Бала емізулі әйелдер мен жүкті әйелдердің тамақтануы
1) Тамақтану өмір сүру үшін өте маңызды функция атқарады. Организмнің өсіп дамуына жасушалармен тілдердің үздіксіз жаңарып отыруын қамтамасыздайтын организм тіршілігіндегі энергияның функциясы. Адамның өсіп жетілуіне, ойының дұрыс қалыптасуына тамақтанудың әсері үлкен. Сондықтанда тағамды рациональды түрде қолдану тиімді, яғни тамақтану режимі бір қалыпты, әр түрлі болуы керек.
2) Рациональды тамақтану – бұл тамақтың саны мен сапа жағынан ағзаға қажеттілігін өтеуге қабілетті, организнің шығынын өтейтін, ағзаның өсуі мен дамуын, қорғаныш күшін қамтамасыздайтын, жұмыс қабілетін сақтауға көмектесетін тамақтану үрдісі.
3) Денісау адамдарға күніне 3 рет тамақ қабылдайды, ал жүкті әйелдер күніне 5 – 6 рет тағам қабылдай отыруы тиіс.
ВОЗ-дың жіктелуі бойынша азық – түлікті 5 топқа бөледі:
1) Нан, дәнді – дақылдар, макорон, күріш, картоп. Бұл азықтар энергия көзі болып табылады. Құрамында В тобының витаминдері, темір, цинк, кальций, картопта витамин С, жармаларда клетчатканың болуы ішектің стимульденуіне қатысады.
2) Жеміс жедектер және көкөністер.
Бұлар витаминдермен минералдардың көзі болып табылады. Витаминдер организмге қор ретінде жиналмағандықтан оларды күнделікті қабылдап отыруы қажет. ВОЗ-дың тағайымдалуы бойынша 400 грамм.
3) Сүт және сүт өнімдері.
Кальций белоктың, В тобының витаминдерімен минералды заттардың негізгі көзі болып табылады.
4) Балық, құс, ет өнімдері.
Жүкті және емізулі әйелдер майы аз сорттағы етті жеуі тиіс.
5) Май, маргарин, тәтті өнімдер, газдалған сусындар, тағамдық мөлшері аз
2) Рациональды тамақтану – бұл тамақтың саны мен сапа жағынан ағзаға қажеттілігін өтеуге қабілетті, организнің шығынын өтейтін, ағзаның өсуі мен дамуын, қорғаныш күшін қамтамасыздайтын, жұмыс қабілетін сақтауға көмектесетін тамақтану үрдісі.
3) Денісау адамдарға күніне 3 рет тамақ қабылдайды, ал жүкті әйелдер күніне 5 – 6 рет тағам қабылдай отыруы тиіс.
ВОЗ-дың жіктелуі бойынша азық – түлікті 5 топқа бөледі:
1) Нан, дәнді – дақылдар, макорон, күріш, картоп. Бұл азықтар энергия көзі болып табылады. Құрамында В тобының витаминдері, темір, цинк, кальций, картопта витамин С, жармаларда клетчатканың болуы ішектің стимульденуіне қатысады.
2) Жеміс жедектер және көкөністер.
Бұлар витаминдермен минералдардың көзі болып табылады. Витаминдер организмге қор ретінде жиналмағандықтан оларды күнделікті қабылдап отыруы қажет. ВОЗ-дың тағайымдалуы бойынша 400 грамм.
3) Сүт және сүт өнімдері.
Кальций белоктың, В тобының витаминдерімен минералды заттардың негізгі көзі болып табылады.
4) Балық, құс, ет өнімдері.
Жүкті және емізулі әйелдер майы аз сорттағы етті жеуі тиіс.
5) Май, маргарин, тәтті өнімдер, газдалған сусындар, тағамдық мөлшері аз
Қолданылған әдебиеттер
1. Интернет
2. Т.Ш.Шармановтың – «Тағам өнімдері көмегімен Қазақстандағы теміртапшылық анемиясының алдын алу». Алматы – 2003ж.
3. Т.Ш. шармановтың – «Йодтапшылығымен байланысты бұзылыстардың алдын алудың алиментарлық жолы». Алматы – 2003ж.
1. Интернет
2. Т.Ш.Шармановтың – «Тағам өнімдері көмегімен Қазақстандағы теміртапшылық анемиясының алдын алу». Алматы – 2003ж.
3. Т.Ш. шармановтың – «Йодтапшылығымен байланысты бұзылыстардың алдын алудың алиментарлық жолы». Алматы – 2003ж.
Бала емізулі әйелдер мен жүкті әйелдердің тамақтануы.
1) Тамақтану өмір сүру үшін өте маңызды функция атқарады. Организмнің өсіп дамуына жасушалармен тілдердің үздіксіз жаңарып отыруын қамтамасыздайтын организм тіршілігіндегі энергияның функциясы. Адамның өсіп жетілуіне, ойының дұрыс қалыптасуына тамақтанудың әсері үлкен. Сондықтанда тағамды рациональды түрде қолдану тиімді, яғни тамақтану режимі бір қалыпты, әр түрлі болуы керек.
2) Рациональды тамақтану –бұл тамақтың саны мен сапа жағынан ағзаға қажеттілігін өтеуге қабілетті, организнің шығынын өтейтін, ағзаның өсуі мен дамуын, қорғаныш күшін қамтамасыздайтын, жұмыс қабілетін сақтауға көмектесетін тамақтану үрдісі.
) Денісау адамдарға күніне 3 рет тамақ қабылдайды, ал жүкті әйелдер күніне 5 – рет тағам қабылдай отыруы тиіс.
ВОЗ-дың жіктелуі бойынша азық –түлікті 5 топқа бөледі:
1) Нан, дәнді –дақылдар, макорон, күріш, картоп. Бұл азықтар энергия көзі болып табылады. Құрамында В тобының витаминдері, темір, цинк, кальций, картопта витамин С, жармаларда клетчатканың болуы ішектің стимульденуіне қатысады.
2) Жеміс жедектер және көкөністер.
Бұлар витаминдермен минералдардың көзі болып табылады. Витаминдер организмге қор ретінде жиналмағандықтан оларды күнделікті қабылдап отыруы қажет. ВОЗ-дың тағайымдалуы бойынша 400 грамм.
3) Сүт және сүт өнімдері.
Кальций белоктың, В тобының витаминдерімен минералды заттардың негізгі көзі болып табылады.
4) Балық, құс, ет өнімдері.
Жүкті және емізулі әйелдер майы аз сорттағы етті жеуі тиіс.
5) Май, маргарин, тәтті өнімдер, газдалған сусындар, тағамдық мөлшері аз тағайымдалу керек. Себебі аз мөлшерде тағамның құндылығы жоғары болып келеді.
Емізулі әйелдердің тамақтану статусы төмен болған жағдайда да, сүтті қажетті мөлшерде өтей алады. Емізулі әйелдердің оптимальды сүт мөлшерін беру үшін құнды тамақтануы керек. Олардың дұрыс тамақтануының білу үшін диет анамнезін жинау, яғни тәуліктік тағамдық рационын жинаймыз. Олардың күнделікті таңертеңгілік асынан бастап , тағамның түрін және мөлшерін келесі таңға дейін алуымыз керек. Ал жүкті әйелдердің тамақтану жағдайын дене салмағының индексмен анықтаймыз.
Дене сал. Кг
Бойы мІ
ВОЗ бойынша дене салмағының индексі 18,5 –25 кг құрайды, егер 18,5 кг төмен болса –индекс жеткіліксіз, ал 25 кг жоғары болса , онда индекс артық. Дене салмағы орташа 10 –12 кг көбейеді. Жүктіліктің 2 –-ші триместрінде 1 кг-дан аз емес, 3 кг-дан көп емес.
Тағамдық заттардың жіктелуі:
1. Макронутриендер тағамдық заттардың негізі –бұл тағамдық заттардың тәулік мөлшері граммен есептеледі. Оларға белоктар, майлар, көмірсулар, тағамдық клетчатка Са, Р, Na, K, Mg тәуліктік қажеттілік рационында 1 граммға дейін жақындатады.
2. Микротағамдық заттар - өмірлік қажеттілік макронутриндер тәуліктік қажеттілігі мг есептеледі. Бұларға витаминдермен минералды заттар, тағамдық үстемелер (тағамның исін, түсін жақсартатындар).
Жүкті және емізулі әйелдердің белокқа қажеттілігі.
Белок адам өмір сүру жағдайында ең қажетті зат болып табылады. Белоктардың биологиялық рөлі зор. Олар энергия көзі. Олар организмнің өсуі мен дамуы қалыптастырады. Пластикалық қызмет атқарады. Тағамды алмастырмайтын амин қышқылдары неғұрлым көп болса, соғұрлым биологиялық құндылығы жоғары болады. Белоктың тәуліктік қажет мөлшері 118 грамм, ал жүкті әйелдерде +30 грамм, емізулі әйелдерде +40 грамм 50% төмен жануарлар белоктары құрайды.
АҚШ-тың тағайындауы бойынша белоктың қажеттілігі жүкті және емізулі емес әйелдерге 45 грамм, ал жүкті әйелдер +6, емізулі әйелдерге +11, 65 –% жануар май өнімдерімен түсетін белок мөлшері.
Жалпы тағайындалу бойынша: Дене салмағы төмен әйелдерде жануар майымен түсетін белок мөлшерін жоғалатады, ет өнімдерін, сүт өнімдерін, балық, жұмыртқаларды көп мөлшерде қабылдыу тиіс. Дене салмағы қалыпты жүкті және емізулі әйелдердің тәулік рационында (жұмыртқа, ет, балық, сүт өнімдері) тағайындалады.
Дене салмағы жоғарғы әйелдерде азық түлік өнімдеріндегі майдың аз мөлшерде немесе майсыз қабылдау қажет.
Азық түлік
Белоктың құрамы
Нан
Балық
Ет
Сырды
Творг
Ірімшік, құрт, сүзбе
-10
-18
таза белок 50-70.
Майлар.
Майдың негізгі құрамына май қышқылдары кіреді. Олар қаныққан және қанықпаған болып болінеді.
Қаныққан май қышқылдарына –пальмигиндер, стеарин, миристин кіреді.
Қанықпаған май қышқылдарына қанықпаған сатысы бойынша ажыратады.
Моноқанықпаған май қышқылдары: олеин қышылы (оливка майы -65%, маргарин 43-47%)
Поликанықпаған май қышқылы ең негізгісі болып табылады. Олардың құрамына линоле, линоленді және арахидон кіреді. Тағамда ең көп кезесетін полиқанықпаған май қышқылы, линоле қышқылы жоғары биологиялық активтілік қасиетке ие, 60 %-ке өсімдік майында кездеседі.
Арахидон қышқылының биологиялық активтілігі жоғары, көптеген тағам құрамында кездеседі. Мыс: мида 0,5 %, жұмыртқада 0,1 %, бауырда 0,3 %, жүректе 0,2%.
Жүкті және емізулі емес әйелдердің майға қажеттілігі 87 грамм, жүкті әйелдерде +12, емізулі әйелдер +15.
АҚШ пен Батыс Европада тәулігіне жүкті және емізулі әйелдерде 60 –62 грамм тағайымдалады.
Жалпы тағайындауда жануар текті майды төмендетіп, өсімдік майын жоғарлату керек.
Көмірсулар.
Көмірсудың тәуліктік құндылығы 60 –% тағамдық азық түлікте көмірсулар моно, ди, полисахаридтер түрінде кездеседі.
Жай көмірсуларға жататындар: моносахаридтер –глюкоза, фруктоза, галактоза.
Күрделі көмірсулар.
Полисахаридтер –крахмал, глюкоген, пектинді заттар.
Дисахаридтер –сахароза, лактоза, мальтоза. Тәуліктік қажеттілік жүкті әйелдерде +30 гр., емізулі әйелдерде+40гр.
Жалпы қажеттілік 378гр. ВОЗ-дың жалпы тағайындауы бойынша белоктарға 10 –% тәуліктік құндылығы, май 30% көмірсу 50% кем емес, жай көмірсу 10% көп емес. Дене салмағы аз әйелдерде көмірсу қабылдауы шексіз рұқсат етіледі. Ал дене салмағы артық әйелдерде көмірсу мөлшерін азайтады (тәтілермен ұннан жасалған тағамдар).
Тағамдық клетчаткалар.
Негізгі көзі болып көкеністер, жеміс жидектер және дәнді дақылдар. Азқазан ішек жолы ферментінің бөліну қызметін тежейді. Ішектің маторлық қызметін тежейді (жүкті әйелдердің іш қатуына әкеледі), қажеттілігі 50 –гр.
