Құрылыс ауданын таңдау
1. Жергілікті бақылау. Орталықтандырылған бақылау. Қашықтыққа жіберу жүйелері.
2. Заттың санын (мөлшерін) өлшеу.Есептегіштер түрлері, жұмыс принциптері.
3. Айнымалы қысымдар құлауы шығын өлшегіштер қолданған функционалды
схемасын көрсетіңіз.
4. Қолданылған әдебиеттер
2. Заттың санын (мөлшерін) өлшеу.Есептегіштер түрлері, жұмыс принциптері.
3. Айнымалы қысымдар құлауы шығын өлшегіштер қолданған функционалды
схемасын көрсетіңіз.
4. Қолданылған әдебиеттер
Өндірістік кәсіпорынның жобалауға тапсырмасы дегеніміз келесі мәліметтер келтірілген негізгі бастапқы құжат болып табылады: кәсіпорынның аты; жаболау үшін негіздеме, аудан, пункт және құрылыс алаңы; өнімнің номенклатурасы және оның негізгі түрлері бойынша толықтай дамуы мен бірінші кезеңдегі өндірістің қуаты (натуралдық және ақшалай қаражатқа шаққанда); кәсіпорынның жұмыс істеу режимі және меңзелінген мамандандырылуы; кәсіпорынның құрылысын жүргізу және оны эксплуатациялау кезінде шикізатпен, сумен, жылумен, газбен және электр энергиясымен қамтамасыз етудің негізгі көздері; тастанды суларды тазарту және оларды тастау шарттары; негізгі технологиялық үдерістер мен қондырғылар; кәсіпорынның болжам бойынша дамуы (кеңейуі); құрылыстың меңзелінген уақыты; қаржылық салымдардың меңзелінген мөлшері және кәсіпорынның техника-экономикалық көрсеткіштері; тұрмыстық және мәдени-сауықтыру нысандарының құрылысын жобалауға мәліметтер және жобалаудың сатылары; бас жобалаушы ұйымның аты; бас мердігердің құрылыс мекемесінің аты.
1. Фарзане Н.Г Технологиялық аспаптар мен өлешулер:Кітап жоғары оқу
орны үшін /Л. В. Ильясов, А. Ю. Азим-заде.Москва:Высшая школа,1989-456б.
2. Котов К. И. Автоматтық технологиялық процесс және бақылау,өлшеу
құралы. Шағынпроцессорлық және есептеуіш техника/М.А. Шершевер.-
М.:Металлургия,1989.-496б.
3. Гольцман В.А Автоматтық жылулық процесі және бақылау аспаптары. –М: Высшая школа,1980.-240б.
4. Топерверх Н.И Жылу техникасы мен реттеу аспабы/М.Я Шерман.
-М.:Металлургия,1976.-510б.
орны үшін /Л. В. Ильясов, А. Ю. Азим-заде.Москва:Высшая школа,1989-456б.
2. Котов К. И. Автоматтық технологиялық процесс және бақылау,өлшеу
құралы. Шағынпроцессорлық және есептеуіш техника/М.А. Шершевер.-
М.:Металлургия,1989.-496б.
3. Гольцман В.А Автоматтық жылулық процесі және бақылау аспаптары. –М: Высшая школа,1980.-240б.
4. Топерверх Н.И Жылу техникасы мен реттеу аспабы/М.Я Шерман.
-М.:Металлургия,1976.-510б.
Жоспар
1. Жергілікті бақылау. Орталықтандырылған бақылау. Қашықтыққа жіберу жүйелері.
2. Заттың санын (мөлшерін) өлшеу.Есептегіштер түрлері, жұмыс принциптері.
3. Айнымалы қысымдар құлауы шығын өлшегіштер қолданған функционалды
схемасын көрсетіңіз.
4. Қолданылған әдебиеттер
Жергілікті бақылау. Орталықтандырылған бақылау. Қашықтыққа жіберу жүйелері.
