Оқушының субъектілік позициясының қалыптасуы жағдайындағы қазақ тілін оқыту кезінде оқушылардың ойлау қызметтерінің белсенділігі

1 Білім мазмұнын жетілдіру жағдайында мұғалім мен оқушының субъектілік позициясының қалыптасуын басқару
2 Мұғалім мен оқушы қатынасының субъектілік сипаты

Оқушылардың ойлау қызметтерін белсендіру заманауи педагогикалық ғылымының негізгі мәселелерінің бірі. Оның өзектілігі оқыту құралдары мен әдістемелік әдістерді үйлесімді жоспарлаудың қажеттілігімен ізденісіне ескертілінген. Оқушыларды тану әдістеріне параллельді таныстырумен және материалды теориялық деңгейін жоғарлатуы жанында танымдық құралдарды алу мен дамыту бойынша дербес жұмыс әдістерімен қаруландырудан көрінеді.
Ойлау белсенділігі туралы түсінік жан-жақтылы көп қырлы десекте болады. Белсенділіктің кең мағынасы адамның биологиялық себепті өзінділігі болып табылады десек, негізгі назар оның белгілі бір қызметінің түріне және қанағаттандыру әдістеріне бағытталғандығына аударылады. Ойлау қабілетінің қатынасында бұл оқушыларда ақпараттарды қолдану және алу дағдыларын үйрету мен оқытудың қалыптасуы болып табылады, яғни танымдық оқу әрекетінің жүйелі түрде жүзеге асыру мүмкінділігін анықтайтын дағдылардың қалыптасуы болып табылады. Осы қызметтің нәтижелілігі жайлы көңіл-күй мен гностикалық сезім тудырумен бірге, танымдық әрекеттің ары қарай дамуын жүйелендіре отырып, танымдық қызығушылықтарды сақтау мен нығайтуға әрекеттеседі. Ойшыл белсенділігін жүзеге асырудың қажетті шарты өз мінез құлқын және қызмет шарттары мен мінез құлыққа тәуелділікте өз тәртібін жөнге салуда айтылып жатқан өздігінен жөнге келу болса, сонымен қатар алға қойылған мақсатына жету үшін қайратты жігерін көрсету болып табылады. Мінез құлықтың, рефлексияның, оқудың тұрақты мотивацияларының өздігінен жөнге келуіне қабілеттіліктердің барын шамалаушы оқу қызметінің қалыптасуы оқушыға өз ойшыл белсенділігін барабар тәсілдермен іске асыруға рұқсат етеді.

1. Активизация познавательной деятельности и формирование познавательных интересов учащихся в процессе обучения истории в средней общеобразовательной школе. Методические рекомендации. Л.: Ленингр. обл. ин-т усовершенств. учителей, 1987. - 79 с.
2. Амонашвили Ш. А. Личностно-гуманная основа педагогического процесса. - Мн.: Университетское, 1990. - 560 с.
3. Бабанский Ю. К. Избранные педагогические труды / Сост. М. Ю. Бабанский. - М.: Педагогика, 1989. - 560 с.
4. Беспалько В. П. Слагаемые педагогической технологии. - М.: Педагогика, 1989. - 192 с.
5. Вопросы психологии учебной деятельности младших школьников / Под ред. Д.Б. Эльконина, В.В.Давыдова. - М.: Изд-во Акад. пед. наук РСФСР, 1962.-287 с.
6. Воробьев Г. Г. Школа будущего начинается сегодня. Книга для учителя. - М.: Просвещение, 1991. - 239с.
7. Выготский Л.С. Педагогическая психология / Под ред. В.В.Давыдова. -М.: Педагогика, 1991.-480 с.
8. Гальперин П.Я. Введение в психологию: Учеб. пособие для вузов. - М.: «Книжный дом «Университет», 1999. - 332 с.
9. Гершунский Б.С. Компьютеризация в сфере образования: Проблемы и перспективы. - М.: Педагогика, 1987. - 263 с.
10. Дьяченко В.К. Развивающее обучение и развитие личности // Школьные технологии. - 1997. - № 3. - С. 14-23.
11. Жарова Л.В. Теоретические основы организации самостоятельной учебно-познавательной деятельности учащихся // Активизация учебно-познавательной деятельности учащихся. Межвуз. сб. научн. тр. - Л: ЛГПИ, 1985. - С. 78 - 84.
12. Занков Л.В. Избранные педагогические труды. - М.: Педагогика, 1990.
13. Кабанова-Меллер Е.Н. Психология формирования знаний и навыков у школьников. Проблема приемов умственной деятельности. М.: Изд-во АПН РСФСР, 1962.- 376 с.
14. Кабанова- Меллер Е.Н. Формирование приемов умственной деятельности и умственное развитие учащихся. - М.: Просвещение, 1968. - 288 с.