Вискоза талшықтары

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Вискоза талшықтары
Вискозды талшықтар - өнеркәсіптерде өндіру арқылы алынатын химиялық
талшықтардың алғашқы түрлерінің бірі. 1891ж ағылшын ізденушілері Кросс,
Бивен және Бидль целлюлозаның әртүрлі өнімдеріне түрлі қоспаларды қосу
арқылы, дәлдеп айтқанда, сұр көміртегімен концентрленген ерітіндісімен
қосылған целлюлозаны әрекеттестіру арқылы целлюлоза ксантогнаты алынған.
1893 жылы осы ізденістер бойынша потент алынған (германиялық патент,
70999), бұл патент целлюлозаның ксантогенаты ерітіндісінен вискозды талшық
алу туралық қорғалды. Бірақ 1905 жылы Мюллер талшықтың алынуын салыстырмалы
түрде, барынша жеңілдеу жолын қарастырды.
1910 жылы басы мен 1912 жылдардан бері вискозды тоқыма жіптердің өнер
кәсіптік өндірісі бір қатар елдерде өндіріліп келеді. Атап айтқанда
Германияда, Францияда, Бельгияда, Австрияда, Ресейде екінші дүние жүзілік
соғыс кезеңіндегі тоқыма талшықтарының шикізатының жетіспеушіліктері
салдарынан, вискозды талшықтар өндірісі дами бастады. Ал шынында бұл талшық
өте төмен механикалық қосылыстардың көмек алынған болатын, сондықтанда,
олар табиғи талшықтың орнын қазіргі кездегідей баса алмады. Сол себептен,
екінші дүние жүзілік соғыстан кейін бұл өндіріс тоқталады.
Соңғы онжылдықта, вискозды талшықтарды өндіру химиямен технологияның
дамуына жеткен жетістіктердің нәтижесінде сапалы түрде алына бастады. 30
жыл соңына қарай мақта талшығынан мықтырақ, экономикалық техникалық
тұрғыдан тиімдірек вискозды корджіптері шыға бастады. Бұл жіптің өндірілуі
екінші дүниежүзілік соғыс жылдары қарқынды дамыды. Соның ішінде АҚШ та өте
жақсы дамып, машина және авиацияда қолданылатын дөңгелектерге мақтаның
орнына қолданылды.
1970 жылы кордті жіп өндірісі 400 мың тоннаға жетіп, ол бүкіл вискозды
талшықтар өндірісінің 15% құрады. Бірақ соңғы жылдары жоғары корд жіптерін
синтетикалық корд жіптері өндірістен ығыстырып шығаруда. Мысалы АҚШ та
вискозды корд жіптері өндірісте шығарылуы толығы мен тоқтатылған. Келесі
кезеңдерде 50 ші жылдардан бастап қазіргі уақытқа дейін вискозаны өндіру
техникасымен технологиясы дамып, өндірісте кеңінен қолдануда. Мерсерлеу,
сілтілі целлюлозаны ксантоге- нирлеу және сығу процесстерін
эффективті түрде жүргізеді. Олардың беріктігі мақтадан және қарапайым
вискоза қордынан 1,5 есе берік, сонымен қатар жоғары өнімді машиналармен
аппараттар жасалған.

Вискоза талшығының даму кезендері.

1891 жылы - целлюлоза ксантогенатын синтездеу.
1893 жылы - целлюлоза ксантогенаты ерітіндісін алу.
1898 жылы - екі ванналы әдіспен вискоза талшығын алу.
1905 жылы - бір ванналы әдіспен тұндыру ваннасында үш компанентгі
вискоза талшығын қалыптау.
1916 жылы - штапельді вискоза талшығының өндірісі.
1930 - 1934 жылы - бабинада жіптерді өндеу әдісінің табылуы.
1930-1935 жылы - жоғары беріктіктегі тоқма жібін концентрленген күкірт
қышқылында қалыптау арқылы алу.
1932 -1935 жылы - талшықты куличте өңдеу әдісінің пайда болуы. 1936 - 1940
жылы - штапельді талшықтың әртүрлі типтерін алу.
1936 - 1940 жылы - үздіксіз қалыптау арқылы тоқыма жібін алу әдісінің пайда
болуы.
1946 - 1950 жылы - вискозаны бір аппаратта алу.
1950 - 1960 жылы - берік штапельді талшық алудың жаңа әдісінің пайда болуы.
1952 - 1954 жылы - жоғары беріктіктегі корд жібіналу (45 - 50 текс).
1960 - 1965 жылы - беріктігі жоғары вискоз жібін тұндыру
ваннасында формальдегид қосу арқылы алу.
1965 - 1972 жылы - вискоза талшығын химиялық модифицирлеу, жаңа қасиетгері
бар талшық алу.
8.1 кесте. Вискоза талшығының әлемдік өндірісінің өсу
динамикасы.
Шикі затты өндеу Жалпы
Жылдар Жалпы өндірісінің х\қ
өндіріс талшықты
көлемі ң
мың. өндірісіні
тонна ң көлем %
Тоқыма Штапельді
жібі талшық
Целлюлозалар. 1,06-1,09 1,12 1,12
Улы натрий (100%-ға санағанда).0,62-0,85 0,78 0,81
Күкіртті көміртек. 0,11-0,17 0,21 0,40
Күкірт қышқылы 0,95-1,12 1,10 1,03
(100%-ға санағанда).
Мырыш сульфаты (7 сулы0,02-0,11 0,05 0,13
ерітіндіге санағанда).

Целлюлоза
Целлюлоза кең тараған табиғи полимерлердің бірі болып табылады. Жыл
сайын табиғатта 100 млрд. т шамасында целлюлозалар синтезделеді. Олар
барлық бір жылдық және екі жылдық өсімдіктер құрамында болады. Вискозды
талшықтар өндірісі үшін негізінен қылқан жапырақты (шырша, қайын)
ағаштардан бөлінген целлюлозалар қолданылады.
Целлюлозаның құрамы және қасиеті. Целлюлоза негізінен полисахарид,
элементарлы тобы С6 * Н10 О5 глюкозаның қалдығы. Целлюлозаның құрылымын
былай болады.
Целлюлозаның молекулалық массасы өсімдік шикізаттарынан бөліпалу
және тазарту әдістеріне байланысты 6 млн аралығынан ары қарай
ауытқиды (полимерлену дәрежесі 800-1100) вискозды талшықтар
өндірісінде қолданылатын техникалық ағаш целлюлозасы үшін басқа
полимерлер сияқты целлюлоза молекулялы – полидисперсті өнім болып
табылады.
Целлюлозаның құрылымдық түрлендірудегі екі түрі белгілі: табиғи және
гидратцеллюлоза. Табиғи целлюлоза сілтілік өңдеудің, ерудің, одан әрі
тұндырылудың, эфирлердің сабынсыз дамуының, механикалық әсердің (үгітудің)
нәтижесінде гидрацеллюлозаға айналады. Табиғи целлюлозаға және
гидрацеллюлоза әртүрлі физика химиялық қасиеттер бойынша (гиграскопиялық,
өсірілуі, реакциялық қабілеттері және тағы басқалар) ерекшеленеді. Вискозды
талшықтар гидратцеллюлозадан құралатын болғандықтан, олар гидратцеллюлозалы
деп аталады.
Вискозды талшықтар өндірісі үшін алыну әдісіне байланысты сульфитті
және сульфатты целлюлозалар қолданылады. Сульфатты целлюлозаның сапасы өте
жоғары болады, бірақ ол сульфитті целлюлозадан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.