Өндірістік кәсіпорынның жобалауға тапсырмасы дегеніміз келесі мәліметтер келтірілген негізгі бастапқы құжат болып табылады: кәсіпорынның аты; жаболау үшін негіздеме, аудан, пункт және құрылыс алаңы; өнімнің номенклатурасы және оның негізгі түрлері бойынша толықтай дамуы мен бірінші кезеңдегі өндірістің қуаты (натуралдық және ақшалай қаражатқа шаққанда); кәсіпорынның жұмыс істеу режимі және меңзелінген мамандандырылуы; кәсіпорынның құрылысын жүргізу және оны эксплуатациялау кезінде шикізатпен, сумен, жылумен, газбен және электр энергиясымен қамтамасыз етудің негізгі көздері; тастанды суларды тазарту және оларды тастау шарттары; негізгі технологиялық үдерістер мен қондырғылар; кәсіпорынның болжам бойынша дамуы (кеңейуі); құрылыстың меңзелінген уақыты; қаржылық салымдардың меңзелінген мөлшері және кәсіпорынның техника-экономикалық көрсеткіштері; тұрмыстық және мәдени-сауықтыру нысандарының құрылысын жобалауға мәліметтер және жобалаудың сатылары; бас жобалаушы ұйымның аты; бас мердігердің құрылыс мекемесінің аты.
Жаңа кәсіпорындардың орналасуларының жуықтау орындары осы салалардың дамуының болашағы бар жоспарларының негізінде айқындалады. Құрылыстың ең соңғы пункті мен алаңы осы құрылыс нысанының техника-экономикалық негіздемелері мен алдын-ала ізденістену негізінде анықталады, ал таңдалынып алынған ауданда құрылысты жүргізуге өте қолайлы алаңның (белгілі бір көлемі бар жер телімі) болуы кәсіпорынның құрылысын жүзеге асыруға белгілі бір негіздемелердің бірі бола алады.
Құрылысқа арналған алаңдардың өлшемдері кәсіпорынның кеңейу мүмкіндіктерін ескере отырып (егер мұндай мүмкіндік жобалауға тапсырмада ескерілген болса) өндірістік территориялардағы құрылыстардың құрылыстық нормалары мен ережелеріне (ҚНмЕ) сай құрылыс коэффициенттеріне сәйкес болуы тиіс.
Құрылыс ауданын таңдау негізіне экономикалық аймақтарды аудандық жоспарлау сыбанұсқасы кіруі тиіс. Бұл кезде келесі шарттарды ескеру қажет:
- ғимараттар мен құрылымдардың құрылысын жүргізуге қолайлы жердің болуы;
- табиғи топографиялық, гидрогеологиялық, метеорологиялық шарттар;
- шикізаттың болуы;
- темір және автокөлік жолдарының болуы;
- зауыдтың құрылысын жүргізу және оны эксплуатациялау кезінде көліктік байланысты қамтамасыз ету үшін жасалынатын құрылысқа жұмсалынатын шығыдардың мөлшері;
- құрылыс ауданында жұмысшы күштер мен тұрмыстық қордың бар болуы;
- бұйымды өткізіп жіберу нарығының болуы;
- зауыдтың энергетикалық ресурстары;
- кәсіпорынды сумен қамтамсыз ету мүмкіндігінің болуы;
- қаланың басқада кәсіпорындарымен киілісе үйлесу мүмкіндігінің болуы.
Құрылыс ауданы таңдалынып алынғаннан кейін келесі факторларды ескере отырып құрылыс алаңын таңдау жұмыстары жүргізіледі:
- алаңның жеткілікті көлемі және оның кеңейу мүмкіндігі;
- жер телімінің конфигурациясының ыңғайлылығы;
- жер телімінің және оған іргелес жерлердің алаңдарын ғимараттар мен көліктік жолдарға арнап осы жерлерде жерге қатысты жұмыстарға жұмсалынатын шығынның минималды болуына ықпалдайтын топографиялық шарттары;
- құны қымбатқа түсетін жасанды іргелер мен терең фундаменттерді қолданбай-ақ құрылысты жүргізуді қамтамасыз ететін қанағаттанарлық деңгейдегі геологиялық және гидрогеологиялық шарттар;
- магистральді байланыс жолдарына (темір жол, су және автокөлік) тиімді жанасу мүмкіндіктері;
алаңның су көзіне, тастанды суларды лақтырып шығару жерлеріне, энергия көздеріне және халық қоныстанған жерлерге қатысты тиімді орналасуы.
Заттың санын (мөлшерін) өлшеу.Есептегіштер түрлері, жұмыс принциптері.
Әртүрлі нақты көріністерде физикалық құбылыстарды оқу және оларды
практикада қолдану, әртүрлі физикалық шамаларды өлшеумен байланысты ақпарат алу. Ақпарат неғұрлым толық және әділ болса, соғұрлым физикалық құбылыстардың негізі туралы білім терең болады.
