Аммиакты тоңазытқыш қондырғы буландырғышының автоматтандырылуын жобалау

КІРІСПЕ ... ... ... ...3.6
I НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.1 Технологиялық процесс туралы мәлімет беру
Тоңазытқыштың буландырғышын автоматтандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7.11
1.2 Бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін таңдау
Тоңазытқыш қондырғыларын қолдану мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12.17
1.3 Автоматтандырылған технологиялық процестердің функционалдық схемасы ... 19
1.4 Принципиалды электрлік схеманы қарастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20.21
1.5 Автоматтандыру құрылғыларына тапсырыс беру спецификациясы ... ... ..22
ІІ ЕСЕПТЕУ БӨЛІМІ
2.1 Тарылту құрылғысының көмегімен шығынды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ...23.30
2.2 КСМ.4 типті көпірдің өлшеу схемасын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...31.35
2.3 КСМ.4 типті көпірдің өлшеу схемасын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...36.37
ІІІ ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ
3.1 Автоматтандыру құрылғыларын пайдалану кезіндегі техника қауіпсіздігі ...
3.2 Қоршаған ортаны қорғау шаралары және экология ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41.42
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... .43
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ

Аммиакты тоңазытқыш қондырғыларының буландырғышын автоматтандыру жобасы техникалық және жұмыс жобалау сатыларындағы жұмыстарды орындау, автоматтандыру құралдарының техникалық аспаптарын таңдау және есептеу әдістерін игеру.
Курстық жобаны орындау берілген тақырып бойынша біліміді терең зерделеуге және автоматтандырылған басқару жүйелерін жобалаудың практикалық дағдыларын алуға және бастапқы өлшеу түрлендіргіштерін және өлшеу схемаларын есептеуге ықпал етеді.
Буландырығыш – жылантәрізді, қабырғалы түтікті батарея түрінде болатын қондырғы, оның ішінде қоршаған ортадан жылуды сорып алу есебінен суытқыш агенттің қайнауы төмен температура жағдайында жүреді.
Буландырғыш суытқыш шкафтың ішінде оның үстінгі бөлігінде орнатылады. Буландырғыштың іші қайнауы үшін төмен температура мен тиісті қысымы жылу арқасында болады, салқындату ортасынан алынады. Буландырғыш кез келген тоңазытқыштың маңызды құрамдас бөліктерінің бірі болып табылады. Буландырғыштың қызметі жылу энергиясын суық ортадан хладогентке қарай тасымалдау.

1. Молдабева М.Н., Утеулиев Е.Б. «Автоматизация технологических процессов отрасли», Астана- Фолиант, 2017 ж.
2. Алдияров Қ.Т., Молдабаева М.Н., Момынова Г.Т. «Метрология негіздері және автоматты бақылау құралдары», Астана- Фолиант, 2015 ж.
3. Муханбетова Р.Ж., Утеулиев Е.Б. «Саланың технологиялық процестерін автоматтандыру» пәнінен курстық жобаны орындауға арналған әдістемелік нұсқау», Ақтөбе, «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы, 2017, 60 бет.
4. В.Г. Зезин, В.А. Лазуков Определение расхода сплошных срд методом переменного перепда давления, Челябинск. Издательство ЮУрГУ. 2007. 102с
5. Герасимов С.Г. Автоматическое регулирование котельных установок. М.: Госэнергоиздат, 2010, 424 с.
6. Котов А.С. Проектирование систем автоматизации технологических процессов. Справочное пособие. М.: Энергоиздат, 2012, 464 с.

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3-6
I НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Технологиялық процесс туралы мәлімет беру
Тоңазытқыштың буландырғышын автоматтандыру ... ... ... ... ... . ... ... ... ...7-11
Бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін таңдау
Тоңазытқыш қондырғыларын қолдану мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12-17
Автоматтандырылған технологиялық процестердің функционалдық схемасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18-19
Принципиалды электрлік схеманы қарастыру ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... 20-21
Автоматтандыру құрылғыларына тапсырыс беру спецификациясы ... ... ..22
ІІ ЕСЕПТЕУ БӨЛІМІ
2.1 Тарылту құрылғысының көмегімен шығынды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ...23-30
2.2 КСМ-4 типті көпірдің өлшеу схемасын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...31-35
2.3 КСМ-4 типті көпірдің өлшеу схемасын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...36-37
ІІІ ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ
3.1 Автоматтандыру құрылғыларын пайдалану кезіндегі техника қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .38-40
3.2 Қоршаған ортаны қорғау шаралары және экология ... ... ... ... ... ... ... ... ... .41-42
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...43
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..44

КІРІСПЕ

Курстық жобамның тақырыбы: Аммиакты тоңазытқыш қондырғы буландырғышының автоматтандырылуын жобалау.
Курстық жоба мақсаты - теориялық білімді жүйелеу, бекіту және кеңейту, Аммиакты тоңазытқыш қондырғыларының буландырғышын автоматтандыру жобасы нақты міндеттерін ғылым мен техника жетістіктерінің қазіргі деңгейінде есептеу және жобалау практикалық дағды машықтарын алу.
Курстық жобамның өзектілігі: Аммиакты тоңазытқыш қондырғыларының буландырғышын автоматтандыру жобасы техникалық және жұмыс жобалау сатыларындағы жұмыстарды орындау, автоматтандыру құралдарының техникалық аспаптарын таңдау және есептеу әдістерін игеру.
Курстық жобаны орындау берілген тақырып бойынша біліміді терең зерделеуге және автоматтандырылған басқару жүйелерін жобалаудың практикалық дағдыларын алуға және бастапқы өлшеу түрлендіргіштерін және өлшеу схемаларын есептеуге ықпал етеді.
Буландырығыш - жылантәрізді, қабырғалы түтікті батарея түрінде болатын қондырғы, оның ішінде қоршаған ортадан жылуды сорып алу есебінен суытқыш агенттің қайнауы төмен температура жағдайында жүреді.
Буландырғыш суытқыш шкафтың ішінде оның үстінгі бөлігінде орнатылады. Буландырғыштың іші қайнауы үшін төмен температура мен тиісті қысымы жылу арқасында болады, салқындату ортасынан алынады. Буландырғыш кез келген тоңазытқыштың маңызды құрамдас бөліктерінің бірі болып табылады. Буландырғыштың қызметі жылу энергиясын суық ортадан хладогентке қарай тасымалдау. Суытқыш ортада орналасқан буландырғыштар жұмыс жасап тұрған тоңазытқыш қондырғыда басқа денелермен салыстырғанда аса төмен температураға ие болады. Буландырғыш түтіктерінде суытқыш агент бар, оның қайнау температурасы қысымға байланысты.
Буландырғышта түзілетін булар әрдайым компрессормен шығарылып отырады, бұл тұрақты қысымды және сәйкесінше мұздатқыш агенттің тұрақты қайнау температурасын қамтамассыз етіп отырады.Буландырғыш және реттеуші вентиль суыту камерасында орнатылады, ал машинаның қалған детальдары штампталған тақтаға орнатылған және агрегатты құрайды. Агрегатты суыту камерасының қасында орнатады және суытқыш агент айналып жүретін түтіктер көмегімен буландырғышпен қосады. Машинаның жұмыс жасау мәні келесіден тұрады: суытқыш агент буландырғышқа түсіп, қайнайды, сұйық күйден газ тәрізді күйге айалады. Бұл кезде буландырғыштың түтіктері мен қабырғаларынан активті түрде жылуды сорып алады. Буландырғыштың ішіндегі буларды компрессор көмегімен сорып алады, кейін оларды сығылған күйде конденсаторға жібереді, мұнда салқын ауа көмегімен, суытқыш агент жоғары қысымға ие бола отырып сұйық күйге өтеді. Сұйық суытқыш агент реттеуші вентиль арқылы буландырғышқа барып түседі, ал ол қысымды төмендетіп оның жіберуін реттейді.
Осылайша оқшауланған ортада аммиак мен оның буларының бірдей мөлшері әрдайым айналымда жүреді.
Буландырғыштар, қолданылатын тоңазытқыш агрегаттары мен тұрмыстық тоңазытқышта конденсатор секілді төмендегідей бөлінген:
-қырлы түтік (ребристотрубные);
-парақ түтік (листотрубные);
Парақ түтік ең көп таралған, олар тағамды орналастыру үшін ыңғайлы. Қырлы түтік типті буландырғыш абсорбциялық тоңазытқышта мұздатқыш бөлімі жоқ тоңазытқыштарда орнатылады. Екі камералық тоңазытқышта жоғары температуралы камераны мұздату үшін, тоңазытқыштың камерасында ауа айналымы болуы үшін желдеткіштің көмегімен жүргізіледі. Буландырғыштар коррозияға төзімді материалдардан жасалған немесе оларды қорғау мақсатында коррозияға қарсы жабынмен қаптайды және азық-түлікке ешқандай жағымсыз әсер тудырмайды.
Қырлы түтік буландырғыш.
Қырлы түтік буландырғыштар абсорбциялық тоңазытқыш қондырғыларында пайдаланылады. Болат құбырдан катушка тәрізді түрінде салынады, көлденең орамдар болып орналасқан. Олардың арасына сөрелері бар болат жәшік орналастырады. Буландырғышты жұқа пластина қабырғалары қорғаныш тормен қалқандайды, өйткені ол жарақат алудан қорғайды.
Парақ түтік буландырғыш.
Парақ түтік буландырғыштар-олардың өндіріс тәсіліне байланысты үш түрлі болуы мүмкін:
- парақ түтік бекітілген катушка тәрізді құбырдан;
- екі дәнекерленген болат парақ олардың мөрі бар арналар;
- екі алюминийден жасалған парақ, қысыммен дәнекерленген.
Буландырғыштар парақтан жасалған катушка тәрізді құбырға бекітілген, екі камералық тоңазытқыштың мұздатқыш камерасына арналған.Алюминий парағы жәшіктің тиісті мөлшерінің кекінін береді және оның сыртқы қаптамасына катушка тәрізді (змеевик) бекітіледі. Аммиак (NH3) термодинамикалық сапасы бойынша салқындатқыш агенттерінің ең негізгісінің бірі, атмосфералық қысымда -33,4 °С температурада қайнайды, -77,7 °С - да - қатады, жақпада нашар және суда (судың бір көлемінде 1000 көлемге дейін) жақсы ериді, өте арзан және қол жетерлік салқындатқыш агент, қара металл мен алюминийге әсер етпейді, бірақ ылғалдың қатысуымен мырышты, мысты және оның қорытпаларын, фосфор бронзадан басқаларын бұзады. Тығыз емес жерлерден аммиактың жылымшылауы өткір иісі бойынша тез білінеді. Аммиактың негізгі кемшілігі - оның уыттылығы. Оның ауадағы мөлшері 1 % артық болса, улану болуы мүмкін, көлемі бойынша 1629 % концентрация кезінде ашық жалынға тигенде жарылыс болуы мүмкін. Уыттылығы мен жарылыс қаупі болғандықтан аммиакты тек орташа және ірі стационарлық тоңазытқыш құрылғыларда, өнімділігі аз машиналардың аймағынан ысырып тастады және орта және ірі өндірімділік саласынан фреондар да біртіндеп ысырып келеді.

I НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.1 Технологиялық процесс туралы жалпы мәлімет

Тоңазытқыш- тез бұзылатын тағамдарды суытуға, тоңазытуға және сақтауға арналған өндірістік кәсіпорын. Буландырғыш - ол тоңазытқыштағы жылуды алып шығады. Әдетте тоңазытқыштың артқы қабырғасы буландырғыш қызметін атқарады.Буландырғыштар екіге бөлінеді. Тікелей салқындату және алмастырғыш болып бөлінеді. Тікелей салқындатуда хладогент тікелей ауаны салқындатады, ал кожухотрубные да хладагент суықтасығышты салқындатады.
Буландырғыш - ол тоңазытқыштағы жылуды алып шығады. Әдетте тоңазытқыштың артқы қабырғасы буландырғыш қызметін атқарады.
Компрессор буландырғыштың ішінен хладагентті жұтады. Бұл кезде хладагент бу күйінде болады. Компрессор қысыммен оны конденсаторға жүктейді. Хладагент қысымнан сығылып, газдан сұйық күйге ауысады. Сонымен бірге температурасы көтеріледі. Ыстық газ конденсатордың трубаларымен өткенде қоршаған кеңістікке жылуын береді және нәтижесінде бөлме температурасына дейін суиды.
Содан кейін өте тар саңлау арқылы (капилляр) хладагент буландырғыштың ішіне түседі. Оның қысымы бірден азайып, және соның арқасында хладагент буланады. Ол қайнап, буға айналады. Сонымен бірге ол қатты суиды. Нәтижесінде буландырғыштың қабырғасындағы жылуды алып, ал буландырғыш өз кезегінде тоңазытқышты және оның ішіндегі азық-түліктерді суытады. Осылайша, хладагент мына цикл бойынша жұмыс істейді: конденсатордың ішінде ол жоғары қысымның әсерінен сұйықтыққа айналады және жылу бөлу арқылы сұйық күйге ауысады, ал буландырғышта төмен қысымның әсерінен қайнайды және жылуды жұтып газға айналады.Тоңазытқыштың міндетті түрде жылу реттегіші болады. Оның көмегімен тоңазытқыш камерасын суыту температурасы қойылады. Осы температураға жеткенде жылу реттегіші электр тізбегін ажыратады және компрессор тоқтайды.Біраз уақыттан кейін тоңазытқыштың ішіндегі температура қайтадан көтеріле бастайды (қоршаған ортаның әсерінен). Сонда жылу реттегішінің түйісулері ажырайды және мотор-компрессордың электр қозғалтқышы қорғаушы реленің көмегімен іске қосылады. Тоңазытқыш ішіндегі температура қажет шамаға дейін төмендемейінше бүкіл цикл басынан қайталана береді.
Сипатына сәйкес буландырғыштың салқындатылатын ортасы қолданылатын тоназытқыш машиналарда келесі топтарға бөлуге болады:
Автоматтандырылған тоңазытқыштарарнайы құрылғылармен жабдықталып, ол тоңазытқыштың арнайы қызметкерлердің көмегінсіз өздігінен тұрақты жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Автоматтандыру құрылғысы екі негізгі функцияны іске асырады; Буландырығшты сұйық хладагентпен қоректендіреді және қауіпті режимдерден қорғайды. Автоматты қоректендірудің жолдары және қорғаныш қызметі буландырғыштың түріне және хладагентке байланысты. Буландырғыштар екі негізгі түрге жіктеуге болады: құбыр ішінде қайнауы және де сақиналы кеңістікте. Бірінші түрге тегіс қырлы ауа салқындатқыш, конвективті және мәжбүрлі ауа қозғалысы, алмастырғыш (кожухотрубные) буландырғыш U- тәрізді құбырлар, Әртүрлі бүктелген (змеевиковые) буландырғыштар. Екінші түрге алмастырғыш буландырғышты жатқызады. Буландырғыштар бірінші түрі тең өзге де талаптар болуы, айтарлықтай аз хладагенттің болуы, әдетте, екінші буландырғышқа қарағанда автоматтандыру кезінде маңызды болып табылады. Пайдаланылатын хладагентке байланысты буландырғышты фреонды, аммиакты, көмірсутекті болып бөледі.Осылайша, фреон аммиак пен көмірсутекке қарағанда бірнеше есе булануы жылуы аз, және ол әлдеқайда жоғары көлемді су шығынын талап етеді. Кейбір жағдайларда фреон майды жақсы таратады. Фреонды буландырғыштың мүмкіншілігі компрессорға тікелей сору құбыры арқылы майды жеткізеді. Қоректендірудің түрлі әдісі мен қорғау физикалық және термодинамикалық агенттің құрамына байланысты және де жағар майлармен әсерлесуі. Буландырғыштың автоматты қоректенуі арнайы құрылғылар арқылы жүзеге асады және сол құрылғылар буландырғышқа қажетті сұйық хладагентті толтырады. Басқа процестерге қарағанда буландырғыштың қоректенуі мен құрылғылары әдетте автоматты реттегішсіз қолмен қосуға мүмкіндігі жоқ.
Буландырғышты автоматты қоректендіру бұл құрылғылардың жиынтығы, буландырғышты қажетті түрде хладагентпен толтыруды қамтамасыз етеді. Бұл жүйе автоматтандырылған тоңазытқышты машиналардың ең маңызды орталықтарының біріболып табылады. Басқа басқару обьектілерге қарағанда буландырғыш қассиеті бойынша интегралды звеноға жақын. Буландырғыштың қоректенуі реттегішсіз жүзеге асырылмайды ( қолмен және автоматты басқару) тіпті елеулі емес қателіктер немесе бұзылулар болса, мысалы буландырғыштың жылулық жүктемесі өзгерсе оның толып кетуіне әкелуі мүмкін, сондықтан компрессордың ылғалды жүрісіне тіпті авариялық жағдайлар орын алуына алып кетеді. Буландырғышты хладагентпен толтыру сатысы тоңазытқыштың айтарлықтай энергетикалық корсеткіштеріне әсер етеді. Буландырғыштың көбісінде оңтайлы толу деңгейі болады. Сол деңгей жоғарылап немесе төмендеп кетсе энегетикалық тиімділігі төмендейді. Буландырғышты сұйық хладагентпен толтыруды сипаттайтын дәреже жылу беру бетін тікелей өзгеруі көп жағдайда орындау қиын. Буландырғыштың толуын бағалау үшін оның үш жанама көрсеткіштер бар: буландырғыштан шығатын будың қызуы cұйық хладагенттің деңгейі және оның қайнау қысымы. Буландырғыштың шығысындагы будың қызуы- әмбебап көрсеткіш ол буландырштың барлық дерлік түрлерін автоматты қоректендіруде пайдаланылады. Осы әдістің іргетасы буландырғыштың шығысындағы будың қызуы, буландырғышттағы хладагенттің көлеміне байланысты. Хладагенттің көлемі қаншалықты көп болса сонша қызып кетуі төмендейді. Буландырғыш толық толғаннан кейін сұйықтық жылу беру бетін ылғалдандырды және қызуы нолге дейін төмендейді. Буландырғыштағы сұйықтықтың деңгейі- буландырғыштың толу көрсеткіші ретінде алмастырғыш (кожухотрубные) және бүктелген (змеевиковые) буландырғыштарда жақсы көрінеді. Буландырғыштың хладагенты аммиак, пропан, этан. Фреонды буландырғышта тез кеңейтуден көрсеткіші қанағаттанарлық нәтижелерді бермейді. Деңгейді көрсеткішті толуы ретінде пайдалану есте ұстау қажет.
Қысым қайнаған- буландырғыштың толу көрсеткіші ретінде сирек қолданылады, негізінен шағын машиналарда. Оның шектеулі пайдалануы мынадай факторларға байланысты: қайнау қызуы буландырғыштың толуына ғана емес және де басқа факторларға байланысты. Қанағаттанарлық жағдайларға жету үшін тұрақты режимде жұмыс жасауы керек.
Буландырғыш және реттеуші вентиль суыту камерасында орнатылады, ал машинаның қалған детальдары штампталған тақтаға орнатылған және агрегатты құрайды. Агрегатты суыту камерасының қасында орнатады және суытқыш агент айналып жүретін түтіктер көмегімен буландырғышпен қосады.
Машинаның жұмыс жасау мәні келесіден тұрады: суытқыш агент буландырғышқа түсіп, қайнайды, сұйық күйден газ тәрізді күйге айалады.
Бұл кезде буландырғыштың түтіктері мен қабырғаларынан активті түрде жылуды сорып алады.
Буландырғыштың ішіндегі буларды компрессор көмегімен сорып алады, кейін оларды сығылған күйде конденсаторға жібереді, мұнда салқын ауа көмегімен, суытқыш агент жоғары қысымға ие бола отырып сұйық күйге өтеді.
Қарапайым буландырғыш тікелей салқындатуды қамтамасыз ететін бірнеше құбырлардың үлкейтілген бетінен тұрады. Хладагент құбыр ішінде қайнайды және ауаны салқындатады, сол ауа сырт жақтан ішке қарай желдеткіштің көмегімен ауаны айдауын қамтамасыз етеді.
Құрылысы жағынан күрделі буландырғыштың түрі кожухотрубные буландырғыш суықтасығышты (хладоносительді (Сур.3) суыту үшін қолданылады. Бұл жерде хладогент құбыршалардың ішімен өтеді, ал суық тасығыш қатар құбыршаларды сырт жағынан шайып өтеді.
Буландырғыш

Сурет 1.1 Буландырғыш: a) Жалпы құрылысы

1.2 Бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін таңдау

Тоңазытқыш қондырғыларын қолдану мақсаты тоңазытылатын бөлмелерде нормативті температура - ылғалдылық режимдерді сақтау немесе қондырғылардың қауіпсіз және сенімді жұмыс жасауы жағдайында салқынды өндіруге минималды шығын кезінде өндірістің технологиялық процестерін қамтамассыз ету болып табылады.
Пайдалану үрдісінде тоңазытқыш қондырғысына қызмет көрсету келесі операциялардан тұрады: жүргізу, тоқтату, жұмыс жасау режимін реттеу, бірқатар қосымша жұмыстарды орындау, сынықтарды жөндеу, ұсақ ағымдық жөндеуді өткізу, автоматтандыру жүйесін бақылау, тоңазытқыш қондырғысының жұмыс жасауын есептеу.
Қолдану үрдісінде тоңазытқыш қондырғының сенімділігін және ұзақ уақыт жұмыс жасауын, қажет етілген технологиялық режимдерді ұстау сенімділігі, қызмет көрсетуші жұмысшылардың қауіпсіздігін тиімді режимде қамтамассыз ету керек.
Қызмет көсетуші жұмысшылар сәйкес біліктілікке ие болуы керек, қондырғыларды және оларды қолдану ережелерін жақсы білуі керек. Тоңазытқыш қондырғысын реттеу үрдісінде қызмет көсетуші жұмысшылар оптимальді жұмыс жасау режимін қамтамассыз ете білуі керек.
Ол жылуалмастырғыш аппараттардағы орталардың оптимальді ауысуымен және будың оптимальді қайнауымен анықталады.
Температураладың оптимальді ауысуы нақты жұмыс жасау шарттарына тәуелді. Мысалы көліктік тоңазытқыш қондырғыларында қондырғының кішігірім болуы маңызды, сол үшін температуралар ауысуларын біліп тұрып ұлғайтады.
Камералық жылуалмастырғыш қондырғыларды есептеу кезінде технологиялық талаптарды ескереді.
Оптимальді температуралық ауысулар қызмет көрсетуші жұмысшыларға белгілі болуы керек.
Тоңазытқыш қондырғысының жұмыс жасауының негізгі көрсеткіштері - суық өнімділігі, электр энергиясының шығыны, су шығыны- тоңазытқыш қондырғысының температуралық режиміне тәуелді болады.
Қайнау температурасы.
Суытылатын объекті мен қайнау температурасы арасында температура айырмашылығын 7-10 оС деп алады.
