Ұшақ құрылысы және оны құрастыруда қолданылатын металдар

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе
Негізгі бөлім:
1. Ұшақ құрылысы
2. Ұшақ құрастыруда қолданылатын металдар

Авиация (лат. avis - құс) – Жер маңайындағы әуе кеңістігінде ауадан ауыр аппараттармен (ұшақ, тікұшақ, т.б.) ұшуды білдіретін ұғым. Осы аппараттардың ұшуын қамтамасыз ететін қызметтер жүйесі де авиация құрамына енеді. Авиация азаматтық авиация және әскери авиация болып екіге бөлінеді. Азаматтық авиацияға көліктік, санитарлық, оқу-спорттық, арнайы мақсатқа арналған , ал әскери авиацияға әуе күштері, теңіздік, армиялық, әуе шабуылынан қорғануға арналған ұшу аппараттары жатады.
Авиация өнеркәсібі
Авиация өнеркәсібі – өнеркәсіптің арнаулы конструкторлық және өндірістік тәсілдермен авиация техникасын жасайтын саласы. 20 ғасырдың басында авиация техникасын игерудегі елеулі жетістіктер ұшу құралдарын көптеп шығаруды талап етті. Әсіресе 1-дүниежүзілік соғыс ұшу құралдарын әскери мақсатта кеңінен пайдаланудың мол мүмкіндіктерін ашып берді. Соғыста аэростаттармен қатар, ішінде зеңбіректер орнатылған, бомба салынған шағын ұшу аппараттарының қолданылуы авиация өндірісін өрістетуге кең жол ашты. Еуропаның көптеген елдерінде жаңа авиация зауыттары салынды. Ауыр ұшақтар жасаудан Ресей 1-орын алды. Авиаконструктор Игорь Сикорский жасаған (1913) төрт моторлы «Илья Муромец» ауыр ұшағы 800 кг бомба, 5 – 6 зеңбірек, 8 адам көтеретіндіктен өте тиімді болып шықты. Су бетіне қона алатын ұшақтармен қатар француздардың «Фраман», «Вуазен», «Ньюпор» ұшақтары, ағылшынның «Сопвич», немістің «Фоккер» ұшақтарының осы кезеңде көптеп шығарылуы авиация өнеркәсібінің өркендеуіне пәрменді ықпал жасады.

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Х.ДУЛАТИ АТЫНДАҒЫ ТАРАЗ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

СӨЖ

Тақырыбы: Ұшақ құрылысы және оны құрастыруда қолданылатын металдар

Орындаған: ________________________________

1 курс білімгері

Факультет: _________________________________

Мамандық: _________________________________

Тексерген оқытушы: _________________________

Тараз, 2017

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

Негізгі бөлім:

1. Ұшақ құрылысы
2. Ұшақ құрастыруда қолданылатын металдар

КІРІСПЕ

Авиация (лат. avis - құс) – Жер маңайындағы әуе кеңістігінде ауадан ауыр
аппараттармен (ұшақ, тікұшақ, т.б.) ұшуды білдіретін ұғым. Осы
аппараттардың ұшуын қамтамасыз ететін қызметтер жүйесі де авиация құрамына
енеді. Авиация азаматтық авиация және әскери авиация болып екіге бөлінеді.
Азаматтық авиацияға көліктік, санитарлық, оқу-спорттық, арнайы мақсатқа
арналған , ал әскери авиацияға әуе күштері, теңіздік, армиялық, әуе
шабуылынан қорғануға арналған ұшу аппараттары жатады.

Авиация өнеркәсібі

Авиация өнеркәсібі – өнеркәсіптің арнаулы конструкторлық және өндірістік
тәсілдермен авиация техникасын жасайтын саласы. 20 ғасырдың басында авиация
техникасын игерудегі елеулі жетістіктер ұшу құралдарын көптеп шығаруды
талап етті. Әсіресе 1-дүниежүзілік соғыс ұшу құралдарын әскери мақсатта
кеңінен пайдаланудың мол мүмкіндіктерін ашып берді. Соғыста аэростаттармен
қатар, ішінде зеңбіректер орнатылған, бомба салынған шағын ұшу
аппараттарының қолданылуы авиация өндірісін өрістетуге кең жол ашты.
Еуропаның көптеген елдерінде жаңа авиация зауыттары салынды. Ауыр ұшақтар
жасаудан Ресей 1-орын алды. Авиаконструктор Игорь Сикорский жасаған (1913)
төрт моторлы Илья Муромец ауыр ұшағы 800 кг бомба, 5 – 6 зеңбірек, 8 адам
көтеретіндіктен өте тиімді болып шықты. Су бетіне қона алатын ұшақтармен
қатар француздардың Фраман, Вуазен, Ньюпор ұшақтары, ағылшынның
Сопвич, немістің Фоккер ұшақтарының осы кезеңде көптеп шығарылуы
авиация өнеркәсібінің өркендеуіне пәрменді ықпал
жасады. 1914жылы Франция 540 ұшақ, 1100 авиация қозғалтқышын
шығарды. 1917 жылы Ресейде шағын 15 авиазауыт жұмыс істеді. Чехословакия,
Польша, Қытай, АҚШ, Англия мен Франция жаппай ұшақ жасай бастады. 1930-
жылдардан бергі жерде АҚШ-та, Ресейде, Германияда,
Англияда, Италияда реактивті қозғалтқыш жасауға басты көңіл
бөлінді. 1937 жылы турбореактивті қозғалтқыш жасалды. 1939 жылы неміс
фирмалары шығарған сұйық отынды реактивті қозғалтқыш шығарды. Мұндай
қозғалтқыш орнатылған ұшақтардың жылдамдығы сағатына 3000 – 3500 км, ұшу
биіктігі 30000 м, қашықтығы 10000 км-ден асты. Әуеде жанармай құйып алатын
алыс сапарға ұшатын аппараттар жер шарының қалаған қиырына бара алатын
болды. 2-дүниежүзілік соғыс кезінде (1939 – 1945) авиация өнеркәсібі ерекше
қызу қарқын алды. Әскери авиация Германия мен Жапониясияқты басқыншылық
саясатын ұстанған елдердің қолындағы аса қуатты қаруға айналды. Олар
авиация өнеркәсібін дамытуды мықтап қолға алды. Кеңес өкіметі кезінде
экономикалық тұйықтықта ұсталған Қазақстанда авиация өнеркәсібін
өркендетуге мүмкіндік болмады. Әйтсе де ұшақтардың корпусын, моторын,
қозғалтқыштарын және басқа да маңызды тетіктерін жасауға Қазақстан металы
пайдаланылды. Ондай тетіктердің
көбісі Алматы, Қарағанды, Шымкент, Петропавл,Арқалық, Өскемен қалалары ндағы
зауыттарда жасалады. Қазір Қазақстан әскери авиация құралдары мен азаматтық
авиация ұшақтарын негізінен Ресейден алады. Қазақстан азаматтық авиациясы
соңғы жылдары жолаушылар таситын бірнеше Боинг ұшағын Америкадан сатып
алды. Қазір авиация өнеркәсібі АҚШ, Канада, Англия, Францияда жақсы дамып
отыр.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

Ұшақ құрылысы
Ұшақ конструкциясы — ұшақтың тактика-техникалық және қолданыстық
сипаттамаларын анықтайтын техникалық (конструкциялық) шешімдер мен
инженерлік түйіндердің жиынтығы. Ұшақ конструкциясы негізінен құрамына
фюзеляж, қанат және құйрық жаймасынан тұратын және қозғалтқыш пен шасси
жабдықталған ұшақ планерінен тұрады. Заманауи ұшақтар сонымен қатар
авионикадан тұрады.Алайда заманауи ұшақтардың өзгеше конструкциялық
сызбалары да бар. Мысалы, әлемге әйгілі B-2 бомбылаушы ұшағы ұшатын қанат
сызбасымен жасалған. Ал МиГ-29 ұшағы тасушы сызба бойынша жасалған, бұл
жағдайда фюзеляж түсінігінің орнына корпус ұғымы қолданылады (МиГ-29
корпусы — аэродинамикалық көтеруші күшті жасауға қатынасатын кең фюзеляж).
Ұшақтың конструкциялық сызбасына тағы бір альтернативті мысал — ЭКИП, бұл
ұшақтың өзіндңк ерекше формасына байланысты шартты түрде ұшатын тасбақа
десе болады.
Планер

Жалпы ұшақ планерінің құрамына фюзеляж, қанат, қауырсын, шасси және
қозғалтқыш қондырғылар мен басқа да агрегаттарды орналастыруға арналған
гондолалар кіреді. Бұл элементтер жиынтығы классикалық конструкциялық
сызбаға тән. Басқа конструкциялық сызбаларда кейбір элементтердің болмауы
мүмкін.

Құрылымдық сызбалар

Қазіргі таңда ұшақтардың келесідей негізгі құрылымдық сызбалар бар:

классикалық құрылым;

құйрықсыз;

үйрек;

ұшатын қанат;

бойлық триплан (алдыңғы және құйрықтық горизонтальды қауырсынмен);

тандем (екі қанат бірінің артында бірі орналасқан);

конвертацияланатын (өзгертілетін) (Ту-144)

Фюзеляж

Фюзеляж ұшақтың денесі болып табылады. Онда экипаж кабинасы, негізгі
жанармай бактары, басқару мен бақылау жүйелері, жолаушы салоны және багаж
бөлімдері (жолаушы ұшақтарында) немесе жүк бөлімдері (жүк тасымалдаушы
ұшақтарда), қару (әскери ұшақтарда) жене т.б. орналасады. Фюзеляждың
конструктивті-күштік сызбасы бойлық элементтер (лонжерондар, стрингерлер),
көлденең элементтер (шпангоуттар) және қаптамадан (металл немесе фанер
жабындылар) тұрады.Жолаушы ұшақтарын тар- және кеңфюзеляжды деп бөледі.
Алғашқылардың фюзеляждың көлденең қимасының диаметрі орташа есеппен 2-3
метрді құрайды. Кең фюзеляждардың диаметрі — алты метрден кем емес. Барлық
кеңфюзеляжды ұшақтар екі палубалы болып келеді: үстіңгі палубада жолаушы
орындары, ал астыңғыда — багаж бөлімдері орналасады. Екі жолаушылар
палубасы бар ұшақтар да бар — Эйрбас A380 және Боинг 747.

Қанат

Қанат ұшақ конструкциясының негізгі бөлігі болып табылады, ол көтергіш
күшті тудырады: қанат профилі ұшаққа ұтылушы ауа ағынын екіге бөлетіндей
етіп жасалған. Қанаттың үстінде төмен қысым аумағы, ал қанат астында жоғары
қысым аумағы пайда болып, қанат жоғары қарай итеріледі және ұшақ жоғары
қарай көтеріледі.Қанат негізінен фюзеляжға келесі тәсілдермен бекітіледі:
төменпландардың фюзеляждарының төменгі бөлігінде орналасқан центроплан
арқылы (Ил-96, Ту-96, Эйрбас A380 и Боинг 747) немесе — жоғарғыпландарда —
фюзеляждың жоғарғы бөлігіне (Ил-76, Ан-22, Ан-124-Руслан, Ан-225-Мрия, C-
130 Геркулес).Қанаттың фюзеляждың орталық бөлігіне центроплансыз тікелей
бекітілуі әскери-ұрыстық ұшақтарға тән (Ту-22М). Сонымен қатар ұшақтарды
екі, ұш немесе одан да көп қанат болуы мүмкін. Көбіне екі қанаты бар
ұшақтарда — бипландарда — бір қанат фюзеляждың жоғарғы бөлігіне, ал
екіншісі астыңғы бөлігіне бекітіледі (Ан-2).Қанатта механизацияның көптеген
кішігірім ауытқушы консольдері орналасқан: жалғасқанатшалар,
алғықанатшалар, спойлерлер, элерондар, инцепторлар және т.б. Олар ұшақтың
үш жазықтықтағы орыналмасуын, жолдық жылдамдығын және тағы басқа ұшу
параметрлерін басқаруға мүмкіндік береді. Заманауи ұшақтарда қанаттарға
вертикальді ұштамалар жиі қойылуда, олар қанат ұштарындағы ауаның
құйындалуын азайтады, нәтижесінде ұшақта туындайтын вибрациялар деңгейі
төмендейді және жанармай шығыны үнемделеді. Ірі ұшақтардың қанатының ішінде
жанармай бактары орналастырылған. Жойғыш ұшақтарда қосымша жанармай бактары
арнайы вертикальді бекіткіш консльдерге ілінеді.Қанаттың аэродинамикалық
қасиеттері оның геометриясы арқылы анықталады: қанат жаймасы, ауданы, қанат
ұшталуының бұрышы мен үшкірлігі. Қанат геометриясы өзгертілетін ұшақтар
(үшкірлігі өзгеретін қанаттары бар ұшақтар) бар.

Қауырсын

Қауырсын фюзеляждың құйрық немесе алдыңғы ұшы бөлігінде орналасады.
Қауырсын көп жағдайда конструкциясы қанатқа ұқсас болып келетін вертикальді
орналасқан киль (немесе бірнеше киль — көбіне екі киль) мен горизонтальді
орналасқан стабилизатордан тұрады. Киль ұшақтың жолдық тұрақтылығын
(қозғалыс осі бойынша), ал стабилизатор — бойлық тұрақтылықты (яғни тангаж
бойынша тұрақтылықты) реттейді.Горизонтальді қауырсын фюзеляжда (Ил-86)
немесе кильдің үстіңгі бөлігінде (Т-кейіпті сызба, Ту-154, Ил-76)
орнатылады. Киль фюзеляжға орнатылады немесе екікильді сызбада — бүтін
стабилизатордың екі ұшында (Ан-225). Кейбір ұрыс ұшақтарында қосымша
қауырсын фюзеляждың тұмсық бөлігіне орналыстырылады (Су-35). Жоғары
жылдамдықтардағы жолдық тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін дыбыстан жылдам
ұшақтан пропорциональді емес үлкен кильмен (Ту-22М) немесе екі кильмен
жабдықталады (Су-27, МиГ-25, F-15).

Шасси

Шасси көмегімен ұшақ жерден ұшуды, қонуды, жер бетінде басқаруды және
тұрақтауды іске асырады. Шасси демпферлі тірек болып келеді, оған
дөңгелекті арба (гидропландарда — қалтқы) бекітіледі. Ұшақ массасына қарай
шассидің конфигурациялары әр түрлі болып келеді. Ең жиі қолданылатын шасси
түрлері:

бір алдыңғы және екі негізгі тірек (Ту-154, А320);

бір алдыңғы және үш негізгі (Ил-96);

бір алдыңғы және төрт негізгі (Боинг 747);

екі алдыңғы және екі негізгі (B-52).

Ерте ұшақтарда екі негізгі тірек пен кильдің астында тірексіз орналасқан
кішігірім дөңгелектің қойылуы тән (Ли-2). Ил-62 ұшағында өзіндік ерекше
шасси сызбасы бар: бір алдыңғы, екі негізгі тірекпен қоса ұшақтың құрық
жағына жүкті салу-алу жұмыстары кезінде ұшақты тұрақтандыру үшін
шығарылатын штангаға орнатылған қосымша бір жұп дөңгелек бар. Ең алғашқы
ұшақтарда тіректер мүлдем болмады, дөңгелектер қарапайым оське
бекітілетін.Дөңгелек арбаларындаға дөңгелек жұптарының саны әр түрлі болып
келеді: бірден (А320) жетіге дейін (Ан-225).Ұшақтың жердегі бұрылуын
шассидің алдыңғы тірегіне бекітілген ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.