Нақты физикалық шамалардың мәні туралы білім, технологиялық
процесстердің жүру барысы мен жүруінің негізгі құрылымы болып табылады.
Ақпарат әртүрлі сигналдар мен белгілер арқылы прцесстердің күйі мен
сипаттамаларымен түсіндіріледі. Ақпарат алудың негізгі құралы болып -
өлшенетін аспаптар мен құрылғылар болып табылады.
Өлшенетін физикалық шамалар: механикалық, электрлік, жылулық,
оптикалық, акустикалық, магниттік, радиоактивтік және т.б болады. Осы
шамалардың кейбіреулері техникалық процесстердің жүріс көрсеткіштері, ал басқалары олармен қызметтік байланыста болады.
Метрология- өлшемдер, әдістер және оларды қамтамасыз ететін бірлік
амалдары, нақты жетістіктерді талап ететін амалдар туралы ғылым.
Метрологиялық негізгі мәселелері: өлшем туралы жалпы сұрақтар; физикалық
бірліктердің шамалары және олардың жүйелері, әдістері және өлшем амалдары, нақты өлшемдерді анықтайтын амалдар т.б.
Техникалық процестердің жылдамдатылуы, өнімнің жақсаруы, сенімділік
пен ұзақтылықтың артуы өлшем техникасымен тығыз байланысты, олар физикалық құбылыстар туралы анық мөлшерлік ақпаратты, заттың қасиеті, материалдар,
өнімдер, бұйымдар, техникалық процесстердің сипаттамалары туралы әдістер мен тәсілдердің жиынтығы болып табылады.
Қолданылатын шаралардың біртұтастығы, өлшемдер мен сынақтардың
бірлігі, көрсеткіштердің салыстырылуы, сонымен қатар, мемелекеттік үлгілер
өлшемдерінің бірлігін құру және үйрену, жоғарғы дәлділікті өлшемдер мен
құралдар барлық өнеркәсіптік салаларда өлшем техникасының маңызды шарттарды тиімді қолданылуы болып табылады.
Жалпы мағынада өлшеу сөзі- физикалық шамалардың мәнін арнайы
техникалық амал арқылы, тәжірибелік жолмен табу. Осындай жолмен, түрлі
физикалық шамаларды өлшеу операциясы арқасында, өлшенетін шама берілген шамадан неше есе аз немесе көп екенін анықтауға болады.
Егер Q- физикалық шаманың мәні, U- физикалық шаманың бірлігі, n-
физикалық шаманың көлемі болса
Q=nU
Осы теңдеу негізгі өлшеу теңдеуі болып табылады. Теңдеудің оң жағы
өлшем нәтижесі деп аталады, ол әрқашанда көлемдік шама және де U физикалық шаманың бірлігінен тұрады. Оның өзінің аты және n саны болады, ал физикалық шама өлшемінде берілген бірлік неше есе бар екенін көрсетеді
Нәтиже алу тәсілдері бойынша өлшемдер: тікелей, жанама, қосылған,
бірлескен болады.
Әртүрлі жай немесе күрделі өлшем белгі ұстанымдарға, өлшеу кезіндегі
физикалық құбылыстардың қосындысына негізделген. Өлшеулер әртүрлі
тәсілдермен өткізіледі, олар түрлі әдістер қосындысымен, өлшеу амалдарымен және де ұстанымдармен түсіндіріледі.
Қазіргі метрология 4 негізгі өлшем әдістерін көрсетеді:
1. Тікелей бағалау әдісі
2. Тәсіл мен шараны салыстыру әдісі
3. Дифференциалдық әдіс
4. Нольдік әдіс (өтімдік әдіс).
Сонымен қатар технологиялық өлшемдер ішінде дамымай қалған әдістер:
ауыстыру, қарсы қою, түйісу.
Өлшеу амалдары- техникалық амалдардың қосындысы болып табылады. Олар метрологиялық мөлшерленген қасиеттері бар, яғни бірлік және тура өлшемдер, сенімді және алынған нәтижені қайта өндіру, оардың өлшемі мен құрылымдық сияқты метрологиялық талаптарға жауап беретін әртүрлі өлшемдерде қолданылады. Өлшемнің негізгі тәсілдері болып: өлшем аспаптары, өлшем туындылары, өлшем құрылғылары мен өлшем жүйелері табылады.
Барлық бақылау- өлшем аспаптары (БӨА) екі үлкен топқа бөлінеді:
өлшейтін және реттейтін.
