Денсаулық және жеке бас тазалығы туралы

Жоспар
Кіріспе

1. Денсаулық және жеке бас тазалығы
2. Гигиена туралы жалпы түсінік
3. Гигиенаның негізгі бағыттары
4. Тәуліктік жүйе режимі
5. Дене тазалығы
6. Шаш күтімі
7. Тырнақтың күтімі
8. Аяқ күтімі
9. Қол күтімі
10. Тіс және ауыз гигиенасы
11. Диаграмма

Сіздер валеологияны оқуға кірістіңіздер. Валеология грек және латын сөзінен алынған. " Валео " – денсаулық," логос " – ғылым. Валеология денсаулық туралы ғылым. Оның негізін алғаш рет қалаған Израиль Ицкович Брехман. Ол медецина ғылымдарының докторы, профессор. Негігі маманы фармаколог. 350 – дей ғылыми еңбектер жазған. 1987 жылы ол валеология терминін медецина, биология және педагогика ғылымдарына енгізген.
Соңғы жылдарда, әсіресе кейінгі он жыл ішінде дүние жүзінің барлық елдеріндегі, сондай – ақ, Қазақстан Республикасындағы халық денсаулығының тым нашарлап кетуіне байланысты, және адамдардың тіршілік ету мерзімінің қысқаруына сәйкес – адамдардың денсаулығына көп көңіл бөліне бастады.
Дүние жүзілік медецина ғылымдарының ұлы өкілдері, денсаулық адамзат баласына тартқан үлкен сыйы деп түсіндіреді.

Пән: Валеология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе
Денсаулық және жеке бас тазалығы
Гигиена туралы жалпы түсінік
Гигиенаның негізгі бағыттары
Тәуліктік жүйе режимі
Дене тазалығы
Шаш күтімі
Тырнақтың күтімі
Аяқ күтімі
Қол күтімі
Тіс және ауыз гигиенасы
Диаграмма

Кіріспе

Денсаулық - баға
жетпейтін жалғыз ғана

асыл дүние. Ол жақсы болу үшін не

уақытты, не күш жігерді, не еңбекті,

тіпті барлық дүниені аямай жұмсау керек:

Денсаулық үшін өмірдің бір бөлімін

- де қиюға болады. Денсаулықсыз өмір

қызықсыз әлем деп есептеймін.

Сіздер валеологияны оқуға кірістіңіздер. Валеология грек және латын
сөзінен алынған. " Валео " – денсаулық," логос " – ғылым. Валеология
денсаулық туралы ғылым. Оның негізін алғаш рет қалаған Израиль Ицкович
Брехман. Ол медецина ғылымдарының докторы, профессор. Негігі маманы
фармаколог. 350 – дей ғылыми еңбектер жазған. 1987 жылы ол валеология
терминін медецина, биология және педагогика ғылымдарына енгізген.
Соңғы жылдарда, әсіресе кейінгі он жыл ішінде дүние жүзінің барлық
елдеріндегі, сондай – ақ, Қазақстан Республикасындағы халық денсаулығының
тым нашарлап кетуіне байланысты, және адамдардың тіршілік ету мерзімінің
қысқаруына сәйкес – адамдардың денсаулығына көп көңіл бөліне бастады.
Дүние жүзілік медецина ғылымдарының ұлы өкілдері, денсаулық
адамзат баласына тартқан үлкен сыйы деп түсіндіреді.
Медецина ғылымдарының пайда болуына, оның дамуы мен қазіргі кездегі
жағдайына зер салып қарасаңыз, медецина ғылымыадамдардың денсаулығын
сақтауға аурулардың алдын – алуға, аурулардың емдеу әдістерін тауып, оны
жетілдірумен шұғылданған және шұғылданып отырған ғылым екені байқалады.
Медецина ғылымдары адамды және оның денсаулығын арттыруды ең басты рөл
атқарады.

