Бір жақты ілме тоқыма кулирлі футеровкаланған трикотаждар

Жоспар
Кіріспе

1 БІР ЖАҚТЫ ІЛМЕ ТОҚЫМА КУЛИРЛІ ФУТЕРОВКАЛАНҒАН ТРИКОТАЖДАР КАССИФИКАЦИЯСЫ
ІІ БІР ЖАҚТЫ ФУТЕРЛІ КУЛИРЛІ ІЛМЕ ТОҚЫМАЛЫ ТРИКОТАЖДАР ҚҰРЫЛЫСЫН ТАЛДАУ
ІІ.І Біржақты қарапайым футерлі трикотаж
ІІ.2 Бір жақты ілмекті футеровкалы туындылы трикотаж
ІІ.3 Біржақты платирленген футерлі ілме тоқыма трикотаж

ҚАЗІРГІ УАҚЫТТАҒЫ ТРИКОТАЖДЫ футеровкаланған маталар және бұйымдардың ссортименттерін кеңейтудің мәселесімен тек біздің ғана емес сонгымен бірге шет ел оқымыстылары мен ғалымдары айналысуда.
Жұыс барысында профессор Далидов А.С:, доцент МТИ Гусев А.Л., Кукущкин О.И., Марисова Н.П., Пугашев И.В., Семенов Л.П., Рязанцев Г.А:, Балыигна К.А:, Джаксыбаева С.А. еңтектері, сонымен қатар ТМД елдерінің және шет елдердің патенттік және авторлық куәліктерінің мәліметтерін қарастыратын боламыз.
Жүргізілген талдаулар, бір жақты кулирлі футеровкаланған ілме тоқыма бұйымдар белгілі бір жүйесінің жоқтығын көрсетеді.
Талдаулар нәтижелері бір жақты кулирлі футеровкаланған ілме тоқыма бұйымдарды жүйелеудің футерлі жіптердің негізде бекітілу тәсілі бойынша жүйелеуге болатындығын көрсетеді, яғни бір жақты кулирлі футеровкаланған ілме тоқыма бұйымдардың классифкациясын құруға болады деген сөз.
Футеровкаланған деп нгізіне теріп ілу әдісімен немесе базалы тігіске қосымша ретінде бікітілу әдісімен қосымша футерлі жіптер ілінген немесе байланысқан трикотажды айтады.

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 50 бет
Таңдаулыға:

БӨЛІМ І
БІР ЖАҚТЫ ІЛМЕ ТОҚЫМА КУЛИРЛІ ФУТЕРОВКАЛАНҒАН ТРИКОТАЖДАР
КАССИФИКАЦИЯСЫ

ҚАЗІРГІ УАҚЫТТАҒЫ ТРИКОТАЖДЫ футеровкаланған маталар және бұйымдардың
ссортименттерін кеңейтудің мәселесімен тек біздің ғана емес сонгымен бірге
шет ел оқымыстылары мен ғалымдары айналысуда.
Жұыс барысында профессор Далидов А.С:, доцент МТИ Гусев А.Л., Кукущкин
О.И., Марисова Н.П., Пугашев И.В., Семенов Л.П., Рязанцев Г.А:, Балыигна
К.А:, Джаксыбаева С.А. еңтектері, сонымен қатар ТМД елдерінің және шет
елдердің патенттік және авторлық куәліктерінің мәліметтерін қарастыратын
боламыз.
Жүргізілген талдаулар, бір жақты кулирлі футеровкаланған ілме тоқыма
бұйымдар белгілі бір жүйесінің жоқтығын көрсетеді.
Талдаулар нәтижелері бір жақты кулирлі футеровкаланған ілме тоқыма
бұйымдарды жүйелеудің футерлі жіптердің негізде бекітілу тәсілі бойынша
жүйелеуге болатындығын көрсетеді, яғни бір жақты кулирлі футеровкаланған
ілме тоқыма бұйымдардың классифкациясын құруға болады деген сөз.
Футеровкаланған деп нгізіне теріп ілу әдісімен немесе базалы тігіске
қосымша ретінде бікітілу әдісімен қосымша футерлі жіптер ілінген немесе
байланысқан трикотажды айтады.
Осы анықтамаға сай футерленген трикотаж біздің классификациямыз
бойынша алты топқа бөлінеді:
1. Жай футерленген трикотаж
2. Туындылы футерлі трикотаж
3. Платирленген футеровкалы трикотаж
4. Сығымдалған футерлі трикотаж
5. Комбинирленген футерлі трикотаж
6. Екілік ілме тоқыма негізінде құрылған футерлі трикотаж.
Қарапайым немесе жай футерлі трикотаж кулирлі тегіс жіптер негізінде
жасалынады, футерлі жіптер астарлы беті жағынан кейбір шумақтарға ілінген
күйде болады, ол байланысу мөлшері футерлі жіптердің қалану раппортына
байланысты болады. Қарапайым футерлі трикотаждарды екіленген және үштік
жіптерден алуға болады, ол негізінен кулирлі тегіс жіптердің әрбір қатарына
қанша футерлі жіп байланысатындығына байланысты болады.
Туындыланған футерлі трикотаждар туындылы тегіс жіптер негізінде
өңделеді, триктаждардың ілме тоқымалануының бұл түрі профессор А.С.
Далидовичпен ұсынылған. Туындылы тегіс жіп қтары кулирлі тегіс жіптердің
екіленген ілме тоқыма байланысуы арқылы түзілетін негіз, мұнда шумақтық
бағаналар араснда басқа бір тгс қатар шумақтық бағаналары орналасады, ал
футерлі жіптер қарапайым футерлі тегіс негіздердегі сияқты шумақтар
тармақтарымен ұсталып тұрады, осы аталып отырған трикотаж да қарапайым
футерлі сияқты екіленген болуы мүмкін.
Платирлі футерлі трикотаждарда қарапайым футерлі трикотаждармен
салыстырғанда қосымша қаптамалық жіп қосылады, ол маталардың әдемі беттік
қабатын түзеді. Платирлі футеровкаланған трикотаж кулирлі және туындылы
негіздер негізінде түзілуі мүмкін.
Сығымдалған футерлі трикотаждарда футерлі жіптер беттік жағына қарай
шықпайды, себебі ол сығымдалған негіздік жіптер және шумақтық астар арасына
енбейді.
Сығымдалған футерлі маталарда грунт есебінде фанг және жартылай фанг
ілме тоқыма түптемелер қолданылуы мүмкін.
Комбинирленген футерлі трикотаждар пресс – какардалы ілме тоқыма
негіздр негізінде алынаы, олардың құрылымында грунтты шумақтар какардалы
және сығымдалған шумақтар түрінде болады, ал футерлі жіп үш тармақпен
грунтты орамаға байланысады.
Футерлі трикотаждар егер екіленген ілме тоқымалар негізінде алынған
болса, онда грунт ретінде интерлочты және ластикалы ілме тоқыма тәсілдер
пайдаланылады.
Марисова О.И: жұмыстарында футерлі ілме тоқыма түптемелерді алу
өндірісіне салыстырмалы талдаулар жүргізілген және төрт түрлі трикотаждар
болатындығы аталып көрсетілген: жай немесе қарапайым, платирленген,
туындылы және сығымдалған, ал қазіргі уақытта футерлі бір жақты ілме тоқыма
трикотаждарды комбинирленген және екілік ілме тоқыма негіздер базасында алу
тәсілі де белгілі.
Мысалы, пресс какардалар және интерлочты ілме тоқыма түптемелер
базасында алу тәсілдері бар. Трикотаждардың қандай ілм тоқыма негізінде
алынғандығына байланысты бөлінулері қарастыра отырып профессор Далидовичтің
трикотаждар классификациясын ұстануға тырстық. Соған қарамастан, ұсынылып
отырған классфикация аяқталмаған екенін атап көрсетуге болады. Бұдан ары
техника және технологияның дамуымен байланысты футерлі ілме тоқыма
түптемелердің басты, туындылы және суретті ілме тоқымалар негізінде жаңа
құрылымдары алынуы мүмкін.

Бір жақты футерлі кулирлі трикотаждардың классификациясы

Бірінші бөлім бойынша қорытындылар

1. Футерлі ілме тоқыма бұйымдар немесе трикотаждар ассортиментін
кеңейту, сонымен қатар өнеркәсіп жұмысшыларына өндірісте қолдану
үшін футерлі ілме тоқымаларға жақсы бағыт беру мақсатында бір жақты
кулирлі футерлі рикотаждардың құрастырылған классфикациясы
құрастырылды.
2. футерлі трикотаждар Далидовичтің клачссфикациясының құрамына
кіретін, және сонымен қатар Е.П: Поспехова және А.А Гусева
классфикациясында қолданылған әртүрлі трикотажды ілме тоқымалар
негізінде алынуы мүмкін.
3. Футерлі жіптердің грунтты ілме тоқымаларда бекітілу тәсілдері
бойынша трикотаждар қарапайым, туындылы, платирленген, сығымдалған,
комбинирленген және екілік ілме тоқымалар негізінде алынатын
трикотаждар болып бөлінеді.

Бөлім ІІ. БІР ЖАҚТЫ ФУТЕРЛІ КУЛИРЛІ ІЛМЕ ТОҚЫМАЛЫ ТРИКОТАЖДАР
ҚҰРЫЛЫСЫН ТАЛДАУ
Футерлі ілме тоқымалардың барлық алуан түрлілігінің ішінен біздің
өнеркәсібімізде кулирлі негіздер базасында алынатын қарапайым және
платирленген футерлі ілме тоқымалары, туынды негіздер базасында туындылы
футерлі ілме тоқымалар, бірлік фангалар базасында сығымдалған ілме
тоқымалар пайдаланылады.
Трикотаждардың біздің еліміздегі бұл түрін әлі күнге дейін таралған
деп атайды, себебі трикотажға байластырылатын және астар бетінде бос
талшықтар немесе бос қылдар түрінде жаитатын футерлі жіптер өсік бетті
жылуоқшаулағыш бетті түзу мақсатында таралады.
Соңғы жылдары пальтолар және аяқ киімдер үшін төсеме ретінде, жағалар,
кілемшелер, жиһаз қаптамалары, іш киімдер және бұйымдар өндірісі, жән сырт
киімдер өндірісінде төсемдер немес е астарлар жасау үшін пайдаланылатын
өсік бетті трикотаждарды өндіру кең қолданысқа ие.
Эксплуатациялау шарттарына байланысты іш киімдік бұйымдар қасиеттердің
бір қатарына ие болуы қажет: гигроскопиялыққа, ауа өткізбеушілікке,
жұмсақтыққа, эластылыққа, жеткілікті беріктікке және жылуоқшаулағыштыққа ие
болуы қажет. Одан басқа, олар әдемі және заманға сай мода бығатына сай
келуі тиіс.
Футерлі трикотаждар кулирлі және негізге байланысырылған, бірлік және
екіленген болуы мүмкін. Футерлі ілме тоқымалардың осыншалықты көптүрлілігі
ішінен біз осы жұмыста біздің классификациямызға сай алты топқа бөлінетін
бір жақты футерлі кулирлі ілме тоқымаларды қарастырып және талдау
жүргізетін боламыз.