Ақпарат түріне байланысты өлшем аспаптары келесі түрлерге ажыратылады:
1.Көрсететін
2.Тіркейтін
3.Интегралданатын
4.Қосылатын.
Өлшейтін аспаптар үлгілі және жұмысшы болып 2-ге бөлінеді. Үлгілі
аспаптар-өлшем аспаптарын салыстыру үшін, сонымен қатар өндірген бұрыштау
және жуықтау үшін қолданылады. Қалған БӨА жұмысшы деп аталады.
Автоматтық бақылау жүйесі келесі негізгі элементтерден тұрады:
сезімтал элемент (датчик), жігер элементі, атқарушы элемент, қоректену
көзі, бақылау параметрі. Өлшейтін құралдар құрамына кіретін көрсетілген
элементтерден басқа байланыс және жөнелту элементтері кіреді.
Метрология- теориялық өлшем техникасының негізі. Ол- өлшем аспаптарын сипаттайтын негізгі анықтамалар мен терминдерді өлшейтін ғылым.
Аспап көрсеткіші.
Аспаптың шын көрсеткіші.
Өлшенетін шаманың шын көрсеткіші
Аспап көрсеткішінің қателігі.
Көрсетілген қателік.
Салыстырмалы
Негізгі қателік
Қосымша қателік
Түзету
Аспаптық вариация
Аспаптың бөлу шкаласының құны
Өлшейтін аспаптың сезімталдығы.
Аспаптың туралығының классы.
Өлшем амалдарының түрлі қасиеттері бар. Олар жұмыстың түрлі режимінде мінез-құлықты анықтайды. Түрлі өлшем амалдары және оның элементтерінің
әрқайсысы өзінің функцияларын жүзеге асыра алады, егер шығу шамасы у кіру шамасымен х тұрақты байланыста болса.
Өлшейтін құрылғы жұмысының екі режимін ажыратады- статикалық және динамикалық. Осы екі режим статикалық және динамикалық сипаттамалармен анықталады.
Шығу және кіру шамаларының арасындағы байланыс - өлшем амалының статикалық сипаттамасы деп аталады.
Статикалық сипаттама екі түрге бөлінеді: монотондық және құрамында
экстримумы бар. Егер статикалық сипаттама монотондық болса, онда шығу
шамасы мен кіру шамасы арасында белгілі бір деңгеймен қамтамасыз ету керек, сонда керекті талапқа жетуге болады. Төтенше жағдайда ондай анықталғандық жоқ, бірақ басқа міндет туады: шығу шамасының максималдық көрсеткішін кірушамасының кейбір қолайлы деңгейінде қамтамасыз ету.
Шығу шамасы бірнеше кіру шамасының функциясы болатын жағдайда,
статикалық сипаттама графикта бірнеше қисық түрінде көрсетіледі
(номограмма).
Шығу шамасының кіру шамасынан аналитикалық тәуелділігі қалыптасқан
режимде берілу коэффициентімен К сипатталады.
K=dydx
Егер статикалық сипаттама біркелкі түзу болса, онда шексіз аз шамалар
соңғы ∆у пен ∆х-пен ауыстырылады. Өлшем құралдарын санағанда берілу
коэфициенті шексіз көлем формасында беріледі:
К=φμ,
φ=∆уу-шығу шамасының өзгеру қатынасы.
μ=∆хх-кіру шамасының өзгеру қатынасы
Егер статикалық сипаттаманың өлшем амалдары біркелкі түзу болса, онда
берілу коэфициенті кіру шамасынан тәуелді болмайды. Кіру шамасының берілу
коэфициенті қатты өзгермесе, онда статикалық сипаттаманы біркелкітүзу етуге болады. Тейлор әдісімен
y=y+(dydx)·(x-x).
Аналитикалық тәуелділікті кесте мен график түрінде көрсетілген
статикалық сипаттаманың өлшем құралдары қалыптасқан режим қызметтерінде математикалық модель болып табылады.
Өлшем құрылғысының математикалық сипаттамасы аналитикалық немесе экспериментальдық әдіс жолымен алынады.
Қалыптаспаған жұмыс режимінде статикалық тәуелділік иннерциондық өлшем әдісінің күшімен бұзылады. Ондай жағдайда өлшем әдістері динамикалық сипаттамамен сипатталады Олар динамикалық жағдайда кіру және шығу шамаларының қызметтерінің тәуелділіктері болып табылады. Уақытқа байланысты шығу шамасының өзгерісі бірлік ауытқу кезіндегі қызмет-ауытқу қызметі деп аталады. Ауытқу қызметінің графиктері әр түрлі болуы мүмкін, олар өлшенетін құрылғы түйіні құрамы мен анықталады. Өлшем құрылғылары ақпарат көзі ретінде жиі қолданылады. Олар жиеленген сипаттама мен берілетін қызмет сияқты сипатталады.
Сондықтан осы түсініктерді пайдалану мен өлшем құрылғыларын қарастыру орынды.
Айнымалы қысымдар құлауы шығын өлшегіштер қолданған функционалды схемасын көрсетіңіз.
Технологиялық процесстердің негізгі көрсеткіштерінің бірі болып құбыр
өткізгіштерден ағатын заттардың көлемі саналады.
Шығарылатын өнімдердің сапасын жақсарту қажеттілігі және технологиялықжүйенің басқару процестерін жетілдіру әртүрлі заттардың нақты өлшеуіштерін жетілдіруге үлкен мән береді. Заттардың шығын өлшейтін құралға өте үлкен талап қойылады. Өлшенетін заттардың физик-химиялық қасиеттерінің әртүрлілігі және өндірістің метрологиялық сипаттамаларға қойылатын талаптарын, өлшегіш құралдардың сенімділігіне арттыратын көптеген құралдардың іске қосылуына себеп болады.
Заттың саның оның көлемі және салмағы-кг, ал көлемі - м3, л.Өлшеуіш
құралдар есептеуіш деп аталады.
Заттың шығыны деп заттың саны, шығын өлшеуіш дегеніміз ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1. Жергілікті бақылау. Орталықтандырылған бақылау. Қашықтыққа жіберу жүйелері.
2. Заттың санын (мөлшерін) өлшеу.Есептегіштер түрлері, жұмыс принциптері.
3. Айнымалы қысымдар құлауы шығын өлшегіштер қолданған функционалды
схемасын көрсетіңіз.
4. Қолданылған әдебиеттер
Жергілікті бақылау. Орталықтандырылған бақылау. Қашықтыққа жіберу жүйелері.
Өндірістік кәсіпорынның жобалауға тапсырмасы дегеніміз келесі мәліметтер келтірілген негізгі бастапқы құжат болып табылады: кәсіпорынның аты; жаболау үшін негіздеме, аудан, пункт және құрылыс алаңы; өнімнің номенклатурасы және оның негізгі түрлері бойынша толықтай дамуы мен бірінші кезеңдегі өндірістің қуаты (натуралдық және ақшалай қаражатқа шаққанда); кәсіпорынның жұмыс істеу режимі және меңзелінген мамандандырылуы; кәсіпорынның құрылысын жүргізу және оны эксплуатациялау кезінде шикізатпен, сумен, жылумен, газбен және электр энергиясымен қамтамасыз етудің негізгі көздері; тастанды суларды тазарту және оларды тастау шарттары; негізгі технологиялық үдерістер мен қондырғылар; кәсіпорынның болжам бойынша дамуы (кеңейуі); құрылыстың меңзелінген уақыты; қаржылық салымдардың меңзелінген мөлшері және кәсіпорынның техника-экономикалық көрсеткіштері; тұрмыстық және мәдени-сауықтыру нысандарының құрылысын жобалауға мәліметтер және жобалаудың сатылары; бас жобалаушы ұйымның аты; бас мердігердің құрылыс мекемесінің аты.
Жаңа кәсіпорындардың орналасуларының жуықтау орындары осы салалардың дамуының болашағы бар жоспарларының негізінде айқындалады. Құрылыстың ең соңғы пункті мен алаңы осы құрылыс нысанының техника-экономикалық негіздемелері мен алдын-ала ізденістену негізінде анықталады, ал таңдалынып алынған ауданда құрылысты жүргізуге өте қолайлы алаңның (белгілі бір көлемі бар жер телімі) болуы кәсіпорынның құрылысын жүзеге асыруға белгілі бір негіздемелердің бірі бола алады.
Құрылысқа арналған алаңдардың өлшемдері кәсіпорынның кеңейу мүмкіндіктерін ескере отырып (егер мұндай мүмкіндік жобалауға тапсырмада ескерілген болса) өндірістік территориялардағы құрылыстардың құрылыстық нормалары мен ережелеріне (ҚНмЕ) сай құрылыс коэффициенттеріне сәйкес болуы тиіс.
Құрылыс ауданын таңдау негізіне экономикалық аймақтарды аудандық жоспарлау сыбанұсқасы кіруі тиіс. Бұл кезде келесі шарттарды ескеру қажет:
- ғимараттар мен құрылымдардың құрылысын жүргізуге қолайлы жердің болуы;
- табиғи топографиялық, гидрогеологиялық, метеорологиялық шарттар;
- шикізаттың болуы;
- темір және автокөлік жолдарының болуы;
- зауыдтың құрылысын жүргізу және оны эксплуатациялау кезінде көліктік байланысты қамтамасыз ету үшін жасалынатын құрылысқа жұмсалынатын шығыдардың мөлшері;
- құрылыс ауданында жұмысшы күштер мен тұрмыстық қордың бар болуы;
- бұйымды өткізіп жіберу нарығының болуы;
- зауыдтың энергетикалық ресурстары;
- кәсіпорынды сумен қамтамсыз ету мүмкіндігінің болуы;
- қаланың басқада кәсіпорындарымен киілісе үйлесу мүмкіндігінің болуы.
Құрылыс ауданы таңдалынып алынғаннан кейін келесі факторларды ескере отырып құрылыс алаңын таңдау жұмыстары жүргізіледі:
- алаңның жеткілікті көлемі және оның кеңейу мүмкіндігі;
- жер телімінің конфигурациясының ыңғайлылығы;
- жер телімінің және оған іргелес жерлердің алаңдарын ғимараттар мен көліктік жолдарға арнап осы жерлерде жерге қатысты жұмыстарға жұмсалынатын шығынның минималды болуына ықпалдайтын топографиялық шарттары;
- құны қымбатқа түсетін жасанды іргелер мен терең фундаменттерді қолданбай-ақ құрылысты жүргізуді қамтамасыз ететін қанағаттанарлық деңгейдегі геологиялық және гидрогеологиялық шарттар;
- магистральді байланыс жолдарына (темір жол, су және автокөлік) тиімді жанасу мүмкіндіктері;
алаңның су көзіне, тастанды суларды лақтырып шығару жерлеріне, энергия көздеріне және халық қоныстанған жерлерге қатысты тиімді орналасуы.
Заттың санын (мөлшерін) өлшеу.Есептегіштер түрлері, жұмыс принциптері.
Әртүрлі нақты көріністерде физикалық құбылыстарды оқу және оларды
практикада қолдану, әртүрлі физикалық шамаларды өлшеумен байланысты ақпарат алу. Ақпарат неғұрлым толық және әділ болса, соғұрлым физикалық құбылыстардың негізі туралы білім терең болады.
Нақты физикалық шамалардың мәні туралы білім, технологиялық
процесстердің жүру барысы мен жүруінің негізгі құрылымы болып табылады.
Ақпарат әртүрлі сигналдар мен белгілер арқылы прцесстердің күйі мен
сипаттамаларымен түсіндіріледі. Ақпарат алудың негізгі құралы болып -
өлшенетін аспаптар мен құрылғылар болып табылады.
Өлшенетін физикалық шамалар: механикалық, электрлік, жылулық,
оптикалық, акустикалық, магниттік, радиоактивтік және т.б болады. Осы
шамалардың кейбіреулері техникалық процесстердің жүріс көрсеткіштері, ал басқалары олармен қызметтік байланыста болады.
Метрология- өлшемдер, әдістер және оларды қамтамасыз ететін бірлік
амалдары, нақты жетістіктерді талап ететін амалдар туралы ғылым.
Метрологиялық негізгі мәселелері: өлшем туралы жалпы сұрақтар; физикалық
бірліктердің шамалары және олардың жүйелері, әдістері және өлшем амалдары, нақты өлшемдерді анықтайтын амалдар т.б.
Техникалық процестердің жылдамдатылуы, өнімнің жақсаруы, сенімділік
пен ұзақтылықтың артуы өлшем техникасымен тығыз байланысты, олар физикалық құбылыстар туралы анық мөлшерлік ақпаратты, заттың қасиеті, материалдар,
өнімдер, бұйымдар, техникалық процесстердің сипаттамалары туралы әдістер мен тәсілдердің жиынтығы болып табылады.
Қолданылатын шаралардың біртұтастығы, өлшемдер мен сынақтардың
бірлігі, көрсеткіштердің салыстырылуы, сонымен қатар, мемелекеттік үлгілер
өлшемдерінің бірлігін құру және үйрену, жоғарғы дәлділікті өлшемдер мен
құралдар барлық өнеркәсіптік салаларда өлшем техникасының маңызды шарттарды тиімді қолданылуы болып табылады.
Жалпы мағынада өлшеу сөзі- физикалық шамалардың мәнін арнайы
техникалық амал арқылы, тәжірибелік жолмен табу. Осындай жолмен, түрлі
физикалық шамаларды өлшеу операциясы арқасында, өлшенетін шама берілген шамадан неше есе аз немесе көп екенін анықтауға болады.
Егер Q- физикалық шаманың мәні, U- физикалық шаманың бірлігі, n-
физикалық шаманың көлемі болса
Q=nU
Осы теңдеу негізгі өлшеу теңдеуі болып табылады. Теңдеудің оң жағы
өлшем нәтижесі деп аталады, ол әрқашанда көлемдік шама және де U физикалық шаманың бірлігінен тұрады. Оның өзінің аты және n саны болады, ал физикалық шама өлшемінде берілген бірлік неше есе бар екенін көрсетеді
Нәтиже алу тәсілдері бойынша өлшемдер: тікелей, жанама, қосылған,
бірлескен болады.
Әртүрлі жай немесе күрделі өлшем белгі ұстанымдарға, өлшеу кезіндегі
физикалық құбылыстардың қосындысына негізделген. Өлшеулер әртүрлі
тәсілдермен өткізіледі, олар түрлі әдістер қосындысымен, өлшеу амалдарымен және де ұстанымдармен түсіндіріледі.
Қазіргі метрология 4 негізгі өлшем әдістерін көрсетеді:
1. Тікелей бағалау әдісі
2. Тәсіл мен шараны салыстыру әдісі
3. Дифференциалдық әдіс
4. Нольдік әдіс (өтімдік әдіс).
Сонымен қатар технологиялық өлшемдер ішінде дамымай қалған әдістер:
ауыстыру, қарсы қою, түйісу.
Өлшеу амалдары- техникалық амалдардың қосындысы болып табылады. Олар метрологиялық мөлшерленген қасиеттері бар, яғни бірлік және тура өлшемдер, сенімді және алынған нәтижені қайта өндіру, оардың өлшемі мен құрылымдық сияқты метрологиялық талаптарға жауап беретін әртүрлі өлшемдерде қолданылады. Өлшемнің негізгі тәсілдері болып: өлшем аспаптары, өлшем туындылары, өлшем құрылғылары мен өлшем жүйелері табылады.
Барлық бақылау- өлшем аспаптары (БӨА) екі үлкен топқа бөлінеді:
өлшейтін және реттейтін.
Ақпарат түріне байланысты өлшем аспаптары келесі түрлерге ажыратылады:
1.Көрсететін
2.Тіркейтін
3.Интегралданатын
4.Қосылатын.
Өлшейтін аспаптар үлгілі және жұмысшы болып 2-ге бөлінеді. Үлгілі
аспаптар-өлшем аспаптарын салыстыру үшін, сонымен қатар өндірген бұрыштау
және жуықтау үшін қолданылады. Қалған БӨА жұмысшы деп аталады.
Автоматтық бақылау жүйесі келесі негізгі элементтерден тұрады:
сезімтал элемент (датчик), жігер элементі, атқарушы элемент, қоректену
көзі, бақылау параметрі. Өлшейтін құралдар құрамына кіретін көрсетілген
элементтерден басқа байланыс және жөнелту элементтері кіреді.
Метрология- теориялық өлшем техникасының негізі. Ол- өлшем аспаптарын сипаттайтын негізгі анықтамалар мен терминдерді өлшейтін ғылым.
Аспап көрсеткіші.
Аспаптың шын көрсеткіші.
Өлшенетін шаманың шын көрсеткіші
Аспап көрсеткішінің қателігі.
Көрсетілген қателік.
Салыстырмалы
Негізгі қателік
Қосымша қателік
Түзету
Аспаптық вариация
Аспаптың бөлу шкаласының құны
Өлшейтін аспаптың сезімталдығы.
Аспаптың туралығының классы.
Өлшем амалдарының түрлі қасиеттері бар. Олар жұмыстың түрлі режимінде мінез-құлықты анықтайды. Түрлі өлшем амалдары және оның элементтерінің
әрқайсысы өзінің функцияларын жүзеге асыра алады, егер шығу шамасы у кіру шамасымен х тұрақты байланыста болса.
Өлшейтін құрылғы жұмысының екі режимін ажыратады- статикалық және динамикалық. Осы екі режим статикалық және динамикалық сипаттамалармен анықталады.
Шығу және кіру шамаларының арасындағы байланыс - өлшем амалының статикалық сипаттамасы деп аталады.
Статикалық сипаттама екі түрге бөлінеді: монотондық және құрамында
экстримумы бар. Егер статикалық сипаттама монотондық болса, онда шығу
шамасы мен кіру шамасы арасында белгілі бір деңгеймен қамтамасыз ету керек, сонда керекті талапқа жетуге болады. Төтенше жағдайда ондай анықталғандық жоқ, бірақ басқа міндет туады: шығу шамасының максималдық көрсеткішін кірушамасының кейбір қолайлы деңгейінде қамтамасыз ету.
Шығу шамасы бірнеше кіру шамасының функциясы болатын жағдайда,
статикалық сипаттама графикта бірнеше қисық түрінде көрсетіледі
(номограмма).
Шығу шамасының кіру шамасынан аналитикалық тәуелділігі қалыптасқан
режимде берілу коэффициентімен К сипатталады.
K=dydx
Егер статикалық сипаттама біркелкі түзу болса, онда шексіз аз шамалар
соңғы ∆у пен ∆х-пен ауыстырылады. Өлшем құралдарын санағанда берілу
коэфициенті шексіз көлем формасында беріледі:
К=φμ,
φ=∆уу-шығу шамасының өзгеру қатынасы.
μ=∆хх-кіру шамасының өзгеру қатынасы
Егер статикалық сипаттаманың өлшем амалдары біркелкі түзу болса, онда
берілу коэфициенті кіру шамасынан тәуелді болмайды. Кіру шамасының берілу
коэфициенті қатты өзгермесе, онда статикалық сипаттаманы біркелкітүзу етуге болады. Тейлор әдісімен
y=y+(dydx)·(x-x).
Аналитикалық тәуелділікті кесте мен график түрінде көрсетілген
статикалық сипаттаманың өлшем құралдары қалыптасқан режим қызметтерінде математикалық модель болып табылады.
Өлшем құрылғысының математикалық сипаттамасы аналитикалық немесе экспериментальдық әдіс жолымен алынады.
Қалыптаспаған жұмыс режимінде статикалық тәуелділік иннерциондық өлшем әдісінің күшімен бұзылады. Ондай жағдайда өлшем әдістері динамикалық сипаттамамен сипатталады Олар динамикалық жағдайда кіру және шығу шамаларының қызметтерінің тәуелділіктері болып табылады. Уақытқа байланысты шығу шамасының өзгерісі бірлік ауытқу кезіндегі қызмет-ауытқу қызметі деп аталады. Ауытқу қызметінің графиктері әр түрлі болуы мүмкін, олар өлшенетін құрылғы түйіні құрамы мен анықталады. Өлшем құрылғылары ақпарат көзі ретінде жиі қолданылады. Олар жиеленген сипаттама мен берілетін қызмет сияқты сипатталады.
Сондықтан осы түсініктерді пайдалану мен өлшем құрылғыларын қарастыру орынды.
Айнымалы қысымдар құлауы шығын өлшегіштер қолданған функционалды схемасын көрсетіңіз.
Технологиялық процесстердің негізгі көрсеткіштерінің бірі болып құбыр
өткізгіштерден ағатын заттардың көлемі саналады.
Шығарылатын өнімдердің сапасын жақсарту қажеттілігі және технологиялықжүйенің басқару процестерін жетілдіру әртүрлі заттардың нақты өлшеуіштерін жетілдіруге үлкен мән береді. Заттардың шығын өлшейтін құралға өте үлкен талап қойылады. Өлшенетін заттардың физик-химиялық қасиеттерінің әртүрлілігі және өндірістің метрологиялық сипаттамаларға қойылатын талаптарын, өлшегіш құралдардың сенімділігіне арттыратын көптеген құралдардың іске қосылуына себеп болады.
Заттың саның оның көлемі және салмағы-кг, ал көлемі - м3, л.Өлшеуіш
құралдар есептеуіш деп аталады.
Заттың шығыны деп заттың саны, шығын өлшеуіш дегеніміз ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz