Ланкестік акттің теориялық мазмұны

КІРІСПЕ
Негізгі бөлім
ЛАНКЕСТІК АКТТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ МАЗМҰНЫ
1.1 Ланкестік акт түсінігі және оның пайда болуы
1.2 Ланкестіктің түрлері
1.3.Ланкестік акт қаупі , оған қарсы күрес
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Зерттеп отырған тақырыбымның өзектілігі бүкіл әлемді дүрліктірген экстримизм, терроризм және радикалды ұйымдардың ел билігі жүргізіп отырған саясатына қарсы бағыттылатын ланкестердің ланкестік акт, терракт іс әрекеттерінің алдын алу , болдырмау шараларының мәнін ашу болып табылады. Жалпы, елді дүрліктірген лаңкестік оқиғалардың қайдан өрістеп отырғанын, сипатын, себеп-салдарын айқындамай тұрып нәтижелі іс-қимыл жасай аламыз деу — берісі әбестік, әрісі — көрсоқырлық, біліксіздік деу орынды. Жуықта Елбасымыз діни экстремизм және терроризммен күрес мәселелері жөнінде кеңесте: «Қазақстанға қарсы жасалынған терроризмді, оны ымырасыз басып-жаншуға мемлекеттің мүмкіндігі жетерлік. Мемлекеттің қолында күш те, қуат та, жігер де бар. Біз лаңкестікті түбірімен жоқ қыламыз. Мен сондай-ақ барлық қазақстандықтарды қырағылыққа шақырамын. Егер лаңкестікке қатысты деректер байқалатын болса, онда дереу тиісті құқық қорғау органдарына хабарлау қажет»,— деген еді. Бұл сөздің астарында тек ескерту ғана емес, нақты талап та жатқанын пайымдағанымыз жөн болмақ. Шындығына келсек, терроризм — жаһанға төнген зор қатер. Лаңкестік (терроризм) — негізінен, саяси-әлеуметтік себептерге байланысты жеке адамға, көпшілікке немесе мемлекетке қысым жасау, үрей туғызу мақсатында қасақана жасалатын қылмыстық іс-әрекет. Бұл ұғым XVII ғасырдағы француз революциясынан кейін кеңінен қолданыла бастаған болатын.

1. «Азаматтық қорғау саласындағы ақпараттықөәдістемелік материалдар» (№1 (49) шығарылым, 2012)
2. ҚР ТЖ саласындағы заңдары
3. Ұйымдардағы ТЖ және АҚ бойынша сабақтарға арналған оқу құралы (Алматы-2012)
4. АҚ және ТЖ саласындағы басшы құрамның біліктілігін арттырудың Республикалық курстары тыңдаушыларына көмек ретінде ұсынылатын оқу құралы (Алматы-2011)
5. «Құтқарушы» оқу құралы (I кітап) (Алматы-2009)
6. «Құтқарушы» оқу құралы (II кітап) (Алматы-2009)
7. «Табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ туралы» ҚР заңы, 05.07.1996.
8. ТЖ жүйесінде қолданылатын орысша-қазақша терминдер сөздігі. Алматы – 2004.
9. ТЖ және АҚ мәселелері бойынша басшылық құрамды даярлауға арналған материалдар жинағы. ҚР ТЖ жөніндегі агенттігі. Алматы қ., 2003. 124 бет.
10. ҚР «Азаматтық қорғаныс туралы» Заңы. 07.05.1997 ж.
11. ҚР АҚ ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулық. Алматы, 2000 ж.
АҚ қорғаныс ғимараттарын бейбіт және соғыс уақыттарында пайдалану жөніндегі нұсқаулық. Алматы, 2000 ж.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

Жоспары

КІРІСПЕ
Негізгі бөлім
ЛАНКЕСТІК АКТТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ МАЗМҰНЫ
1.1 Ланкестік акт түсінігі және оның пайда болуы
1.2 Ланкестіктің түрлері
1.3.Ланкестік акт қаупі , оған қарсы күрес
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Негізгі бөлім
ЛАНКЕСТІК АКТТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ МАЗМҰНЫ
1.1 Ланкестік акт түсінігі және оның пайда болуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ..6
1.2 Ланкестіктің түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
1.3.Ланкестік акт қаупі , оған қарсы күрес ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...23
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ
Зерттеп отырған тақырыбымның өзектілігі бүкіл әлемді дүрліктірген экстримизм, терроризм және радикалды ұйымдардың ел билігі жүргізіп отырған саясатына қарсы бағыттылатын ланкестердің ланкестік акт, терракт іс әрекеттерінің алдын алу , болдырмау шараларының мәнін ашу болып табылады. Жалпы, елді дүрліктірген лаңкестік оқиғалардың қайдан өрістеп отырғанын, сипатын, себеп-салдарын айқындамай тұрып нәтижелі іс-қимыл жасай аламыз деу -- берісі әбестік, әрісі -- көрсоқырлық, біліксіздік деу орынды. Жуықта Елбасымыз діни экстремизм және терроризммен күрес мәселелері жөнінде кеңесте: Қазақстанға қарсы жасалынған терроризмді, оны ымырасыз басып-жаншуға мемлекеттің мүмкіндігі жетерлік. Мемлекеттің қолында күш те, қуат та, жігер де бар. Біз лаңкестікті түбірімен жоқ қыламыз. Мен сондай-ақ барлық қазақстандықтарды қырағылыққа шақырамын. Егер лаңкестікке қатысты деректер байқалатын болса, онда дереу тиісті құқық қорғау органдарына хабарлау қажет, -- деген еді. Бұл сөздің астарында тек ескерту ғана емес, нақты талап та жатқанын пайымдағанымыз жөн болмақ. Шындығына келсек, терроризм -- жаһанға төнген зор қатер. Лаңкестік (терроризм) -- негізінен, саяси-әлеуметтік себептерге байланысты жеке адамға, көпшілікке немесе мемлекетке қысым жасау, үрей туғызу мақсатында қасақана жасалатын қылмыстық іс-әрекет. Бұл ұғым XVII ғасырдағы француз революциясынан кейін кеңінен қолданыла бастаған болатын. Адам жанын түршіктірер қатыгез зұлымдыққа толы лаңкестік әрекеттердің формасы да, тактикасы да әр түрлі, олар: кепілге адам алу, қоғамдық орындарда жарылыстар ұйымдастыру, кісі өлтіру, бопсалау, шетелдік елшіліктерге, халықаралық ұйымдардың бас пәтерлеріне шабуылдар жасау, ұшақ жару, қару-жарақ қоймаларын басып алу, т.б. Статистикалық деректерге сүйенсек, ХХ ғасырдың 70-80 жылдарында күллі дүниежүзінде 5500-ден астам лаңкестік әрекет жасалып, төрткүл әлемде 500-ден астам лаңкестік ұйымдар әрекет еткен екен. Лаңкестердің жаппай қырып-жоятын ядролық, бактериологиялық, химиялық қаруларға қол жеткізу мүмкіндігі -- әлемдік қауіпсіздікке зор қауіп төндіретін, күллі адамзат қауымын алаңдататын фактор. Көп елдерде лаңкестікке қарсы ымырасыз күрес жүргізу үшін арнайы органдар құрылған. Мәселен, Ресейде сыбайлас жемқорлық пен терроризмді бақылау жөніндегі комитет 2010 жылдан бері жұмыс істейді. Кавказ-Ауғанстан-Шыңжаң қауіпті белдеуіне қоңсы қонған Қазақстанға да іргені бекемдеп, ұлттық қауіпсіздікті сетінететін экстремистік және лаңкестік әрекеттердің алдын алу аса қажет. Терроризм жеке тұлғалар мен тұтастай елді қорқытып-үркітіп, жайы келсе күштеу арқылы елдегі билікті ауыстыруды, маңызды билік органдарын басып алуды, өз мемлекетін құруды, тұтастай территорияда өз заңын орнатуды мақсат етеді. Қазіргі күні желілік террористік құрылымдарға әскери бөлімше, жабық тасымал жүйесі, жасырын ақша аудару мен насихаттау жүйесі, мәліметтерді жеткізу мен идеологиялық орталықтар, ұяшықтар, жаттығу алаңқайлары, эмиграциядағы көшбасшылар кіреді. Олар сыртқы күштердің ұйымдастыруымен немесе жәрдемімен әрекет етуі де мүмкін. Бұған аяқ астынан пайда болып, ғаламтордан қайта-қайта доқ көрсетіп отырған Джунд-әл-Халифат (Халифат сарбаздары) лаңкестік ұйымы мысал бола алады. Шынымен де саяси ахуалы тұрақсыз аймақтардан келетін лаңкестік қауіп-қатерді байыпты бағамдамаудың соңы орны толмас өкініштерге ұрындыруы ғажап емес. Мәселен, саясаттанушы Досым Сәтпаев 2014 жылы АҚШ өз әскерін Ауғанстаннан әкетсе, Қазақстанда лаңкестік қауіп-қатер күшейе түсуі әбден мүмкін екенін алға тартады. Ресейлік сарапшылар да: Орталық Азия төңірегінде туындап жатқан локальді және аймақ-тық жанжалдар Америка әскерлерінің Ауғанстанды тастап шығуымен әлем елдерінің алаңдаушылығын тудыратын ауқымды соғысқа ұласуы мүмкін. Біз бұған дайын болуымыз керек, -- дейді. Қалай болғанда да геосаяси тұрғыдан лаңкестік қауіптің алдын ертерек алған абзал болмақ. Өйткені, соңғы жылдары күштiк құрылымдардың террористермен, экстремизммен жүргiзген астыртын күресi ашық фазаға өттi. Оған орталық, жергiлiктi органдар ғана емес, қоғам да дайын болмай шықты. Ел аймақтарында өткен қаралы оқиғалар соның айқын дәлелі. Қайсыбір сарапшылардың айтуынша, (мәселен, Марат Шибұтовтың пікірінше), еліміздегі лаңкестік әрекеттер такти-касына қарай дағыстандық, шешендік, ирактық және латынамерикандық түрлерге ұқсас болып келеді екен. Қазақстанда тактикалық жағынан ең ықтималы дағыстандық әдіс деседі. Бұл әдіске күштік құрылым қызметкерлері мен шенеуніктерді нысанаға алу тән болса керек. Дағыстандық лаңкестіктің мақсаты -- мемлекеттік аппараттың аяқ-қолын тырп еткізбестен матап тастау. Біз оған қарсы тұруға мүлде дайын емеспіз. Себебі, еліміздегі құқық қорғау органдары мен қауіпсіздікті сақтауға жауап беретін лауазымды шенеуніктеріміз ондай лаңкестік оқиғалар орын ала қалса, олардың алдын алуға ешқандай сақтық шараларын жасамаған. Ал шешендік әдіспен әрекет ететін лаңкестерге тұрғын үйлерді жарып, қоғамдық мекемелерге шабуыл жасап, адамдарды кепілге алу үрдісі тән. Бұлардың алға қойған басты мақсаттары -- халық арасында үрей туғызып, тұрақтылықтың іргетасын шайқалтып, елді бейбіт өмір сүру ырғағын жаңылту. Ең өкініштісі, мұндай тосын оқиғаларға қарсы тұруға біздің қоғамдық мекемелеріміз мүлде дайын емес. Ондай мекемелердің қауіпсіздігі қаншалықты деңгейде деген сауалға тірі пенденің нақты жауап бере алмасы кәміл. Бір-ақ мысал. Айталық, еліміздегі ең ірі мегаполис саналатын Алматы қаласында тұрғын үйлерге тақап салынған жанар-жағармай бекеттері жыртып айырылады. Егер лаңкестер соларды нысанаға алса, күніміздің не боларын ойлаудың өзі қорқынышты. Ал ирактік лаңкестікке ден қойған жанкешті шахидтер әкімшілік ғимараттар мен шетелдік елшіліктерді, шетелдік ірілі-уақты компания кеңселерін жарып жіберуге әуес. Ондағы мақсаттары -- мемлекеттік аппаратты есінен тандыра қорқытып, қатты састыру, инвесторларды шошыту арқылы халықаралық жанжал шығару, соның арасынан өздеріне пайда табу деседі. Латынамерикандық лаңкестікке бүйрегі бұратындар саясаткерлер мен балаларды ұрлап әкетіп, артынан оларды мерт етіп, жұртты жаппай қырып-жоюмен айналысады екен. Ондағы мақсат -- билік төңірегінде жүрген зиялы қауым өкілдері мен қоғамның қаймағы саналатын элитаға қатты қысым жасау арқылы оларды өз дегендеріне көндіріп, лаңкестер мақсаты үшін жұмыс істеуге мәжбүрлеу болса керек. Бұрындары тек шетелдерде ғана орын алатындай көрініп келген лаңкестік оқиғалар ақыры Қазақстан жеріне де келіп жетіп, қалың бұқара халық күндіз күлкіден, түнде ұйқыдан айырылған пұшайман халге түсті. Ағымдағы жылы ел көлемінде орын алған лаңкестік оқиғалардың сипаты мен белгілеріне үңілсек, лаңкестікті жасағандардың барлығының дерлік еліміз тәуелсіздік алған кезеңде ер жеткен өрімдей жас жігіттер екендігіне көз жеткізер едік. Бұған тұрмыстық-әлеуметтік жағдайдан басқа асқынған діни факторлардың да айтарлықтай ықпалы барлығы байқалады. Сосын, лаңкестердің барлығы дерлік қазақ ұлтының өкілдері, ең өкініштісі де, міне, осы. Ендеше, зайырлы мемлекетіміздің саяси-қоғамдық құрылысы мен сипатына, мемлекет құзырына қарайтын азаматтардың өмірі мен құқығына зор қауіп төндіретін лаңкестік мақсатта іске асырылатын қанды оқиғалар мен құбылыстарға құқық қорғау мен ұлттық қауіпсіздік органдары, барша қоғам жіктері бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып, тізе қоса отырып бірлесіп әрекет етулері қажет-ақ. Қоғамда, әсіресе мектеп жасындағы балалар мен жасөспірімдер, жастар арасында идеологиялық, мәдени-ақпараттық мақсаттағы үгіт-насихат жұмыстарын жүргізіп, оларды саяси-танымдық тұрғыдан тағалау керектігі дау туғызбас деген ойдамыз. Елдегі лаңкестік қауіп-қатерлерге қарсы тұру үшін ислам атын жамылған жат ағымдардың қызметіне тосқауыл қойып, шетелдік эмиссарларды ел территориясынан күштеп аластау қажет. Шетелдік діни әдебиеттер мен компьютердегі сайттарды заңдық тұрғыда қатаң сүзгіден өткізіп, оларды ел ішіне әкелуге, насихаттауға, таратуға үзілді-кесілді тыйым салу керек. Жастарға дәстүрлі исламды, тарихи-рухани құндылықтарымызды насихаттап, ел ішінде лаңкестікке қарсы қауіпсіздік шараларын күшейтуіміз қажет. Ең бастысы, лаңкестікке қарсы заңнамаларымызды бекемдеп, құзіретті органдардың терроризмге қарсы қызметін оңтайландырып, еліміздің ұлттық қауіпсіздігі мәселесімен айналысатын органдардың іс-әрекеттерін үйлестіріп, бір ізге салуды қолға алуымыз керек, бұл -- өте маңызды шаруа. Сосынғы бір билік тарапынан ескерілуі тиіс өзекті мәселе -- ой-санасы толық тұрақтанып орнықпаған, бұғанасы бекіп, қабырғасы қата қоймаған жастарды шетелдерге діни оқуға жіберуге белгілі бір дәрежеде шектеу қойылғаны жөн сияқты. Өйткені, шетте жүрген оларға біздің тарапымыздан ешқандай бақылау жасалмайтындықтан, ертеңгі күні әлгі жастарымыз туған еліне қандай пиғылдағы адам болып келетіндігі бір Алланың өзіне ғана аян дүние. Сол себепті, ел ертеңіне алаңдаушылық білдірген азамат ретінде билік тізгінін ұстаған марқасқаларымыздың осы жағын да қаперлеріне алғанын қалар едік. Тәңірі елімізді алда болуы ықтимал лаңкестік әрекеттер мен ұлт қауіпсіздігіне қатер төндірер қатыгез террористік арандатушылықтардан сақтасын деп тілейік!

ЛАНКЕСТІК АКТТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ МАЗМҰНЫ
1.1 Ланкестік акт түсінігі және оның пайда болуы

Лаңкестік - гректің terror сөзінен алынып, үрейлі, қорқынышты деген мағыналарды білдіреді. Бұл атауды ең алғаш Аристотель қолданған. Террор сөзі өз мақсатына жету үшін ешнәрседен тайынбай, зорлықпен үкімін жүргізуді көздеген саяси күрес деген мағынада түсіндіріледі. Лаңкестердің қарулы әрекеттері мен бүлік шығару іс-әрекеттері олардың бүкіл болмысын айқын көрсетеді. Түрлі этникалық және діни қайшылықтар, кедейлік пен мемлекеттегі түрлі келіспеушіліктер де лаңкестіктің шығуына себеп болуы мүмкін. VІІ ғасырда Ислам әлемінде пайда болған діни, саяси, экстремистік әрекет саналатын харижиттер (хулафа-и рашидин) хазреті Омар (ғ.с.) мен Оспанға (ғ.с.) қарсы қастандық ұйымдастырды. Олар умәуилер салтанаты кезінде үлкен саяси күшке айналып, елде әрдайым іріткі мен дау-жанжал ұрығын септі. VІІІ ғ. екінші жартысында Ирак, Бахрейн, Йемен, Сирия, Мысыр және Хорасан жерлерінде лаңкестік әрекеттер жасаған карматилер де діни, саяси, экстремистік ағым саналған. Карматилер шиға мәзһабындағы исмаилиттердің негізгі тармағының бірі ретінде VІІІ ғ. ортасында Иракта пайда болған. Олар ислам шариғатын мойынсұнбай, тіпті Қағбаны зиярат етуді бидғат деп санаған. 899 жылы Бахрейнді басып алып, шығыс Арабияда өз мемлекетін құрған. 930 жылы қажылық маусымында Меккеге баса көктеп кіріп, қаланы талан-таражға салып, бірнеше мың қажылар мен жергілікті тұрғындарды өлтіріп, көптеген мұсылмандарды тұтқындаған. Қазіргі таңда дүниеде 500-ге жуық лаңкестік ұйым бой көрсетуде. Олардың саяси, діни бағыты, әлеуметтік және этникалық құрамы, шабуылдау дәрежесі бойынша ең үлкендері мыналар: әл-Кайда, Абсат әл-Ансар (Ливан), Ал-Жиһад, Жәмағат әл-Ислами, әл-Ихуан әл-муслимин (Мысыр), Хизб-ут-тахрир әл-Ислами, Тәибә, Жамағати-Ислами (Пәкістан). Лаңкестік, терроршылдық -- саяси-әлеуметтік себептерге байланысты жеке адамға, көпшілікке немесе мемлекетке қысым жасау, үрей туғызу мақсатында қасақана жасалатын қылмыстық іс-әрекет. Б.з. 1 ғасырында Иудеяда римдіктермен ынтымақтасқан еврейлердің танымал өкілдерін жойған сикарилер сектасының қызметі Лаңкестік сипатқа ие болды. Орта ғасырда христиан шіркеуінің өкілдері халыққа дұшпан билеушіні өлтіру идеясын қолдаса, Үндістан мен Қытайдың құпия ұйымдары, парсы, ауған жеріндегі әсіре діншіл сектанттар өздеріне жақпаған адамдардың көзін жою тәсілдерін кеңінен қолданды. 19 ғасырдың 2-жартысынан бастап Лаңкестік қоғамдық-саяси өмірге ықпал етуші тұрақты факторлардың біріне айналды. Ресейде халықшылдар, Ирландия, Македония, Сербияда ұлтшылдар, Франция, Италия, АҚШ-та анархистер, т.б. солшыл радикалды қозғалыстар пайда болып, өз үкіметтерінің қызметіне ықпал етуге ұмтылды. Бұл қозғалыстардың идеялық негізінде әртүрлі идеологиялық тұғырнама жатқанымен, олар Лаңкестікті "қоғам игілігі үшін өзін-өзі құрбан ету" деп түсінді. 20 ғасырда Лаңкестік әдістерін пайдалану ауқымы кеңейіп, Лаңкестік мемлекеттік деңгейге жетті. КСРО-дағы "қызыл террор" мен фашистік Германиядағы "ұлтшылдық террор" өз азаматтарына қарсы жасалған Лаңкестіктің айқын көрінісі болды. 2-дүниежүзілік соғыстан кейін Палестинадағы еврей ұйымдары Израиль мемлекетін құру мақсатында Лаңкестік ұйымдарын құрып, көптеген Лаңкестік актілер ұйымдастырды. Израиль мемлекеті жарияланғаннан кейін оған жауап ретінде палестиналық Лаңкестік ұйымдар пайда болды. Араб елдері мен Израильдің қарама-қарсылығы қатаң да аяусыз Лаңкестік соғыстың басталуына әкелді. Сондай-ақ Солтүстік Ирландиядағы, Испаниядағы сепаратистер де мемлекет қауіпсіздігіне зардап келтіретін қауіпті Лаңкестік актілер ұйымдастырды. Бұл кезеңдегі Лаңкестік әрекеттер ұлттық, діни, этник. шиеленістермен және азаматтық қозғалыстармен байланыстырылды. 20 ғасырдың 2-жартысында Лаңкестіктің сипаты күрт өзгерді. Көптеген елдерде Лаңкестік ашық қоғамға бейімделе алмаған және заң шығарушы органда саяси өкілдік ала алмаған әлеуметтік топтардың саяси қарсылық білдіру құралына айналды. Олардың мақсаты қайсыбір елде (немесе халықаралық деңгейде) қорқыныш-үрей, жалпы тұрақсыздық тудыру болды. Лаңкестіктің іс-әрекет тактикасы да едәуір кеңейді: кепілге адам алу, қоғамдық орындарда жарылыстар ұйымдастыру, кісі өлтіру кең тарады. Шет елдердің елшіліктеріне, халықараралық ұйымдардың бас пәтерлеріне шабуылдар жасау, ұшақ жару, қару-жарақ қоймаларын басып алу секілді Лаңкестіктің жаңа түрлері пайда болды. Әлемнің тұтас аймақтарына бағыт-бағдары әр түрлі Лаңкестік ұйымдар мен топтардың әрекеті жаппай таралып, Лаңкестіктің қауіпті әлуеті артты. 20 ғасырдың 70 -- 80 ж. дүниежүзінде 5500-ден астам Лаңкестік акт жасалды. Бұл кезеңде лаңкестер ұйымдасқан арнаулы топтарға біріге бастады. Әр түрлі елдердің, соның ішінде, Таяу Шығыс, Жапония, Латын Америкасы, Еуропа елдерінің Лаңкестік ұйымдары арасында жақындасу процесі басталды. 80 -- 90 ж. халықаралық есірткі Лаңкестікті бой көрсетті. Есірткі бизнесі, заңсыз қару-жарақ сату мен ұйымдасқан қылмыстың өзге де түрлері Лаңкестік әдіс-тәсілдерін кеңінен пайдаланды. 90-жылдардың 2-жартысында әлемнің көптеген аймақтары кең ауқымды әскери іс-қимылдарды тудыруы мүмкін Лаңкестік әрекеттердің ошағына айналды. Саяси Лаңкестік бастапқы түрін өзгертіп, біртіндеп қылмыстық, ұлтшылдық, діни-экстремистік Лаңкестікке ұласып, халықаралық сипат алды. Қазіргі кезде дүниежүзінде 500-ден астам Лаңкестік ұйым мен экстремистік топ әрекет етеді. Олардың ішіндегі ең ірі Лаңкестік ұйымдар: "Тупак Амару атындағы революциялық қозғалыс", "Ку-Клус-Клан", "Арийлік ұлт" оңшыл экстремистік ұйымы, "Аум Синрике", "Ирландияның республикалық армиясы", "Хамас" (Исламдық қарсыласу қозғалысы), "Хезболлах", т.б. Қазіргі Лаңкестік ауқымы мен аумағы жағынан халықаралық (халықаралық деңгейдегі Лаңкестік актілер), ішкі саяси (үкіметке, ел ішіндегі қандай да бір саяси топтарға қарсы бағытталған немесе ішкі жағдайды тұрақсыздандыруды мақсат тұтатын Лаңкестік әрекеттер); пайдакүнемдік мақсаттарды көздейтін қылмыстық Лаңкестік түрінде көрініс береді. Сондай-ақ Лаңкестіктің мынадай алуан түрлері кездеседі: өзге егеменді мемлекеттердің қоғамдық-саяси құрылысына, тұрақтылығына нұқсан келтіруге бағытталған мемлекеттік лаңкестік; мемлекеттік құрылысқа қатысты шешімді болдырмауға (немесе қабылдауға) бағытталған күресті білдіретін саяси лаңкестік; аса күрделі әлеуметтік-саяси тартыстар негізінде қалыптасатын әлеуметтік лаңкестік; этникалық белгілер бойынша жүзеге асырылатын ұлттық лаңкестік; бірыңғай мемлекет шекарасында үстем ұлт өкілдері елдің қайсыбір бөлігіне егемендік беру талабымен жүзеге асыратын аумақтық-сепаратистік лаңкестік; саяси қарама-қарсылықта діни сана негізгі орын алған жағдайда туындайтын діни лаңкестік. Қазіргі уақытта Лаңкестік даму, таралу қарқыны мен салдары жағынан адамзаттың ең қауіпті қоғамдық-саяси және моральдік мәселелердің біріне айналып отыр. Лаңкестердің ядролық, бактериологиялық, химиялық уытты қаруларды қолдану мүмкіндігі ғаламдық қауіпсіздікке үлкен қатер туғызуда. Лаңкестік мемлекеттің идеологиялық-құқықтық жүйесі қоғамның күрделі әлеуметтік-саяси процестерін реттеуге қабілетсіз болуына байланысты пайда болады. Лаңкестіктің өсуіне мынадай факторлар әсер етеді: саяси-әлеуметтік және экономикалық дағдарыс, халықтың өмір сүру деңгейінің күрт төмендеуі мен жұмыссыздықтың өсуі, ұлттық және діни қайшылықтардың шиеленісуі, т.б. Лаңкестікке қарсы алдын алу шараларының қатарына: қоғамның әлеуметтік-экономикалық және саяси тұрақтылығын, азаматтардың экономикалық, саяси, ұлттық, діни, т.б. құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз ету; адам құқығы жөніндегі мемлекеттік органдар мен қоғамдық органдардың жұмысын жетілдіру; қоғамда жоғары саяси және құқықтық мәдениет қалыптастыру; қару-жарақ рыногіне, соның ішінде жаппай қырып-жою құралдарына мемлекеттік және халықаралық бақылау жасау, т.б. Дүниежүзілік қауымдастық Лаңкестікке қарсы бірқатар халықаралық-құқықтық құжаттар қабылдады (Әуе кемелеріне жасалған қылмыстық және басқа да әрекеттер туралы конвенция (1963); Азаматтық авиация қауіпсіздігіне қарсы бағытталған заңсыз актілермен күрес туралы конвенция (1971); Лаңкестікті қаржыландыруға қарсы күрес туралы конвенция (1999), т.б. 1994 ж. БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы 49-сессиясында қабылданған "Халықаралық лаңкестікті жою шаралары туралы" декларацияда Лаңкестікпен күрестегі халықаралық ынтымақтастық шаралары белгіленді. ТМД мемлекеттері арасында көпжақты келісімдер жасалып, Лаңкестікке қарсы орталық құрылды (2000). Орта Азия мемлекеттері 2000 ж. Ташкентте өткен саммитте "Лаңкестікпен, саяси және діни экстремизммен, трансұлттық ұйымдасқан қылмыспен, тұрақтылық пен қауіпсіздіктің басқа да қатерімен күресте бірлескен іс-әрекет туралы" келісімге қол қойды. Сондай-ақ Шанхай ынтымақтастық ұйымы шеңберінде халықар. Лаңкестікпен және экстремизммен күрес шаралары белгіленген. Әдеб.: Замковой В., Ильчиков М., Терроризм -- глобальная проблема современности, М., 1996; Тарас А., Терроризм и террористы, М., 1999; Полежаев А., Терроризм и антитеррористические меры, М., 2003. А. Әбішев
Соңғы кезде соғыс деген нәрсе дүние жүзінде азайды. Адамдар осы тажалдан құтылып, бүкіл әлемде бейбіт өмірдің болуын меңзейді. Алайда, оның есесіне лаңкестік, яғни баршаға мәлім террор пайда болды.
Бір жерде жарылыс, лаңкестік әрекеттер орын алса, ең алдымен Батыс, содан соң Еуропа елдері "ислам экстремизмі!", деп дүр ете түседі. Оны ұйымдастырған Хизб-ут-Тахрир немесе әл-Қаида болса, барлығын жасаған мұсылмандар деп жала жабады. Осы орайда террор мен жиһад түсініктерінің ара-жігін ажыратып алған жөн болар.Террор сөзі - "қорқыту, үрейлендіру, шошыту, қаймықтыру" дегенді білдіреді. Террор - жұртты қорқыту арқылы қоғам мен тұлғалардың психологиясына соққы беру әрекеті. Кейінгі кезде бұл сөз қоғамда көп қолданылатын болды. Бірақ мамандар әлі күнге дейін террорға ортақ түсінік бере алмай келеді. Террордың ең басты ерекшеліктерінің бірі нысанасын кездейсоқ таңдап алатыны. Бұл үрейдің шапшаң таралуына мүмкіндік береді.Терроризмнің пайда болу уақытын кейбіреулер б.з.д. 44 жылы Цезарьды өлтірген жыл деп есептейді. Ал ислам мен түрік тарихында терроризмнің алғашқы пайда болуын түрік қағандары мен хандарының заманына, пайғамбарымыздың өлімінен кейінгі уақытқа жатқызуға болады. Түрік қағандары мен төрт халифаның үшеуі (Омар, Осман және Әли) террористердің қолынан қаза тапқан.

Тараз қаласындағы ланкестік акт көрінісі.МАСА КЗ арнайы ақпараттық сайтынан.

Терроризмнің, яғни лаңкестіктің басқа қылмыстардан айырмашылығы - оның мейірімсіздігі, қатыгездігі және қиратушы күшінің шексіздігі. Лаңкестік - саяси-идеологиялық мақсаттарға жету үшін жүйелі түрде халықты қасақана, жасырын түрде өлтіру арқылы қорқыту. Басқаша көзқараспен қарағанда, ол - дәстүрлі саяси қылмыстардан өзгеше, соғыс қағидасына бағынбайтын, жүйелі және ұйымдасқан түрде бейкүнә, жазықсыз кісілерді тектен текке өлтіру, тұтқындау, үркіту.
Лаңкесші ұйымдардың мақсаты - мемлекеттік жүйені құлатып, өз биліктерін орнату. Лаңкесшілер өздерін белгілі бір елді, халықты қорғайтын қаһармандар деп санайды. Сондықтан олар өздерінің "әділетті" биліктерін орнатуды мақсат етеді. Алайда, жазықсыз адамдарды, оның ішінде ешкімге де жамандығы жоқ пәк сәбилерді өлтіру арқылы билікке жеткен ұйымдар қалайша әділ бола алады? Билік басында лаңкесші адам отырса, оның Гитлерден, Сталиннен, Мусоллиниден қандай айырмашылығы бар? Әлбетте, ондай елдің халқын қорқыныш пен үрей жаулап алады.
Экстремизм - өте күрделі қоғамдық-саяси құбылыс.
Экстремизмнің негізгі объектілері - өмір, денсаулық және адамдардың бостандығы. Ол бүкіл адамзатқа және қоғамға қауіпті. Экстремизмнің философиялық және саяси әдебиеттерде анықтамасы жоқ.
Жиһадтың сөздіктегі аудармасы күрес деп берілген. Аталмыш сөздің түбірі болатын жәһәдә етістігі белгілі бір нәтижеге жету үшін қажыр-қайратыңды салу, күш-жігеріңді сарп ету, тырысу, күресу деген мағыналарды береді. Осыдан жиһәд сөзі пайда болады, оның мағынасы жоғарыда айтылды. Жиһадты көбінесе "ислам жолындағы кәпірлерге қарсы ұлы соғыс" деп түсіндіреді. Әлбетте бұл толық түсінік емес, сөздікте ұлы соғыс "жиһәд фи сәбилиллә" деп берілген. Оны сөзбе-сөз аударғанда Алла жолында күш-жігеріңді салу, тырысу деген мағынаға ие болады. Арапша соғыс сөзі "харб", "мухәрәбә", "мәғрәқә", "қитәл" болады.
Шын мәнінде жиһад сөзінің ауқымы кең. Жиһад, ең алдымен, күресу мағынасында келгендіктен, бұл күрес мұсылман үшін Алла жолындағы, Алланы тануға бөгет болатын нәрселермен күресті білдіреді. Көріп отырғанымыздай, "жиһад" ешбір жерде соғыс мағынасын бермейді. Тек қана күрес.
Алланың разылығы үшін жасалған игі істердің барлығын жиһадтың қатарына қосуға болады. Күн сайын бес уақыт намаз оқу, күннің қақаған суығы мен шыжыған ыстығына қарамастан ауыз бекіту, жауыңмен адал болу, исламды насихаттау, әділетті болу, өтірік айтпау, сабырлы болу, таңның атып келе жатқан кезінде ең тәтті ұйқыны бөліп, таң намазын оқу, т.б. Өйткені, адамның Алла жолында игі іс істеуіне әрдайым шайтан бөгет болады. Ал шайтанның жетегінде кетпей, Алланың бұйырғанын істеу - тырысу, шайтанға төтеп беру - күресу. Жоғарыда айтылғандай, тырысу және күресу сөздерінің арабшасы - жиһәд.
Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бір уақытта соғыстан келіп, сахабаларына "біз қазір кіші жиһадтан үлкен жиһадқа қайттық" деген екен. Сол кезде сахабалары "Уа, Расулулла, "үлкен жиһад" деген не?" - деп сұрағанда, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) "ол - өз нәпсіңмен күрес", - деп жауап беріпті.
Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бір хадисінде: "Нағыз жиһад жасаушы кісі - өзінің нәпсісімен күресуші" деген.
Жиһад - қару алып соғысқа шығу ғана емес. Әр мұсылман жиһадты өз басынан бастауы керек. Бұл күрес - нәпсіңді тыю, сауатсыздықпен күресу, тәкаппар болмау, дөрекіліктен ажырау және адамның басқа да исламға тұрпайы келетін мінез-құлқымен күресу, яғни оны жою, керісінше көркем мінезді болу. Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) еліктеу.
Осы орайда бір мысал келтірейік. Кімде-кім жерден ақша немесе бір бағалы зат тауып алса, оны тығып, өзінің игілігіне жаратуға тырысады. Ал оның орнына иесін тауып алып, жоғалтқан затын қайтарып беруге екінің бірі бара бермейді. Өйткені, адамды осы амалға шайтан азғырады. Ал Аллатағала болса, тауып алған нәрсені иесіне қайтарып беруді бұйырады. Осы игі істі Аллатағаланың разылығы үшін жасаған адам шайтанға тойтарыс беріп, нәпсісімен күреседі.
Жиһад - Аллатағаланың жолындағы күрес. Ал күрес кезінде қан төгілмесе, нұр үстіне нұр болады. Өйткені, Аллатағала адам өлімін қаламайды. Құран Кәрімде адам өлтіру туралы былай делінген: "Олар Алламен бірге басқа тәңірге жалбарынбайды. Алла өлтірілуін харам еткен (тыйым салған) кісіні орынсыз өлтірмейді де зина қылмайды. Кімде-кім оларды істесе, күнәға жолығады. Қиямет күні еселеніп азап болады. Олар онда зар болып, мүлде қалады". Фурқан сүресі, 68-69-аяттар.
Раббымыздың жіберген соңғы діні исламның өзі арабшадан аударғанда мойынсұну, құдайға табыну деген мағыналарды береді. Оның түбірі "салам" - бейбітшілік, қауіпсіздік, сәттілік. Яғни, исламның негізі - бейбіт өмір, қауіпсіздік, Аллатағалаға мойынсұну.
Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) хадистерінде әрдайым зұлымдық еткен болса да, туыспен, мушрик туыспен де жақсы қарым-қатынаста болып, оған сыйлық беруді, басқа дінде болған адамдармен де жақсы араласуды, олармен мәдениетті болудың маңыздылығын айтқан. Аллатағала адамға қиянат жасамауды бұйырады. Басқа дін өкілдерінен немесе кәпірлерден қауіп төнбесе, мұсылман адам бірінші болып оларға қарсы қару қолданбақ былай тұрсын, балағат, лағынет сөйлемеуі керек. Ондай әрекетке барған адам күнәға батады. Аллатағала жақсылыққа жақсылықпен жауап беруді, кешірімді болуды бұйырады. Адам мұсылман болмаса да, онымен адал болу - әр мұсылманның парызы. Аллатағала себепсіз қан төгуге, адам өлтіруге тыйым салған. Адам тұрмақ, жан-жануарды, тіпті жәндіктерді себепсіз өлтіруге тыйым салынған.
Жиһад ұғымы адамнан адамға, қоғамнан қоғамға, жағдайдан жағдайға қарай өзгеріп тұрады.
Хазіреті Мұхаммед (с.ғ.с.) пайғамбарлығының алғашқы үш жылдығында исламды жасырын насихаттады. Өйткені, ол кезде жаңа дінді ашықтан-ашық насихаттаған жағдайда халық оны қабылдамақ түгіл жаңа дінді насихаттаушы адамды өлтіріп тастаушы еді. Осы кездегі мұсылмандардың жиһады Пайғамбарымызбен (с.ғ.с.)жасырын кездесіп тұру еді.
Мұсылмандардың қатары көбейіп, пайғам-барлықтың төртінші жылынан бастап ислам ашық насихаттала бастады. Осы уақытта мүшріктер мұсылмандарды келекелеп, мазақтап, қиындықтарға душар қылды. Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) үстіне түйенің нәжісін төкті. Осы қиындықтарға төзген Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бен сахабалар оларға қарсы соғыс жариялаудың орнына сабыр етіп, Аллатағаладан олардың күнәларының кешірілуін сұрады.
Мүшріктерден азап көрген мұсылмандарға пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Эфиопияға көшуді бұйырды. Осы кезде мүшріктер айлаларын асырып, мұсылмандарға сауда-саттық жасауға тыйым салды, оларды қоғамнан бөлектеді. Аш-жалаңаш қалған мұсылмандар сабыр сақтап, табандылық көрсетті. Осы уақытта Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) алғашқы жары Хадиша анамыз мұсылмандарға көмек көрсетіп, өз байлығын бөліп беріп, яғни Алла жолында жиһад жасады.
Күннен күнге азып бара жатқан мүшріктер мұсылмандардың жүріп-тұруына, құлшылық-ғибадаттарын еркін атқаруға тосқауыл болған кезде мұсылмандар Медине қаласына көшіп кетті. Мүшріктер олардың мүліктерін тонады. Медине қаласының маңынан өтіп бара жатқан мүшріктерден мұсылмандар өз мал-мүліктерін алуға ниет қылды, бірақ мүшріктер олармен соғысуды қалады. Сол кезде Аллатағала соғысуға рұқсат беріп, мына аят жолдарын жіберді: "Өздеріне қарсы соғыс ашылған мұсылмандарға (мүшріктермен) соғысуға рұқсат берілді. Өйткені, олар зұлымдыққа ұшырап, жәбір көрді. Әлбетте Аллатағала оларға жәрдем беруге толық күші жетеді. Олар ешбір себепсіз тек "Раббымыз - Алла" дегендері үшін отандарынан қудаланды..."
Қару алып жиһадқа шығу тек отаныңа, отбасыңа және басқаға қауіп төніп тұрған кезде ғана болады. Исламда қару алып соғысуға мынадай жағдайда ғана рұқсат етіледі:
1. Отбасын, отанын, елін-жерін қорғау үшін. Бұл жайында Құран Кәрімде мынадай аят жолдары бар: "Сендермен соғысқандарға қарсы сендер де Алла жолында соғысыңдар. Бірақ шектен шықпаңдар. Аллатағала шектен шыққандарды жақсы көрмейді".
2. Өзіңе қарсы шабуыл жасамақшы болғандарға қарсы бірінші соғысу.
3. Жазалау мақсатында соғысу.
4. Зорлық-зомбылыққа жол бермеу мақсатында соғысу.
Хазіреті Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) барлық соғыстарында осы жағдайларға ғана бағынып отырған.
Ел аман, жұрт тынышта болсын, соғыс жағдайында болсын, исламда жас балаларды, соғысқа қатыспаған қарттарды, дін өкілдерін өлтіруге жол берілмейді. Әйелдерді зорлап, мал-мүлікті талан-таражға салып елді тонау, үйлерді, кітапханаларды, өзге дін ғибадатханаларын өртеп, қиратып кетуге, малдарды өлтіруге, өлі әскерлердің денесін кесіп, көзін ойып тастау сияқты жабайы әрекеттерге баруға да қатал тыйым салынады.
Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) өзіне қарсы соғысып жатқан жауды ешқашан қарғаған емес, керісінше Алладан олардың күнәларының кешірілуін сұраған.
Ислам діні ұлтқа, нәсілге бөлінбейді, тіпті басқа дін өкілдері мен кәпірлерді де татулыққа, бірлікке үндейді. Ислам діні қатыгездік, имансыздық, қорлық сияқты нәрселермен күреседі. Жиһадтың негізі осында.
Терроризм мен жиһадты салыстыратын болсақ, ол екеуінің айырмашылығы жер мен көктей екенін көреміз. Терроризм - бейкүнә адамдарды өлтіру, қорқыту. Оның ішінде кішкентай сәбилер де, ешкімде жазығы жоқ дін өкілдері де, қарттар да бар. Яғни, бұл - адамдарды жаппай өлтіру. Лаңкестік қатыгездіктің қайнар көзі, мәселелерді сауатты, дипломатиялық жолмен шеше алмаудың жолы. Мәселені шеше алмау - білімсіздік.
Ислам - бейбіт өмірдің, достықтың, адамгершіліктің, ынтымақтастықтың, адамдарға деген сүйіспеншіліктің, сый-сыяпат пен құрметтің, білімге құштарлықтың, қараңғылыққа қарсы күрестің қайнар көзі. Лаңкестік - қатыгездік, ал оның пайда болу себебі - білімсіздік болса, жиһад - қатыгездікпен, білімсіздікпен күрес. Сондықтан жиһад пен лаңкестікті бір нәрсе деп қарастыру дұрыс емес. Өйткені, қатыгездік пен онымен күрес екі түрлі нәрсе. Сондықтан ислам терроризмі, ислам экстремизмі деген түсінік мүлдем дұрыс емес. Ислам террор мен экстремизм ұғымдарына жат нәрсе. Олар ешқашан қатар айтыла алмайды. Ал ислам атын жамылған Хизб-ут-Тахрир, әл-Қаида сияқты ұйымдар мұсылмандық бола алмайды.Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бір хадисінде: "Кімде-кім біздің қарамағымыздағы зиммиді өлтірсе, жәннаттың иісін де татпайды" деген. Зимми деген мұсылман өлкесінде келісім бойынша тұрған басқа дін өкілдері. Бұл хадистен анық болатыны сол - адамды Алланың рұқсатынсыз өлтірген мұсылманның орны - тозақ, яғни ол адам мұсылман емес. Олай болса, олардың ұйымдарын да исламға қатысты айту қате.Аллатағала Құранда: "Өздеріңе өздерің қол жұмсамаңдар!" деген. Ниса сүресі, 29-аят. Исламда өзіне-өзі қол жұмсау - үлкен күнә. Ондай күнәні жасаған адам тікелей тозаққа түседі. Оның жаназасы шығарылмайды. Ал терроршылар өздерімен қоса жазығы жоқ адамдарды да өлтіреді. Оның ішінде кішкентай балалар да болуы мүмкін. Сондықтан бұл адамдар өте үлкен күнәға батады.Жиһадтың мақсаты - нәпсіңмен күресу, адамдарды бірлікке шақыру, отаныңды, үмметіңді қорғау, күнәдан арылу

0.2 Ланкестіктің түрлері
Бүгінгі күні тұрақтанған Батыс және Шығыс түсініктерінің бел ала бастауы мемлекеттер арасында саяси, экономикалық және тағы басқа тұрғыдағы мәселелерге байланысты, қарапайым қоғамға әбден түсініксіз, үлкен және қауіпті қорытынды - ланкестік, экстремистік қақтығыстарға әкелді. Енді, бұл орныққан жағдай - ешкімге де тиімді еместігін көрсетеді.
Мұндай жағдайда әлемдік қауымдастықтың терроризм және экстремизммен күресудегі әсерлі әреккеттер болып мемлекет тарапынан кепілденген адамдардың оған бірігіп қарсы шығуы табылады. Мемлекеттер бұл аяда қызметтесу арқасында халықаралық өзара әрекеттестіктің құқықтық және саяси негіздерін орнықтырады. Көрсетілген өзара әрекеттестік мынадай жалпы мақсаттарға бағытталған - халықаралық бірігудің арқасында ғана іске асатын халықаралық қылмыстылыққа қарсы әрекеттерді ұйымдастыру, халықаралық қауіпсіздіктің бірыңғай жүйесін құру.Біз білетіндей, террордың нәтижесінде адам құқықтары мен бостандықтары жексұрын, қатігез және көргенсіз нысанда бұзылады. Ланкестік акт, қагдай да көрініспен орын алса да, тіптен, соғысқа әкелетін нысандағы экстремизм - ең алдымен, адам баласына, оның бағаланбас өмір фактісіне үлкен қасірет әкеледі. Хылықаралық құқытың бірден-бір қағидасы - адам құқықтары мен бостандықтарын кесетін экстремистік және (немесе) ланкестік әрекеттердің қайта - қайта жандануы қоғамда адамға өмір сүруге ешқандай мүмкіндік бере алмайды.Ал мемлекеттердің халықаралық ынтымақтастығы адам және азамат құқықтары мен бостандықтарының кепілі ретінде орнығуы әбден дұрыс бағыттың дәлелі.мемлекеттер бұл мәселені шешу жолында мынадый бағытты ұстануы жөн - ұлтаралық және мемлекетаралық келісім.
Терроризм және экстремизм өздерінің қылмыстық мақсаттарын орныдау үшін барлық объектілерді пайдаланады, соның ішінде әлемде ең қымбат - адам өмірі, оның денсаулығы мен қоғамдағы күнделікті іс-қимылын жоюға дейін баруға безбейді.Орта Азия аймақтарында экстремизм және терроризм мәселелері ерекше көңіл аударуға тұрарлық жағдай. Аталған аймақ Қазақстанға көршілес мемлекеттерден тұрғандықтан өздерінің аумақтарында экстремизм және терроризм көріністері жандануының көркеюіне байланысты туындаған ішкі тұрақсыздық жағдайлары үлкен қауіп төндіреді.Ланкестік топтардың түрі актілері де коп . Ланкестікік әрекеттердің бірнеше түрлері бар:
* Ядролық лаңкестік
* Хайджекин
* Гиперлаңкестік
* Биолаңкестік
* Химиялық лаңкестік.

Ядролық лаңкестік - ядролық жарылғыш заттарды жару немесе онымен қорқыту, радиоактивті заттармен улау, ядролық нысандарды басып алу мақсатын көздейді. Қазір дүниенің 30 мемлекетінде 450-ге жуық ядролық объектілер, 100-деген ядролық реакторлар, он мыңдаған ядролық қарулар бар.

Интернет архивінен автормен еңгізілді.

Иран әлемдік қауымдастықты тығырыққа тіреп қойды.Ислам республикасының ядролыық бағдарлмасы әлемдік саясаттың басты тақарыбына айналды.Иран мол мұнай және газ қорына ие және өзінің атом энергитасы бағдарламасын жасаудағы жоспарының астарында не жатыр?Бұл сұраққа 48 жастағы атақты неміс публицисті Бруно Ширра Иран - Еуропағы арналған жарылғыш атты кітабында жауап беруге тырысты, онда Тегеранның негізгі мақсаттары атап айтып кеткен.
Бруно Шираның кітабы - Иранға 60 рет бару сапарының қорытындысы.Ол әр елді аралап, саяса өкілдерімен және діни элиталармен кездескен.Ол Берлиндік корроспондент Юлия Шпаковада қонақта болып қойылған сұрақтарға жауап берді.Оған - кітабыңызды Иран - Еуропағы арналған жарылғыш деп атадыңыз, сіз тек бұл елде шығарылатын ядролық қауыптен ғана күдіктенесіз бе?
- жоқ, бұл әлемдік маңызды роль болсада.Бастысы Иран соңғы 27 жылда өзінің арнай қызметі мен Әлемдік дәрежеде Таяу және Орта Шығыста террористік басымдылықарын құрды. Бұл қауып шегінде Еуропа да зиян шекті.Иранның арнай қызметі мен Аль - Кудс Бригадасы террористік желісі құрылды , қызметі Ислам ревалюциясы корпусы қарауылы ИРКҚ на қол ұшін беріп көмектесу . Бұл арнай қызметтің өте жоғары дайындықтағы профиссияналды буыны және жаңа заманғы әскери элита.Олар әлемнің кез келген жерінде кез келген операцияларды орындайды. ИРКҚ ің құрамында ракеталық әскерлері де бар. Көп арнайы қызметтер Неміс барлау ұйымы БНД, Израйльдік МОССАД , және АҚШ , Британ, Ресей арнайы қызметінің өзі де - бұл үйымнан мықты ұйым жоқ екенін мойындады.
Аль - Кудс Бригадасы Еуропада кезкелген операцияға қабілетті ұйым және мұндай ұйым Хизбулла шиттер қозғалысы.Бұл ұйымда Иранның тумасы.Бұл екі бағыт тек айнала ядролық Иран бағдарламасының дағдарысының өткiрлiгi кризистiк көрсеткiшке жеткен бойда қана іске қосылад.
Хайджекин - ірі көлік құралдары: ұшақ, пойыз, автомобиль және кемелерді ұрлауды мақсат етеді. Бірінші әуе лаңкестік 1930 жылы жасалған. Лаңкестер тарапынан 1969 жылы 91 , 1972 жылы 59 жолаушы ұшақтарына шабуыл жасалған. Тіпті, 1971 жылы қыркүйек айында 4 ұшақ лаңкестер тарапынан қиратылды. Хайджекинг - көлiк құралдың басып алуы: ұшақ, темiр жол пойызы, автокөлiк, кеме. Сонымен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.