Авариялық құтқару жұмыстарын жүргізу

Кіріспе
Негізгі бөлім.
Авариялық құтқару жұмыстарын жүргізу
1.1. Табиғат апаттары
1.1.1. Дауылдар мен қатты желдер, күн күнкіруі
1.1.2. Жер сілкінісі, Жаңартаудың қайнауы
1.1.3. Орман өрті, қардың құлауы
1.2. Жер сілкінісі қаупі төнгенде және ол туындағанда халықты қорғау
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Курстық зерттеу жұмысының өзектілігі қазіргі таңда шығармашыл, яғни креативті жеке тұлғаны қажетсінудің өсуімен анықталады. Қазіргі жағдайда білім ролінің өскендігі соншалық, ол қоғамның дамуына әсер ететін басты конструктивті фактор болып отыр. Төтенше жағдай дегеніміз – адамдардың қаза табуына әкеліп соққан немесе әкеліп соғуы мүмкін, олардың денсаулығына, қоршаған ортаға және шаруашылық жүргізуші объектілерге нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін, халықты едәуір дәрежеде материалдық шығындарға ұшыратып, тіршілік жағдайын бұзған немесе бұзуы мүмкін авария, зілзала немесе апат салдарынан белгілі бір аумақта туындаған жағдай.
ҚР ТЖМ құрылымдары мен Республикалық, өңірлік, қалалық жедел құтқару жасақтары Холматро, Вебер, Лукос, Спрут атты құтқару құралдарын жасайтын фирмалардың авариялық-құтқару құралдарымен жабдықталған (электрический, гидравликалық, пневматикалық, механикалық). Бұл құралдардың ерекшелігі табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлардың зардаптарын жоюға және зардап шеккен адамдарды құтқаруға ауыр техникалар бара алмайтын жерлерде құтқару жұмыстарын жүргізуге жеңіл, тез және ыңғайлы.

1. «Азаматтық қорғау саласындағы ақпараттықөәдістемелік материалдар» (№1 (49) шығарылым, 2012)
2. ҚР ТЖ саласындағы заңдары
3. Ұйымдардағы ТЖ және АҚ бойынша сабақтарға арналған оқу құралы (Алматы-2012)
4. АҚ және ТЖ саласындағы басшы құрамның біліктілігін арттырудың Республикалық курстары тыңдаушыларына көмек ретінде ұсынылатын оқу құралы (Алматы-2011)
5. «Құтқарушы» оқу құралы (I кітап) (Алматы-2009)
6. «Құтқарушы» оқу құралы (II кітап) (Алматы-2009)
7. «Табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ туралы» ҚР заңы, 05.07.1996.
8. ТЖ жүйесінде қолданылатын орысша-қазақша терминдер сөздігі. Алматы – 2004.
9. ТЖ және АҚ мәселелері бойынша басшылық құрамды даярлауға арналған материалдар жинағы. ҚР ТЖ жөніндегі агенттігі. Алматы қ., 2003. 124 бет.

Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Жоспары

Кіріспе
Негізгі бөлім.
Авариялық құтқару жұмыстарын жүргізу
1.1. Табиғат апаттары
1.1.1. Дауылдар мен қатты желдер, күн күнкіруі
1.1.2. Жер сілкінісі, Жаңартаудың қайнауы
1.1.3. Орман өрті, қардың құлауы
1.2. Жер сілкінісі қаупі төнгенде және ол туындағанда халықты қорғау
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 3
Негізгі бөлім.
Авариялық құтқару жұмыстарын жүргізу
1.1. Табиғат апаттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.1.1. Дауылдар мен қатты желдер, күн күнкіруі
1.1.2. Жер сілкінісі, Жаңартаудың қайнауы
1.1.3. Орман өрті, қардың құлауы
2. Жер сілкінісі қаупі төнгенде және ол туындағанда халықты қорғау ... 14
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 25
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Курстық зерттеу жұмысының өзектілігі қазіргі таңда шығармашыл, яғни креативті жеке тұлғаны қажетсінудің өсуімен анықталады. Қазіргі жағдайда білім ролінің өскендігі соншалық, ол қоғамның дамуына әсер ететін басты конструктивті фактор болып отыр. Төтенше жағдай дегеніміз - адамдардың қаза табуына әкеліп соққан немесе әкеліп соғуы мүмкін, олардың денсаулығына, қоршаған ортаға және шаруашылық жүргізуші объектілерге нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін, халықты едәуір дәрежеде материалдық шығындарға ұшыратып, тіршілік жағдайын бұзған немесе бұзуы мүмкін авария, зілзала немесе апат салдарынан белгілі бір аумақта туындаған жағдай.
ҚР ТЖМ құрылымдары мен Республикалық, өңірлік, қалалық жедел құтқару жасақтары Холматро, Вебер, Лукос, Спрут атты құтқару құралдарын жасайтын фирмалардың авариялық-құтқару құралдарымен жабдықталған (электрический, гидравликалық, пневматикалық, механикалық). Бұл құралдардың ерекшелігі табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлардың зардаптарын жоюға және зардап шеккен адамдарды құтқаруға ауыр техникалар бара алмайтын жерлерде құтқару жұмыстарын жүргізуге жеңіл, тез және ыңғайлы.
Зілзала бұл - ТЖ-ның пайда болуына әкеліп соғатын жойқын құбылыс.
Дүлей зілзала - ТЖ-дың пайда болуына әкеп соғатын зілзала.
Апат - аймақтық және ірі ауқымды ТЖ пайда болуына әкеліп соғатын жойқын құбылыс.
ТЖ-дың алдын алу - алдын ала жүргізілетін және ТЖ пайда болу қатерін мүмкін болғанынша азайтуға, адамдардың денсаулығы мен өмірін сақтауға, залал мен материалдық шығын мөлшерін кемітуге арналған шаралар кешені. Сабақтың негізгі міндеті студенттерді төтенше жағдай кезінде авариялық құтқару жұмыстарының маңыздылығын меңгерту. Осыған орай біз дипломдық жұмысымыздың тақырыбын Дүлей апаттар кезіндегі авариялық құтқару жұмыстарын жүргізу деп таңдап алдық.
Курстық зерттеу жұмысының мақсаты Дүлей апаттар кезіндегі авариялық құтқару жұмыстарын жүргізу тақырыбын студенттерге ғылыми көзқарасты қалыптастыруға төтенше жағдай - адамдардың опат болуына, олардың денсаулығына зиян келуіне, қоршаған ортаға және шаруашылық объектiлеріне едәуiр материалдық шығын келтiруге және халықтың өмiрлiк деңгейiнiң бұзылуына ықпал ететiн немесе соған апарып соқтыратын апаттың, зілзаланың нәтижесінде пайда болған белгiлi бір аймақтағы жағдай екендігін және дүлей апаттар кезіндегі авариялық құтқару жұмыстарының маңыздылығын түсіндіріп таныстыру, сонымен бірге ойлау түйсігін кеңейтуге, маңыздылығын толық меңгеруге үлкен септігін тигізетініне көз жеткізу.

Жұмыстың міндеттері: ТЖ пайда болған кезде жүргізілетін және адамдардың өмірін сақтап, денсаулығын қорғауға, залал мен материалдық шығындар көлемін азайтуға, сондай-ақ ТЖ аймағының одан әрі таралмауына бағытталған авариялық құтқару, қалпына келтіру жұмыстары мен басқа да кезек күттірмейтін жұмыстары жатады. Осы жұмыстарды уақытылы атқару мақсатында ауданның АҚ және ТЖ қызметтері құрылады. Бұл қызметтер атқаратын жұмыс түрлеріне қарай тиісті техникамен, жеке құраммен, қажетті құралдармен жасақтау.
Зерттеу жұмысының объектісі: Өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің жауынгерлік іс-қимылының мазмұны мен маңыздылығы тақырыбын өрт сөндіру бөлімдерінде өтілу процесі.
Зерттеу жұмысының пәні: Дүлей апаттар кезіндегі авариялық құтқару жұмыстарын жүргізудің тиімді тәсілі ретінде - келісімдер (нұсқаулар) жасау және құтқару жұмыстарын жүргізу.
Зерттеу жұмыстың жаңашылдығы: Халықты, қоршаған ортаны және шаруашылық жүргізуші объектілерді төтенше жағдайлар мен олар туғызған зардаптардан қорғау мемлекеттік саясатты жүргізудің басым салаларының бірі болып табылады. Осы заң Қазақстан Республикасы аумағында табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу мен оларды жою жөніндегі қоғамдық қатынастарды реттейді.

Авариялық құтқару жұмыстарын жүргізу
1.1. Табиғат апаттары
Қазіргі заманда өмір ең қымбат байлық болып келеді. Адамның ен негізгі мақсаты ол - өмірді сақтап қалу, өйткені ол құнсыз. Адам осы өмірдегі өмір сүру мағынасын іздейді, жоспар құрайды, сол жоспарларды іске асыру үшін жасайды және үйренеді.
Көбінесе жағдайларда өз өмірін сақтап қалу және өз жақындарының өмірін сақтап қалу үшін қарапайым ережелерді білуіне байланысты болады. Мысалы: алғашқы медициналық көмек төтенше жағдайлар кезінде. Өмір қауіпсіздік негіздерін әр қайсысы білу керек және де әр қайсысы түсініп отыру керек, өз уақытында бәрін дұрыс жасауын біздің денсаулығымызға және өзіміздің өмірімізге, балаларымызға қаншалықты маңызды екенін білу керек.
Қай жерде сіз болсаңыз, жалғыз, достарымен, отбасымен, жолда жұмысқа бара жатқанда, демалыста немесе үйде, әрқашанда есіңізде сақтаңыз, өмірде көптеген жағдайлар болады. Олар әдеттегідей әртүрлі жағдайларға әкеліп соқтырады.
Дауылдар мен қатты желдер
1. Сіз дауылдың жақындағанын біліп сезсеңіз, онда есік пен терезелерді қатты жабу керек. Әйнектерге пластырьларды жабыстыру керек.
2. Шамдарды дайындап қойыңыз (электричестваны сөндіру керек).
3. Электротехникалар мен сыртқы телеантеннаны сөндіру керек.
4. Жел алып кететін заттарды далада қалдырмау керек.
5. Егер дауыл болатынын білсеңіз, теңіз жағасынан, өзендерден алыс ұсталу керек. Себебі, сіздерді су тасқынымен алып кетуі мүмкін.
6. Жер үйдің үлкен және мықты жағына баруыңыз керек, одан да жақсы подвалға бару керек.
7. Егер сізді ашық жерде дауыл алып кетсе, онда тұйық жерге жорғалап, тығылу керек. Бірақ, құлап жатқан ағаштардан, бұтақтардан сақтаныңыз.
Кейбір жағдайларда дауыл тынышталады, бірақ сіз оған ұсталынып қалмаңыз және дауылдан тығылып жатқан жерден шықпаңыз, себебі дауыл басталып кетуі мүмкін.
Күн күркіреуі
1. Егер сіз биік жерде болсаңыз, жылдам төмен түсуіңіз керек. Ашық жерде биік, үлкен заттардан алыс ұсталу керек. Мысалы, жалғыз өсетін ағаштардан.
2. Денеңіздің дірілдегенін сезсеңіз және де шашыңыздың көтерілгенін, біліңіз найзағай сіз тұрағн жердің маңына соғатынын, ойланбай, жылдам жерге жатыңыз.
3. Егер сіздің айналаңызда үлкен, биік заттар болса және олардан алысқа кетуі мүмкіншілігі жоқ болса, онда құрғақ жерге барып отыруыңыз керек және аяғыңызды жерден көтеруіңіз керек. Міндетті түрде сіз құрғақ жерде отыруыңыз керек, себебі, дымқыл, сулы заттар ток өткізуші болып келеді.
4. Тізеңізді бүгіп, оны қолмен ұстап, басыңызды еңкейту керек.
5. Егер сіз қайықта отырсаңыз, онда жылдам жағаға жүзу керек, күн күркіреп, найзағай жарқырап жатқанда суда тұру сіздің өміріңізге өте қауіпті.
6. Егер сіз машинада келе жатсаңыз, машинаның ішінде қалыңыз. Себебі, машинаның іші күн күркіреп жатқанда ең қауіпсіз жер болып саналады. Машинаның металлдық корпусы сізді найзағайдың соғуынан сақтайды: егер найзағай машинаға соқса да, ол жерге кетеді. Ал, мотоциклде немесе велосипедте күн күркіреу кезінде жүруге болмайды.
7. Қалада металды қақпалардан және барлық металлды заттардан алыс ұсталу керек.
8. Үйде отырғанда радио мен телевизорды сөндіру керек, күн күркірегенде бірінші орында терезелерді жабу керек.
9. Егер адамды найзағай басынан соқса, ол оның денесінен өтіп адамды өлтіреді. Сонымен бірге найзағай қатты күйдіріп, бұлшықет судорогалардың себепші болуы мүмкін.

Жер сілкінісі
Сіздің әрекетіңіз:
1. Егер жер сілкінісі басталса, онда жылдам үйден шығу керек және далада тұрғанда ғимараттардан алыс тұру керек. Егер үйде қалып қалсаңыз, онда үстелдің астына немесе кроватьтың астына, бұрышқа немесе есіктің босағасында тұра қалу керек.
2. Терезелерден алыс ұсталу керек. Себебі, терезенің шынылары жер сілкінісі кезінде адамға қауіпті.
3. Жер сілкінісі кезінде лифтті қолдануға болмайды, өйткені лифт тоқтап қалуы мүмкін немесе құлап түсуі мүмкін.
4. Сіріңкелерді, зажигалкаларды, шамды қолдануға болмайды, газ жарылып қалса, өте қатты жарылыс болуы мүмкін.
5. Подвалдар мен жер астында, тоннельдерде тығылмаңыз. Себебі, панельдер перекрытиялар құлап шығатын жерді жауып тастауы мүмкін.
6. Егер сіз далада келе жатып, жер сілкінісі басталса, онда сіз үйлерден, ғимараттардан алыс ұсталу керек. Олар кез-келген уақытта құлау мүмкін.
Есіңізде сақтаңыз: Бірінші жер сілкінісі болғаннан кейін тағы да сілкініс болуы мүмкін.

Жаңартаудың қайнауы
Жаңартау қайнауының пайда болуының себептері:
oo Сейсмикалық белсенділіктің күшеюі.
oo Жер астынан және вулканның кратерінен арнайы дыбыс шығу.
oo Күкірт иісі, әсіресе вулканның жанынан ағатын өзендерден.
oo Қышқылды жауынының жауы.
oo Ауада пемздік шаң болуы.
oo Кратерлерден газдың шығуы.
Сіздің әрекетіңіз:
1. Сол жерден жылдам кету керек.
2. Егер сол жерден кете алмасаңыз, жаңартау атқылау бастағанда жолға жүгіріңіз, қалың киініп және басыңызға пластикалық шлем немесе шапқаға қағаз толтырып басқа кию керек.
3. Егер сіз машинада келе жатсаңыз және машинаның доңғалақтары жерге батып кетсе, машинадан түсіп жаяу жүріңіз.
4. Егер сіз қызған шаң және газдардан тұратын дөңгелек шарды көрсеңіз, сол шар ұшып кеткенше жер астына немесе судың астына тығылыңыз.

Орман өрті
Сіздің іс-әрекетіңіз:
1. Егер өрт жаңа ғана басталып жатса, бұтақтардан жасалған сыпырғышпен өртті сөндіріп көріңіз.
2. Орманның шет жақтарынан ортасына жылжыңыз және де жел сенің арқана соғып тұру керек. Артыңыздан жанып жатқан күлді, көмірді жинап жүріңіз.
3. Егер өрт одан да қатты жаңа бастаса, онда көмекке бару керек. Есіңізде сақтаңыз, орманның өртенуі өте үлкен жылдамдықпен қозғалады.
4. Қауіпсіз жер ол жолға немесе өзеннің бағытына жүру қажет.
5. Құрғап қалған ағаштар мен шөптер тез жанады.
6. Жұмсақ жерде өзіне жара қазып, сонда тығылуға болады және ыстықтан құтылу үшін курткамен немесе көрпемен жамылуға болады.
7. Өрт өткеннен кейін, ол сөнген жерімен жүру керек.

Қардың құлауы
Сіздің іс-әрекетіңіз:
1. Таулы жерге барудың алдында лавина жайлы ескертулер тыңдаңыз. Егер ондай хабар болса, онда тауға бармаңыздар. Қауіпті склондарды айналып өтуге ұмтылыңыздар. Егер де оны айналуға мүмкіншілік жоқ болса, онда сақ болып қауіпті склондарда бір-бірден өтіңіз.
2. Қар құлаудың бірінші белгілері олар: сынып жатқан мұздың дыбысы, ақ шаң, үстінен астына құлап жатқан қар.
3. Егер сіз лавина сізге келе жатқаныңды көрсеңіз, онда лавинадан төмен қарай қашпаңыз. Лавинаның жылдамдығы 30 метр секундына жетуі мүмкін.
4. Лавинаның жолынан кетіп немесе биікке (ағашқа, скалаға немесе үлкен тасқа) шығуға ұмтылыңыз. Осылай сіз лавинаны өзінің астынан өткізесіз. Егер лавина жақын болса, рюгзак, таяқты, шаңғыны лақтырып жіберіңіз, себебі олар сізге қардың астында кедергі жасайды.
5. Егер лавина сізді алып кетсе бетті жауып, демалмаңыз, өйткені қар сіздің аузыңызға мұрынға кіреді және сіз дем ала алмай қаласыз.
6. Егер лавина сізді алып кетсе бетті жауып, демалмаңыз, өйткені қар сіздіңаузыңызға мұрынға кіреді және сіз дем ала алмай қаласыз.
7. Қармен домалап келе жатқанда бір затқа ұстап қалуыңызды ұмтылыңыз. Осындайда қар өтіп кетіп сізді қалдыру мүмкін.
8. Егер лавина сізді алып кетсе оның бетінде қалуға және лавинаның шетіне жылжуға ұмтылыңыз. Қолдармен өзінен жолдағы тастарды итеріңдер.
Қардың астында
Сіздің іс-әрекетіңіз:
1. Лавинаның жылдамдығы азайғанда үстіне шығу үшін бүкіл күшіңізді жинаңыз. Сосын қардың астынан шығу өте қиын болады, өйткені лавина тоқтағаннан кейін қар тез қатаяды.
2. Бас жағыңыздағы қарды қатты итеріп, басып тастаңыз, солай демалуға оңай болады.
3. Қай жаққа қозғалуын білу үшін, аузыңызға көп сілекей жинау керек, сілекей жиналғаннан кейін оны түкіру керек, егер ол сіздің мұрныңызға түссе сіздің аяғыңыз жоғарыда, ал басы төмен орналасқан.
4. Егер сіз үстіне шыға алмай жатсаңыз, құтқарушыларды күтіп, аз қимылдаңыз және ауаны ұзаққа жету үшін аз демалуға ұмтылыңыз.

Су тасқыны
Сіздің іс-әрекетіңіз:
1. Су тасқын кезінде, егер сізде уақыт болса, онда үйден кетпей тұрғанда газды сөндіріп және электротехникаларды сөндіру керек, өзіңмен бірге керекті азық-түлікті (2-3 күнге), киімдерді, дәрілерді жинап алу керек.
2. Егер су тасқыны ашық жерде немесе орманда болса, онда жылдам биік жерлерге ұстанып қалу керек.
3. Егер сіздің жолыңызда өзен тасқыны болса, ең біріншіден таяз жерді іздеп көріңіз.
4. Сумканы немесе рюгзакты сулап алмау үшін жоғары орналастырыңыз. Егер оларды өзіңіз ұстасаңыз онда рюгзакты иыққа бір лямкаға ғана іліңіз, өйткені, егер сіз суға құласаңыз рюгзакты оңай тастай салуға болады.
5. Судың тереңдігін білу үшін, ұзын таяқты алыңыз.
6. Суға бір аяқты мықты қойғаннан кейін ғана екінші аяқты көтеріңіз, судың ағына қарай бұрыш жасап қырыңмен абайлап жүріңіз.
7. Егер сіз топтың ішінде өзенді өтіп жүрсеңіз, онда бір адам өзеннің арғы жағын жіптің бір соңын алып ағашқа немесе тасқа байлап қою керек. Келесі адамдар бір қолымен жіпті екінші қолмен таяқты ұстап өзенді өтуге тиісті.
Егер сізде жіп, арқан болмаса және сіз топпен өзенді өтіп жатырсыңдар, онда бір-бірлеріңіздің иықтарыңыздан ұстап, бір-біріне страховка жасап, абайлап бірдей немесе кезекпен аяқтарын басып өзенді өту керек.
Дауыл
Жел күші 2 балл (Бофорт шкаласы бойынша) немесе оның жылдамдығы 35 мс-тан көп болса, дауыл пайда болды деп есептелінеді. Атлантика мемлекеттерде осы желді - дауыл (ураган) деп атайды, Тынық мұхитының аймағында - тайфундар, Австралияда - циклондар, Америкада - торнадо деп аталады. Аттары әртүрлі болғанымен жасаған зақымдары бірдей болады (тоқтамайтын ұзақ жауындар, өз жолында бәрін қирататын биік толқындар).
Сіздің іс-әрекетіңіз:
1. Теңіздің жағасынан алыс ұсталыңыз. Жағадан алыстаған сайын дауыл жеңілдейді. Егер сізде машина болса, алысырақ дауылдың эпицентрден кетуіңіз керек.
2. Егер дауыл жақындағанда сіз үйден кетуге үлгермесеңіз, онда үйде шықпай қалыңыз. Мықты бөлмеде немесе подвалға түсіп, дауылдың біткенін күтіңіз.
3. Есіктер мен терезелерді қатты жабу керек. Терезенің әйнектерге пластырьларды жабыстырсаңыз олар сынбауы мүмкін.
4. Егер сіз ашық жерде немесе биіктікте болғанда дауыл басталса, онда сіз тұйық жерге (скала, орман) жорғалап баруыңыз керек. Олар дауылдың күшін әлсіретеді, бірақ мұнда құлап жатқан ағаштардан және бұтақтардан сақтаңыз. Сонымен бірге дауылда сізге шұңқырларда, дөңестерде және оврагқа жатуға болады.
Қарлы дауылдар
Сіздің іс-әрекетіңіз:
1. Қарлы дауылдан өтемін деп ойламаңыз.
2. Машинаны тоқтатып, машинаның радиатор жағын бірдеңемен жабыңыз.
3. Егер жел қатты болмаса, онда қалың қардың астында қалмау үшін уақыт сайын машинадан қарды түсіріп отырыңыз.
Радиация
Сіздің іс-әрекетіңіз:
1. Үйден шықпай тұрғанда, сыртқы киімдердің түгел түймелерді салып, биік аяқ киімді киіп, аузын және мұрынды марлідан жасалған повязкамен жабу керек.
2. Радиация жерінен желге перпендикуляр бағытымен шығуы керек. Сонымен бірге жерге отыруға, шылым шегуге, шаңмен жүруге, орманда жидектерді жеуге және суға түсуге болмайды.
3. Егер сіз далаға шыға алмай қалсаңыз, онда үйдің есіктерін, терезелерін, вентиляционный тесіктерді жабыңыз. Терезенің тесіктерін бекітіп және скотчпен жабыстыру керек. Кірер есіктің алдында суға толған шелекті және аяқты сүрту үшін дымқыл шүберекті қойып қою керек.
4. Тамақ ішер алдында міндетті түрде қолды сабынмен жуып және ауызды аз қосылған содамен шаю керек. Азық-түлікті жақсы жабылатын банкілерде және холодильникте сақтау керек.
7.2. Жер сілкінісі қаупі төнгенде және ол туындағанда халықты қорғау
Жер сілкінісі - бұл жер қыртысында немесе мантияның үстіңгі бөлігінде кенеттен болған қозғалыс пен жарылыс нәтижесінде пайда болатын және елеулі ауытқу түрінде үлкен қашықтыққа таралатын жер асты дүмпуі мен жер бетінің шайқалуы.
Жер сілкінісі - дүлей зілзаланың ең жойқын қиратушы түрі. Ол экономикалық шығын бойынша, сондай-ақ жарақаттанып зардап шегушілердің және қаза тапқандардың саны бойынша бірінші орын алады.
Жыл сайын дүние жүзінде 100 мың жер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.