Жүкті және емізулі әйелдермен, жүкті емес әйелдердің физиологиялық қажеттіліктері
Белоктар (г)
Жалпы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1) Тамақтану өмір сүру үшін өте маңызды функция атқарады. Организмнің өсіп дамуына жасушалармен тілдердің үздіксіз жаңарып отыруын қамтамасыздайтын организм тіршілігіндегі энергияның функциясы. Адамның өсіп жетілуіне, ойының дұрыс қалыптасуына тамақтанудың әсері үлкен. Сондықтанда тағамды рациональды түрде қолдану тиімді, яғни тамақтану режимі бір қалыпты, әр түрлі болуы керек.
2) Рациональды тамақтану –бұл тамақтың саны мен сапа жағынан ағзаға қажеттілігін өтеуге қабілетті, организнің шығынын өтейтін, ағзаның өсуі мен дамуын, қорғаныш күшін қамтамасыздайтын, жұмыс қабілетін сақтауға көмектесетін тамақтану үрдісі.
) Денісау адамдарға күніне 3 рет тамақ қабылдайды, ал жүкті әйелдер күніне 5 – рет тағам қабылдай отыруы тиіс.
ВОЗ-дың жіктелуі бойынша азық –түлікті 5 топқа бөледі:
1) Нан, дәнді –дақылдар, макорон, күріш, картоп. Бұл азықтар энергия көзі болып табылады. Құрамында В тобының витаминдері, темір, цинк, кальций, картопта витамин С, жармаларда клетчатканың болуы ішектің стимульденуіне қатысады.
2) Жеміс жедектер және көкөністер.
Бұлар витаминдермен минералдардың көзі болып табылады. Витаминдер организмге қор ретінде жиналмағандықтан оларды күнделікті қабылдап отыруы қажет. ВОЗ-дың тағайымдалуы бойынша 400 грамм.
3) Сүт және сүт өнімдері.
Кальций белоктың, В тобының витаминдерімен минералды заттардың негізгі көзі болып табылады.
4) Балық, құс, ет өнімдері.
Жүкті және емізулі әйелдер майы аз сорттағы етті жеуі тиіс.
5) Май, маргарин, тәтті өнімдер, газдалған сусындар, тағамдық мөлшері аз тағайымдалу керек. Себебі аз мөлшерде тағамның құндылығы жоғары болып келеді.
Емізулі әйелдердің тамақтану статусы төмен болған жағдайда да, сүтті қажетті мөлшерде өтей алады. Емізулі әйелдердің оптимальды сүт мөлшерін беру үшін құнды тамақтануы керек. Олардың дұрыс тамақтануының білу үшін диет анамнезін жинау, яғни тәуліктік тағамдық рационын жинаймыз. Олардың күнделікті таңертеңгілік асынан бастап , тағамның түрін және мөлшерін келесі таңға дейін алуымыз керек. Ал жүкті әйелдердің тамақтану жағдайын дене салмағының индексмен анықтаймыз.
Дене сал. Кг
Бойы мІ
ВОЗ бойынша дене салмағының индексі 18,5 –25 кг құрайды, егер 18,5 кг төмен болса –индекс жеткіліксіз, ал 25 кг жоғары болса , онда индекс артық. Дене салмағы орташа 10 –12 кг көбейеді. Жүктіліктің 2 –-ші триместрінде 1 кг-дан аз емес, 3 кг-дан көп емес.
Тағамдық заттардың жіктелуі:
1. Макронутриендер тағамдық заттардың негізі –бұл тағамдық заттардың тәулік мөлшері граммен есептеледі. Оларға белоктар, майлар, көмірсулар, тағамдық клетчатка Са, Р, Na, K, Mg тәуліктік қажеттілік рационында 1 граммға дейін жақындатады.
2. Микротағамдық заттар - өмірлік қажеттілік макронутриндер тәуліктік қажеттілігі мг есептеледі. Бұларға витаминдермен минералды заттар, тағамдық үстемелер (тағамның исін, түсін жақсартатындар).
Жүкті және емізулі әйелдердің белокқа қажеттілігі.
Белок адам өмір сүру жағдайында ең қажетті зат болып табылады. Белоктардың биологиялық рөлі зор. Олар энергия көзі. Олар организмнің өсуі мен дамуы қалыптастырады. Пластикалық қызмет атқарады. Тағамды алмастырмайтын амин қышқылдары неғұрлым көп болса, соғұрлым биологиялық құндылығы жоғары болады. Белоктың тәуліктік қажет мөлшері 118 грамм, ал жүкті әйелдерде +30 грамм, емізулі әйелдерде +40 грамм 50% төмен жануарлар белоктары құрайды.
АҚШ-тың тағайындауы бойынша белоктың қажеттілігі жүкті және емізулі емес әйелдерге 45 грамм, ал жүкті әйелдер +6, емізулі әйелдерге +11, 65 –% жануар май өнімдерімен түсетін белок мөлшері.
Жалпы тағайындалу бойынша: Дене салмағы төмен әйелдерде жануар майымен түсетін белок мөлшерін жоғалатады, ет өнімдерін, сүт өнімдерін, балық, жұмыртқаларды көп мөлшерде қабылдыу тиіс. Дене салмағы қалыпты жүкті және емізулі әйелдердің тәулік рационында (жұмыртқа, ет, балық, сүт өнімдері) тағайындалады.
Дене салмағы жоғарғы әйелдерде азық түлік өнімдеріндегі майдың аз мөлшерде немесе майсыз қабылдау қажет.
Азық түлік
Белоктың құрамы
Нан
Балық
Ет
Сырды
Творг
Ірімшік, құрт, сүзбе
-10
-18
таза белок 50-70.
Майлар.
Майдың негізгі құрамына май қышқылдары кіреді. Олар қаныққан және қанықпаған болып болінеді.
Қаныққан май қышқылдарына –пальмигиндер, стеарин, миристин кіреді.
Қанықпаған май қышқылдарына қанықпаған сатысы бойынша ажыратады.
Моноқанықпаған май қышқылдары: олеин қышылы (оливка майы -65%, маргарин 43-47%)
Поликанықпаған май қышқылы ең негізгісі болып табылады. Олардың құрамына линоле, линоленді және арахидон кіреді. Тағамда ең көп кезесетін полиқанықпаған май қышқылы, линоле қышқылы жоғары биологиялық активтілік қасиетке ие, 60 %-ке өсімдік майында кездеседі.
Арахидон қышқылының биологиялық активтілігі жоғары, көптеген тағам құрамында кездеседі. Мыс: мида 0,5 %, жұмыртқада 0,1 %, бауырда 0,3 %, жүректе 0,2%.
Жүкті және емізулі емес әйелдердің майға қажеттілігі 87 грамм, жүкті әйелдерде +12, емізулі әйелдер +15.
АҚШ пен Батыс Европада тәулігіне жүкті және емізулі әйелдерде 60 –62 грамм тағайымдалады.
Жалпы тағайындауда жануар текті майды төмендетіп, өсімдік майын жоғарлату керек.
Көмірсулар.
Көмірсудың тәуліктік құндылығы 60 –% тағамдық азық түлікте көмірсулар моно, ди, полисахаридтер түрінде кездеседі.
Жай көмірсуларға жататындар: моносахаридтер –глюкоза, фруктоза, галактоза.
Күрделі көмірсулар.
Полисахаридтер –крахмал, глюкоген, пектинді заттар.
Дисахаридтер –сахароза, лактоза, мальтоза. Тәуліктік қажеттілік жүкті әйелдерде +30 гр., емізулі әйелдерде+40гр.
Жалпы қажеттілік 378гр. ВОЗ-дың жалпы тағайындауы бойынша белоктарға 10 –% тәуліктік құндылығы, май 30% көмірсу 50% кем емес, жай көмірсу 10% көп емес. Дене салмағы аз әйелдерде көмірсу қабылдауы шексіз рұқсат етіледі. Ал дене салмағы артық әйелдерде көмірсу мөлшерін азайтады (тәтілермен ұннан жасалған тағамдар).
Тағамдық клетчаткалар.
Негізгі көзі болып көкеністер, жеміс жидектер және дәнді дақылдар. Азқазан ішек жолы ферментінің бөліну қызметін тежейді. Ішектің маторлық қызметін тежейді (жүкті әйелдердің іш қатуына әкеледі), қажеттілігі 50 –гр.
Жүкті және емізулі әйелдермен, жүкті емес әйелдердің физиологиялық қажеттіліктері
Белоктар (г)
Жалпы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz