Рага
Үнді музыкасының ладтық негізі кең және жван жақты. Ладтардың пайда болу жүйесі арқылы ғалымдар 38848 лад түрін санап тапты (ең бастысы әр түрлі тетрахордтар арқылы). Олардың барлығы қолданыста емес. Олардың барлығы жалпы группасына енеді.
1.кальян.c d e fis gahc
2.билавал.CDE F G A HC
3.кхмадж.caefgabc
4.бхайрава. cdes e fis g a s h c
5.пурави. c des e fis gahc
6.марава. c des fis gahc
7.кафи. c d es f g ac b c
8.асавари.c d e s f g ac f c
9.бхайрави. c dec es f g as bc
10.тоди.c des es fis g a s h c
Бұлы дыбыстық қатарлар үнді классикалық әуенінің пайда болуына негіз болған. Атауы – «Раг».
Раг - өз негізінде әуендік үлгі, бұл арқылы музыканттар тыңдаушыларға мазмұнды шығарма жазады.
Автор ән немесе пьеса жазу үшін Раг модельдерінің біріне тоқталады, көркемдік ойы жағын.ан сәйкес келетін. Ары қарай өзіне сай ритмдік формула қойылады. Осыдан кейін ғана музыканы барлық ережелер мен заңдарды сақтай отырып, талдауға кіріседі.
Солтүстік рагалавр негізінде пайда болған пьесалар өзінің классикалық негізінде 3-4 бөлімнен тұрды. Бірінші бөлім «стхан» тема жүрді, кейінгі «антара», «санчара» және абхог бөлімдерінде әуен жасанды дамып, варирование пайда болды. Оңтүстік үнді музыкасында пьесалардың мұндай бөлімі «паллови» «аннупаллави», «абхог» деп аталды. Мұндай екі бөлімділерге өз кезегінде премодия «алап» жатады. Осы жерден әншінің
1.кальян.c d e fis gahc
2.билавал.CDE F G A HC
3.кхмадж.caefgabc
4.бхайрава. cdes e fis g a s h c
5.пурави. c des e fis gahc
6.марава. c des fis gahc
7.кафи. c d es f g ac b c
8.асавари.c d e s f g ac f c
9.бхайрави. c dec es f g as bc
10.тоди.c des es fis g a s h c
Бұлы дыбыстық қатарлар үнді классикалық әуенінің пайда болуына негіз болған. Атауы – «Раг».
Раг - өз негізінде әуендік үлгі, бұл арқылы музыканттар тыңдаушыларға мазмұнды шығарма жазады.
Автор ән немесе пьеса жазу үшін Раг модельдерінің біріне тоқталады, көркемдік ойы жағын.ан сәйкес келетін. Ары қарай өзіне сай ритмдік формула қойылады. Осыдан кейін ғана музыканы барлық ережелер мен заңдарды сақтай отырып, талдауға кіріседі.
Солтүстік рагалавр негізінде пайда болған пьесалар өзінің классикалық негізінде 3-4 бөлімнен тұрды. Бірінші бөлім «стхан» тема жүрді, кейінгі «антара», «санчара» және абхог бөлімдерінде әуен жасанды дамып, варирование пайда болды. Оңтүстік үнді музыкасында пьесалардың мұндай бөлімі «паллови» «аннупаллави», «абхог» деп аталды. Мұндай екі бөлімділерге өз кезегінде премодия «алап» жатады. Осы жерден әншінің
РАГА
Үнді музыкасының ладтық негізі кең және жван жақты. Ладтардың пайда болу жүйесі арқылы ғалымдар 38848 лад түрін санап тапты (ең бастысы әр түрлі тетрахордтар арқылы). Олардың барлығы қолданыста емес. Олардың барлығы жалпы группасына енеді.
1.кальян.c d e fis gahc
2.билавал.CDE F G A HC
3.кхмадж.caefgabc
4.бхайрава. cdes e fis g a s h c
5.пурави. c des e fis gahc
6.марава. c des fis gahc
7.кафи. c d es f g ac b c
8.асавари.c d e s f g ac f c
9.бхайрави. c dec es f g as bc
10.тоди.c des es fis g a s h c
Бұлы дыбыстық қатарлар үнді классикалық әуенінің пайда болуына негіз болған. Атауы – Раг.
