Жоғарғы кернеулі айнымалы ток ажыратқыштары мен міндеттері

Пән: Электротехника
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

2. 2. Тақырып. Жоғарғы кернеулі айнымалы ток ажыратқыштары. Міндеті, жіктелуі, құрылғысы. Жоғарғы кернеулі айнымалы ток ажыратқыштарының маркілену жүйесі. Көлемді ажыратқыштар. Ажыратқыштарды таңдау.

1. Сабақ мақсаты: Көлемді ажыратқыштарды оқып білу.

2. Жабдықтар мен құралдар:

2. 1. Көлемді ажыратқыштар: МКП-35, МКП-110М, У-110.

2. 2. Технологиялық карта, техникалық сипаттамалар және пайдалану инструкциялары, плакаттар.

2. 3. Жұмыс құралы.

3. Нұсқау 1сағ. Жоғарғы кернеулі айнымалы ток ажыратқыштары. Міндеті, жіктелуі, құрылғысы. Жоғарғы кернеулі айнымалы ток ажыратқыштарының маркілену жүйесі. Көлемді ажыратқыштар. Ажыратқыштарды таңдау.

4. Техника қауіпсіздігі бойынша негізгі шаралар.

4. 1. ТК №1 З. 2., п. 3. материалын қайталау. Техника қауiпсiздiгi бойынша негiзгi мәлiметтер.

5. №3. Тәжірибелік жұмыс. 5сағ Көлемді ажыратқыштарды оқып білу.

5. 1. Жұмыс мақсаты: Көлемді ажыратқыштардың конструкциялары, негiзгi параметрлері, жұмыс істеу принципін оқып білу.

5. 2. Тапсырма:

1. Тағайындау, классификациясы, айнымалы тоқтың жоғарғы вольтты сөндiргiштерiнiң негiзгi техникалық параметрлерiн талқылану.

2. Көлемді ажыратқыштардың конструкциялық ерекшелiгiн және жұмыс істеу принципін талқылау.

3. Бақылау сұрақтарына жауаптар дайындау.

6. Бақылау сұрақтары:

1. Тағайындау, классификация, айнымалы тоқтың жоғарғы вольтты сөндiргiштерiнiң негiзгi техникалық параметрлерi.

2. МКП-35 сөндiргiшінің конструкциясы және әрекет ету қағидаты.

3. МКП-35 сөндiргiшінің доға өшiргiш камерасы.

4. Сөндiргiштiң конструкциялық ерекшелiгі және әрекет ету қағидаты.

5. Түрдiң сөндiргiшiнiң полюстарының конструкциясы.

6. МКП-110М сөндiргiшінің конструкция және әрекет ету қағидаты.

7. МКП-110М сөндiргiшінің доғасының қағидасы.

8. У-110 сөндiргiшінiң конструкциялық ерекшелiгі және әрекет ету қағидаты.

9. Көлемді май сөндiргiштердің қадыр және кемшiлiктері.

7. Әдебиет .

Почаевец В. С., Электрические подстанции М., 2001г.
Васильев А. А. Электрическая часть станций, подстанций. М., Энергия, 1980г.
Андреев В. А. Релейная защита и автоматика систем электроснабжения. М., Высшая школа, 1991г.
Ливинец Н. П., Немилостивый А. Н. Энергетика анықтамасы. К., Техника, 2008ж
Сибикин Ю. Д., Сибикин М. Ю. Өндірістегі электр қондырғыларын монтаждау және пайдалану.

№3. Тәжірибелік жұмыс. Көлемді ажыратқыштарды оқып білу.

Үлкен көлемді майлы ажыратқыштар 30шы жылдардың ортасына қарай жоғарғы кереу жүйесінде ажыратушы аспаптардың жалғыз түрі болды.

Ажыратқыштардың бұл түрінде- ажырату процесінде электрлі жалынды сөндіру үшін газ генерациялау заты ретінде қолданылатын трансформатор майымен толтырылған әрбір фазаға болат жерлендіру багы қарастырылған. Сонымен қатар жерлендірілген бакта контакт жүйесінде оқшаулау үшін қолданылады. 35, 110 және 220 кВ кернеумен электрқондырғыларда ажыратқыштар қолданылады.

1- сурет МКП-35 ажыратқышы

МКП-35 ажыратқышы (май, камера, подстанция, 35 кв кернеуге 1-сурет көрсетiлген) . Ол 1 овал үш бактен тұрады. 1, ) 2-шi дәнекерленген рама бекiтiлген.

Ажыратқышпен басқару шкафта 3 ерiксiз келтiру арқылы iске асады. Бактер түсiрулер және көтеру үшiн 4-шi жүқшығырды қолданылады. 1-сурет:- Мкп-шiнiң түрiнiң сөндiргiшi; 0 - сөндiргiштiң полюсының тiлуi. 1- сурет: 7-шi 3 және доға өшiргiш камерасы, болатын айырғыш перделер бак 2. Бактi қақпақта жоғары - вольт енгiзулерi 5 орналастырған. Жылжымалы байланысулар 7 траверсте штангамен бактi жоғарғы бөлiктегi жағалауға таяу жер тетiгiмен байланатын 4 бекiтер едi.

2-сурет. Мкп - 35 ажыратқышы

Әрбiр енгiзудi ток өткiзетiн сырықта доға өшiргiш камерасы бекiнедi (2-сурет) ұстаушының екi болттары көмегiмен 4. Камера 1-шi изоляциялы пердесiмен жабулы. Камераның жоғарғы бөлiгi - (болат, жез) металлдық, төменгi - арнайы профилдi ойық болатын айырғыш пластиналардан 9 жиналады. Пластиналар жиюлы түрде текстолит түйрегiштерiмен тыртылады және 8-шi қылтасы бар орталық тiк канал болатын камераларды құрастырады. жылжымалы байланысуды өту үшiн және екi көлденең каналдар екi көлденең май багiне шығумен бұртю. 2-сур. - сөндiргiш Мкптiң доға өшiргiш камерасы; болып табыл - кесiк түрдiң сөндiргiшiнiң байланысуларын камерадағы доғаның сөндiруiн процесс.

Олардың тұйықталуы камералардың 7-шi қимылсыз байланысуда болатын 6-шы металлдық корпус болатын жоғарғы бөлiгiнде болады. 3-шi серiппе соққылардың жұмсартуы, дiрiлдеулердi ескерту үшiн қосындыда лайық болады және қосылған жағдайдағы түйiскен басуды жасау. 2-шi солқылдақ байланыс жоғарғы түйiскен (жылжымайтын байланысу) жүйенiң жылжымалы және жылжымайтын бөлiгiнiң аралығында жақсы байланысуды қамтамасыз етедi. Камераның бiр бөлiктерi оң жақтағы жоғарғы бактi толтыруда майға буферлiк газды Подушко жасаушы ауаны болып қалған 5-шi бөлiм болады. 2-шi күрiш 3 және 4тен байланысуларды айыруда. ) камералар жоғарғы бөлiкте 4-шi iзiнше жылжымалы байланысуымен шұбалаңқы болатын доға май жiктеп буландырады пайда болады. Камерадағы қысым жылжымалы байланысуды сырық жабылған камерадан шығатын есiгi өйткенi кенет жоғарылайды. Қысым газ жастығының ауасының қысуында болған 2-шi бөлiмге берiледi.

Төмендеудi шара бойынша қозғалатын байланысу үлкен қысыммен май және камераның олардың жоғарғы бөлiгiнiң газдары ентелейтiн 6 көлденең үрлеудiң көлденең каналдары кезекпен ашады. Каналдардағы бұл доғада ирек шұбалаңқы болады, интенсивтi түрде иондамап өшедi. Ажырату екi доға өшiргiш камераларында бiр уақытта болады. 1. демек, ) әрбiр фазаға электр доғасының екi үзiлуi жасалар едi, ажыратуды процесс ненiң арқасында t откл-дi едәуiр үдейдi. =0дерге, 08c.

МКП-35 ажыратқышы тез әрекет етуші ажыратқыштарына жатады электр доғасының интенсивтік деионизациясы және оның тез сөнуі келесі факторларға байланысты өтеді:

Май бөлінген кезде газ кобігінде сутегінің пайда болуы;
Газ көбігіндегі жоғарғы қысым;
Электр доғасының кесе және көлденең созылуы;
Бір фазадаға ток тізбегінің екі бөлінуі;
Айнымалы токтың нөл арқылы өтуі.

Ажыратқыштың жұмысына маңызды рөлін бактың жоғарғы жағындағы майдың үстінде орналасқан және ауамен толтырылған буферлік кеңістік атқарады. Ол майдың жоғары көтерілуіне мүмкіндік береді, сол себептен бактың түбі мен жандарындағы қысым төмендейді. Егерде бұл кеңістік жеткіліксіз болса (майдың деңгейі жоғары), бак жарылуы мүмкін.

Бактегі майдың төменгі деңгейінде бөлінетін газдардың құрамына кіретін және жоғарғы температурадағы сутегі жоғарыға көтерілгенде салқандап үлгермейді және де буферлік кеңістікте ауадаға оттекпен қосылып жарылыс шығаруы мүмкін. Сондықтан, ажыратқыштың жарылысы майдың деңгейінің төмендеуіне де, жоғарылуына да байланысты болуы мүмкін. Жұмыс істеу процесінде майкөрсеткіштің көмегімен бактагы майдың деңгейіне бақылау жергізіледі.

35 кВ С-35 ажыратқышы Екатиринбург қаласында құрастырылған. Ол 630 А номинальды тогына арналған және МКП-35 қуатты ажыратқыш қажет етілетін желілерде қолданылады. Олардың өзгеше ерекшеліктері доғасөндіруші камераларындағы доғаны сөндіру процесі болып табылады. Ажыратқыш үш бактен тұрады, біреуінің қиылған жері 3, а-суретте көрсетілген. Бактың формасы эллептік конусқа ұқсас 14, темір бетінен жасалған, іші электркартон изолязиясымен капталған және майшығарушы бұранмен жабдықталған. Бак екі кірісі орналасқан темір қақпағына, төрт бекітуші құрылғыларымен бекітіледі. Кірістің негізгі бөлігі бакететтік көшер арқылы өткізілген 5, ток өткізгіш стержень болып табылады. Ұштары 2 резбамен сыртқы ток өткізгіш бөліктермен қосылуға қызмет етеді. Бакететтік көшермен фарфорлық какпақтың арасындағы кеңістіктегі ылғалға тұрақтылықты жоғарылату үшін, аязға төзімді мастикамен 4 толтырылады. Кірістің үсті дөңгелек құйылған қақпақпен жабылған 3. Кірістерде ток трансформаторлары 7 орналасқан. Төменгі жағындағы ток өткізгіш стержндеріне 15 Г-түріндегі мыс тұрақты түйіспелері бекітіледі. Қозғалмалы доға сөндіруші камера 10 изоляцияланған тартпаға бекітілген16, ол 18 жетек механизмінің әсерімен бағыттаушы көшердің ішінде қозғалады. Бактың түбінде қыздырушы құрылғы орналасқан, ол айналадаға ауаның температурасы -20°С төмен болғанда май қыздыруға қосылады.

Доға сөндіруші камераның қиылған жері 3, б-суретінде көрсетілген. Корпус 5 жеңіл синтетикалық, жоғары қысымға төзімді материалдан жасалған екі бөліктен құралады және ол екі бекітуші болтпен 10 жалғанады. Камераның ішкі беті доғаға төзімді изоляцияланған материалмен 7 қапталған.

Камераның жоғарғы бөлігі мен қабырғаларында орналасқан сыртқа шығару түтіктері доғаға төзімді материалдан жасалған 4 және 6 көшерлері орнатылған. Камерада төрт серіппелі түйіспелерге 9 тірелген, металлкерамикалық дәнекерлі, жылжымалы түйіспелі көпір 8 орналасқан.

3-сурет. а) - ажыратқыш түрлерiнiң полюсының тiлуi: б) - оның доға өшiргiш камерасының тiлуi.

Серіппелер жылжымалы түйіспелермен 8, металлкерамикалық пластиналарды 13 және қозғалмайтын түйіспелерді түйіспелі байланыста қажетті күшпен қамтамасыз етеді. Жылжымалы түйіспенің 8 жүрісі екі жұп түптерімен 11 шектеледі. Әуе көпшігінің камерасының корпусы 3 резьбалық байланыстың көмегімен изоляциялаушы штангімен 1қосылады және 2 гайкімен бекітіледі.

Ажыратылған кезде жетектеуші механизм штангіні камерамен бірге төмен қарай ығыстырады да, қозғалатын және қозғалмайтын түйіспелердің арасында майды газдарға ыдырататын екі доға түзіледі. Камерадағы қысым күрт көтеріліп, түзілген доғаларды шығарушы түтіктері арқылы сыртқа шығарылады. Оған себепші: бастапқы газ түзілген уақыттағы энергияны үнемдеуші амортизатордың ролін атқаратын, әуе көпшігінің камерасындағы сығылған ауа. Камерадағы жылжымалы көпір түйіспелерінің төмен қарай қозғалысында доғалар көлденең, кесе көлденең бағыттарына созылады. Майдың салқын қабаттарымен жақындасқан доғалар салқындайды, деионизацияланады, токтың кезекпен нөл арқылы өткеніңде толықтай сөнеді.

Ажыратқышта МКП-35 ажыратқышындағыдай жарылыстың алдын алу үшін, майдың деңгейін қадағалау қажет. С-35 ажыратқышы шұғыл әрекетшілдер қатарына жатады.

110кВ кернеулі МКП -110М ажыратқышында кесе көлденең май үрлеуші, доғаны көп дүркінді үзуші доға сөндіруші камера орналасқан. 3, а суретінде ажыратқыштың ажыратылу процесіндегі доғаны сөндіруші камераның сұлбалы үзігі кескінделген. Процесс екі сатылы циклмен жүреді: алдымен камера ішіндегі түйіспелер ажыратылады да, ондағы ток тізбегі үзіледі; 750-1000 Ом кедергілі шунттаушы резисторлар 7 арқылы өтетін токтар күрт төмендейді де, сосын доға сөндіруші камерадан кейін тізбек ажыратылады да, екі жойқын доғалар ажыратқыштың багының май ортасында оңай сөнеді.

Қалың қабырғалы бакслитті цилиндрге 1 бекітілген камера ішінде ось арқылы изоляцияланған штангі 4 және серіппелер көмегімен жұмсақ бекітілген жылжымалы көпір түйіспелері өтеді. Цилиндрдің бүйір жағында бір-біріне қарама-қарсы қозғалмайтын түйіспелер 2 жұптап орналасқан. Сыртқы жылжымалы түйіспелер 5 траверсте орналасқан қозғалмалы түйіспелер көмегімен 4 штангінің көпір түйіспелерімен қосылуында 3 сыртқы тізбекті тұйықтайды.

4- сурет. МКП-110M типті ажыратқыштағы доғаның сөндiру принципі;

а) - болып табыл. б) - оның фазасының тiлуi.

Ажыратқышты өшірген жағдайда түзілген газ генерациялаушы доғалар камерадағы майды ыдыратады, камерадағы жоғарғы қысымды ұстайтын газдарды генерациялайды және сыртқа шығарушы түтіктер 6 газ майлы үрлеу арқылы сыртқа шығарады. Осылайша екі камерада бір фазаның ток тізбегінде 8 үзіліс пайда болады. Ол пайда болған шыққан доғаларды сөндіруге себепші болады.

Шунттаушы резисторлар 7 бөлек майды циркуляциялауға және нихромды спиральдарды суытуға арналған тесіктері бар бакилитті цилиндрлерге бекітілген. Бұл резисторлар екі доға сөндіруші камералар арасындағы кернеулерді бірқалыпты таратуды, кернеудің қалпына келу жылдамдығын төмендетуіне және тізбектердің түбегейлі ажыратылған жағдайындағы кернеуді азайтуды қамтамасыз етеді. Бір жағынан шунттаушы резисторлардың қолданылуы ажыратқыштың конструкциясын қымбаттатады және тізбектің толық ажыратылу уақытын көбейтеді, өйткені доғалардың камераларда сөнуінен кейін шунттаушы резисторлар арқылы азғантай траверстің түйіспелерімен ажыратылатын жетектеуші ток өтеді. Жетектеуші токпен оғаның жану ұзақтығы шамамен 0, 06-0, 08 с.

МКП 110 ажыратқышының бір фазасының үзігі 4 б суретте көрсетілген. Ажыратқыш фундаментте орнатылатын үш цилиндрлік бактерден 1 тұрады. Бак қақпақшаларына доға сөндіруші камералары 4 бар май толтырылған кірістер орнатылады. Доға сөндіруші камераларға бакилитті цилиндрлерде орналасқан шунттаушы резисторлар параллель жалғанады. Қосу және ажырату механизмінің 2 әсерімен қосу және ажырату жағдайларында бағыттаушы құрылғыда 6 қозғалатын 5 штангіге жылжымалы түйіспелі траверсі 7 бекітілген. Олармен блоктаушы 9 түйіспелер байланыста. Бактің ішкі беті екі қабат электротехника фанерамен 10 изоляцияланған. Май ағызатын 12 бұран пайдаланған майды ағызуға және жаңа майды май өткізгіш арқылы беруге қызмет етеді. Майды қыздыру құрылғысы 14 қыс кезінде ауаның температурасының - 20 ⁰ C төмендеген кезінде қолданылады. Бактің төменгі жағында жөндеу персоналдың ажыратқышты жөндеу және қызмет көрсету кезінде бактің ішіне кіруге арналған 13 лаз орналасқан. Кірістерде 3 енгізілген ток трасформаторлары 8 орнатылған. Кірістің стержендері ток трансформаторлароымен бірінші реттік орамдары болып табылады.

110кВ кернеулі У-110 ажыратқышты Уралэлектртяжмаш зауыты құрастырған. Сыртқы бейнесі, габариттік размері, жұмыс істеу принципі МКП-110М ажыратқышына сәйкес, бірақ жаңа материалдар мен кейбір конструктивтік шешімдер қолданылуы ажыратқыштың жұмыс токтарын және ажырату қуаттарын жоғарылатуға, материалдар шығынын азайтуға мүмкіндік берді.