Бизнес жоспарды құру негізі


Бизнес жоспар бұл кәсіпорының өзіндік құжары болуп табылады және онда кәсіпорының алға қойған мақсаты, олардың негіздемесі, сауда саттықтың жүзеге асуы және жасалған жұмыс жайлы соңғы қаржылық нәтижелерге жету жолдары анықталады. Әдеттегідей бизнес жоспар 3-5 жылдарға арналып жасалып, бір жылдан бөліктерге тең бөлінеді. Осыған орай алғашқы жылдың көрсеткіштері әдетте айларға бөлініп көрсетіледі, ал келесі жылдың көрсеткішін жылдың санақ бойынша жүреді. Кәсіпорында алдағы жылға байланысты жоспар график түрінде жан-жақты талқыланып көрсетіледі.
Жалпы бизнес жоспардың ұзақтылығы кәсіпорының маштабы мен қызмет ету саласына байланысты болады. Ең негізгі жоспардың мерзімі бір реттік жобаның жүзеге асуының жеткіліктігі немесе жоспарланған өндірістік қауттылыққа шығу, салымның қайтарымдылық мерзімі мен рентабельділігін анықтау болып табылады.
Бизнес жоспарды кәсіпкер ( тұлға немесе тұлғалар тобы) жасайды. Бизнес жоспарда жобаның мәні (қызметтің түрі, тауарлар мен қызметтер өндірісімен сатылуы), олардың негіздемесі ( нарықтың зеріктеулердің нәтижелері-сұраныс пен ұсыныс жағдайы, тұтынушалар, бәсекелестер, нарықтағы «ниша»), қамамасыз етулер ( өндірістік маркетингтік және ұйымдастырушылық жоспарлар), жобаны жүзеге асыруды қажетті (капитал салымдарын пайдаланудың бағыты, көлемі, графигі, ағымдық шығындар) және жобаны жүзеге асырудағы соңғы қаржылық нәтижелер.
Бизнес жоспарды тұтынушылардың шеңбері кең ауқымда болады.
Біріншіден, бұл әрине бизнес жоспарды жасаушылар, яғни кәсіпорының басқарма деңгейі. Олар өндіріс ақуалын жақсарту, маркетинг жүиесін даярлау, басқару мен бақылау үйымдастыру, серіктестерді және қаржыландыру көздерін іздестіру.
Сияқты сұрақтарды нақты шешу болып табылады.
Екіншіден бұл бизнес жоспарды жасауда қатысуға құқы бар кәсіп орын қызметкерлері болып саналады. Әрине, бұл оларға кәсіпорынның стротегиялық және тактикалық бағытының дамуы жайлы түсінік алуға мүмкіндік береді. Осыған негізделе әрбір маман кәсіпорында жалпы проблеманы шешудегі өзінің міндеттерінің диапозонын анықтайды. Үшіншіден, бұл әлеуметті инвесторлар. Жалпы жобаны жүзеге асыруда перспективалық идеялар, жүзеге асу бағдарламасы мен, қаржыландыру көздері қажет болып табылады. Осыған байланысты алғашқы екі элемент кәсіпкердің ізденістері мен жобаларының нәтижесі болуы мүмкін, бірақ оларда әр дайым ақшалай қаражаттар бола бермейді. Сонда кәсіпкерлерге капитал салымын сыртан тартуға тура келеді. Бұл жағдайда кәсіпкер әлеуметті инвесторды жобаның сенімділігін перспиктивалығын, толыққанды жасалғандығы мен қайтарымдылық дәрежесінің жоғары екендігіне сендіре білу керек.
Сонымен, бизнес жоспар келесі міндеттерді шешеді.
- кәсіпорнының алға қойған мақсатының дұрыстығын, нақты сандық көрсеткіштерінің анықталуы және жүзеге асу мерзімі.
- Алға қойған мақсатқа жетуді қамтамасыз ететін өндірістік, маркетингтік, ұйымдастырушылық бағдарламалардың байланысы;
- Қаржыландыру көздері мен олардың қажетті көлемін анықтау.
- Жобаны жүзеге асырудағы қиындықтар мен проблемаларды дер куезінде анықтау.
- Жобаны жүзеге асырудағы бақылау жүиесін ұйымдастыру.
Осы аталған бес бағыт сыртқы капиталдың қатысу - қатыспауна байланыссыз кез-келген бизнес жоспардыда болуын қуәландырады.
Қазіргі уақытта өндіріспен инфлияцияның құбылмалдығына байланысты кәсіпорындар ұзақ мерзімдік бизнес жоспарды қажет етпейді. Алайда жобаның жүзеге асуы инвестициялық салмға мен қолайлы жағдай жасалғанда тиімді нәтижелер алып келеді.
Жаппай акцияландыру кез-келген кәсіпорын үшін қосымша импульс берелі Қазіргі таңда акционерлік қоғамдар өндірісті жетілдіру үшін қаржыландыру көздерін іздейді. Осыған орай олар мемлекеттен қаржыландыру көздерін талап ете алмайды. Сонымен шетел инвесторларын қызықтыру үшін кәсіп орын оларға перспективалық жобалар үсынуы керек.
Сонымен нарықтың экономикаға өту кәсіпорындарға шетел капиталын тартуға байланысты жаңа мүмкіндіктер ашты. Мұнда әрине шетел әріптестерінің нақты жобалармен нақты сандық көрсеткіштер сияқты талаптарына қажетті, негізделген бизнес жоспардың болып міндет болып отыр. Осыған байланысты кез-келген шараушылық бірлікке әлеуметті инвесторлар мен сыртқы қаржыландыру көздерін тарту үшін мұқият нарықтық анализ негізінде өзінің мүмкіндіктеріне сәйкес перспективалық және нақты жүзеге асатын міндеттерді іздеу болып табылады.
Сонымен кәсіпорын нақты шектеулер, яғни өндіріс маркетинг және басқарудың ұйымдық құрылымы сияқты салалардағы пайда болған сұрақтьарды мұқият талдап, талқылау қажет. Бұл әрине, жобаның авторларына өздерінің нақты мүмкіндіктерін бағалауға және жобаға өз қаражатын сала отырып тәекел ететін инвесторлар үшін өте қажет болып табылады. Кәсіпкер үшін ең бастан жобаның құнын бағалауы қажет және ондағы өзінің үлесі мен тартылған қаражаттың үлесін анықтауы қажет. Осыған орай тартылатын қаржының формасын алдын-ала таңдауы қажет. Сонымен бірге жобаны даярлау барысында сіздің жобаңыз қызықтыратын нақты инвесторлар шеңбері жайлы түсінік болуы қажет.
Бизнес жоспарды дайындау жобаны жүзеге асырудағы кедергілерді болжауға мүмкіндік береді. Бір жағынан бұл сол кедергілерді шешудің тиімді вариантарын табуға, екінші жағынан, инвесторларды жобаны дайындаушыларлдың сол қиындықтарды ешуге қабілетті екедігіне сендіру болып табылады.
Бизнес жоспарды дайындауды маңызды. Істердің бірі бұл жобаның жүзеге асуын бақылау жүиесі. Жүйеде нақты көрсеткіштердің жиынтығы, олардың бағасы, ауытқылардың шектеулі көлемі, ауытқудың болу жағдайындағы өзгертулер.
Бақылаудың дәстүрлі бағыртары:
Артық қорларды бақылау.
Өндірістік процесті бақылау.
Өнімнің сапасын бақылау.
Сауда саттық деңгейі мен нарықтағы үлесті бақылау.
Жиынтық шығындарды бақылау.
Қолма-қол ақшаны бақылау.
Жекелеген ассортименттік позициядағы салыстырмалы пайдалылық деңгейді бақылау.
Қызмет көрсету деңгейін бақылау.
Бизнес жоспар өзінің толық функциясын орындау үшін, ол кейбір талаптарға сәйкес болуы тиіс:
- қысқаша, нақты мазмұнда, жай және түсінікті білде жазылуы тиіс.
- Оның көлемі 20-25 парақтан аспауы керек.
- Инвесторға қатысты жобада толық ақпарат көрсетілу керек.
- Нақты фактылар мен негізделген ұсыныстарға сүйену керек.
- Алға қойған мақсатқа жететін стротегиялық мазмұнға ие болуы керек.
- өндірістік, маркетингтік, ұйымдастырушылық, қаржылық қамтамасыз етулердің жүиелік мазмұны болуы керек.
- Перспективалық қасиетке ие болу керек.
- Жасалған бағдарламаның иемділігі және өзгерістер енігізуге мүмкін болуы.
- Жұмыстың нақты графигі мен көрсеткіштердің бақылаулық қсиетке ие болуы.
Бұл талаптардың толық орындалуы бизнес жоспардың логикалық құралымының дұрыс орындалуының кепілі болып табылады.
1. 2 Бизнес жоспардың құрлымы және негізгі мазмұны әлемдік тәжірибеде бизнес жоспарды дайындау стандартың талаптарға құрылады. Осыған байланысты бизнес жоспардың типтік құрлымы былай.
Бизнес жоспары.
1. Алғашқы беті.
2. Кіріспе бөлім.
Бизнес жоспардың нақты мазмұны жобаның спецификасына байланысты және бірқатар факторлармен анықталады:
- жобаның салық бағыты;
- кәсіпорының көлемі;
- қаржыландырудың шарттары ( сыртқы қаржыландыру көздеріінің қажетсіздігі) .
Жалпы өндіріспен қызметтік ерекшелігіне байланысты әр түрлі техника экономикалық көрсеткіштер бизнес жоспарды көрсетіледі.
Бизнес жоспардың көлемі мен мазмұнына кәсіпорының көлемі әсер етеді. Көлемі жағынан үлкен жобалар алдын-ала жоғары дайындық жұмыстарын талап етеді: ал шағын кәсіпорындар үшін көлемі жағынан кішігірім бизнес жоспар қажет етеді.
Алғашқы беті.
Бөлімнің міндеті- жоба туралы түсінік беру. Осы бөлімге негізделе әлеуметтік инвестор жобаға қатысу-қатыспуын анықтай алады. Әдетте алғашқы парақта келесі мәліметтер көрсетіледі.
- фирманың толық аты;
- жарғылық капиталды құрушылар жайлы мәліметтер.
- Жоба жайлы қысқаша мінездеме ( тауар немесе қызмет туралы қысқаша тіркестер, тауар өндірісімен тұтынушылардың шеңбері жайлы мәліметтер) ;
- Жобаның жалпы құны, сыртқы қаржыландыру көздерінің қажеттілігі және ұсынылатын әдістер ( пайлы жарна, акция әмисиясы, кредиттер) ;
- Құжаттың жарияланбауы, яғни жоба комерциялық құпия және дайындаушылардың авторлық құқығы болып табылады.
Кіріспе бөлім.
Бөлімнің негізгі міндеті әлеуметті инвесторлардың қызығушылығын күшейту, яғни жобаның маңызды жағдайын қысқаша түсіндіру. Бизнес жоспардың көлеміне байланысты бұл бөлімінің көлемі 1-4 бетке дейін болуы мүмкін. Бөлімде: кәсіпорынның жұмысының түсіндірілген мінездемесі ( соңғы өнімді өндірудегі технологиялық тізбектің және сауда, делдалдық, қызмет көрсетудің функциясын атқаушы), өндірістің тауарлар мен қызметтердің қысқаша түсініктемесі, өткізудің ұйымдастырудың әдістері;
- Кәсіпкердің нарықтың анализы және болашақтағы өзгерістер перспективасына негізделе берілген өнімнің сұранысын бағалау.
- Жобаның перспективалық негізде болуы, яғни бизнес жоспармен танысушының өндірілетін тауар мен көрсетілетін қызметтің сұранысқа ие болатындығына сендіру;
- Жобаны жүзеге асыру үшін қажетті көлемдегі инвестиция, олардың пайдалану бағыты, кәсіпкердің жеке құралдарының қатысуы, бағытталған құралдар;
- Жобаның созылу мерзімі ( жүзеге асыруды бос кезеңі, құрылыс кезеңі, өнімнің тәжірибелік партиясы, жобалық қуаттылыққа шығу) .
Бұл бөлімді дайындамас бұрынбизнес жоспардың басқа бөлімдерін жасалуы дұрыс болып саналады.
Саладағы жағдайдың анализі.
Бөлімнің мақсаты жобаның негізгі идеясының жоғары дәрижеде негізделген екендігін куәландыру болып табылады. Осыған байланысты мұнда жүиеленген маркетингтік зерттеулердің нәтижелері келесі көрсеткіштер бойынша сипатталады:
- өткен жылдардағы сауда-саттық динамикасы және олардың өсу деңгейінің болжамы.
- Баға қалыптастырушы жағдайлар ( бағаның деңгейі, және оның динамикасы, негізгі баға қалыптастырушы факторлар, тұтынушылардың бағаның өзгеруінің әсері) ;
- Бәсекелестерге жалпы мінездеме ( олардың ішінде ірісін бөліп алу, олардың күшті және әлзіз жақтарын анықтау стротегиялық мүмкіндіктерді дайындау) ;
- Саладағы жаңа және дамушы фирмалардың мінездемесі, олардың нарықтық стротегиясы мен қызмет ету бағытын анықтау:;
- Тұтынушыларға мінездеме ( оларға сипаттама, негізгі сегментерді анықтау, сиымдылық тұтынушылық қалаулар факторы, әр түрлі сауда маркаларына көз қарас) ;
- Ғылыми - техникалық және әлеуметтік аспектілердің әсері ( өнімнің жаңа түрі, технологиядағы өзгерістер, экология талаптары, құықтық нормалар мен стандарттар, тұтынушылардың құқын қорғау) ;
- Перспективалық нарықтың мүмкіндіктер ( қанағаттандырылмаған тұтынушылық сұранысты «ниша» анықтау, маркетингтің жүйенің қажетті параметірлерін және негізгі жүзеге асыру шарттарын анықтау) .
Жобаның мәні.
Бұл бөлімде жобаның негізгі идеясы ұсынылады. Инвестор жобаның мәнімен танысқан соң нақты өндірілетін өнім және қызмет жайлы ой түйіндейді, кәсіпорынның дайындық дәрежесі және жүзеге асу алғышартьтары қажетті құралдар жайлы түсінік алады.
- Кәсіпкердің алға қойған негізгі мақсаты ( жаңа жұмысты құру, жарыққа жаңа тауарды енгізу, жаңа нарықтарға шығу, нарықтың үлесін кеңейту т. б. ) ;
- Мақсатты тұтынушылар тобына мінездеме, оларға көрсетілетін қызмет және нарықтағы табыстардың факторы.
- Өнімнің техникалық спецификасы, яғни өнімнің нарық талаптарына сай болыуы.
- Жүзеге асу деңгейі, патент пен тауарды қорғау.
- Кәсіпорына мінездеме ( бар немесе құрылатын кәсіпорынға сипаттама, жобаны жүзеге асыру дайындығы),
- Жобаның жалпы құны, яғни өндірістік капитал салымдарының графигі мен көлемі, өнімнің маркетингтік шығындары.
Маркетингтік жоспар.
Бұл бөлімде толық маркетингтің жүие міндеттері мен мақсаттары сипатталады.
- жүйеленген нарықтық зерттеулердің бағдарламасы, алғашқы тауарлардың нәтижелеріне анализ, зерттеудің бюжеті.
- өндірілетін өнімнің жалпы көлемі мен асортименті, жобаның мақсатты қуаттылығына шығу.
- өнімді жетілдірудегі бағыттар, өміршеңдік кезеңі, бәсекелестердің қарсы іс әрекеттері, тұтынушылардың мінез-құлқы,
- ораудың талаптары, оның сырт бейнесі мен параметрлері;
- баға саясатының негіздемесі (жекелей тауалық позиция бойынша бағалар, жеңілдіктерді қолдану, тұтынушылардың бағаны қабылдаудағы мінезі) ;
- өткізуді жоспарлау ( өткізудің әдістері, салыстырмалы тиімділігі, ұйымдастырушылық шығындар, әріптестер) ;
- тауардың жылжуын жоспарлау ( тауалар қоры сақтау және қоймалардың орналасуы, ұйымдастыру шығындары) ;
- жарнаманы жоспарлау ( жарнаманың негізгі мақсаты, каналдарды таңдау, өткізу мерзімі, жүзеге асырушылар, бюджеті) .
- ФОСТИС жүиесін ұйымдастыру(өткізуді ынталандыру, Фирмалық спильді дамыту, «public relations» шығындар),
- Сервисті жоспарлау ( оның мәні, ұйымдастыру принципі, жүзеге асырушылар, шығындар:
- Маркетингтік бақылау жүиесі ( бақыланатын көрсеткіштерді сәйкестілігі) ;
Өндірістік жоспар.
Бөлімнің мақсаты өндірісте пайда болған сұрақтар мен міндеттердің шешу әдістерін іздеу болып табылады. Мұнда:
- өндірістік қуаттылық ( өндірістік бағдарламаға қажетті жалпы құрылымдар, қуаттылықтарға қажеттілік немесе жетілдірулер ендіру мерзімі, капитал салымдарының көлемі) ;
- жалпы технологиялық проестітің сипаттамасы.
- Суборындаушылар ( нақты серіктестерді рұсқау, оармен қарым-қатынастар, әріптестік шартары) ;
- Құрылымдар ( нақты жаңа түрлеріне қажеттілік немесе жетілдіру, жеткізудегі шарттар, сатып алу шығындары) ;
- өндірістік алаңдар ( қажеттіліктер және олардың қанағаттану дәрежесі, кеңейту шарттары, олармен қарым-қатынастар) ;
- өзіндік құн ( жоспарланған көлемі және төмендету мүмкіндіктері) ;
- Бөлімнің мазмұны жобаның спецификасы байланысты;
... жалғасыҰйымдастырушылық жоспарлар.
Бөлімнің мақсаты жобаны ұйымдастырушылық қамтамасыз ету болып табылады. Мұнда құрылатын қамтамасыз кәсіпорында немесе жобаны тиімді басқару әдістерін қолдану.
Алға қойған мақсатқа жету үшін жалпы құрылымдарды жобалау, жобаның стратегиялық жағдайын негіздеу болып табылады. Мұнда
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz