Даму ақаулары. Құбыжықтық

Кіріспе
1 Құбыжықтық ішкі және сыртқы факторлар әсерінен болады.
2 Қызметтік (компенсаторлық ) гипертрофия (гиперплазия)
Қорытынды

Даму ақаулары – бұл ұрықтың құрсақішілік жетілуінің бұзылыстарының нәтижесінде дамитын, қызметінің өзгеруімен немесе жойлуымен сипатталатын ағзалар мен тіндердің кемістіктері болып табылады. Эмбриогенез құбылысының қалыпты жүруінің бұзылуы әр түрлі ақаулықтарға алып келеді, оларды дамудың туа біткен ақаулықтары ( ДТБА) деп атайды.Дамудың туа біткен ақаулықтары немесе даму ақаулықтары деп ағзаның қалыпты құрылысының морфологиялық бұзылуын айтамыз. ДТБА негізінен ұрықтық ( антенатальдық ) дамудың бұзылуы нәтижесінде немесе сирек, туылғаннан кейін кейбір мүшелердің әрі қарай қалыптасуының ауытқуы салдарынан ( мысалы, тістің ақаулықтары, артериялық боталл өзегінің ашық болуы т.с.с.) пайда болады. Адам ақаулықтарын зерттейтін ғылымды тератология, ал сол ақаулықтарды тудыратын факторларды тератогендік факторлар деп атайды.Ғылыми деректерге қарағанда қазіргі кездері өркениетті елдер тұрғындарының, әсіресе жас балалардың сырқаттануы мен қаза болуының басты себептерінің бірі ретінде адамдардың туа біткен ақаулықтары саналады.
Туа біткен даму ақаулары- құбыжықтық (лат.monstrum, грекше teratos- чудовище) Бұл құрсақта даму барысында пайда болатын анатомиялық ауытқушылық. Құбыжықтықты зерттейтін ғылым саласы- тератология

1. Нурмухамбетов Э., Даленов Е. Патологиялык физиология. // Алматы. -
1995 ж. – 562 с.
2. Нурмухамбетов Э. Патофизиология. // Алматы. - 2000 ж. – 568 с.
3. Тель Л.З., Серебровская И.А. Избранные лекции по патологической
физиологии// Алматы.- 1995. - 420 с.
4 Тель Л.З., Серебровская И.А. Физиология человека и общие механизмы
болезней. //Алматы»Казахстан».- 1994. - Ч.1-2. – 344 с, 167с.

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Аграрлық факультеті
Ветеринариялық санитария кафедрасы

БӨЖ
Тақырып: Даму ақаулары. Құбыжықтық

Орындаған: Әскербек Гүлсара
ВС - 403 тобы.
Тексерген: Оразалиева С.Б

Семей 2017 жыл
Кіріспе
Даму ақаулары - бұл ұрықтың құрсақішілік жетілуінің бұзылыстарының нәтижесінде дамитын, қызметінің өзгеруімен немесе жойлуымен сипатталатын ағзалар мен тіндердің кемістіктері болып табылады. Эмбриогенез құбылысының қалыпты жүруінің бұзылуы әр түрлі ақаулықтарға алып келеді, оларды дамудың туа біткен ақаулықтары ( ДТБА) деп атайды.Дамудың туа біткен ақаулықтары немесе даму ақаулықтары деп ағзаның қалыпты құрылысының морфологиялық бұзылуын айтамыз. ДТБА негізінен ұрықтық ( антенатальдық ) дамудың бұзылуы нәтижесінде немесе сирек, туылғаннан кейін кейбір мүшелердің әрі қарай қалыптасуының ауытқуы салдарынан ( мысалы, тістің ақаулықтары, артериялық боталл өзегінің ашық болуы т.с.с.) пайда болады. Адам ақаулықтарын зерттейтін ғылымды тератология, ал сол ақаулықтарды тудыратын факторларды тератогендік факторлар деп атайды.Ғылыми деректерге қарағанда қазіргі кездері өркениетті елдер тұрғындарының, әсіресе жас балалардың сырқаттануы мен қаза болуының басты себептерінің бірі ретінде адамдардың туа біткен ақаулықтары саналады.
Туа біткен даму ақаулары- құбыжықтық (лат.monstrum, грекше teratos- чудовище) Бұл құрсақта даму барысында пайда болатын анатомиялық ауытқушылық. Құбыжықтықты зерттейтін ғылым саласы- тератология

Даму ақауларының пайда болу себептері:
1) Генетикалық факторлар ( тұқым қуалаушылық)
2) Сыртқы орта факторлары
3) Көп факторлы себептер (мултьфактор)

Құбыжықтық ішкі және сыртқы факторлар әсерінен болады.
Құбыжықтықтың ішкі факторларына- аталық және аналық гаметаның әр текті зақымдарын: ген мутацияға ұшырап, тұқымқуалайтын аурулар мен кемістіктердің қалыптасуын да, хромосомалық абберациядан туындап, көбіне тұқымқуалай қоймайтын хромосомалық ауруларды да, гаметадағы хромосомалардың саны өзгеріп, геном мутацияға ұшырағандақтан түсік тастауды және сол себепті дамыған хромосомалық ауруларды да қамтиды. Және, ядросы ғана емес, цитоплазмасы ауыр зақымдалған гамета да жойылып, ұрықсыздық пен бедеулікке, ұрық пен нәрестенің өздігінен түсуіне ұрындыруы мүмкін екендігін ескерген жөн. Сондықтан да, гаметопатиялар құрсақтағы өлім-жетімнің қаншасына себеп болатыны әлі белгісіз. Ядросы зақымдалса, гаметаның гендік құрылымы өзгереді. Гендік өзгерістер мен мутация жасушаның келесі ұрпақтарына ұласып бекиді. Ата-тектен ұласқан гендер гаметарларда сақталатынын ескерген жөн. Өйткені гаметопатия деген ұғым пробандтың ата-анасынан ғана емес, ата-тегінен ұласқан гаметалық зақымдарды да қамтиды. Кейде бір немесе бірнеше гендері ақаулы гамета тұқымқуалайтын кемістіктер немесе туылғаннан кейінгі кезеңдердің бірінде ғана білінеді.Гендік кемістіктер мен аурулар аутосомды-рецессивті, аутосомды-доминантты болады немесе мутантты геннің жыныстық Х-хромосомасымен тіркесіп тұқым қуалайды. Аутосомды-рецессивті тұқымқуалайтын кемістік мутантты ген пробандқа әкесінен де, анасынан да ауысқанда қалыптасады. Пробандтың әке-анасы мутантты геннің гетерозиготалы тасымалдаушысы болғанмен, өздері сау болуы мүмкін. Ал кемістік аутосомды-доминантты тұқымқуалау үшін мутантты ген тап сондай кемістікпен сырқат әкеден немесе анадан ғана ауысады.
Құбыжықтықтың сыртқы себебі - ұрықтың хромосомалық аппарытына әсер етпейтін бірақ оның түзілу процесін бұзады. Олар физикалық, химиялық, биологиялық түрде болады. Физикалық факторларға механикалық ұрық жарақаты және жатыр (соққы,қысылу), буаз жануардың температуралық өзгерісі (жоғары және төмен), иондық радиация және шектен тыс физикалық жүктеме. Химиялық тератогенді факторларға буаз жануарға және ұрыққа немесе тек ұрыққа әсер ететін (антибиотик, сульфаниламидтер, гормондар, синтетикалық және табиғи түзілістер), амин қышқылы және витаминдердің, микроэлементтердің азықта жетіспеуі жатады.Тератогенді биологиялық факторларға жануардың гормонды аурулары (гипотиреоз, қант диабет) , аурулар, гипоксиямен байланысты ( жүрек қан тамыр жүйесінің бұзылыстары, қан айналым бұзылыстар, тыныс алу жүйесінің бұзылыстары), орталық жүйке жүйесінің бұзылыстары, зат алмасу процестерінің бұзылуы, кейбір вирустық, бактериалдық, паразитарлық аурулар жатады.
Тератогенді факторлар жүктілік кезінде анықталады, яғни тератогенді факторлар ұрықтың дамуына әсер ету кезеңінде анықталады. Осыған байланысты эмбриопатия және фетопатияны анықтайды. Эмбриопатия жұмыртқа жасушаларының ұрықтанғанынан бастап мүшелердін түзілуіне дейін анықталады- шамамен 8 апта, фетопатия (лат. fetus- плод) 9-шы аптадан бастап мүйізді ірі қараның туғанына дейін анықталады. Әр түрлі жануарларда бұл кезең әр түрлі болады. Көптеген ауыр құбыжықтық эмбриогенез сатысының ерте кезеңінде пайда болады. Эмбриопатия бластомерлердің толық бөлінуі кезіңде көрініп, бір жұмыртқалы егіздердің дамуына әкеледі.Толық емес ұрықтың бөлінуі қосылған егіздің дамын анықтайды, бірдей мүшенің немесе көп мүшенің дамымай қалуына алып келеді. Фетопатия жеке мүшелердің тератогенді термиационды дамуы кезеңіне байланысты. Тератогенді факторлардың осы кезеңге әр түрлі әсер етуін эксцесс анықтайды, яғни дамымай қалу немесе жеке мүшелердің шектен тыс дамуын немесе гетеропатияны және ампутацияны анықтайды.
Бір ұрықтық құбыжықтық деп- бір ұрықтың туа біткен тұрақты анотомиялық ауытқуын айтады.Оны қаңқаның құрылысына қарап ( бас сүйек, омыртқа жотасы, аяқтары) бас миы және жұлынның жүрек қан тамыр , тыныс алу асқорыту, жыныс мүшелеріне қарай анықтайды. Түрлері: атавизм, агензис, гипогенезис, гипергенезис, мүшенің ұлғаюы, дизрафия, атрезия, дистопатия.

Туа біткен ақаулардың жіктелуі
Ағзалардың көлемінің өзгеруіне байланысты:
* Гиперплазия ( гипергенезия ) - шектен тыс дамуы;
* Гипоплазия ( гипогенезия ) - толық жетілмеуі
* Аплазия ( агнезия, атрезия ) - ағзаның саңылауының болмауы
* Гетеротопиялар - ағзаның басқа орында дамуы
* Стеноздар - қуыс мүшенің дамуы
* Атрезиялар - каналдың не тесіктің болмауы.
Атавизм , реверсия (лат. atavus -- ертедегі тегі) -- ағзаның жақын ата-тегінде жоқ, бірақ ертедегі ата-тегінде болған, алайда эволюция процесі барысында жойылып кеткен белгілердің ұрпақтакездейсоқ қайталануы. Мыс., ірі қара малдың және қойдың таза тұқымды мүйізсіз түрінен кейде мүйізі бар төл туады. Сол сияқты қазіргі жылқылардың ішінде үш ашатұяқты жылқы да болады. А-нің кейбір белгілері -- денені қалың түк басу, қосалқы емшектер, құйыршық т.б. адамдарда да байқалады. А. белгілері организмдердің жоғарыда аталған белгілерін анықтайтын гендерде эволюция барысында толығымен сақталады. Олар қалыпты жағдайда репрессорлардың (реттеуші белок) әрекетіне байланысты бейтарап күйде болғанымен, қоршаған орта жағдайының әсерінен қайтадан белсенділік танытуы мүмкін. Адамда Атавизм белгілерінің кездесуі, адамның шығуы мен тарихи дамуы жеке процесс емес екендігін, яғни органик. дүниенің дамуында жануарлар эволюциясымен тығыз байланысты болғанын көрсетеді.
Мүшенің сандық ұлғаюы- мысалы: полидактилия, поликардия ( көп жүректің болуы, К.Г. Боль бір тауықтан 10 жүректі анықтаған) Полителия- омырау ұшының көп болуы. Гипер немесе полидактилия ауыл шаруашылық жануарларда көп кездеседі. Бұл ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.