Денсаулық және жеке бас тазалығы

Әрқашанда жұмысқа деген ынта -
жігеріңіз күшті болу үшін, өзіңе
кейбір уақытта дем алыс беріп қою
керек немесе жұмыстың түрін
өзгертуіңіз керек. Ағзаға түскен
жүктеме дем алыспен алмастырылып
отырмаса,онда төзімділік
төмендеп кетеді. Садақтың жібі
сияқты ол тарс етіп үзіліп кетуі
мүмкін

Ян Амос Каменский

Гигиена туралы жалпы түсінік

Гигиена грек сөзі – Gugieinos – емдеу, денсаулық әкеледі деген
мағына береді, профилактика деген ұғым. Адам ағзасына айналаны қоршаған
сыртқы орта факторлары мен әлеуметтік жағдайларының тигізетін әсерін
зерттейтін медециналық ғылым. Медецина ғылымдарының өте көрнекті
салаларының бірі. Медециналық оқу орындарында санитарлық – гигиеналық
факультетттері мен кафедралар бар. Арнаулы түрде маман дәрігерлер -
гигиенистер дайындалады.
Гигиена аурулардың алдын алуға және денсаулық сақтауды
қорғайды. Денсаулыққа зиян келтіретін азық – түрлерін жойып жіберуге
гигиенистер ат салысады. Денсаулыққа зиян келтіретін факторлардың болмауын
гигиена ғылымы қатаң бақылау жасап отырады. Адамдардың айналасын қоршаған
сыртқы ортаның факторлардың негізге ала отырып, гигиенистер адамзат
баласының тіршілігі мен еңбегіне ыңғайлы жағдайлар жасауға адамзат баласын
аурулардан айықтыруға, дерттер мен өлік көрсеткіштерін төмендетуге тіршілік
өмірді ұзартуға, еңбекке деген қабілеттілігі көтеруге және т.б биологиялық
жағдайларды жақсартуға бағытталған ғылым. Практикада қолданатын нақтылы
тәсілдері болады. Осының бәрі адамның денсаулығын арттыруға қолданылады.
Сонымен гигиена ғылымының негізгі көздеген мақсаты –
адамдардың айналасын қоршаған сыртқы орта факторларын сауықтыру арқылы
бірінші денсаулық сақтаудың профилактикасын өткізу. Бір сөзбен айтқанда
адамзат баласына залал келтіретін факторлардан адамзат баласын қорғау.
Жалпы гигиена, еңбек гигиенасы, оқушы жастар гигиенасы, тағам гигиенасы,
әйелдер гигиенасы болып бірнешеге бөлінеді. Әркімнің өздерінің алдына
қойған мақсаттары бар.
Дәрігер – гигиенистер, санитарлар айналаны қоршаған сыртқы ортаның
адамдар өмірі мен жұмыс жағдайларының келеңсіз тұстарының алдын алатын
ескертпе көріністеріндей күн сайын болатын санитарлық гигиеналық бақылыау
жүргізіп, әрбір кездескен қолайсыз жағдайлардың жолына тосқауыл қойып
отырады. Жұқпалы ауруларды таратпай, алдын – алу мақсаттарымен қаптап
кететін жұқпалы дерттерге қарсы медециналық әдістер мен шараларды кең
көлемде қолданады.
Алдынғы қатардағы шараларды іс жүзінде асырып эпидемияға қарсы күресті
үдете түседі. Ауа райының өзгешелігін, микроклиматтың біркелкі еместіін,
судағы ауа тарататын микробтардың санын анықтап, биологиялық ерекшеліктерін
ескеріп ауадағы, шаң – тозандардағы микробтарды біліп,қала ішіндегі
түтіннің құрамын анықтап, олармен биологиялық және химиялық күрес
жүргізудің жолдарын белгілеп береді.
Қай саладағы дәрігерлер қызметінде болмасын профилактикалық іс -
әрекет жасап, көзге көріне түседі. Оларды жасау үшін терең ой, жүйрік ақыл
керек. Адамзат баласының денсаулығы бірімен – бірі байланысты табиғи және
әлеуметтік – эканомикалық, саяси факторлардың әсерімен қалыптасады.
Биосфералық факторларға жататындар: атмосфералық ауа, су, жер, космостық
факторлар, әлеуметтік факторларға еңбек және оқу жағдайлары, тамақ, киім-
кешек төсекорын, жағдайы және т.б. жатады. Бұл факторлар адамдардың
салауатты өмір сүру салтын қалыптастырады. Бұл факторлар қолайсыз болғанда
зиянды дағдылар дамып кетеді. Арақ – шарап ішу, темекі шегу, наркотикалық
заттар мен әурелену, токсикоманиямен айналысу ерекше етек алады.

Гигиенаның негізгі бағыттары

1. Адамдардың айналасын қоршаған сыртқы орта факторларын
( экологиялық фактор, санитарлық – гигиеналық, медециналық -
биологиялық) тұрғыдан бағалау.
2. Адамдардың айналасын қоршаған сыртқы орта факторларының (экологиясын)
денсаулыққа деген әсерін ғылыми тұрғыдан зерттеу.
Гигиена ғылымының қолданатын әдістері. Гигиенаның бағыттарын іске
асыруда бірнеше тәсілдерді қолданады. Олар: физикалық, химиялық,
бактерологиялық, физиологиялық. Осы тәсілдердің негізгі мақсаты –
адамдардың айналасын қоршаған сыртқы орта факторлары мен ішетін
тағамдарына, тұратын мекен жайларына санитарлық – гигиеналық сипаттама
беру.
1) Санитарлық – гигиеналық әдіс. - негізгі мақсаты ірку сулар
жиналатын жерлердіңң санитарлық сипаттамасын беру, сулардың
жұқпалы ауру тарататын микробтармен және радиоактивті заттар мен
түрлі химиялық улармен ластануының себебін табу, оның сипатын
анықтауға сәйкес ластанудың жолдарына заңды түрде тосқауыл қою,
тәртіпке шақыру, экологиялық сараптамалар жүргізу арқылы
адамдардың денсаулығына келетін зиянды әсерлерін тоқтатуға
мүмкіндік береді.
2) Физикалық әдіс. – оның негізгі мақсаты – ауа температурасын,
ылғалдылығын, ауа қысымын, күн сәулесінің (радиациясын) өлшеп
анықтап, зиянды әрекетін халыққа түсіндіру.
3) Химиялық әдістер – оның негізгі мақсаты атмосфералық ауаның,
ішетін ауыз судың, жердің, азық – түліктің хииялық құрамын,
олардағы адам ағзасына зиян келтіретін химиялық қосылыстарды
органикалық уларды анықтап халыққа түсіндіру. Үйлердегі
көміртектің мөлшерін анықтап, олардың көбеймеуіне тосқауыл қою.
Тағамдық заттардағы улардың қалдықтарын бірнеше күрделі
аспаптарды пайдаланып анықтайды. Олар: газды хроматография
спектрофотометрия, жалынды фотометр және т.б. Химиялық улар ана
сүтінен де табылған. Ол өте қауіпті у – ДДТ
(диметилдиэтилтетраметил) тұқым қуалайтын улардың қатарына
жатады. Тұқым қуалайтын қасиетіне байланысты ДДТ – ауыл
шаруашылығында бүкіл әлем бойынша қолданылмайды. Міне, осы
күрделі мәселелерді медиктер, биолог – химиктермен бірлесе
отырып анықтап, азақ – түлікке гигиеналық – санитарлық сиаттама
береді. Мектептегі санитарлық – гигиеналық жұмыстарды
гигиенистер жүргізеді. Олардың айтқандарын орындамаған
мектептер, мекемелер айып төлейді, жазалары ауыр болса,
қылмыстық іс қозғалады.
4) Бактерологиялық әдіс. Оның мақсаты – судағы, атмосфералық
ауадағы, жердегі, азық – түлік құрамындағы жұқпалы ауру
тарататын микробтарды анықтап, олардан құтылудың жолдарын
саралап береді. Тағам бактериялармен ластанғанда ботулизм уын
таратады. Бұл ағзаға түскенде 99% адамдар қайтыс болса, яғни 100
адам ботулизммен уланса, соның 99 – ы қайтыс болады, бұл
микробты bacillus botulism деп атайды. Ауасыз жерде өсіп -
өнетін микроб. Оны микро биология тілімен айтқанда анаэробты
ағза, оның өсуіне оттек қажет емес. Ол әсіресе консервілердің
ішінде дамиды. Балықтан жасалған консервілерде ботулизм микробы.
Көп болады. Одан уланған адамның жанын аман – есен алып қалу
мүмкін емес. Сонымен бірге азық –түлік құрамында болатын ішек
бактерияларын микробиологиялық әдістерді пайдаланып анықтайды.
Оларды анықтаудың әдісі әбден жетілдірілген. Ішек таяқшалары
Bacteria coli деп аталынады. Бактеролгиялық әдістерді
пайдаланып малдардың құтыруларын анықтайды. Адамдар сифилис,
гоноррея, СПИД – пен ауырғанда бактерологиялық әдістерді
пайдаланып, ондағы микробтарды анықтап, емдеу жолдарын
айқындайды. Өте қауіпті жұмыс.
5) Санитарлық – статикалық әдіс. Әлеуметтік, табиғи және басқа
жағдайлардың адамдардың, оқушылардың денсаулығына тигізетін
физиологиялық – биологиялық әсерін анықтау. Балалар денсаулығы
анықталады. Алынған қорытындылар нұсқауларға, кестелерге
коэффицент ретінде алынады. Олар аксиома ретінде бағаланады.

Тәуліктік жүйе режимі
Тәуліктік жүйе режимі ағзаның жұмсаған қуатын өз қалпына келтіруге
және оның іс әрекеттенуін қамтамасыз ететін режим. Оның негізгі ырғақты
және дұрыс еңбекпен алмастырылып отырғаны жөн. Сонда ғана, іс - әрекет
дамып отырады.
Тәуліктік жүйенің негізгі биологиялық ырғаққа байланысты оны
биология ғылымында ағзаның биологиялық сағаты деп түсіндіріледі.
Биологиялық сағат күнінің шығуы мен батуына сәйкес өтіп отырады. Ал, күннің
шығуы мен батуы жердің ұзындығы мен ендігіне байланысты жүреді. Мысалы,
Вашингтонда таңертен сағат 9 ºº болғанда, Алматыда кешкі сағат
8 ºº. Осыған қарай жәндіктер бейімделеді. Осыған сәйкес олардың биологиялық
үрдістерді өтеді. Қоректенуі мен дем алуы өтіп отырады. Күннің режимін
сақтаса, адамның еркі жақсы дамиды. Адам өзіне - өзі қатаң тәртіп орнатады.
Қандай жағдайда болмасын адам тәуліктік режимді қатаң ұстау керек. Оқу
оқығанда қатаң режим болу керек. Тәулікті сағат бойынша бөліп қойған жөн.
- Таңертен үнемі бір мезгілде оянып, бір мезгілде ұйықтау керек;
- Таңертен дене шынықтыру, гимнастика белгілі бір уақытта жасалу тиіс;
- Тамақты кез келген уақытта ішу ешқандай нәиже бермейді. Денсаулықты
нығайтпайды. Күніне белгілі уақытта 4-5 рет тамақ ішуге болады.
Кейбіреулер үш – ақ мезгіл ішеді;
- Белгілі бір уақытта ған сабаққа дайындалуды әдетке айналдырған дұрыс;
- Аптасына біржарым – екі сағат бойы спортпен айналысу керек, белгілі
бір спорт түрімен шұғылдану керек. Бұл жаттығуларды да белгілі бір
уақытта атқаруы тиіс.
- Сабақты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.