“Модель” түсінігінің анықтамасы



I.Кіріспе
1.“Модель” түсінігінің анықтамасы
II.Негізгі бөлім:
1.Компьютерлік модель және модельдеу. Негізгі принциптері
2. ЭЕМ.де сандық жəне символдық ақпаратты кескіндеу.
3.Символдық мәліметтермен жұмыс істеу тәсілдері
4. Символдық мәліметтерді енгізу
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер
V.Бағалау критерий
Бастапқыда модель деп анықталған жағдайда объектіні алмастыратын қандай да бір көмекші объекті аталған. Сондықтан табиғат заңдарының әмбебаптығы, модельдеудің жалпылығы, және біздің білімдерімізді модель түрінде бейнелеудің мүмкіндіктері сәйкессіз болды. Мысалы ертедегі философтар табиғи процессторді модельдеу мүмкін емес, табиғи және жасанды процесстер түрлі заңдылықтарға бағынады деп санады. Олар табиғатты тек қана логиканың, талқылау әдістерінің, пікір алмасулардың, яғни замандық терминологияның, тілдік модельдеудің көмегімен бейнелеуге болады деп жобалады. Ұзақ уақыттар бойына «модель» түсінігі арнайы типтегі материалдық объектілерге ғана, мысалы манекен (адам денесінің моделі), плотинанаың кішірейтілген гидродинамикалық моделі, кемелер мен самолеттердің, жануарлардың модельдері ретінде қалыптасты. Уақыт өте келе объектілірді жасанды сызбалардың, суреттердің, карталардың модельдік ерекшеліктері арқылы сипаттала бастады. Келесі қадамда модель ретінде нақты объект ғана емес абстрактылы, идеялық құрылымдардың да жұмыс істеу мүмкіндіктері белгілі болды. Мұның мысалы математикалық модельдер бола алады. Математика негіздерін зерттеумен айналысатын математиктер мен философтардың еңбектерінің нәтижесінде модельдер теориясы жасалды. Онда модель бір абстрактылы математикалық құрылымның басқасына бейнелену, түрлендіру нәтижесі болып анықталады. ХХ ғасырда модель түсінігі нақты және идеялық модельдерді қатар қамтитындай болып жалпыланды. Сондықтан, абстрактылы модель түсінігі математикалық модельдер шеңберінен шығып, әлем туралы білімдер мен танымдардың барлығына қатысты болды.
1. Қойбағарова Т., Ельтинова Р. Информатиканы оқыту әдістемесі : оқулық. – Алматы : «Эверо» баспасы, 2014. – 412 бет.

2.Могилев, А.В. Информатика: учеб.пособие для вузов -М.:Академия, 2007

3.Бурин Е.А Введение в основы информатики и вычислительной техники.-Алматы,2012.

4. Каймин В.А. Информатика:Учебник.-М.,2010

5. Острейковский В.А. Информатика:Учеб.-М.,2010 Каймин В.А. Информатика:Учебник.-М.,2010

6.Симонович С.В. и др. Информатика. Базовый курс / СПб.,2010

7.Аладьев В.З., Хунт Ю.Я, Шишаков М.Л. Основы информатики: Учебное пособие.-М.,2009

Жоспар:

I.Кіріспе
1."Модель" түсінігінің анықтамасы
II.Негізгі бөлім:
1.Компьютерлік модель және модельдеу. Негізгі принциптері
2. ЭЕМ-де сандық жəне символдық ақпаратты кескіндеу.
3.Символдық мәліметтермен жұмыс істеу тәсілдері
4. Символдық мәліметтерді енгізу
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер
V.Бағалау критерий

Кіріспе

Бастапқыда модель деп анықталған жағдайда объектіні алмастыратын қандай да бір көмекші объекті аталған. Сондықтан табиғат заңдарының әмбебаптығы, модельдеудің жалпылығы, және біздің білімдерімізді модель түрінде бейнелеудің мүмкіндіктері сәйкессіз болды. Мысалы ертедегі философтар табиғи процессторді модельдеу мүмкін емес, табиғи және жасанды процесстер түрлі заңдылықтарға бағынады деп санады. Олар табиғатты тек қана логиканың, талқылау әдістерінің, пікір алмасулардың, яғни замандық терминологияның, тілдік модельдеудің көмегімен бейнелеуге болады деп жобалады. Ұзақ уақыттар бойына модель түсінігі арнайы типтегі материалдық объектілерге ғана, мысалы манекен (адам денесінің моделі), плотинанаың кішірейтілген гидродинамикалық моделі, кемелер мен самолеттердің, жануарлардың модельдері ретінде қалыптасты. Уақыт өте келе объектілірді жасанды сызбалардың, суреттердің, карталардың модельдік ерекшеліктері арқылы сипаттала бастады. Келесі қадамда модель ретінде нақты объект ғана емес абстрактылы, идеялық құрылымдардың да жұмыс істеу мүмкіндіктері белгілі болды. Мұның мысалы математикалық модельдер бола алады. Математика негіздерін зерттеумен айналысатын математиктер мен философтардың еңбектерінің нәтижесінде модельдер теориясы жасалды. Онда модель бір абстрактылы математикалық құрылымның басқасына бейнелену, түрлендіру нәтижесі болып анықталады. ХХ ғасырда модель түсінігі нақты және идеялық модельдерді қатар қамтитындай болып жалпыланды. Сондықтан, абстрактылы модель түсінігі математикалық модельдер шеңберінен шығып, әлем туралы білімдер мен танымдардың барлығына қатысты болды. Модель түсінігінің айналасындағы кең талқылыаудың қазіргі кезде жалғасып отырғандағын естен шығармау қажет. Бастапқыда ақпараттық, кибернетикалық бағыттардағы ғылыми пәндер аясында, содан соң ғылымның басқа да салаларында түрлі тәсілдермен іске асырылатын модель ретінде танылды. Негізінде модель білімнің мәнін нақтылау тәсілі ретінде ретінде қарастырылады.
Сонымен модель (фр. modele, ит. modello, лат. modulus - өлшем, үлгі):
Нақты объектінің қарапайымдандырылған нұсқасы;
Заттың кішірейтілгенұлғайтылған түрдегі макеті;
Табиғат пен қоғамдағы қандай да бір процесстіңқұбылыстың бейнесі, сипаттамасы және схемасы;
Жұмыс істеуі анықталған параметрлер бойынша нақты объектінің жұмыс істеуіне ұқсас физикалықақпараттық аналогы;
Анықталған шарттарда түпнұсқа объектінің бізді қызықтыратын қасиеттері мен сипаттамасын алмастыра алатын алмастырушы-объектісі;
Ал модельдеу (моделирование; simulation) - кез-келген құбылыстардың, процесстердің немесе объект жүйелерінің қасиеттері мен сипаттамаларын зерттеу үшін олардың үлгісін құру (жасау) және талдау; бар немесе жаңадан құрастырылған объектілердің сипатын анықтау немесе айқындау үшін олардың аналогтарында (моделбдеріне) объекілердің әр түрлі табиғатын зерттеу әдісі.

2.Компьютерлік модель және модельдеу. Негізгі принциптері
Әр түрлі модельдерді тарату үшін әр түрлі аспатар қолданылады. Модельдерді сипаттау үшін көптеген форалды тілдер бар.Материалдық модель құру үшін суретші қылқаламы,фотоаппарат, ара, балға, сызғыш, т.б. құралдар жеткілікті.Егер модель абстракты түрде бейнеленсе, оларды сипаттауға мүмкіндік беретін арнайы тіл, сызба, график, алгоритм,математикалық формулалар т.б. таңбалық жүйелер қолданылады. Ал оларды тарату екі түрлі құрал арқылы іске асырылады. Бірі- кәдімгі аспаптар, ал екіншісі-кәдімгі компьютер болып табылады.
Тарату тәсіліне қарай модельдер компьютерлік және компьютерлік емес модельдер болып бөлінеді.
Компьютерлік модельдер деп программалық орта көмегімен іске асатын модельдерді айтамыз. Компьютердің ақпаратпен жұмыс істейтіні белгілі. Қазіргі кезде компьютерлер дыбыстық, бейне, анимация, мәтін, схема, кесте т.б. ақпаратпен жұмыс істей алады. Осы ақпараттарды өңдеу, тарату, қабылдау үшін компьютердің техникалық және программалық жасауы болуы тиіс. Техникалық және программалық жасауы компьютерлік модельдеудің құралдары болып табылады.Мысалы, дыбыстық ақпараттармен жұмыс істеу үшін міндетті түрде дыбыстық карта және арнайы программалық жасауы болуы қажет. Композитор арнайы музыкалық редактормен жұмыс істей отырып, ноталық мәтінді теріп, оны басуға шығарып, өңдеу жасай алады т.б. Сондай-ақ сазгер әр түрлі аспапқа арнап жазған нотаның дыбыстық моделін жекелей немесе ансамбльде тыңдай алады. Компьютерлік модельдің цифрлық дыбысы шын мәніндегі аспаптардың тембрінен еш айырмашылығы жоқ деуге болады. Компьютер әншінің дауысын, әуенін дыбыстық моделімен сәйкестендіре алады, сондай-ақ әр түрлі биіктік пен тембрдегі (тенор,бас т.б.) дауыстарды модельдеу мүмкіндігі бар. Берілген ырғақ,екпінге, музыкалық стильге т.б. сәйкес композиция құруға мүмкіндік беретін арнайы программалар бар.Қазіргі кезде әр түрлі компьютерлік таңбалық модельдерді құруға мүмкіндік беретін мәтіндік редактор, формула редакторы, электондық кесте, дерек базасын басқару жүйелері, программалау орталары т.б. бар.
Модельдеу ЭЕМ мүмкіндіктері, жұмыс істеу принциптері мен математикалық модельдердің адаптациясы болатын күрделі теңдеулер жүйесінің сандық шешімін бейнелейді. Физикадағы компьютерлік модельдердің табыстары химия, электроэнергетика, биология есептерін шешуде де кең таралады. Компьтерлік модельдеу негізінде шешілетін есептердің күрделілігі ЭЕМ-нің мүмкіндіктеріне байланысты шектеледі.
Модельдеудің компьютерлік түрлері қазіргі кезде кеңінен қолданыс табуда. Компьютерлік модельдеудің мүмкіндіктерін кеңейтіп, қолдану тәсілдерін жеңілдететін ішкі бағдарламалар мен сандық математика тәсілдерінің формаларымен толықтырылған функциялардың кітапханалары бар. Сондай-ақ компьютерлік модельдеу түсінігі ХХ ғасырдың 50-ші жылдары биологиядағы күрделі жүйелерді автоматтандырылған экономикалық-ұйымдастырылған басқару жүйесін құруда жүйелік талдаумен жиі қоладнған. Күрделі жүйелерді талдаудағы компьютерлік модельдеу зерттелетін объектінің математикалық-логикалық күйін модельдеу, объектінің қызметтік алгоритміне айналатын, компьютерлерге арналған бағдарламаларды комплексті түрде дайындайтын имитациялық модельдеу болып табылады.
Кез-келген объект күйін имитациялауға болады, бірақ имитациялық модельдеу бәрінен бұрын таңдалған басқару стратегиясына тәуелді күрделі жүйелердің алдыңғы уақыттағы күйін болжаудың зерттелуін қарастырады. Графикалық интерфейстер мен қолданбалы бағдарламалардың графикалық пакеттерінің дамуының негізінде объектінің сыртқы түрі мен құрылымын компьютерлік модельдеу кең таралды. Қазіргі кезде компьютерлік модельдеу ретінде;
өзара байланысты компьютерлік суреттердің, кестелердің, схемалардың, диаграммалардың, графиканың, анимациялық фрагменттердің, гипертексттердің кӛмегімен сипатталған объектінің шартты бейнесі айтылады. Бұл түрдегі компьютерлік модельдер құрылымдық-функционалдық деп аталады;
түрлі факторлардағы объектіге әсер ету шарттарының функциялану процесін имитациядауды реттелген есептер мен графикалық бейнелеулер нәтижесін шығаруға мүмкіндік беретін жеке бағдарламалар комплекстері аталады.

Мұндай модельдер имитациялық компьютерлік модельдер деп аталады. Имитациялық компьютерлік модельдеу модель бойынша модельдеуші жүйенің сандық және сапалық функциялану нәтижесін алуға негізделген. Модельдерді талдау нәтижесінде алынған сапалақ қорытындылар күрделі жүйенің: құрамы, даму динамикасы, орнықтылығы, бүтіндігі сияқты бұрын белгісіз болып келген қасиеттерін ашуға мүмкіндік береді. Сандық қорытындылар негізінен жүйені сипаттайтын болашақ және бұрыннан белгілі параметрлердің мәндерін түсіндіруде болжамдық сипатты иеленеді.

2.ЭЕМ-де сандық жəне символдық ақпаратты кескіндеу.
Символдық мәліметтерді өңдеу символдық типті анықтайтын CHAR(ағылшынның CHARACTER-символ деген сөзінен қысқартылып алынған) түйінді сөзі арқылы жүзеге асырылады.CHAR типіндегі айнымалының мәні компьютерде пайдаланылатын кез келген жеке символ болып,ол мәлімет өрнектеудің кодтық кестенің белгілі бір мәніне сәйкес келуі тиіс.Әрбір символ 0 мен 255 арасындағы кез келген бір бүтін санмен бейнеленеді,оның негізі болып ASCIIкодтары саналады.Оның 0-127кодтарына сәйкес символдары әмбебап таңбалар болып табылады,оларға латын әріптері,тыныс белгілері,цифрлар,арифметикалық операция таңбалары және басқару символдары кіреді.Ал 128-255 кодтарына сәйкес символдар арнайы символдар мен ұлттық алфавит әріптері осы соңғы топта орналасқан.
Символдар типтегі мәлімет үшін төмендегідей стандартты функциялар анықталған:
сhr(x)-byte типіндегі х өрнегін символға түрлендіреді;
ord(ch)-с символын оның byte типіндегі сәйкес кодына түрлендіреді;
pred(ch)-ch-тың алдыңғы кодына сәйкес символды береді;
succ(ch)-ch-тан кейінгі кодына сәйкес символды беоеді;
upcase(ch)-кіші латын әріптерін бас әріптерге айналдырады басқа символдарға әсер етпейді.
Программада сандық және символдық мән қабылдайтын айнымалылар үшін екі рет енгізу операторын жазудың да қажеті жоқ.Жоғарыдағы екі оператор орнына READ(A,B,C,D)операторын ғана жазуға болады.
Екілік санау жүйесін басқа санау жүйелеріне ауыстыру.
Cандарды цифр деп аталатын арнайы символдардың көмегімен бейнелеу қабылданған. Санадарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жиынтығы - санау жүйесі деп аталады. Санау жүйесі төртке бөлдінеді: 1) ондык; 2) екілік; 3) сегізідік; 4) он алтылық санау жүйесі. Соның ішіндегі екілік санау жүйесіне тоқталып кетейік.
Екілік санау ж- кез келген сан 0&1 цифрларыың көмегімен жазылады ж(е оны екілік сан деп д(а. Екілік санның әрбір разрядын бит д(а. Кез келген с ж-нің негізін осы санау жүйесінде қолданылатын цифрлар санын анықтап ЭЕМ-да ақпараты өрнектеу үшін екілік жүйе қолданылады. Е ж-де қосындыда негіздеуші ретінде 2 саны қолданылады. Мысалы, 1101 санын екілік сан үшін қосынды түрінде былай жазады: 1101(2)=1*2 +1*2 +0*2 +1*2 = 13(10). Егер қосынды бүтін санмен жазылған жағдайда бүтіннен кейінгі сандардың разряддық дәрежелері теріске ауысады. Мысал: 11,101=1*2 +1*2 + 1*2 + 0*2 + 1*2
Екілік санау жүйесіндегі санды сегіздік және оналтылық санау жүйесіне ауыстыру:
Екілік санау жүйесіндегі санды сегіздік жүйеге аудару үшін екілік санды оңнан солға қарай цифрларды үштен жеке-жеке топқа бөледі. Содан кейін цифрдың әрбір тобын көрсетілген цифр түрінде жазады: 000=0; 001=1; 010=2; 011=3; 100=4; 101=5; 110=6; 111=7. Мысал: 100 101 101(2)=455(8)
Екілік санау жүйесіндегі санды оналтылық жүйеге аудару үшін екілік санды оңнан солға қарай цифрларды төрттен жеке-жеке топқа бөледі. Содан кейін цифрдың әрбір тобын көрсетілген цифр түрінде жазады:0000=0; 0001=1; 0010=2; 0011=3; 0100=4; 0101=5; 0110=6; 0111=7; 1000=8; 1001=9;1010=А (10); 1011=В(11); 1100=C(12); 1101=D(13); 1110=E(14); 1111=F(15).Мысал: 0001 0010 1101 (2)=12D(16)

3.Символдық мәліметтермен жұмыс істеу әдістері
Осы кезге дейін қарастырылған программаларда тек сан мәндерімен ғана жұмыс істедік. Ал қазіргі компьютерлердегі программалардың кез келген символдық айнымалыларды өңдеуге толық мүмкіндігі бар. Пернетақта мен дисплей мәліметтерді енгізу мен шығарудың стандартты құрылғылары болып табылады да, оларды пайдалану үшін INPUT және OUTPUT түйінді сөздері қолданылады. Сандық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Информатика курсында білімді моделдеу
Модель және компьютерлік модельдеу негіздері
Модельдер құру технологиясы
Физикалық құбылыстар мен процестерді модельдеу
Кеңістікті модельдеу бағдарламалары
Ақпарат. Ақпараттың түрлері
Математикалық және компьютерлік модельдеу идеяларын математикалық білімді тереңдетуде пайдалану ерекшеліктер
Патенттік құқық және Қазақстан Республикасынан тыс жерде тауар таңбаларын қорғау жайлы
Деректер базасын пайдаланып өсімдік майы мен түрлерін қарастыру
Ақпарат және оның түрлері мен қойылатын талаптары
Пәндер