Раг - өз негізінде әуендік үлгі, бұл арқылы музыканттар тыңдаушыларға мазмұнды шығарма жазады.
Автор ән немесе пьеса жазу үшін Раг модельдерінің біріне тоқталады, көркемдік ойы жағын.ан сәйкес келетін. Ары қарай өзіне сай ритмдік формула қойылады. Осыдан кейін ғана музыканы барлық ережелер мен заңдарды сақтай отырып, талдауға кіріседі.
Солтүстік рагалавр негізінде пайда болған пьесалар өзінің классикалық негізінде 3-4 бөлімнен тұрды. Бірінші бөлім стхан тема жүрді, кейінгі антара, санчара және абхог бөлімдерінде әуен жасанды дамып, варирование пайда болды. Оңтүстік үнді музыкасында пьесалардың мұндай бөлімі паллови аннупаллави, абхог деп аталды. Мұндай екі бөлімділерге өз кезегінде премодия алап жатады. Осы жерден әншінің шеберлігі көрінеді.
Үнді классикалық музыкасында раганың орны ерекше. Көптеген үнді жазушылары мен ғалымдары өз еңбектерінің көп бөлігін рагаға арнады. (Бхараттан бастап, Матангию Шрангадев және жаңа заман ғалым, жазушыларынан аяқталады). Рага негізін әркім әртүрлі анықтайды. Бәрақ бәрінің ойы бір жерге түйіседі. Рага – адамға эстетикалық әсер бере алады. Рага сөзінің түбірі санкритстік раджа әсерлеу сөзінде.
Индияның философ ғалымдары рага арқылы адамның жан дүние күйі де өзгереді,-дейді. Яғни, ол Раса д.а. Оның 9 түрі: 1. Шрингара - махаббат; 2. Хасья - көңілділік, 3.Каруна - көңілге ортақтық; 4. Рудра- ызап; 5. Вира қайраттылық, 6. Бханянака -- қайғыру; 7. Бибхатса -жиіркеніш; 8. Адбхута - қайғыру; 9. Шанга - тыныштық.
Рага образы – ойлы және ақындығы мол. Осы жерден үнді рагтарының атауы: көктем, кешкілік әсемдік, Балды гүлі, т.б.
Рагадан басқа рагини атауын алған түрлер де бар. Рага образы қайраттылық белгісі. Ал рагини - әйелдерге тән белгісі. Оларды әуенділігінен, ритмдік сипатынан тез ажыратады.
Раг атауының шығу тегі әр түрлі. Натьяшастра кезеңінде нота атауымен анықталған. Яғни, рага раджа шаджа (до) нотасыынан, аршабхи - рашабха (ре) нотасынан. Одан кейін рага атауы қала, тайпалар атауын ала бастады. Кей кездерде раг атауы жыл мезгілдерімен шаруалар еңбегімен байланысты болды: рага мегх (жаңбыр әуені), басанта (көктемгі әуен), шри рага (кезеңі). Раг гүлдер атауымен де аталды- камала (лотос), кумуда (лилия), малати (жасмин). Құстар атауы. Раг пен Рагинидің образдық мазмұні сурет өнерінен де көрінді. Мысалы, жұбататын әуен. Т.Бондопадхайдың және В.Бхушанның Соңғы әуені.
Раганың эмоционалдық мазмұнына, негізгі ойына көңіл бөле отырып, Үндістанның көне музыканттары әуеннің орындалу уақыты мен қатарын қатаң бақылады. Музыканың күні бойы орындалуы одан да қатаң қаралды. Жиырма төрт сағаты сегіз кезеңге бөлінген. Уақыты сағат 6-дан таңғы 9-ға дейін. Бұл жай, қалыпты көңіл тыныштандыратын әуендер уақыты. 9-дан 12-ге дейін ашық және жарқын әуендер. Одан кейін 12-ден 3-ке, 3-тен 6-ға, 6-дан 9-ға, ары қарай кезеңімен кете береді. Рага осындай талаптар арқылы адамдар санасына, сезіміне әсер ете алады. Үнді рагасы – ұлттық құбылыс. Кейбір рагалар таза үндістандық астарда жазылып, шығыс халқының музыкасының кейбір белгілері білінеді.
Үнді рагасы бүкіл әлемге таратьылды.
ҮНДІСТАННЫҢ МУЗЫКА МӘДЕНИЕТІ
Үндіставнды ерте кезден қызық пен байлық мекені деп санаған.
Үндістан – көне цивилизациялық әлемнің бірі. Үндістанның көне мәдени етіҚытай мәдениетімен тең. Бұл Азияны адамзаттың бесігі деп санауға негіз болды.
Зерттеушілер Индияны тарих болмаған өлке деп атайды. Бірақ Индия да тарихи кезеңдерден өтті, ол экономикасы және социалдық жағдайының сапасы өзгеріссіз болды.
Индияда көп уақыт бойы жазба тарих болмады. Политикалық тарих көп уақыт үнділіктерді қызықтырмады.
Зерттеушілердің қолындағы құжаттарда оқиғалар жазбасы да болмады. Көне үнді қауымы туралы қорытындылар шығару қиын.
Тарихи – социалдық ескерткіштер мифологиялық және этикалық формада болды.
Үнді тарихы туралы эпостардан немесе ремогия әдебиеттерінен білді, олар жаттап алу дәстүрімен таратылды, тек қана біздің эрамызға дейінгі І ғасырларда жазқбаша таратылды. Үндістанның тағы бір ерекшелігі – мыңдаған жылдар бойы өлке жүздеген жеке сұлтандықтарға бөлінді. Оны раджалар басқарды. Билік гуптарда және маурьевтерде болған кезеңдерде өлкені орталықтандыруға жетті. Бірақ олар орталықтандырылған мемлекетке айналмады. Осы династиялардың билігінен үнді мәдениеті өркендеді.
Мыңдаған үнді тарихында оның территориясында религия бірнеше топтарға өзгерді: брахманизм, буддизм, ислам. Социалды политикалық структураның өзгермегеніне қарамастан, олардың әрбіреуінің пайда болуымен мәдениеттің дамуы байланысты.
РЕЛИГИЯ МИФОЛОГИЯЛЫҚ ЕЛЕСТЕТУ
ПЕРИОДИЗАЦИЯ (КЕЗЕҢДІЛІК).
Протогендиялық цивилизация ерте цивилизация болып саналады, б.э.д. 3000 жылдықтарда пайда болған. Оны үнді цивилизациясы д.а.
Археологиялық қазбалардың арқасында көптеген көне қалалар орны анықталды.
Үнділіктердің музыкаға икемділігін скульптуралық бейнелер, барельефтар көрсетеді. Суреттер, жазулар – ерте тарихи кезең естеліктері. Құндылықтардың, әшекейлердің ішінде Үндістанның иМохенджо – Даро қаласынан табылған бишінің мыс статуэткасы (Мохенджо – Дара және Харппе қалаларынан қару, астық сақтайтын орындар, су құбырлар жүйесі жазба ескерткіштер табылды, бірақ оларды оқу мүмкіндігін әлі күнге таппады) басқа ескерткіште билеп жүрген феялар бейнесі және қолдарындағы аспаптарымен музыканттар бейнеленген. (Барута б.э.д. ІІ ғ.). Әйгілі Аджанта үңгірінің қабырғаларға әнші, музыканттар бейнесіне, мерекелік кезеңдер, бишілер ахнасы бейнеленген. Бұл қалалардың этникалық шығу тегі таяу Шығыс халықтарының, өлкесінің шығуымен ұқсас келеді. Б.э.д. ХҮІІІ ғ. басынан бұл цивилизация құлдырай бастады, жоғалып, келесі мәдениеттің басталуына әсер де етпеді. Үндістандықтардың арғы аталары осы өлкеде өз өмірлерін өткізді, Арилықтардың келіп, жергілікті драви тайпасымен қосылуы, көп халықтың пайда болуына әкелді.
Өздерін Ария деп атайтын үнді-европалық тайпа б.з.д. ХҮ ғ. кезеңінде Индияны мекендеп, одан әрі шығысқа қарай жылжыды.
Арий сөзі – мейібан деген мағынаны береді. Арий тайпасына жоғары деңгейдегі материалдық мәдениет сай, ал олардың тілі мен нанымы мыңдаған жылдар бай үнді цивилизациясының тарихи жолын анықтады, тіпті біздің күндерімізге дейін.
Үнді тарихындағы бірінші кезең деп арий тайпасында ведалық кезеңді санайды (көп религиялық вед мәтіне атауымен ведалар сөзінің санскриттік түбірі vid) Арийлықтар религиясы политеизөмнен көрісуі (ведаларда 3000-дай құдай бар). Веда құдайлары екі топқа бөлінеді: асур және дэв. Кейінірек уақытта асурлар – ызалы, қатал жандарға айналса, ал дэвтар – қайырымды болды. Зерттеушілер ведада сиагия болған деп санайды. Өлгендер арасындағы өмірде әлемде дамымаған деп елестетті. Байлардың бейнесі болмаған, храмдарын да елестете алмады. Б.э.д. 1000 жылдықтың басында Үнді тарихында брахман кезеңін бөліп көрсетті. (бастыы құдай Брахманың атыменен. Төрт каста немесе варка (санскриттарда бұл сөз жарық деген мағына Мыналар: брахмандар, киатрилар (жауынгерлер, княздар), вайшыл (жер иесі, малшылар, саудагерлер) және шудра (құлдар). Бірінші үш каста арийлықтардан шыққандар, төртіншісі Үндістанның абориген тайпасының тұқымдары иеленушілерден этникалық айырмашылығы осында. Жаңа құдай Брахма касталық құрылыммен байланыса бастады. Көне әлем касталар Брахманың әр дене мүшесінен пайда болған дейді. Сақалынан - брахмандар, қолынан кшатрилар, жамбасынан – вайшылар, ал өкшеден шудралар. Брахмандар кастасыөз орталарында жоғары статусқа ие болды. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Үнді музыкасының ладтық негізі кең және жван жақты. Ладтардың пайда болу жүйесі арқылы ғалымдар 38848 лад түрін санап тапты (ең бастысы әр түрлі тетрахордтар арқылы). Олардың барлығы қолданыста емес. Олардың барлығы жалпы группасына енеді.
1.кальян.c d e fis gahc
2.билавал.CDE F G A HC
3.кхмадж.caefgabc
4.бхайрава. cdes e fis g a s h c
5.пурави. c des e fis gahc
6.марава. c des fis gahc
7.кафи. c d es f g ac b c
8.асавари.c d e s f g ac f c
9.бхайрави. c dec es f g as bc
10.тоди.c des es fis g a s h c
Бұлы дыбыстық қатарлар үнді классикалық әуенінің пайда болуына негіз болған. Атауы – Раг.
Раг - өз негізінде әуендік үлгі, бұл арқылы музыканттар тыңдаушыларға мазмұнды шығарма жазады.
Автор ән немесе пьеса жазу үшін Раг модельдерінің біріне тоқталады, көркемдік ойы жағын.ан сәйкес келетін. Ары қарай өзіне сай ритмдік формула қойылады. Осыдан кейін ғана музыканы барлық ережелер мен заңдарды сақтай отырып, талдауға кіріседі.
Солтүстік рагалавр негізінде пайда болған пьесалар өзінің классикалық негізінде 3-4 бөлімнен тұрды. Бірінші бөлім стхан тема жүрді, кейінгі антара, санчара және абхог бөлімдерінде әуен жасанды дамып, варирование пайда болды. Оңтүстік үнді музыкасында пьесалардың мұндай бөлімі паллови аннупаллави, абхог деп аталды. Мұндай екі бөлімділерге өз кезегінде премодия алап жатады. Осы жерден әншінің шеберлігі көрінеді.
Үнді классикалық музыкасында раганың орны ерекше. Көптеген үнді жазушылары мен ғалымдары өз еңбектерінің көп бөлігін рагаға арнады. (Бхараттан бастап, Матангию Шрангадев және жаңа заман ғалым, жазушыларынан аяқталады). Рага негізін әркім әртүрлі анықтайды. Бәрақ бәрінің ойы бір жерге түйіседі. Рага – адамға эстетикалық әсер бере алады. Рага сөзінің түбірі санкритстік раджа әсерлеу сөзінде.
Индияның философ ғалымдары рага арқылы адамның жан дүние күйі де өзгереді,-дейді. Яғни, ол Раса д.а. Оның 9 түрі: 1. Шрингара - махаббат; 2. Хасья - көңілділік, 3.Каруна - көңілге ортақтық; 4. Рудра- ызап; 5. Вира қайраттылық, 6. Бханянака -- қайғыру; 7. Бибхатса -жиіркеніш; 8. Адбхута - қайғыру; 9. Шанга - тыныштық.
Рага образы – ойлы және ақындығы мол. Осы жерден үнді рагтарының атауы: көктем, кешкілік әсемдік, Балды гүлі, т.б.
Рагадан басқа рагини атауын алған түрлер де бар. Рага образы қайраттылық белгісі. Ал рагини - әйелдерге тән белгісі. Оларды әуенділігінен, ритмдік сипатынан тез ажыратады.
Раг атауының шығу тегі әр түрлі. Натьяшастра кезеңінде нота атауымен анықталған. Яғни, рага раджа шаджа (до) нотасыынан, аршабхи - рашабха (ре) нотасынан. Одан кейін рага атауы қала, тайпалар атауын ала бастады. Кей кездерде раг атауы жыл мезгілдерімен шаруалар еңбегімен байланысты болды: рага мегх (жаңбыр әуені), басанта (көктемгі әуен), шри рага (кезеңі). Раг гүлдер атауымен де аталды- камала (лотос), кумуда (лилия), малати (жасмин). Құстар атауы. Раг пен Рагинидің образдық мазмұні сурет өнерінен де көрінді. Мысалы, жұбататын әуен. Т.Бондопадхайдың және В.Бхушанның Соңғы әуені.
Раганың эмоционалдық мазмұнына, негізгі ойына көңіл бөле отырып, Үндістанның көне музыканттары әуеннің орындалу уақыты мен қатарын қатаң бақылады. Музыканың күні бойы орындалуы одан да қатаң қаралды. Жиырма төрт сағаты сегіз кезеңге бөлінген. Уақыты сағат 6-дан таңғы 9-ға дейін. Бұл жай, қалыпты көңіл тыныштандыратын әуендер уақыты. 9-дан 12-ге дейін ашық және жарқын әуендер. Одан кейін 12-ден 3-ке, 3-тен 6-ға, 6-дан 9-ға, ары қарай кезеңімен кете береді. Рага осындай талаптар арқылы адамдар санасына, сезіміне әсер ете алады. Үнді рагасы – ұлттық құбылыс. Кейбір рагалар таза үндістандық астарда жазылып, шығыс халқының музыкасының кейбір белгілері білінеді.
Үнді рагасы бүкіл әлемге таратьылды.
ҮНДІСТАННЫҢ МУЗЫКА МӘДЕНИЕТІ
Үндіставнды ерте кезден қызық пен байлық мекені деп санаған.
Үндістан – көне цивилизациялық әлемнің бірі. Үндістанның көне мәдени етіҚытай мәдениетімен тең. Бұл Азияны адамзаттың бесігі деп санауға негіз болды.
Зерттеушілер Индияны тарих болмаған өлке деп атайды. Бірақ Индия да тарихи кезеңдерден өтті, ол экономикасы және социалдық жағдайының сапасы өзгеріссіз болды.
Индияда көп уақыт бойы жазба тарих болмады. Политикалық тарих көп уақыт үнділіктерді қызықтырмады.
Зерттеушілердің қолындағы құжаттарда оқиғалар жазбасы да болмады. Көне үнді қауымы туралы қорытындылар шығару қиын.
Тарихи – социалдық ескерткіштер мифологиялық және этикалық формада болды.
Үнді тарихы туралы эпостардан немесе ремогия әдебиеттерінен білді, олар жаттап алу дәстүрімен таратылды, тек қана біздің эрамызға дейінгі І ғасырларда жазқбаша таратылды. Үндістанның тағы бір ерекшелігі – мыңдаған жылдар бойы өлке жүздеген жеке сұлтандықтарға бөлінді. Оны раджалар басқарды. Билік гуптарда және маурьевтерде болған кезеңдерде өлкені орталықтандыруға жетті. Бірақ олар орталықтандырылған мемлекетке айналмады. Осы династиялардың билігінен үнді мәдениеті өркендеді.
