіп келе жатќан ќылмыстыњ ауќымы, сонымен ќатар ќылмысќа ќарсы к‰рес ж‰ргізу тиімділігініњ тµмен т‰суі ќоѓамда мемлекеттік биліктіњ азаматтардыњ жеке басы ќауіпсіздігін ќамтамасыз ету, олардыњ конституциялыќ ќ±ќыларын ќорѓау ќабілетіне к‰мєн туѓыза бастады. Сµзімді растайтын мына кµрсеткіштерге кµњіл аударуларыњызды µтінемін:

Кємелетке толмаѓандардыњ ќылмыстыќ ќ±ќыќ б±зушылыќтарын жалпы т±рѓыдан алып ќарасаќ, 2004 жылы 8018, 2003 жылы 6810; ал Оњт‰стік Ќазаќстан облысы бойынша 2004 жылы 297, 2005 жылы 320.

Кємелетке толмаѓандардыњ ќылмысы казіргі тањда облыста 11 ай есепке алынѓаны, яѓни кµрсеткіш 277 ќ±ќыќ б±зушылыќтан 243 -ке азайды. Дегенмен, кісі µлімі кµп. ¦рлыќ ќылмысы - 141-ден 108 -ге азайды, тонау ќылмысы - 17-ден 27- ге µсіп отыр. Ќазаќстан Республикасыныњ Ќылмыстыќ кодексініњ 10 бабына сєйкес, ауыр ќылмыс, орташа ќылмыс, кємелеттік жасќа толмаѓандардыњ арасында кµбейіп отыр.

Жалпы ќылмыстылыќтыњ µсіп келе жатќаны жастарѓа аса ќауіпті єсерін тигізетіні аќиќат.

Республика бойынша жалпы алѓанда кємелетке жасы толмаѓандардыњ ќылмыстарыныњ ‰лес салмаѓы 1961 - 1981 жылдар аралыѓында, яѓни 20 жылда шамамен 9 процентті ќ±раѓан болса, ол кµрсеткіш соњѓы 11 жыл ішінде / 1988 - 1998/ 14 процентке жаќындап отыр. Жасы 18-ге толмаѓандар саны еліміздегі жалпы адам саныныњ 33 процентін ќ±райтын болса, аталѓан кµрсеткіш дењгейініњ ќаншалыќты зор екенін байќау киын емес.

Кємелетке жасы толмаѓандар арасындаѓы ќылмыстылыќтыњ ењ бір ќауіпті де айќын ерекшілігі оныњ ±йымдасќан немесе топтасќан жаѓдайларда жасалынуында. Таѓы бір баса назар аударар жай - єсіресе соњѓы кезењде етек ала бастаѓан ересек ќылмыскерлердіњ ыќпалымен ќылмыс жасап ±сталатын жасы кємелетке толмаѓандар жиі кездеседі.

¤те ќажетті мєселеніњ бірі - кємелетке жасы толмаѓандардыњ ќылмысы бойынша жаза таѓайындаудыњ кµп жаѓдайларда зањѓа сєйкес ж‰ргізілмеуі жєне осы проблема жµнінде Ќазаќстанда ќылмыстыќ ќ±ќыќ тарихында монография дењгейінде арнайы зерттеудіњ ж‰ргізілмегенін айту керек. Осыѓан байланысты мањызды мына ‰ш жаѓдайды біз ескере кету, ол артыќ болмас деп ойлаймын.

Біріншіден, жањадан к‰шіне енген /1998 жылѓы ќантардыњ 1 ж±дызында/ Ќазаќстан Республикасыныњ Ќылмыстыќ кодексінде ќылмыстыќ жазаныњ т‰рлеріне едєуір µзгерістер енгізілген.

Екіншіден, жања зањдаѓы ќарастырылѓан ќылмыстыќ жазаныњ єрбір т‰рлерініњ жасы кємелетке толмаѓан ќылмыскерлерге таѓайындауда едєуір ерекшеліктері бар.

‡шіншіден, сот тєжірибесінде жасы кємелетке толмаѓандардыњ ќылмыстыќ ісі бойынша жаза таѓайындау кезінде жіберілетін ќателіктер мен олќылыќтар єлі де аз кездеспейді.

Ал жастар арасындаѓы ќылмыстылыќпен к‰ресуде жасалѓан ќылмысты зањѓа сєйкес дєрежелеу ѓана емес, соѓан сєйкес ќылмыскерге жазаны єділ т‰рде таѓайындаудыњ мањызы зор. ¤йткені ќылмыскер µз жазасыныњ д±рыс таѓайындалѓанына кµзі жетіп, соны ±ѓынса, оны єділ деп тапса, жазаныњ ойдаѓыдай µтелуіне ѓана емес, сонымен ќатар ќылмыскердіњ ќайталап ќылмыс жасаумауына ‰лкен єсер етеді.

Біздіњ ќоѓамымыздыњ соњѓы кездерде кезіккен проблемаларыныњ бірі жастардыњ ќ±ќыќтыќ санасы дєрежесініњ тµмендігі болып отыр. Ќ±ќыќ б±зушылыќтыњ айтарлыќтай жасарып келе жатќаны µкінішті - аќ. Б±ныњ бєрі алањдаушылыќ тудырмай ќоймайды. Осыѓан ќараѓанда жастарѓа, бєрінен б±рын оќушыларѓа ќ±ќыќтыќ білім берудіњ мањызы ерекше екендігі кµрінеді. Осы орайда ел Президентініњ “Ќазаќстан - 2030 . Барлыќ ќазаќстандыќтардыњ µсіп-µркендеуі, ќауіпсіздігі жєне єл - ауќатыныњ артуы атты республика халќына Жолдауындаѓы Жас шамасына ќарай ж‰ргізілетін саясатта біз жастар мен жеткіншек ±рпаќќа кµњіл бµлуді к‰шейтуге тиіспіз” деген сµзін басшылыќќа алуымыз керек.

Ќоѓамымыздыњ ќылмыс жайлап, мемлекетімізді ќ±рдымѓа жетелеймін десек, болашаќ жас ±рпаќќа сапалы да саналы тєрбие беруде ±лттыќ дєст‰рге баулу, олардыњ бойына ізгі сезімдер мен отанѓа деген с‰йіспеншілік

сияќты асыл ќасиетттерді дарыту ќажет.

Мемлекет ±л-ќыздарына ќол ±шын б‰гін берсе, ертењ олар оны ±мсытпай, болашаќта мемлекеттіњ кµркеюіне ‰лес ќосуѓа тырысары сµзсіз.

Кез келген адам µз бетінше єрекет етуге, µзін -µзі реттеуге, тєрбиелеуге ќабілетті, µзін-µзі ±йымдастырушы ж‰йе ретінде таныла отырып, тєрбиелеудіњ тек объектісі ѓана емес, сонымен бірге субъектісі болып танылады. Сондыќтан, кємелетке толмаѓан баланы жай оќытып жєне тєрбиелеп ќана ќою аз. Сондай-аќ оны µзін-µзі тєрбиелеумен саналы т‰рде айналысуѓа ‰йрету ќажет.

Б±л т±рѓыда ќылмыспен к‰ресу ‰шін, ењ алдымен отбасы, оќу орындары, ењбек ±жымы жасµспірімдердіњ уаќытты тиімді пайдалануына баќылауды барынша к‰шейту керек. Сол сияќты жасµспірімдер жµніндегі инспекцияныњ ќызметін жандандырып, олардыњ штатын ±лѓайтып, арнаулы тєрбиелік функцияларды іске асыруына жаѓдай туѓызу керек. Клубтарда спорт, демалыс оќу орындарында, лагерьлерде жасµспірімдерді адамгершілікке тєрбиелейтін єрекеттерді ныѓайту ќажет. Жасµспірімдер арасындаѓы ќ±ќыќтыќ білім беру, ќ±ќыќтыќ тєрбиені к‰шейту ќажет, жасµспірімдер зањ негіздерін оќып-‰йрену, ќандай іс-єрекеттердіњ ќ±ќыќ б±зушылыќќа жататынын жете т‰сіну керек. Ол ‰шін ќ±ќыќтыќ білім беруді, ќ±ќыќтыќ тєрбиені бастауыш мектептен бастап оќу пєні ретінде енгізу орындары болар еді. Баќылаусыз ќалѓан, жетім ќалѓан жасµспірімдерді ќылмысќа ±рындырмау ‰шін оларѓа арналѓан арнайы мектеп, . Интернат, тєрбие мекемелерін µркениетті елдердегіше ќайта ќ±ру ќажет.

Жасµспірімдерді ќылмысќа тартатын, итермелейтін ересектердіњ іс-єрекеті ‰шін ќылмыстыќ жауаптылыќты к‰шейту ќажет. Оќу-тєрбие мекемелерініњ б±л істегі жауапкершілігі мен міндетін µмір талабына сай ќайта ќарап, оларѓа ерекше мєн беру керек.

Тєуелсіз еліміз іргесініњ берік болуы - білімді мамандардыњ ѓана емес, алдымен отаншыл, ±лтжанды, рухани д‰ниесі кемел азаматтардыњ ќолында. Осы т±рѓыда ±лы ±стаз Єл-Фараби: “Адамѓа ењ бірінші білім емес, тєрбие керек. Тєрбиесіз берілген білім адамзаттыњ ќас жауы” - деген болатын. Ел боламыз десек, осыны естен шыѓармауымыз керек.

Мемлекетіміздіњ алѓа ќарай ќарышты ќадам басуын ќамтамасыз ету ‰шін Елбасыныњ “Ќазаќстан-2030” стратегиясын белгілегені баршаѓа аян. Б±л стратегияда кµрсетілген маќсаттарѓа ќол жеткізу мєселесі жас ±рпаќтыњ екіншісіне ж‰ктеліп отыр. Демек, жастар мен жасµспірімдердіњ міндеті мемлекетті дамытып, г‰лдендіру, ел мєртебесін арттыру жєне тєуелсіздік ќазаќ елініњ ќауіпсіздігі мен т±раќтылыѓын ќамтамасыз ету.

Сондыќтан мемлекеттіњ ерекше ќамќорлыќ кµрсету объектісі - жас жеткіншектер болып табылады. Ал олар µмір с‰оріп отырѓан ортаны жаќсартып, жастардыњ маск‰немдік, нашаќорлыќ, жезµкшелік сияќты теріс ќ±былыстарѓа бой алдырмауы ‰шін жан-жаќты тєрбие ж±мысын ‰здіксіз ж‰ргізіп отыру ќажет. Десек те, жастар мен жасµспірімдердіњ µнегелік, ќ±ќыќтыќ жєне дене тєрбиесіне жеткілікті дењгейде кµњіл бµлінбей отыр. Б±ѓан дєлел - жастар мен жасµспірімдер арасында ќылмыс сияќты кері ќ±былыстыњ етек алуы.

Жасы кємелетке толмаѓандардыњ ќылмысына жасы 14-пен 18-діњ арасындаѓы адамдардыњ жасаѓан ќоѓамѓа ќауіпті іс-єрекеттері жатады. Жасµспірімдер ќылмысы жылдан-жылѓа µсе т‰суде. Еліміз бойынша орта есеппен єрбір он екінші ќылмысты жасµспірімдер жасайды, оныњ ішінде 14-15 жастаѓы жастардыњ ќылмыстыќ кµрсеткіші 16-17 жастаѓы жасµспірімдердіњ іс-єрекетіне ќараѓанда едєуір белсенділікті байќатады. Жасы кємелетке толмаѓандар жасайтын ќылмсытыњ жекелеген т‰ріне келсек, олардыњ орта есеппен 60 пайызы ±рлыќ, 8-9 пайызы тонау, 7 пайызы б±заќылыќ іс-єрекеттер. Ал ќасаќана кісі µлтіру, адамныњ денесіне ауыр заќым келтіру, зорлау сияќты µте ауыр ќылмыстардыњ кµрсеткіші 1 пайыздан аспайды. Жасы кємелетке толмаѓандардыњ ќылмыскерлердіњ адамдарды кепілге алу, ќару-жараќ, нашаќорлыќ заттармен алыпсатарлыќ жасау, аќша, баѓалы ќаѓаздарѓа байланысты алаяќтыќ, компьютерлік ќылмыс жєне жасаѓан жасµспірімдердіњ єрбір бесіншісі б±рын ќылмыс жасап сотталѓандар, осы т±рѓыдаѓы ќылмыскерлер ќылмысты кµбінесе топ болып ж‰зеге асырады /65 пайыз/ некен-саяќ болса да ±йымдасќан ќылмыстыќ топќа біріккендер де кезедеседі.

Жасы кємелетке толмаѓандар ересектердіњ ќылмыстыќ іс-єрекеттерініњ ќылмыстыќ єрекеттерге тарту фактілері де жылма-жыл µсе т‰суде. Б±рыныраќта жасы кємелетке толмаѓандар ќылмысы негізінен “кµшелерде”

жасаѓан іс-єрекеттер болса, соњѓы кездегі олардыњ ќылмыстыќ іс-єрекеттер болса, соњѓы кездегі олардыњ ќылмыстыќ іс-єрекеттері ќоѓамдыќ орындарды, кµлікте, бµтеннніњ ‰йінде, оќу орындарында, жатаќханаларда ж‰зеге асырыла бастады.

Таќырыптыњ зерттелу жаѓдайы . кємелетке толмаѓан ќылмыскер т±лѓасы жєне жаза таѓайындау ерекшеліктеріне зањгер ѓалымдардыњ кµптеген ењбектерініњ кµзќарастары ќаралды. Зањгер ѓалымдар б±л т±рѓыда біраз зерттеулер жасап, жарыќќа шыќќан біраз ењбектері бар. Алайда, ќазіргі тањдаѓы кємелетке толмаѓандардыњ ќылмыстылыѓына тосќауыл болатындай біраз ±сыныстарды зањдастыруды ќажет етеді. Ж±мыс барысында кµптеген ѓалымдардыњ ењбектері ќолданылды.

Нормативтік негізі: Ќазаќстан Республикасыныњ Конституциясы, Ќазаќстан Республикасыныњ Ќылмыстыќ Кодексі, Балалар ќ±ќыќтарыныњ Конвенциясы, Ќазаќстан Республикасыныњ мемлекеттік тєуелсіздігі туралы зањы, Ќазаќстан - 2030 ЌРО Президентініњ жолдауы, ЌР Ќылмыстыќ ќ±ќыѓы, жалпы бµлімі, Ќазаќстан Республикасы Жоѓарѓы Соты Пленумыныњ Ќылмыстыќ жаза таѓайындаѓан кезде соттардыњ зањдылыќты саќтауы туралы ќаулысы ќолданылды.

зерттеудіњ маќсаты мен міндеттері. Б±л зерттеу ењбегініњ маќсаты кємелетке толмаѓандар ќылмыстылыѓыныњ теориялыќ мєселелеріне талдау жасап, б±л баѓыттаѓы барлыќ нормативтік актілерді ѓылыми т±рѓыдан зерттеп, олардыњ тиімділігін б±зушылыќты жою, оныњ алдын алу негіздері мен шараларын, ол туралы жєйттерді зерттеу болып табылады. Б±л маќсатќа жету ‰шін зерттеу маќсаттарына мыналар кіреді:

-кємелетке толмаѓан ќылмыскер т±лѓасыныњ жас жєне психологиялыќ ерекшеліктері жєне олардыњ жаза таѓайындаудаѓы орнын;

-ќылмыстыќ мотивациясыныњ ерекшеліктері; психикалыќ жаѓдайлары мен жас ерекшеліктеріне байланысты оларѓа таѓайындалатын жаза т‰рлері;

-жасы кємелетке толмаѓан ќылмыскерлердіњ жеке т±лѓасы мен психикалыќ ерекшелігін, белгілерініњ тобын ќ±рау;

-кємелетке толмаѓан ќылмыскерге жєне оныњ ата-ангасына педагогикалыќ психологиялыќ кењестер, сараптама, тест ж‰ргізіп отыру;

-тєрбиелік жєне медициналыќ сипаттаѓы мєжб‰рлеу шараларыныњ ќылмыстыќ жазамен ±ќсастыѓы, ерекшелігі.

Зерттеудіњ ѓылыми жањалыѓы. Жасµспірімніњ тєрбиесі, оныњ жаќсы не жаман єдеттері отбасында басталады. Б±л ењбегімде тапќан жањалыѓым - олардыњ ќылмысын аныќтауда ќылмыстыњ себептеріне, ќылмыскердіњ т±лѓалыќ ерекшеліктеріне, єлеуметтік-психологиялыќ мінездемесіне, демографиялыќ кµрсеткішіне, жаза ќолдану ерекшеліктеріне аса мєн бере отырып ќылмыстыњ алдын алу шаралары ±сынылды.

Ж±мыстыњ тєжірибелік мањызы. Ж±мысты зерттеу нєтижесінде келтірілген ±сыныстар, т±жырымдар соттардыњ кємелетке толмаѓандарѓа ќатысты жаза таѓайындау кезінде себеп болуы м‰мкін, ‡кімет жастарѓа арнлаѓан баѓдарламаларды ќабылдауына, олардыњ ќ±ќыќтарын ќорѓайтын зањдарды жетілдіру бойынша шараларды ќ±руына септігін тигізуі м‰мкін. Б±л ѓылыми ж±мыс ќылмыстыќ ќ±ќыќ пєні сабаќтарына оќу ќ±ралы ретінде дайындалып, ќолданылуы м‰мкін.

Ќорѓауѓа шыѓарылатын негізгі жаѓдайлар.

Алдымен кємелетке толмаѓандардыњ ќылмыс істеу себептерін аныќтап, ќылмыскер т±лѓасына мынадай мєселелер бойынша мєліметтер енгізуге болады:

1/єлеуметтік;

а/ демографиялыќ кµрсеткіш, аты-жµні, білімі, ±лты, єлеуметтік жаѓдайы жєне т. б.

б/баланыњ отбасындаѓы трєрбиесі жµнінде мєліметтер /ата-анасы, олардыњ мінез ерекшеліктері, бала тєрбиесіне ќатынасы, отбасындаѓы балалардыњ саны, материалдыќ жаѓдай ‰йдегі басќа м‰шелері;

в/баланыњ оќуѓа ынтасы, ‰лгерімі жµніндегі мєліметтер;

г/ ќ±рбы-ќ±рдастары арасындаѓы орны /ќарым-ќатынасы, алѓырлыѓы немесе баѓыныштылыѓы, ќоѓамѓа ќарсы топпен ќарым-ќатынасы/

2/ медициналыќ - єлеуметтік; психологиялыќ;

3/ ќылмыстыќ мінез ќ±лыќ пен тергеу барысындаѓы мінез ќ±лыќ жолдарыныњ ерекшеліктері;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.