ІІ.І Біржақты қарапайым футерлі трикотаж

Қарапайым футерлі трикотаж кулирлі негіз базасында жасалады, мұндай
трикотаждарда кейбір жаңа шумақтар бір жағынан өздерінің ескі шумақтарынан
басқа тармақтармен байланысады және футерлі жіптен өтпелі тіп байланысады.
Осының нәтижесінде футерлі жіптер Ф кейбір шумақитар тармақтарына
астарлы беттерінен ілінген күйде болады.
Футерлі жіптердің грунтқа байланысу тәсілі ілме тоқыма түрі негізгі
принципті анықтайды, яғни соған байланысты машинаның жұмысшы процесі
тұрғызылады.
Футерлі жіптер кесінділері қалану раппортымен шектеле отырып екі
бөлікке бөлінеді, біріншісінде жіп ілме тоқыма грунтқа бекітіледі және
тұйық емес шумақ түзеді, және ол аспа деп аталады, екіншісінде жіп ілме
тоқыманың астарлы бетіне бекітіліп және еркін орналасады, және созылма
тармақ деп аталады.
Ілме тоқымалар түрі және аспалар түзу машиналарының типтері үшін бір
технологиялық схема болады, ол бойынша жіп инеге өткізіліп немесе бірнеше
инелерге өткізіліп ілмек тарапынан және одан кейін ескі шумақтарға қарай
асылады.
Мұнда асудан кейін жіп шумақтарын түйістіру жүргізіліп және ьайластыру
орын алмайды, себебі жіп ескі шумақтарға өтпелі бекітілмейді.
Аспаларды түзу үшін қосымша жүйе пайдаланылады. Негізгі жүйеге енерден
алдын, ол жерде грунт түхзіледі, инелер алдыңғы қатар шумағын іліп және
түзілген аспаларды тартады, ал негізгі жүйеде олар грунттың жаңа қатар
шумақтарына тасталады.
Тармақтар түзу үшін жіптер инелер артына өткізіледі және одан ары шум
ақ түзу процесіне қатысады, сондықтан ол еркін кесінділер түрінде мата
жолағының астарлы бетінде түзіледі.
Егер инелер 1 және 2 (сурет 5а) кулирлі машиналарда инелер орналасқан
орынның бір жағынан және платиналармен толық емес биіктікке көтерілетн
болса, инелер 3 және 4 көтерілмесе, онда жаңа жіп 5 тек қана 1 және 2
инелерге беріледі. Шумақ түзудің келесі циклында (сурет 5б) барлық инелер
толық көтерілуі тиіс. Жіп 5 платиналармен көтьерілетін биіктікке көтеріліп,
инелер артына жылжытылады, ал 3 және 4 инелер көтерілгенде олардың арқасына
түседі.
Жаңа жіпті 6 шумақитарға байластыру кезінде 1 және 2 инелерден
шумақтар 7 және 8 инеге тасталады және аспа жіптер 9 және 10 инлереге
беріледі. 3 және 4 инелерден тек қана ескі шумақтар 11 және 12 тасталады,
олардың арасында жіп 5 тармақ түрінда қалады.
Осы тәсілге ұқсас тасілдермен футерлі жіптердің ілмекті инелері бар
машиналарға ілінуі жүргізіледі, олар тізбекті түрде қозғалады, ал
трикотажды тәсілде де осы заңдылық сақталады.
Грунтты жптерді кулирлеу үшінплатина 1 жіптері (сурет 6) бұл жағдайда
қочсымша мойыншаларға ие болады 2. футерлі жіптер мойыншалар деңгейінде
инеге 3 бекітіледі, ол жерде сонымен қатар ескі шумақтар да орналасады.
Инелер сыналар көмегімен кері алынып және өздерінің астында
инежүргізушілерге 1 және 2 ие болады, олар тобықтарының биіктігімен
ерекшеленеді.
Сыналар 3 және 4 барлық тобықшаларға әсер етіп, ал сына 5 тек қана
ұзын тобықшаларға әрекет етеді. Инежүргізушілер ұжын тобықшалармен 6 және 7
футерлі жіптерді алуы қажет инелер астына орналасады.
Ілмекті инлередің бір мезгілде қозғалуынан футерлі жіптер суреттерге
сай тек кейбір инелерге ғана бекітіледі. Ол үшін дөңгелек машиналарда
футерлі платинаға 1 ие дөңгелектерді пайдаланады, (сурет 8, бөл дөңгелекте
сонымен қатар сухариктер 2 және сухариксіз платиналар 3 бар. Сухариктер
қызметі инелерді иію болып табылады. Футерлі жіптер 4 қосымша
инежүргізушілермен 5 платиналар ойықтарына 5 беріледі, ол инелерді иію
кезінде 6 олардың арасына иілген инелер 7 көмегімен беріледі. Сухариктер
әрекет етуі аяқталған соң иенелер 6 түзетіліп және қойылған футерлі жіп 4
инелер 6 және 7 иеді. Футерлі жіптердегі аспаларды ескі щумақтарға жеткізу
үшін платиналы дөңгелек еңісті етіп орналастырылады. Аспа жітер және жіп
шығыңқы бөліктері жаңа жіптерден түзілетін грунтқа тасталады.
Екіленген футерлі трикотаж қарпайысм футерлі трикотаждардан, әрбір
шумақтық қатарларда грунтта екі фут ерлі жіптерден байланысатындығымен
ерекшеленеді.
9 суретте біз футерлі жіп од бөлігінде трикотаждың грунтты жібімен
байланысатындығын көріп тұрмыз, астарлы беттерінен өте отырып олар беттік
жағымен байланысады. Осыған сай белгілі бір тәртіпте инелерге түрлі түсті
жіптері бере отырып матада суретті эффектілерге қол жеткізуге болады. Осы
мақсатта футер – аппараттың инелерді иетін, суретке сай орналастыратын
тетіктерін қарастыру қажет.
Футерлі жіптердің байланысу бебріктігі оның шығыныме қаншалықты
дәрежеде байланысты екендігін анықтау үшін футерлеудің технологиялық
параметрлерін есептеу қажет және трикотаждағы футерлі және грунтты
жіптерінің салмақтық және проценттік қатынастарын анықтау қажет. Футер
шумақтарының ұзындығын есептеуде жіптер қалыңдығына сүйенеміз.
Біздің есептерімізде жіптерді тиеу шамас баролық жерде бірдей, яғни:

1. Футерлі жіп Nф=402 хб=50 текс
2. Грунтты жіп Nг=401 хб=25 текс

Кулирлі негіз базасынд алынған қарапайым футерлі ілме тоқима алудың
технологиялқ параметрлерін есептейміз (сурет1).
Септей профессор А.С. Далидович әдістемесі бойынша жүргізіледі 10.
1. Грунт жіптерінің қалыңдығын анықтаймыз

Fг===0.197 мм. хб үшін ол шама 1,25 құрайды.

2. Футерлі жіптердің қалыңдығын анықтаймыз:
Fф===0.279 мм.

Nф – футерлі жіптердің жалпы қосынды нөмірі

Nф===20

3. Шумақтық қадамды анықтаймыз

Aг= 4·Fг= 4·0,197= 0,788 мм

Аф= 2· (Fг+Fф)= 2 (0,197+0,279)= 0,952 мм

Аср·ф= ==0,87 мм

n – футерлі жіптерсіз шумақтар саны
к – футерлі жіптері бар шумақтар саны.

4. Горизонталы бойынша футерлі негіздің тығыздығын анықтаймыз:

Рг===63 бірлік футерлер үшін С=0,865

5. Тігі бойынша тығыздығын анықтаймыз:

Рс===73

6. Грунт шумақтарының ұзындығын анықтаймыз:

ℓг=++·Fг= мм

7. Футер шумақтарының ұзындығын анытаймыз.

ℓф=мм

8. Матаның шаршы метрінің массасын анықтаймыз:

Q=0,4·Pг·Рв· ()=0,4·63·79 ()=274г

9. Футерлі жіптердің массасын анықтаймыз:

Q=0,4+Pг·Рв·

ІІ. Грунтты және футерлі жіптердің пайыздық мөлшерін анықтаймыз:

274г - 100%
125г – х

Футерлі х=%
Грунтты 100%-46%=54%

Футерлі жіптердің грунтты жіптер құрылымында беукітілу беріктігі ілме
тоқымада футерлі трикотаждардың жылу оқшаулау қасиеттерін есептеуде ерекше
маңызға ие.
Футерлі жіптердің грунтта бекітілу нүктесінің саны артқан сайын
футерлі жіптердің беріктігі жоғарылайтындығы белгілі, және соның салдарынан
футерлі жіптердің грунтта бекітілуінің сапалық көрсеткіші болып келесілер
есептеледі:
1 – бекітілу нүктелерінің саны;
2 – футерлі жіптердің грунтты жіптермен беттік жанасуының шамасы.
10 суретте қарапайым футерлі трикотаждағы кулирлі негіз базасында
бекітілуінің ілме тоқыма схемасы көрсетілген, және оның жалпы көрінісі 1
суретте келтірілген.
Футерлі жіп грунтқа байластырылмайды, ол инелі доғалар ұсталады, және
аспалар түрінде болады. Екі жіптің жанасу беті үлкен емес, футерлі және
грунтты жіптер АБВГД нүктелерде жанасады, ол жерде БВГ - грунт
шумақтарының инелік доғасы.
Футерлі байлама трикотаждың астарлы бетіне шығатын болғандықтан жән
грунт шумақтары арасында аспа түріндеболатындықтан, олай болса футерлі
жіптердің бекітілу нүктелері болып Б және В нүктелері есептеледі.
Трикотаждың қалыңдығы футерлі жіптердің байланысуы есебінен артады.
Футерлі шумақтардың қалыңдығы

ℓф=мм
футерлі жіптердің шумақтағы беттік жанасу шамасының үлесі

ℓнаб=мм

беттік жанасу шамасын жіптердің 100 пайыз жанасуына тең деп аламыз.

1,366 - 100%
1,057 – х %

х = %
Кулирлі негіз базасында жасалған екіленген футерлі ілме тоқыманың
технологиялық параметрлерін есептейміз.
Футерлі жіптердің қалануы І : І деп қабылданады.
Есептеуді профессор А.С:Длидович әдістемесі бойынша жүргіземіз:
1. Грунт жіптерінің қалыңдығын анықтаймыз:

Fг=мм
2. Футерлі жіптердің қалыңдығын анықтаймыз:

Fф=мм

3. Футерлі ілме тоқыма үшін шумақтық қадамды анытаймыз:

Аф= 2·(Fг+Fф)=2·(0,197+0,279)=0,952 мм

Аг= 4· Fг= 4·0,197=0,788 мм

Аср·ф=мм

4. ГОризонталь бойынша тығыздығын анықтаймыз:

Рг=

5. Вертикаль бойынша тығыздығын анықтаймыз:

Рв=
Екіленген футерлі жіптер үшін С-1,3 тең деп қабылданады.

6. Грунттағы шумақ ұзындығын анықтаймыз

ℓг=мм
7. Футердегі шумақтар ұзындығын анықтаймыз:

ℓф=мм
8. Матаның шаршы метрінің массасын анықтаймыз:

Q = 0,4·Pг·Рв·()=0,4·63·48·()=285г

9. Футерлі жіптердің массасын анықтаймыз:

Qф=0,4·Рг·Рв·

10. Грунтты және футерлі жіпатердің пайыздық мөлшерін анықтаймыз:

285 г – 100 %
166 г – х %

х = %

100 % - 56 % = 42 %

Жасанды және синтетикалық талшықтарды өңдеу бойынша ғылыми – зерттеу
институтының қзметкерлері кулирлі шумақтар және диагональды футерлі
жітерден тұратын платиналық доғаны әрбір немесе әр бірнеше шумақтық
қатарлар бойынша байланысатын, бір немесе бірнеше шумақтық бағаналармен
бекітілген трикотажды ұсынды.
Трикотаж шумақтар тұғырлары және диагоналды байланыстырушылар арасында
орналасатын қосымша мойыншалық жіптерден тұруы мүмкін, ол әрбір қатарда
немесе бірнеше қатарлар сайын байланысуы мүмкін, және бұларда негіздік
жіптер диагоналды байланыстырушылар арасына бір немесе бірнеше шумақтық
бағаналар сайын орнласады.
11 суретте екі диагональды бағыттарда орналасқан, футерлі жіптердің
екі жүйесімен байланысатын ұсынылып отырған трикотаждың мүмкін болатын
схемасы келтірілген: 12 суретте футерлі жіптер саны екі есе азайтылған және
қосымша мойынша және негіз жітерінен тұратын трикотаж суреті келтірілген.
Ұсынылып отырған трикотаж көлденең қималы байланыстыру арқылы алынған,
инелі доғалар бойынша бір немесе екі футерлі жіптері байланысуы мүмкін, 2
және 3 қарама қарсы диагональды бағыттарда байланысатын футерлі жіптерден
тұрады. Мұнда футерлі жіптер шумақтар платиналы доғаларын әрбір қатарда
немесе бірнеше қатарлар сайын бір немесе бірнеше шумақтық бағаналарды
байланыстыру арқылы байласады.
Грунт ретінде мұндай трикотаждарда кулирлі негі, туындылы негіз,
сығымдалған және каккардал ілме тоқыма негіздер есептеледі.
Созылғыштығын төмендету үшін қосымша мойыншалық 4 және негіздік жіптер
5 енгізілуі мүмкін, олар диагоналды байланыстырушылар арқылы байланысады.
Ұсынылып отырған трикотаж ілме тоқысмасы футерлі жіптердің
орналасуының жоғары тығыздығына астарлы жағынан ие болады, ал олардың
диагональы орналасуы төмендетілген созылғыштыққа алып келеді және
маталардың қалып сақтағыштығының жоғарылауына алып келеді. Мұндай ілме
тоқымалардың аталып отырған қасиеті оларды қалыпсақтағышты және төзімді
жоғарғы тарама қабаты бар сыртқы киімдерді дайындау үшін қолданылуына
мүмкіндік береді.
Ілме тоқымалар матаға ұқсас қасиеттерге ие, сонымн қатар олар
техникалық тағайындалуға ие болуы мүмкін, мысалы, сүзгілер дайындауда
пайдаланыла алады.
Три котажарды алу үшін дөңгелек байланыстырушы тілді инелерге ие,
цилиндрлерге қатысты қозғала алатын, жіп жүргізушілері көлденең
байластыратын және мойыншалық жіптерді өру үшін құлақшалардан тұратын, оның
ішінде екеуі футерлі жіптер негізін радиальды бағытта беретін және үшіншісі
бірінші екеуінің ортасында болатын және цилиндрге қатысты жылжымайтын
машиналар пайдаланылады.
Ілме тоқыманы байланыстыру үшін (сурет 11) екі гребенка пайдаланылады,
олар цилиндрге қатысты қарама қарсы бағытта қозғалады, және жылдамдықтары
жалпы жағдайда әртүрлі болып келеді, байласт ырудың бір циклында әрбір
шумақ т үзуші жүйеде бір немес е одан көп шумақтық қадамдар орындай алады.
Футрлі жіптерді инелерге ілу үшін инелер ескі шумақтың ине тілінен
шығып кетуі үшін жеткіліксіз жоғары қарай көтерілуді орындайды, ал
құлақшалар бастапқы жағдайларында гребенкалармен бірге ине бойында
мойыншалар алдында негіздік жіптер ине ілгектерінің астында болатын
қозғалыс жасайды. Инелер жіптерге ие болған соң құлақшалар жіптерді инелер
арасында жылжытады, және цилиндр ішіне енгізеді. Осыдан кейін инелер
футерлі жіптер иненің ашық тілінің астында болуы үшін толық көтерілу
жасайды. Одан ары төменге жеткен кезде инелер көлденең жіптерді қарпиды
және оны ескі шумақпен өтпелі етіп байластырады, бұл жағдайда футерлі
жіптер платиналық доға шумағына тасталады.
Ілме тоқымаларды байластырву үшін цилиндрге қатысты қозғалмайтын
гребенкалар пайдаланылады, бұларда құлақшалар радиальды бағытта жылжымалы
гребенкалар құлақшаларымен бірге қозғалады.
Мойыншаларды төсемдеу үшін алдын ала көтерілу аймағында қосымшы жіп
жүргізушіні енгізеді, ол жіп инелер артынада және негіз жітері арасында
түзілген зевпен байланысады.
1 суретте келтірілген бірлік кулирлі трикотажды алудың технологиялық
параметрлеріне есептеу жүргіземіз:
Есептеу профессор А.С.Далидовичтың әдістемесі бойынша жүргізіледі.
1. Грунт жіптерінің қалыңдығын есептейміз:

Fг=мм

Футер жіптерінің қалыңдығын анытаймыз:

Fф=мм

Шумақтық қатардың минимальды биіктігін анықтаймыз:

Bmin= 4·Fг= 4·0,197=0,788 мм

Шумақтық қадамды анықтаймыз:

Аг= Cфанга=0,52

Аг= мм ; Аф= 2·(Fг+Fф)=2·(0,197+0,279)=0,952 мм ;

Аср·ф= мм

Горизонталь бойынша тығыздықты анықтаймыз:

Рг=

Вертткаль бойынша тығыздықты анықтаймыз:

Рв=

Грунттағы шумақ ұзындығын анықтаймыз:

ℓг=мм

Футерлі жіптер шумағының ұзындығын анықтаймыз:

ℓф=мм

Матаның шаршы метрінің массасын анықтаймыз:

Q=1,6·Pг·Рв·г
Футерлі жіптердің массасын анықтаймыз:

Q=1,6·Pг·Рв·г

ІІ. Грунтты және футерлі жіптердің массасын анықтаймыз:

901г – 100 %
644 г – х %
Футерлі

х = %

Грунтты

100% - 73% = 27%

Футерлі жіптерді екілік байластыру есебінен ілме тоқымадағы олардың
пайыздық үлесі артады және матаның шаршы метрінің массасы жоғарылайды,
себебі олар диагоналды бағытта бір – біріне қарсы байластырылып және
грунттың әрбір шумақтық инелі доғасында екі футерлі аспа түрінде орналасады
Ф1 және Ф2 (сурет 13), ал футерлі жіптер 1, 2 байланысуында грунттың әрбір
созылмасы бойынша 3 қиылысады, соның салдарынан трикотаж қалыңдығы да
артады.
13 суретте футерлі жіптердің кулирлі негіз базасында жасалып
байластыру түрі келтірілген, ал оның жалпы құрылысы 11 суретте келтірілген.
Футерлі жіптер осы ілме тоқымада әрбір шумақтық қатарда бір шумақтық
бағаналарға ығыса отырып байланысқан.
Футерлі және грунтты жіптердің жанасу беті АБВГД нүктесімен
сипатталады, ал АВ және В нүктелерінде футерлі жіптер Ф1 және Ф2
платиналық доғалармен ілініседі.
Футерлі шумақтардың ұзындығы:

ℓф=мм

Лақтыру шамасы

ℓнаб.=мм

Беттік жанасу шамасының үлесі

1,937 - 100%
1,627 - х%

х =
Футерлі жіптердің шумақтағы беттік жанасуның үлесі

77,3 - 100%
83,9 - х%
х =

12 суретте көрсетілген бірлік футерлі кулирлі ілме тоқыманың алу
процесінің технологиялық параметрлеріне есептеу жүргіземіз, мұндағы футерлі
жіптердің қалануы І:І шамасында қабылданады.
Есептеу А.С. Далидовичтің әдістемесі бойынша жүргізіледі:
1. Грунт жібінің қалыңдығын анықтаймыз:

Fг=мм

2. Мойыншалық жіптің қалыңдығын анықтаймыз:

Fу=мм

3. Футерлі жіптің қалыңдығын анықтаймыз

Fф=мм

4. Шумақтық қадамды анықтаймыз:

Ау= Аг=4·Fг= 4·0,197=0,788 мм

Аф= 2·(Fг+Fф)=2·(0,197+0,279)=0,952 мм

Аср·ф= мм

5. Шумақтық қатардың биіктігін анықтаймыз

В=2·Fг+n·Fу =2·0,197+1·0,197=0,591 мм

6. Горизонталь бойынша тығыздықты анықтаймыз:

Рг===63

7. Вертикаль бойынша тығыздығын анықтаймыз.

Рв=

8. Шумақтың ұзындығын анықтаймыз:

ℓг=мм
ℓу=мм

ℓф=мм

9. Матаның шаршы метрінің массасын анықтаймыз:

Әрбір шумақтық қатарларда футерлі жіптер қарама қарсы бағыттарда
диагонал бойынша байланысатындықтан және әрбір екі шумақ бойынша біз екі
қиылысатын футерлі жіп байламасына ие болатындығымыздан, біз әрбір
байластыру шамасын шумақтық қатар биіктігіне тең деп қабылдап және әрбір
шумақ өзінің тартылу шамасына ие болады деп есептеуімізге болады.

Q=0,4·Pг·Рв )=0,4·63·85·()=473г

Футерлі жіптердің массасын анықтаймыз:

Qф=0,4·63·85·(6,068+0,029)=208г

Грунтты және футерлі жіптердің пайыздық мөлшерін анықтаймыз:

473г – 100%
208г – х%

Футерлі
х = =44%
Грунтты

100% - 44%=56%

Құрылысы 12 суретте көрсетілген трикотаж кулирлі негіз базасында
жасалады, бірақ қарама - қарсы бағыттарда диагональ бойынша орналасқан
футерлі жіптерден Ф тұрады.
Негіз жіптері Но және мойынша жіптері Нм трикотаждың максималды
созылғыштығын қамтамасыз етеді, себебі олар сонымен қатар футерлі жіптер
қиылысатын байланыстырушылармен бекітіледі. Жіптер АБВГДЕ нүктелерінде
түйіседі, ол диагональды орналасу арқасында грунт шумақтарымен түзілетін
сырғанау мүмкіндігіне ие болады, олар бір біріне қатысты белгілі бір
тартылу күшімен орналасады, соның арқасында трикотаж мата қасиетіне ие
болады.

Футерлі жіптердің ұзындығы:

ℓф=мм

Тасталу шамасы

ℓнаб.=мм

Футерлі жіптердің шумақтағы беттік жанасуының үлесі

1,366 - 100%
1,056 - х%
х =

Беттік жанасу шамасын 100 пайызға тең деп аламыз:
Футерлі трикотаждардың технологиялық процестерінің дамуына және үлкен
қорына біздің еліміздің мамандары едәуір үлесін қосты.
ЦСПКБ қызметкерлері Иванов Д.И. және Мышко В.С. астарлы беттері
жағынан лақтырмадан тұратын және аралық бөліктерінде негіз жіптері
орналасқан бірлік кулирлі трикотаждың құрылымы мен дайындалу тәсілін
ұсынды.
Өзара кулирлі ілме тоқымамен байланысқан негіздік және мойыншалық
жіптерден тұратын мойыншалы – негіздік трикотажды материалдар және оларды
дайындау тәсілдері белгілі. Мұндай трикотаждардың негізгі кемшіліктері
болып шумақтық құрылымның негіз және мойынша бойында жылжымалылығы және
негздік және мойыншалық жіптердің өзара бекітілуі болмауы салдарнан шумақ
түзудің бостығы есептеледі.
Иванов А.И. және Мышко В.С. өнертабыстарының мақсаты болып мойынша
және негіз бойына шумақтардың қозғалтқыштығын азайту есебінен трикотаждар
сапасын жақсарту және трикотаж ассортиментін кеңейту болып табылады.
Аталған мақсатқа, аралық жіптер трикотаждың астарлы беттері жағынан
орналасатындығымен және өзара футерлі лақтырма жіптермен және грунт
шумақтарымен байланысатындығы арқылы қол жеткізуге болады.
Сонымен қатар трикотаж көлденең грунт астары және негіз жіптері
арасында орналасатын қосымша мойыншалық жіптерден немесе негіз және футерлі
лақтырма арасында орналасатын қосымша мойыншалық жіптерден тұруы мүмкін.
15 суретте өнертабыс авторларымен ұсынылған трикотаждың құрылымы
келтірілген. Үш бірінші қатар трикотажда, егер жоғарғы жағынан грунтты
жіптермен 1 түзілген болса, яғни негіз жіптерімен 2 трикотаж беттік жағынан
байланысқан болса, және көлденең бағытта трикотажда астарлы жағынан
орналасатын жіптермен 3 түйіседі және шумақтармен футерлі лақтырмалар
түрінде байланысады. Төртінші қатарда екінші деңгейде көлденең мойыншалық
жіп 4 тартпалар 3 және негіздік жіптер 2 арасында орналасады, ол кулирлі
трикотаж шумақтары остовтары шамасына байланысты болып келеді.
Бесінші қатарда грунтты жіптермен байланысқаннан кейін инелер
арқасымен мойыншалық негіздік жіптер және шумақ түбірі арасына орналасатын
байланыстырушы келтірілген.
Осы ұсынылып отырған ілме тоқыма трикотажды алудың технологиялық
параметрлеріне әрбір футерлі жіптер І : І қатынаста байланысты деп есепке
ала отырып есептеу жүргіземіз.
Есептеу профессор А.С. Далидовичтің әдістемесі бойынша жүргізіледі:

1. Ілмек қабырғалаын түзуші жіптің жуандығын анықтау:

Fг=мм

2. Мойыншалық жіп үлесі 402 = 20 деп есепке ала отырып мойынша түзуші
жіптердің жуандығын анықтаймыз:

Fу=мм

3. Футерлі жіптердің қалыңдығын анықтаймыз:
Fф=мм

4. Ілмектік қадамды анықтаймыз:

Ау= Аг=4·Fг= 4·0,197=0,788 мм

Аф= 2·(Fг+Fф)=2·(0,197+0,279)=0,952 мм

Аср·ф= мм

5. Ілмектік қатардың биіктігін анықтаймыз:

В=2·Fг+n·Fу =2·0,197+1·0,297=0,673 мм

Горизонталь бойынша тығыздығын анықтаймыз:

Рг===57

Вертикаль бойынша тығыздығын анықтаймыз:

Рв=

Ілмек ұзындығын анықтаймыз:

ℓг=мм

ℓу=мм
ℓф=мм

Матаның шаршы метрінің массасын анықтаймыз:

Q=0,4·Pг·Рв ()=0,4·57·74·()=437г

Футерлі жіптердің массасын анықтаймыз:

Qф=0,4·Рг·Рв·

Футерлі және грунтты жіптердің пайыздық мөлшерін анықтаймыз:

437г - 100%
115г - х%

х =

100% - 26%=74%

15 суретте келтірілген іоме тоқымада футерлі жіптердің бекітілу
беріктігі өте жоғары болып табылады, ол негізінен мойынш жіптерінің Н
трикотаждың астарлы беті жағынан орналасуы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.