Мыңдаған үнді тарихында оның территориясында религия бірнеше топтарға өзгерді: брахманизм, буддизм, ислам. Социалды политикалық структураның өзгермегеніне қарамастан, олардың әрбіреуінің пайда болуымен мәдениеттің дамуы байланысты.
РЕЛИГИЯ МИФОЛОГИЯЛЫҚ ЕЛЕСТЕТУ
ПЕРИОДИЗАЦИЯ (КЕЗЕҢДІЛІК).
Протогендиялық цивилизация ерте цивилизация болып саналады, б.э.д. 3000 жылдықтарда пайда болған. Оны үнді цивилизациясы д.а.
Археологиялық қазбалардың арқасында көптеген көне қалалар орны анықталды.
Үнділіктердің музыкаға икемділігін скульптуралық бейнелер, барельефтар көрсетеді. Суреттер, жазулар – ерте тарихи кезең естеліктері. Құндылықтардың, әшекейлердің ішінде Үндістанның иМохенджо – Даро қаласынан табылған бишінің мыс статуэткасы (Мохенджо – Дара және Харппе қалаларынан қару, астық сақтайтын орындар, су құбырлар жүйесі жазба ескерткіштер табылды, бірақ оларды оқу мүмкіндігін әлі күнге таппады) басқа ескерткіште билеп жүрген феялар бейнесі және қолдарындағы аспаптарымен музыканттар бейнеленген. (Барута б.э.д. ІІ ғ.). Әйгілі Аджанта үңгірінің қабырғаларға әнші, музыканттар бейнесіне, мерекелік кезеңдер, бишілер ахнасы бейнеленген. Бұл қалалардың этникалық шығу тегі таяу Шығыс халықтарының, өлкесінің шығуымен ұқсас келеді. Б.э.д. ХҮІІІ ғ. басынан бұл цивилизация құлдырай бастады, жоғалып, келесі мәдениеттің басталуына әсер де етпеді. Үндістандықтардың арғы аталары осы өлкеде өз өмірлерін өткізді, Арилықтардың келіп, жергілікті драви тайпасымен қосылуы, көп халықтың пайда болуына әкелді.
Өздерін Ария деп атайтын үнді-европалық тайпа б.з.д. ХҮ ғ. кезеңінде Индияны мекендеп, одан әрі шығысқа қарай жылжыды.
Арий сөзі – мейібан деген мағынаны береді. Арий тайпасына жоғары деңгейдегі материалдық мәдениет сай, ал олардың тілі мен нанымы мыңдаған жылдар бай үнді цивилизациясының тарихи жолын анықтады, тіпті біздің күндерімізге дейін.
Үнді тарихындағы бірінші кезең деп арий тайпасында ведалық кезеңді санайды (көп религиялық вед мәтіне атауымен ведалар сөзінің санскриттік түбірі vid) Арийлықтар религиясы политеизөмнен көрісуі (ведаларда 3000-дай құдай бар). Веда құдайлары екі топқа бөлінеді: асур және дэв. Кейінірек уақытта асурлар – ызалы, қатал жандарға айналса, ал дэвтар – қайырымды болды. Зерттеушілер ведада сиагия болған деп санайды. Өлгендер арасындағы өмірде әлемде дамымаған деп елестетті. Байлардың бейнесі болмаған, храмдарын да елестете алмады. Б.э.д. 1000 жылдықтың басында Үнді тарихында брахман кезеңін бөліп көрсетті. (бастыы құдай Брахманың атыменен. Төрт каста немесе варка (санскриттарда бұл сөз жарық деген мағына Мыналар: брахмандар, киатрилар (жауынгерлер, княздар), вайшыл (жер иесі, малшылар, саудагерлер) және шудра (құлдар). Бірінші үш каста арийлықтардан шыққандар, төртіншісі Үндістанның абориген тайпасының тұқымдары иеленушілерден этникалық айырмашылығы осында. Жаңа құдай Брахма касталық құрылыммен байланыса бастады. Көне әлем касталар Брахманың әр дене мүшесінен пайда болған дейді. Сақалынан - брахмандар, қолынан кшатрилар, жамбасынан – вайшылар, ал өкшеден шудралар. Брахмандар кастасыөз орталарында жоғары статусқа ие болды. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz