Генді-модификацияланған организмде сипаттамалары, сынама алу тәртібі мен технологиясы

Кіріспе ... ... ... ... ... ... .3.
Негізгі бөлім ... ... ... ... ..4.
2.1.Генді модифицирленген организмдер мен плазмидтер жайында жалпы түсінік ... ... ... ...4.
2.2. Генді . модифицерленген организмдерден сынама алу тәртібі және технологиясы. (өсімдіктер және жануарлар) ... ... ... ... ...10
Қорытынды ... ... ... ... ..16.
Қолданылған әдебиеттер

Өткен ғасырдың ортасынан микробиологиялық өндірістік дамуы арқасында микроб текті препараттар емдеу мен профилактика мақсатында пәрменді қолдана бастады. ГМО – бұл гендік кодына бөтен гендер «жабыстырылған» ағзалар болып табылады. Мысалы: картоп генінің қатарына сарышаян генін қосу нәтижесінде біз ешқандай жәндік жемейтін картоп түрін аламыз. Немесе, күнделікті пайдаланып жүрген қызанақты(томатты) алсақ, оған солтүстіктік түйе табан балығының (камбаланың) генін пайдаланған. Енді ол суыққа, аязға төзімді,үсімейді. Сонымен бірге,бір пішінді бәрақ дәмсіз алмалар әбден шіріп біткенше керемет иіс береді. Қазір байқап қарасақ сатылатын сондай әдемі, біркелкі және ұзақ сақталатын болып келеді. Күріш геніне астық тұқымдастарында ешқашан болмаған А дәруменін (витаминін) өндіретін генді қосуға болады. Бұл биореакторлар. сепараторлар, колонкалық хроматография т.б. қолдану аркылы дәстүрлі биотехнологиялық үрдіске негізделіп, вакциналарды, диагностикумдарды, пробиотиктерді, антибиотиктерді, ферментгерді,аминқышқылдарды, витаминдерді өндіру. Рекомбинанттық ДНҚ технологиялары генетикалы модификацияланған микроорганизмдер көмегімен адам гормондары мен цитокиндерді (инсулин, интерферон, интерлейкин т.б.) алып, ДНҚ-вакциналарды жасауға мүмкіндік берді.

1. «Зертханалық іс» М.С. Садуов Оқулық. Алматы 2016ж.№10.1.2.3. 417 б.
2. Г.Ж. Валиханова. Биотехнология растений. Алматы, 1996. - 272 с.
3. У.Э. Виестур, И.А. Шмите, А.В. Жилевич. Биотехнология:
Биологические агенты. Технология, аппаратура. Рига, 1987. - 263 с.
4. Л.И. Воробьева. Промышленная микробиология. Учеб. пособие. -
М., 1989. - 294 с.
5. Б. Глик, Дж. Пастернак. Молекулярная биотехнология. Принципы
и применение. - М., 2002. - 589 с.
6. Алмағанбетов Қ. Х. «Биотехнология негіздері» Астана 2007ж

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті
Коммерциялық емес акционерлік қоғамы

Технология және Биоресурстар факультеті
Ветеринарлық гигиена және Ветеринарлық сараптау кафедрасы.

Реферат

СӨЖ тақырыбы: Генді-модификацияланған организмде сипат-тамалары,
сынама алу тәртібі мен технологиясы.

Орындаған: ТПП – 105
тобының студенті Тілеубек Динар.
Қабылдаған:
проффессор Садумов М.С.

Алматы 2017-2018

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3.Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .4.
2.1.Генді модифицирленген организмдер мен плазмидтер жайында жалпы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4.
2.2. Генді – модифицерленген организмдерден сынама алу тәртібі және
технологиясы. (өсімдіктер және
жануарлар) ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..10
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16.
Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 17.

Кіріспе

Өткен ғасырдың ортасынан микробиологиялық өндірістік дамуы арқасында
микроб текті препараттар емдеу мен профилактика мақсатында пәрменді қолдана
бастады. ГМО – бұл гендік кодына бөтен гендер жабыстырылған ағзалар болып
табылады. Мысалы: картоп генінің қатарына сарышаян генін қосу нәтижесінде
біз ешқандай жәндік жемейтін картоп түрін аламыз. Немесе, күнделікті
пайдаланып жүрген қызанақты(томатты) алсақ, оған солтүстіктік түйе табан
балығының (камбаланың) генін пайдаланған. Енді ол суыққа, аязға
төзімді,үсімейді. Сонымен бірге,бір пішінді бәрақ дәмсіз алмалар әбден
шіріп біткенше керемет иіс береді. Қазір байқап қарасақ сатылатын сондай
әдемі, біркелкі және ұзақ сақталатын болып келеді. Күріш геніне астық
тұқымдастарында ешқашан болмаған А дәруменін (витаминін) өндіретін генді
қосуға болады. Бұл биореакторлар. сепараторлар, колонкалық хроматография
т.б. қолдану аркылы дәстүрлі биотехнологиялық үрдіске негізделіп,
вакциналарды, диагностикумдарды, пробиотиктерді, антибиотиктерді,
ферментгерді,аминқышқылдарды, витаминдерді өндіру. Рекомбинанттық ДНҚ
технологиялары генетикалы модификацияланған микроорганизмдер көмегімен адам
гормондары мен цитокиндерді (инсулин, интерферон, интерлейкин т.б.) алып,
ДНҚ-вакциналарды жасауға мүмкіндік берді. Онкологиялық дерттер мен
моногендік тұқым қуалау патологиясын емдеу мен диагностикасына
нанобөлшектер мен биоістіктер қолдануға
негізделгениитехнологияларпркіргізі луде.үүүүүүүүүүүүүүүүүүүүүүүүүүүүүү үүү

Негізгі бөлім
2.1. Генді модифицирленген организмдер мен плазмидтер жайында жалпы
түсінік.
Ген - тұқым қуалаушылықтың материалдық және функцио-налдықбірлігі.
Ген (генетикалық тұрғыдан) –ағзаның бір енмесе бірнеше белгісін анықтайтын
хромосома бөлігі.
Генетика- ағзалардың тұқым қуалаушылық және өзгергіштіктерін
зерттейтін ғылым. Тұқым қуалаушылық- ағзалардың ұрпақтан ұрпаққа өздерінің
белгілерін(құрылысы,даму,қызметін ің ерекшеліктері, т.с.с.) беру қабілеті.
Геном-(ағылш.genome, грек. genos – род,происхождение-тұқым,шығу тегі-
хромосомдық тұқым қуалайтын факторлар жиынтығы) – организмнің барлық
генетикалық мәліметтерді жиынтығы.
Хромосомалар – бүкіл генетикалық,яғни тұқымдық мәліметтерді сақтайтын
қойма. Мәліметтер жіңішке ДНҚ деп аталатынжіпшіліктерде жазылып сақталады.

Сау организмде олар жаңа дифференциацияланған клеткалармен эртүрлі ткандар
мен ағзаларға қажетін шешу үшін керек. Дифференциацияланған клеткалар,
эдетте, көбейіп, пролиферациялауға қабілетін тоқтатады. Әрбір ұрпақтық
клеткадан митоз кезінде екі клетка түзеледі, оның біреуі бүрынғы клетканың
толық копиясы болып қалады және өз өзінен жаңаруға қабілетті, ал екіншісі
клеткалардың белгілі типіне дифференциациялауға
детерминделеді. Тегі бойынша эмбрионалдық, феталдық жэне сомалық (ересек)
үрпақтык клеткаларды бөледі. Эмбрионалдық үрпактық клеткалар дақылда шексіз
үзілмеуі мүмкін және ересек организмнің барлық клеткаларына
дифференциациясына қабілетті. Феталдық ұрпақтык клеткалар — бүл ұрық
организмнен бөлініп алынган клеткалар, олар әртүрлі, ткандық клеткаларга
дифференциацияланады. Феталдық клеткалардың бірнеше типтері, оның ішінде
нейрондық, гемопоэздік ұрпактық клеткалар, ұйқыбезі аралшық клеткалардың із
ашар клеткалары зерттелді. Сомалық үрпақтық клеткалардың дифференциацияға
қабілеті шектелген және пролиферативтік потенциалы да шектелуі мүмкін.
Адамның эмбионалдық ұрпақтық клеткаларын (ЭҰК) жасанды
ұрыктандыру процесінде қалыптасқан эмбриондардан алады.
Оларды алуда эмбрион бүлінеді. Жұлыны үзілген, Паркинсон
ауруы жэне диабеті моделдік жануарларга эмбрионалдық ұрпақтық
клеткаларды қолдануда тәжірибелік терапия оң нәтижесін берді.
Гемопоэздық (ГҰК) жэне мезенхималык (МҰК) ұрпақтык клеткалар сүйек
кемігінен, кіндікбау қанынан, май жэне басқа тканынан бөлініп алынған.
Ересек үрпақтық клеткалар клиникада сүйек кемігін жэне теріні алмастыру
кезінде қолданады, басқа ткандардың регенерациясында нәтиже төмендеу.
Келешекте эмбрионалдық жэне ересек ұрпақтық клеткалардың трансплантациясын
ағзалар мен ткандардың трансплантациясының альтернативы деп қарайды.
Адамның ЭҰК түрақты клеткалык линиялары алғашқы рет 1998 ж., америка
зерттеушісі Дж.Томсон алды. ЭҰК алу үшін жасанды үрықтанғаннан кейінгі адам
бластоцистерін пайдаланады. Әдетте мүндай амалдан кейін реципиентке керекті
мөлшерден бластоцистер көп болып шығады. Оларды консервациялайды немесе
донордың үлықсатымен ғылыми жүмыстар үшін қолданады. Адамның эмбрионалдық
клеткапарын ұрықтанғаннан 4-6 күннен кейін бөліп алған дүрыс. Әуелі проназа
ферменті көмегімен бластоцистаның мөлдір қабығын ерітеді, содан кейін
трофобластыларды комплементке тәуелді лизис эдісімен алып тастайды. Ішкі
клеткалы массаны инактивацияланған тышқанның эмбрионалдық
фибробластыларының төсенішінде дақылдық ортаға орналастырады. Эмбрионалдық
фибробластар ұрпақтық клеткалар үшін өсу
факторларының көзі болып қалады. Мезенхималдық ұрпактық
клеткаларды (МҰК) көбінесе сүйек кемігінен немесе майтканінен
жэне де терінің эпидермисінен бөліп алады. Гемопоэздік ұрпактық
клеткалар (ГҰК) кіндікбау қанынан алынады. Бала туғанда
бірнеше миллилитр кіндік бау қаны төгіледі, онда көп ұрықтық
клеткалар бар, негізі ГҰК. Кіндік бау қанында ГҰК жалпы концентрациясы
төмендеу, бірақ сүйек кемігіне қарағанда онда ерте ізашар клеткалардың саны
әлдеқайда жоғары (кіндікбау қанында полипотенттік ГҰК сондай көлемдегі
сүйек кемігі трансплантантына қарағанда 2 есе артық). МҰК пен Г¥К
ткандардан бөлу оларды идентификациялау проблемасына байланысты, сондықтан
молекулярлық маркерлерді I. Биомедицинальщ технологііяларда пайдаланылатын
тірі нысандар іздеу керек (клетка мембранасындағы арнайы белоктар), олар
жалпы клеткалық масса ішінен танып, бөлуге көмектеседі. Ұрпақтық
клеткалардың ассиметриялық бөлінуі, яғни бөлінуден кейінгі бір клетка
ткандық арнайы дифференциацияланып, ал екіншісі клетканың қайтадан
дифференциацияланбаған түрінде қалуы, ұрпақтық клеткалар популяциясын
организм сыртында көбейтуге мүмкіндік береді. Дақылдау ортасы, реттейтін
заттар бөлінген клеткалардың бірін белгілі типке дифференциациясын
қамтамасыз етеді, ал екіншісі ұрпақтық клетка потенциясын сақтайды.
Ұрпақгық клеткалардың дифференциациясының күрделі ұрдісін толық түсінуге
элі ерте. Осы күні көп зертханаларда адам ЭҮС (аЭҮС) матригелдің (Matrigel)
арнайы төсеніштерінде өсіреді — бұл клетка сырты матриксінің көп белоктары
бар тышқанның ісіктік клеткаларынан алынган желатиндік экстракт жэне
коммерциялық қолжетімді өнім. Матригелмен жабылған пластикалық дақылдық
орта ЭҮКнің адгезиясы мен пролиферациясы үшін оңтайлы субстрат болады жэне
олардың қасиеті сақталады. In vitro дақылдау кезінде ұрпақтық клеткалардың
дифференциациясын болдырмаудың технологияларының біреуіне тышқанның
эмбрионалдық-фибробластылары мен жануар сарысуы бар субстратгы пайдалану
жатады. Бүл технологияда мүмкін болатын қауіп, ол адам клеткалары
вирустармен инфекциялануы, немесе
тышқан клеткаларының компоненттері болуы мүмкін. Сондыктан жануар текті
материалдарды қолданбайтын дақылдау жағдайларын
жасау міндеті бар. Клеткалардың диплоидтық дақылдары Ең көп қолданысты
фибробластылар тапты (мысалы, адам эмбрионының өкпе фибробластылары -
АЭОФ), олар пагологияның диагностикасында және оның даму механизмін
зерттеуде пайдаланылады. Бұл олардың дақылдағанда оңайлығында ғана емес,
фибробласты бар дәнекер ткань барлык ағзаларда кездеседі. Фибробластылар
морфогенездің маңызды қатысушысы және арнайы клеткалардың дифференциациясы
мен функционалуы үшін қажетті микроортаның жағдайын жасайды. Бұл
клеткаларда глюкокортикоидтық гормондар, инсулин, кейбір нейромедиаторлар
үшін рецепторлары бар. In vitro жағдайында фибробластылар пролиферация
жасамайтын клеткалардан монослойда клетка тыгыздығы төмендегенде, қоректік
ортада ингредиенттердің концентрациясы өзгергендерде, гормондар эсер
еткенде, сырты матриксімен байланысқанда пәрменді көбейетін клеткаларга
қайтадан айналады.Гибридомдыц клеткалар.Кәдімгі В-лимфоцитті миеломдық
клеткамен біріктіргенде қалыпты жэне ісіктік клеткалардың гендерінің
комбинациясы бар гибридоманы алады. Мұндай гибридомалық клеткалар
моноклоналдық антиденелерді өндіруге (В-лимфоциттер қасиеті)
және шексіз көбейюге (миеломдық ісіктік клеткалар қасиеті) қабілетке іе
болады. Ген-модификацияланган клеткалар. Әуелі клетка реципиентке мақсатты
генді трансфекция жолымен енгізеді, содан кейін рекомбинантгы белоктық
суперпродуцентін селекциялау үшін трансгендік клетканың ДНҚ-сін
амплификация лайды. Ген модификацияланған клеткаларды дақылдау үшін
көбінесе сарысусыз қоректік орталар қолданылады.
Белоктардың трансляциядан кейінгі модификациялар деңгейін
өзгерту арқылы РНҚ-интерференция эдісін пайдаланып, клеткалык
линиялардың бағытты модификация технологиялары жасалды. Ұрпакгық клетка
HeLa ісіктік клеткалар (сайттан) HeLaклетка дақылы Хойст бойынша боялған,
ісіктік клеткада өзгерген ядро.
ДНҚ - диагностика нуклеотидтік негіздердің (А-Т, Ц-Г) байланысының
комплементарлығына негізделген, бүл ИФА — анализде антиген эпитоптарымен
антидененің вариабельдік фрагментімен
арнайы байланысы секілді. ДНҚ-ніидентификациялау—бүлрестрикци ялық
фрагменттердің ұзындыктарының полиморфизмін (РФҰП), мини- жэне
микросагеллиттер ретгерін анализдеу; бүл - қатерлі ісіктер мен түқым
қуалау патологиясында мутацияланған гендерді анықтау, вирустық
және бактериалдық инфекциялардың қоздырушыларын ДНҚ (РНҚ) арқылы табу.ДНҚ
идентификациялау әдістері Нуклеотидтік ретті анықтау (секвенирлеу).
Нуклеотидтік ретті анықтау арқылы патологиялық мутациялардың тура
диагностикасы ең дәл болады. Ол негіздердің ауысуын, фрагмент бойында
делеция мен қыстырманы сенімді анықтауға мүмкіндік береді.Синтезделген
олигонуклеотидтік зонд көмегімен рестрикция орны мен аллель арнайылы
гибридизацияның бұзылуын анықтау. Рестрикция орнының бұзылуын Саузерн блот-
гибридизация көмегімен жүзеге асырады. Гель үстінде тиісті рестриктазамен
өңдеу
аркылы ДНҚ-фрагментгерінің орналасуының бұзылуын анықтауга
болады, оны сау адамдардыкымен canыстырады. 50% нуклеотидтік
ауысулар рестрикция сайтының өзгеруіне әкеп согады, соның
арқасында рестрикциялық анализ негізінде мутациялардың детек-
циясы мүмкін болады. Олигонуклеотидтік зондтармен аллель
арнайылық гибридизация да мутацияларды табуға мүмкіндік
береді. Дұрыс тігілмеген негіздердің тұрган жерін химиялық жэне
ферментативтік жолмен ДНҚ-ні ыдырату кезінде мутациялардың
көп тобын анықтауды жеңілдетеді. ДНҚ-нің мутанттық молекулаларының
электрофорездік қозғалысының өзгеруін тіркеу. Біріншіден, қос тізбекті
фрагменттердің балқуының (денатурациясының) температуралық көрсеткіштері
өзгеруі мүмкін, бүны градиенттік денатурациялайтын гелде қос тізбекті ДНҚ-
ні электрофорезі көмегімен айқындауға болады (денатурациялаушы гель -
электрофорез). Екіншіден, мутация
салдарынан бір тізбекті фрагменттердің конформациясы өзгеруі
мүмкін, бүл алдын ала денатурленген ДНҚ-нің электрофорезы
кезінде байқалады. Үшіншіден, гетеродуплекстік анализ жүргізіледі, оның
көмегімен қысқа қыстырмалар мен делециялар түрған
жерде гетеродуплекстердің линиялығының бұзылғанын анықтауға
болады. Арнайы м-РНҚ қатысуымен in vitro ретикулоциттердің лизатын
қосып белоктың трансляциясы (лизагта белок синтезіне қажетті
барлық ингредиентгер бар). Трансляция өнімін электрофорез көмегімен
анализдейді. Белок электрофорезінің қозғалысының өзгеруі мутацияныц бар
екенін дәлелдейді (нонсенс - мутация, РНҚ сплайсингісінің бұзылуы, кодтау
шегінің ауысуы). Рестрикциялық фрагменттер ұзындыгының полиморфизмі.
Генодиагностиканың жанама амалдарын қолдану геномда ДНҚнің полиморфтық
локустары болуы нәтижесінде мүмкін болды. Нуклеотидтік ауысулар ДНҚ-нің
кодтамайтын бөліктерінде әжептэуір жиі кездеседі. Нуклеотидтік ауысулардың
көпшілігі рестрикция суретінің өзгеруіне әкеліп соғады. Бұл өзгерістерді
рестрикциялық фрагментгер ұзындықтарының полиморфизмі деп атайды (РФҮП).
Адам геномындагы 3 млрд. нуклеотидтік жұптардан 3 миллиондық полиморфизмдер
бір адамның екіншіден айырмашылығын көрсетеді. Полиморфизммен генетикалық
көп ауруларға, оның ішінде қатерлі ісікке бейімділігіне байланысты, адамның
көп фенотиптік ерекшел іктері де соған тәуелді. Әрбір зертханалық
жангуарлары ДНҚ-техн ологиялары үшін геномның көп бөліктері бойынша
полиморфтың микроістік анализінің тиімді технологиясы жасалынды. Геннің
жанында немесе оның ішінде орналасқан полиморфтық сайт, бүл геннің
аллельдық варианттарының маркері оның ішінде патологиялық мутациялардың
маркері болып қызмет атқаруы мүмкін. Микросателлиттік маркерлер. ДНҚ
полиморфизм і диагностикасында жиі пайдаланылатын типтерге қысқа
қайталанатын ретгер немесе микросателлиттер жатады. Бұл моно-, ди-, три-,
жэне тетрануклеотидтік тандемді қайталанатын ДНҚ реттер. Микросателлиттік
локустар геномда жиі кездеседі жэне геном ұзындығында әжептәуір біркелкі
орналасқан. Микросателлиттер полиморфизмі қайталанатын бірліктердің санының
әртүрлігіне байланысты. Маркерлік локус есебінде микросателлиттерді
пайдалану мутанггық геннің тұқым қуалауда берілуін (шежіре бойынша) көп
жағдайда қадағалап байкауға мүмкіндік береді. Микросателлиттік локустарды
ПТР - амплификациясы көмегімен және полиакриламидтік гелде ДНҚ фрагменттер
— ампликондарды ажырагу арқылы анализдейді. Кейіннен динуклеотидтік
қайталамаларды ПТР анализдеу үшін флуоресценттік бояумен таңбаланган
праймерлерді пайдаланды. ПТР-дан кейінгі өнімдерді ДНҚ фрагменттердің
автоматтық лазерлік детекторымен талдайды. Одан кейін стандарттық
автоматтық ДНҚ секвенаторларкөмегімен тандемдық қайталамалар анализінің
автоматтанған әдісі жасалынды. Бұл геномдық блоттарды гибридизациялауға
негізделген дэстүрлі эдістерге қарағаңда анализдің сезімталдыгы мен
жылдамдыгын күрт арттырып жіберді. ДНК диагностикасының немесе типтеуінің
негізгі эдістеріне полимеразалық тізбектік реакция (ПТР), блот-
гибридизация, ДНҚ-ні клондау жэне секвенирлеу ПТР технологиясы Зерттелетін
геномдық ДНҚ қан клеткаларынан (лейкоциттер), ткандық клеткалардан
(фибробластылар т.б.) алынады.
Рестрикциядан кейін адам геномының үлкен көлеміне баиланысты
рестрикциялық фрагменттердің көл саны түзеледі, бұл электрофорезден кейінгі
агароздық гельде жэне этидий броммен боялғанда
ультракүлгін сәуледе біркелкі бояпған бет болып көрінеді. ДНҚнің нақты
фрагменттерін анықтау үшін блот-гибридизация
қолданылады. Бірақ, таңбалы зондтың ДНҚ фрагменттерімен
гибридизациясы онша нэтижелі емес. Сондықтан фрагменттерді
гелден қолайлы қатты төсенішке, эдетте нитроцеллюлозалық
немесе нейлондық фильтрге ауыстыруды буферлік ерітіндіде
жүргізеді. Әуелі гелді сілтімен өңдейді, нәтижесінде ДНҚ денатурацияланады.
Одан кейін гельдің тура бетіне нитроцеллюлозалық
фильтрді қояды, оның үстіне фильтровалдық қагаздың бумасын
орналастырады. Буферлік ерітінді капиллярлық әсері арқасында
фильтровалдық қағазға сорылып, гель бетінен ДНҚ-нің бір
тізбекті фрагменттерін қатты төсенішке ауыстырады. Гелден
жуылып алынган ДНҚ фильтрде үсталып, оның бетіне жиналады. Ауыстырғаннан
кейін бір тізбекті ДНҚ-ні қатты төсеніште
бекітеді. Ондағы фрагменттердің орналасуы гелде орналасуына
дэл сәйкес келеді. Нуклеотидтік қатары бойынша арнайылы зондтармен
гибридизация жүргізіледі: не таңбалы радионуклид, не
флуоресценттік таңбалы олигонуклеотидтік синтезделген зонд
(мұндай зонд эдетте 16-30 жүп нуклеотидті), не клондалған ДНҚ
фрагменті. Зондтың нуклеотидтік катары не толық, не жартылай
геномдық ДНҚ-нің зерттелетін бөлігіне комплементарлы болуы
тиіс. Таңбалы зонды бар ерітіндіде фильтрді инкубациялағанда
ДНҚ-зонд пен фрагмент арасында комплементарлық тізбектер
бойынша гибридизация жүзеге асады. Зондтың арнайысыз
байланысқан молекулалары жуып-шайып алынады, ал ДҢҚ-нің
гибридтық молекулаларының қалган жолақтары радиоактивтік
немесе флуоресценттік таңба бойынша идентификацияпяняпкі
Арнайы олигонуклеотидтік праймерлерді қолдану арқылы ПТРэдіспен
инфекциялардың қоздыргыштарының ДНҚ-сі, атиптік
клеткаларда онкогендерді, түқым қуалау аурулардың анализінде
геномдық ДНҚ-да мутациялар типін идентификациялайды. Криминалистикада бүл
әдіс түлганың индентификациясын, әкесін
анықтауда жэне туыстық децгейін айқындауда қолданылады.
Блот-гибридизация ДНҚ-гибридизация —in vitro жагдайында комплементарлық бір
тізбекті нуклеинқышқылдарын қосып, бір костізбекті
гибридтық молекулаға айналдырады. Саузерн бойынша блотгибридизация —
нитроцеллюлозалық немесе нейлондық фильтрде комплементарлық зондтар
көмегімен зерттелетін ДНҚ-нің электрофорездық ажыраған фрагменттерін
идентификациялау эдісі. Электрофорез кезінде зерттелетін ДНҚ-фрагменттері
гель бетінде өзінің молекулалық массасына сэйкес таралады. Бұл фрагменттер
денатурацияланады, біртізбекті олигонуклеотидтер
нитроцеллюлозалық фильтрге ауыстырылып, бекітіледі, одан кейін таңбаланган
радиоактивті немесе флуоресцентті таңбал ы ДНҚ-зонд
кіргізіледі де, қоспа жогары температурадан кейн салқындатылып
инкубацияланады (денаіурация және қосылу). Мұндайда бір
тізбекті қатарлар зерттелетін және ДНҚ-зонд комплементарлыққа
сэйкес сутегілік байланыс арқылы қосылып, ДНҚ-ның қос тізбекті
молекуласын түзейді. Алынған гибридтер маркировка бойынша
визуализденіп, идентификацияланады. In situ гибридизация әдісі
ДНҚ немесе РНҚ-нің керекті қатарларын аныктауға көмектеседі
(мыс., вирустық, бактериалдық, саңыраукұлақшалық немесе
протозойлық инфекцияланған ткандағы), тұқым қуалау патологиясында
хромосомалық анамолияларды табуга мүмкіндік береді т.б.
Блоттинг - электрофорез жүрген гелдегі ДНҚ, РНҚ молекулаларын немесе
белокты фильтрге ауыстыру. Егер эдіс ДНҚ байланысты болса, онда оны саузерн-
блоттинг, ал РНҚ-га тиісті болса - нозерн-блоттинг, белокқа қатысты болса —
вестерн — блоттинг деп атайды. In situ флуоресценттік гибридизация In situ
флуоресценттік гибридизация да (fluorescent in situ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.