Орта ғасырдағы Еуропа тарихы

1.1 Орта ғасырдағы еуропа тарихы
1.2 Еуропа тарихнамасының гуманистік дәуірі
1.3 Италия тарихнамасының «саяси.риторикалық» мектебі
1.4 XVII ғасырдағы тарихи білім деңгейі. Европа ғылымындағы төң¬ке¬ріс
Пайдаланылған әдебиеттер

Орта ғасырлар, орта ғасыр (лат. medіum acvum) – адамзат тари¬хы¬ның ежелгі дүние мен жаңа тарих аралығындағы кезеңі. Орта ға¬сыр де¬ген ұғымды 1453 жылы итальян тарихшы–гуманисі Флавио Бьон¬до, енгі¬зіп, XVIII ғасырда бүкіл ғалымдар мойындады. Бұған дейін Пет¬рар¬ка ой¬лап тапқан, Рим импер¬ия¬сының құлауымен Қайта өрлеу за¬манының арсын қамтитын кезеңді қараңғы–түнек ғасыры – темные века – деп атаған бола-тын. XV–XVI ғасырларда ғалым¬дар бұл кезеңді:
Орта ғасыр – Батыс Еуропада феодализмнің өмірге келіп, үстемдік құ-руы және ыдырай бастау дәуірі. КСРО кезіндегі тарихғылымында Орта ға¬¬сыр¬ғақұлиеленушіРим империясыныңкүйреуі (шарттытүрде 476 жы¬лы) мен XVII ғасырдағы ағылшын революциясына дейінгі кезең жат¬қы¬зыл¬¬ды. Бұл Еуропада он екі ғасырға тең уақыт. Орта ғасыр ұғымы тарих ғы-лымында Еуропа тарихын зерттегенде ғана пайдаланатын термин. Де¬ген-мен, бұл ұғым дүние жүзінің басқа аймақтарының тарихына арнал¬ған еңбектерде де кездеседі.
Соңғы кезде тарих ғылымында Орта ғасырдың басталуы арабтардың Еу¬ропаға шабуылы басталған кез (VIII ғасырдың басы), ал аяқталуы –Констан¬тинопольдің құлауы (1453ж.), Американың ашылуы (1492ж.), Гер-мания¬да реформация мен шаруалар соғысы (1525 ж.) деген әр түр¬лі пікірлер айтылу¬да.

1. Хрестоматия по истории средних веков под ред. С. Д. Сказкина. Т. 2. М., 1963.
2. Морис де Вульф. Средневековая философия и цивилизация. Центр¬по¬ли¬грав,2014, 253 стр.
3. Августин. Избранные сочинения. В 4 ч. ¬– М., 1786.
4. ПавлОрозий. История против язычников. Книги I–VII, Издательство Олега Абышко, М., 2004
5. Франческо Петрарка. Книга песен. Государственное издательство худо¬жественной литературы, М. 1963г.

Пән: Философия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
1.1 Орта ғасырдағы еуропа тарихы
1.2 Еуропа тарихнамасының гуманистік дәуірі
1.3 Италия тарихнамасының саяси - риторикалық мектебі
1.4 XVII ғасырдағы тарихи білім деңгейі. Европа ғылымындағы төң - ке - ріс
Пайдаланылған әдебиеттер

1.1 ОРТА ҒАСЫРДАҒЫ ЕУРОПА ТАРИХЫ
Орта ғасырлар, орта ғасыр (лат. medіum acvum) - адамзат тари - хы - ның ежелгі дүние мен жаңа тарих аралығындағы кезеңі. Орта ға - сыр де - ген ұғымды 1453 жылы итальян тарихшы - гуманисі Флавио Бьон - до, енгі - зіп, XVIII ғасырда бүкіл ғалымдар мойындады. Бұған дейін Пет - рар - ка ой - лап тапқан, Рим импер - ия - сының құлауымен Қайта өрлеу за - манының арсын қамтитын кезеңді қараңғы - түнек ғасыры - темные века - деп атаған бола - тын. XV - XVI ғасырларда ғалым - дар бұл кезеңді:
Орта ғасыр - Батыс Еуропада феодализмнің өмірге келіп, үстемдік құ - руы және ыдырай бастау дәуірі. КСРО кезіндегі тарихғылымында Орта ға - - сыр - ғақұлиеленушіРим империясыныңкүйреуі (шарттытүрде 476 жы - лы) мен XVII ғасырдағы ағылшын революциясына дейінгі кезең жат - қы - зыл - - ды. Бұл Еуропада он екі ғасырға тең уақыт. Орта ғасыр ұғымы тарих ғы - лымында Еуропа тарихын зерттегенде ғана пайдаланатын термин. Де - ген - мен, бұл ұғым дүние жүзінің басқа аймақтарының тарихына арнал - ған еңбектерде де кездеседі.
Соңғы кезде тарих ғылымында Орта ғасырдың басталуы арабтардың Еу - ропаға шабуылы басталған кез (VIII ғасырдың басы), ал аяқталуы - Констан - тинопольдің құлауы (1453ж.), Американың ашылуы (1492ж.), Гер - мания - да реформация мен шаруалар соғысы (1525 ж.) деген әр түр - лі пікірлер айтылу - да.
ЮНЕСКО шығарған История человечеств деп аталатын энцикло - педияда орта ғасыр ислам дінінің пайда болуынан басталады деп көрсетілген. Әлем ғалымдары әлі ортақ пікірге келе қойған жоқ. Біздің ойы - - - - - мыз - ша бұл анық - та - ма тек Европа тарихына ғана тән сияқты. Европа - ның тарихындағы орта ғасыр үшке бөлінеді;
Ерте орта ғасыр (V ғасырдың аяғы - XI ғасырдың ортасы);
Жоғарғы немесе классикалық (XI ғасырдың ортасы - XIV ғасырдың аяғы);
Соңғы орта ғасыр (XIV - XVI ғасырлар),
Француз Анналдар мектебінің өкілдері ұзақ ортағасыр деген ұғым кіргізді. Олар орта ғасырды XVIII ғасырдың аяғына дейін созды. Орта ғасыр тарихын зерттейтін ғылым медиевистика деп аталады. Ор - та ғасырдағы тарихи ой - пікір антика тарихнамасының заңды жал - ға - сы. Қоғамдағы құбылыстар мен процесстердің негізгі себебтерін орта ға - - сыр - лық авторлар сол қоғамның әлеуметтік жағдайымен байланыс - ты - ра - ды. Орта ғасырдағы тарихи шығармалар тақырыбы мен жанры жағынан әр - түрлі еді. Бұған анналдар, хроникалар, өмір - ба - ян - дық шығар - малар, кейбір зайыр - лы және діни қоғамдар тарихы және ақсүйектер әу - лет - терінің генео - логиялық шы - ғар - малары кірді.
Агиографиялық шығармаларда да сол замаңдағы қоғам жөнінде көп - - - теген мәліметтер алуға болады. Бұл шығармаларда тек қана әулие дә - реже - сі - не дейін көтерілген жеке тұлғалардың өмірі туралы ғана емес, оның өмір сүрген уақыты, ортасы, мекені туралы мағлұматтар кез - дес - тіруге болады.
Европа жұртында жыл сайын өмірден өткен ата - бабаларын еске алу - ға арналған кездесулер, жиындар жиі болып тұрған. Осындай литургия - лық іс - шарада ұрпақтар сабақтастығы, өткен мен бүгінгінің арасындағы бай - ланыс ту - ралы ой - пікірлер айттылған. Міне осылардың барлығы әлеу - меттік есті қалып - тастырады. Әрине, бұл шығармаларды шынайы тарихи зерттеулер қатарына жатқызу дұрыс болмас еді.
Орта ғасырлық тарихшылар жаңа пайда болған христиан дінінің ық - па - лынан шыға алмады. Адамзат тарихының даму заңдылығы діни көз - қарас тұр - ғысынан түсіндірді. Кесарийлық Евсевий христиан хрон - о - ло - гия - - сы - ның негізін қалады. ІІІ ғасырдың 60 - жылдарында дүниеге келген. Хрис - - тиан дінінің тарату - шыларын қуғынға ұшыратқан кезде Евсевий Па - - лес - - тина, Египет, Финикия жерлерінде қашып жүріп, ақырында түр - ме - ге тү - се - ді. Өмірінің соңында Тир қа - ла - сында қоныстанып, 331-жы - лы 80 жасқа қараған шағында қайтыс болады.
Өте білімді адам болған. Ол жай ғана архивариус қызметін атқара жүріп, сол замандағы христиан әдебиетін жинастырған. Үлкен кітап - хана жасайды. Сөй - тіп ІҮ ғасырдың басында өзінің атақты Хроногра - фия - сын жазып шығар - ды. Бұл еңбектің латын және армян тілдеріндегі нұсқалары сақталған.
Бірінші бөлімінде көптеген көне халықтардың тарихы, оларды биле - ген патшалардың тізімі және билік құрған уақыты қысқаша түрде баян - да - ла - ды. Хронологиялық конондар деп аталатын екінші бөлімінде Ав - рам ту - ғанан 325 жылға дейінгі тарихи оқиғалардың синхронды таб - ли - ца - сы бе - ріл - ген. Неге ол тарихты Аврамнан бастайды десек, Биб - лия - ның ев - рей ті - лін - дегі нұсқасында тір - ші - лік сол туғанан кейін басталды деп есеп - тейді екен.
Еңбектің сипаты универсиалды, ол әрі тарихи әрі теологиялық болып сана - л - - ады. Автор тарихи фактілерге сүйене отырып Көне шарт кітабы - ның тарихилылығын дәлелдейді. Әлем тарихының шытырман оқиғаларын уақыт жағынан бір арнаға түсіруі Евсевийдің үлкен жаңа - лығы. Бұған де - йін - гі грек тарихнамасында оқиғаларды баяндағанда хро - нология мәселе - ле - рі - не көңіл аударыла қоймайтын. Өйткені ертедегі Гре - кида ортақ күнтізбе болмады. Әрбір қала өз календарын пайдаланатын.
Аврелий Августин (354 - 430) - көне рим философы, христиан теоло - - гы, 395 жылдан бастап Гиппон епископы. Құдай қаласы туралы енбе - гін - де бел - гілі ұғыну үшін сенемін, сену үшін ұғынамын формуласын не - гіз - - дейді. Кітапта адамзат тек екі қаланың ғана аза - маты болуы мүмкін. Бірі - Құдай қала - сы, екіншісі - Жер қаласы. Бірінші қала тұрғындары тек құ - дай заңымен өмір сүреді, ал екіншісінікі құ - дай - дан бас тартқан өр көкі - рек адам - дар орнатқан заңға бағынады. Қалалар - дың қай мемлекеттекі екендігі ай - тыл - майды. Қалалардың аз - аматтарының айырмашылығы олардың ішкі қа - - - сиет - терінде. Ертеңгі келесі өмір - де құдай алдына барғанда әр адам өз ісі - не жауап береді. Қай қалада өмір сүру әр адамның өзіне байланысты. Құ - дай екі қаланың да тұрғындарын ба - қылап от - ыр. Әр адамның тағдыры ке - су - - лі. Міне осы тұжырым келе - шек - - те христиан дін - інің кальванизм бағы - ты - на негіз болды.
Кітап Римді вестготтар жаулап алғаннан кейін 413 - 427 жылдары жа - зыл - ды. Бұл оқиға Августинге үлкен әсер етті. Мемлекеттік құрылыс тұ - рақ - сыз дейді ав - тор, ал рухани жағынан берік адамдар бірлестігі мәң - гілік. Мемлекеттік құры - лым да құдайдың құдіретімен ел ішінде тәртіп сақтау үшін орнайды. Сон - дықтан адамдар заңды орындауға міндетті. Авугустин - нің екінші көтерген мәселесі құдайға сенбей - тіндер - мен күрес. Ол шіркеу - дің еретиктерге қарсы қу - ғын - сүргін саясатын не - гіз - деуге тырысады.
Қорыта айтқанда, Аврелий Августин Құдай қаласы жөнінде өз шы - - ғар - - масында қарама - қарсы екі әлемнің: Аспан қаласы мен Жер қала - сы - - ның күресі - не арналған. Библияда негізделген адамзат тарихының мо - де - лін одан әрі дамыта отыра Ол қоғамның дамуы табиғаттан тыс, тыл - сым күште деген тұжы - рым - ға келеді. Яғни, адамның өмірі, оның қоғам - да - - ғы қызметі бір құдайдың қол - ын - да. Жалпы тарих дегеніміз - жақ - сылық пен жа - мандықтың, діншілдер мен күнә - қорлар арасындағы күрес. Августин жә - не оның жақтастары тарихтың жет - ер шегі бар деп есептеді. Күнәқорлар же - ңіл - ген күні тарих та өз мақсатына жете - ді.
Павл Орозий жазған Пұтқа табынушыларға қарсы тарих шығар - ма тек христиан мәдениетінің алғашқы дәуірінің аса көрнекті ескерткіші ға - на емес сонымен қатар орта ғасырдағы Европа тарих - нама - сы - ның баға жет - пес еңбек - терінің бірі. Шығарманың 300 жақын қол - жаз - балары бар. Ол латын христиан хроникасының негізі қалады. Одан ке - йін өмір сүрген тарихшылардың оны ең - бегі - не сілтеме жасамағандары кемде кем. Х ғасырда Кордово халифы - ның тап - сырмасы бойынша шығарма араб тіліне де аударылды.
Орозидің өмірбаяны жөнінде мәлімет өте аз. Шамамен ІҮ ғасырдың аяғы Ү ғасырдың басында өмір сүрген сияқты. Тіпті оның туған жері, нә - сі - лі туралы да дерек жоқ. Белгілісі ол 414 жылы Испаниядан Сол - түстік Аф - ри - каға келген - д - і - гі. Осы жерге келгеннен кейін ол Августинге оқушы бо - ла - ды. Жоғарыда аталған трактатты соның тапсырмасы бойнша жазған сияқты. Себебі, ол өз шығар - масында ұстазының концепциясын одан әрі тереңдете дәләлдеуге тыры - сады.
Адамзаттың христиан діні пайда болғанға дейінгі өмірін қайғы - қасі - рет - ке толы екендігін толғана баяндайды. Еңбек діндарлар арасында кең қолдауға ие болды. Тарихи процесске христиандық көзқарас тұрғы - сын - да жазылған бұл шығарма оны авторының беделін жоғары көтерді. Шы - ғар - ма жеті кітаптан, екі бө - ліктен тұрады. Хорографиялық (геогра - фия ғы - лымының әр жердің ерекш - елі - гін сипаттайтын бөлімі) сипаттама бе - ріл - ген еңбек Жерорта теңізінің айналасын мек - - ен - деген халықтардың Рим - нің пайда болғанынан б.з.416 жылына дейінгі аралықтағы тарихына тоқ - талады.
Орозий шығармасы кейінен дәл осындай еңбектердің пайда болуына түрткі болды. ІХ ғасырдың аяғында король Альфред жасаған шығарма - ның анг - ло - саксон нұсқасы жарық көрді. Бұл хорографиялық жанрдың жаңа дәуірі еді. Альфред кітапты дәлме дәл аударуға тырысқан жоқ. Ол еңбек - тің біраз жерін қысқартып, тек оның қысқаша мазмұнын берді.
Сонымен, орта ғасырдың алғашқы дәуірінде тарихтанудың хрис - тиан - дық концепциясы қалыптасты. Егер көне гректер тарихтың басы да аяғы да жоқ, ол бір қайталанып келетін дөңгеленген дүние десе, хрис - тиан та - рих - шы - лары ол түзу бір жолмен дамиды деп дәлелдеді. Оның басы бар, белгілі бір мақсатқа жету үш - ін алға жылжиды.
Мұндай концепция провиденциализм деп аталды. Орыстың прови - де - ние деген сөзі (аударғанда - алдын - ала көре білетіндік; болжа - ғыш - тық; жаз - мыш; жаса - ған; көрегендік; құдірет; құдіретті күш; тағдыр; хақ - та - - ғала)
Бұл концепция бойынша тарих Адам пайда болған уақыттан бастала - ды. Ол бақтың ішінде жүріп Еваны кездестіреді, екеуі алма жеп, күнә жа - сай - ды. Міне со - д - ан бастап адамзат күнәдан арылу жолына түседі. Бұл ұзақ жол. Алда қатаң сот. Тарихи процесс барысын құдайдың өзі ба - қы - лап оты - ра - - ды. Жоғарыда айтыл - ған Августин мұны Құдай қаласы мен Жер қаласы ара - сындағы ұзаққа созылған күрес дейді. Түбі, Құдай қала - сы - ның тұр - ғын - да - ры жеңіске жетеді, өйткені тарих - тың жолын құдай өзі күні бұрын бел - гі - леп қойған.
Концепция бойынша адамзат тарихы алты кезеңге бөлінеді: 1. Адам - нан бас - т - ап топан су қаптағанға дейін, 2. Нойдан Авраамға дейін, 3.Ав - ра - ам - - нан Дав - ид - қа дейін,4. Давидтан оның Вавилон тұтқы - - - ны - - на түскенге дейін, 5.Вавилон тұт - қын - ынан Христостың туғанына дейін, 6. Хрис - тос - тың бірінші және екінші өмір - ге келу арасы.

1.2 ЕУРОПА ТАРИХНАМАСЫНЫҢ ГУМАНИСТІК ДӘУІРІ
К.Маркс капиталистік қарым - қатынастардың пайда болуын ХVI ға - сыр - дан бастайды. Бірақ Европа елдеріңде оның алғашқы көрінестері ХІV ға - сырдың соң - - ғы мен ХV ғасырдың басында біліне бастаған болатын.
Жаңа пай - да болған товарлы - ақша қатынасы қоғамды түбегейлі өз - герт - ті. Гео - - графиялық ашулар жаңа елдерді, жаңа жерлерді тану мүмкін - ді - гін туғызды. Ғы - лымның, техниканың дамуы Европа экономикасын жаңа биік деңгейге кө - тер - - ді. Қоғамдағы жеке тұлғаның білім дәрежесі кеңейді. Адамның әрекеті бөгде бір күшке байланысты емес, оның өзінің қолында екендігі белгілі болды. Жаңа тап буржуазия пайда болды. Осындай жағдайда қайта өрлеу мәдениеті пайда бо - л - ып, бүкіл әлемді таң қалдырды. ХVI ғасырдың басында мәдени даму - дың ең жоғарғы белгісі кітап шығару өнері пайда болды. 250 - ге жақын кітап басу орта - лығы 40 000 кітап ба - сып шығарды. Антика ақындарының, ғалым - дары - ның ең - бек - - тері мыңдаған данамен жарық көріп Европаның түкпір - түк - піріне тарады. Кі - тап оқу адам - дардың күнделікті дағдысына айналды. Сау - ат - тылар қа - та - ры көбей - ді.
Гумани́зм (лат.Humanitas - адамгершілік, humanus - адамша,), Фило - софиялық көзқарас. Қоғамның негізгі құндылығы - ол адам. Сон - - - - - - - - дық - - - - тан ол бас бос - тандығына, бахытты болуына, өзінің қабілетін да - мы - - туға құқылы.
Америка зерттушісі Уоррен Аллен Смит (Warren Allen Smith) бір - не - ше түсі - нігіне тоқталады:
*гуманизм - ұғым, негізгі объктісі адам.
*көне гуманизм - Аристотель, Демокрит, Эпикур, Лукреций, Перикл, Про - та - гор және Сократұстанымдары.
*классикалық гуманизм - Қайта өрлеу гуманизмі Бэкон, Боккаччо, Эразм Роттердамский, Монтень, Томас Мор және Петрарка;
*теистік гуманизм - діни ұғым. Адам өзін өзі құтқару үшін құдайдың көмегіне жүгінуі қажет.
*атеистік гуманизм - Жан - Поль Сартра және басқалардың ұғымы.;
*коммунистік гуманизм - Карл Маркс нағыз гуманист әрі натура - лист еді деп сенетін Фидель Кастро сияқты коммунистердің үғымы.
*натуралистік (немесе ғылыми) гуманизм - Қазіргі замандағы ғы - лым - - да қалыптасқан адамның өзін - өзі жетілдіруі туралы эклектикалық ұғымдар жиынтығы..
Цицерон Адам қабілетінің жұмсақтық пен адамгершілікті негіз - ге ала отырып қалыптастырған мәдени және адами да - муын - да - ғы ең жоғарғы құндылығы деген түсініктеме береді. Ал Халқаралық гу - манистік және этика одағының Жарғысында - Гуманизм дегеніміз де - - мо - кратия мен этикаға негізделген адамзат өмірінің ұстанымы. Әрбір адам өз өмірінің мәні мен түрін айқындауға құқылы деп жа - зыл - - ған. Америка гуманистерінің ассоциациясы Гуманизм дегеніміз - прогрессивті өмір ұстанымы. Әрбір адам жоғарғы күштің көмегінсіз өзінің қабілетін дамытып, қоғамға өз үлесін қосуға міндетті дейді.
Гуманистер адамның қоғамдағы рөліне жаңа көзқарас қалыптастыр - ды. Ад - ам барлық қызығын, рахатын осы өмірде көруі қажет. Әрбір адам - ның бақы - ты өз қолында. Сөйтіп қоғам дамуының теологиялық, концеп - ция - сы - - - нан бас тар - т - қ - ан гуманистер жаңа пайда болған буржуазия табының идеологиясына айнал - ды.
Жаңа қоғамдық ой - пікірдің қалыптасуы ғылымның, оның ішінде та - рих ғы - лы - мының өзгеруіне әкеліп соқты. Гуманистік тарихнама діни көз - қа - - рас - тан бас - тартып, ғылымның алдына жаңа проблемалар қойды. Гума - нис - тер саясат адам әре - кетінің ең жоғарғы формасы деп есептеді. Сон - дық - тан оның тарихын зерттеу ғылының мәртебелі міндеті болып саналды.
Тарих қойнауына кеткен қоғамдардың саяси жүйесін, олардың жүр - гіз - ген соғыстары егжегей - тегжейлі түрде зерттелді. Сөйтіп саяси тарих ғы - лы - мы пай - да болды. Гуманистер шаруашылық, әлеуметтік мәселерге онша көп мән берме - ді. Қоғамның горизанталды дамып прогреске ұм - ты - луын олар түсінбеді. Адам - зат мемлекеттік түрдің бірнешеуін біледі, со - лар уа - қыт өткен сайын бірін - бірі ау - ыс - тырып отырады деп есептейді. Мұ - ны қо - ғам дамуының циклдік формасы деп атайды.
Антика дәуірінің белгілі тұлғаларына арналған тарихи - мәдени шы - ғар - малар пайда болды. Солардың бірі Европа әдебиетінің классигі Фран - ческо Петрарка (1304 - 1374). Оның 1337 жылдар шамасында жазылған Белгілі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.