Салқынтасымалдағыштарды салқындатуға арналған буландырғыштарда суытылатын суық тасымалдағыш пен суытқыш агенттің температурасы арасында температуралар айырмашылығы 4-6 о С құрады. Конденсация температурасы.
Су кожухтүтікті конденсаторларда 4-6 оС дейін ал суарғыштарда 2-3 °С дейін. Конденсация температурасы конденсатордан шығатын су температурасынан 4-6 °С асуы керек.
Ауа суытқыш конденсаторда ауа 4-5 °С дейін суытылады, конденсатордордан шығар кезде ауа және конденсациялаушы суытқыш агент арасындағы температуралар айырмашылығы 6-9 °С.
Конденсаторгға сорылатын будың қызуы. Компрессорге келіп түсіетін бу температурасы яғни бу қызуының айырмашылығы буландырғыш жүйеге келіп түсетін сұйық суытқыш агенттің мөлшеріне тәуелді болады. Аммиакты компрессорлар үшін компрессорға сору кезінде бу қызуы 5-15 °С аралығында болады.
Фреондылар үшін будың минималды қызуы 10 °С төмен болмауы керек. Жылуалмастырғышы бар фреонды салқындату қондырғылары үшін бу қызуы 10-45 °С аралығында жатады.
Аса қызу температурасы.
Сұйық суытқыш агент конденсаторларда, асасуытқыштарда конденсация температурасынан төмен суытылуы мүмкін.
Суытқыш агенттің реттеуші вентиль алдында аса суытылуы суық өндірудің көбеюіне алып келеді.
Компрессор айдайтын бу температурасы 10-15 °С теориялық мәнінен аспауы керек.
Қауіпсіздік ережелеріне сәйкес аммиакты суытқы қондырғыларына компрессорлардың әртүрлі типтері үшін айдау температураларының шекті мәндері орнатылған 105 "С-150 °С аралығында, фреондыларға 22-90 °С.
Жоғары температура буландырғыш майдың ұшқын беруіне және компрессордың жарылуына алып келуі мүмкін. (аммиакты салқындатқыштарда қолданылатын майлардың ұшқын беру температурасы шамамен 160 °С.).
Салқындық микроағзалардың дамуын тежейтін керемет консервант болып табылады.
Сол себепті қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарында өнімді шкафтарда, камераларда, көрмелерде сақтау салқынды қолданады.
Бұл кезде өнімдердің дәм қасиеттері және сыртқы түрі өзгеріссіз қалады. Салқын түсінігі денедегі аз жылудың болуын білдіреді.
Суыту - тамақ өнімдерінен жылуды алу, олардың температураларының төмендеуімен бірге жүреді.
Жасанды және табиғи суытуды бөлуге болады.Табиғи суыту кезінде өнім температурасы қоршаған ауа температурасына дейін төмендеуі мүмкін.
Ал жасанды суыту кезінде бұдан да төмен температураларды жасауға болады.
Қоғамдық тамақтану кәсіпорындарында жасанды салқынның бірнеше әдістерін қолданады, олардың негізінде заттың агрегаттық күйін өзгерту үрдістері - балқыту, буландыру және сублимация жатады.
Балқыту - бұл заттың қатты күйден сұйық күйге өтуі.
Қайнау - заттың сүйық күйден газ тәрізді күйге өтуі.
Сублимация - бұл қатты заттың сұйық күйге өтпей бірден газ тәрізді күйге өтуі.
Әртүрлі температураларда қайнайтын сұйықтықтардың газ түзілуінің жасырын жылуын қолдану процессі аса таралған.
Мұндай сұйықтықтар суытқыш агрегаттар атауына ие болады. Жылу тасымалдау суытқыш машина деп аталатын арнайы қондырғыда жүзеге асырылады. Мұзбен суыту.
Мұзбен суыту тамақ өнімдерін суытудың ең қарапайым әдісі болып табылады, оның физикалық негізін мұз бен қарды еріту процессі құрайды. Алу әдісіне қарай мұз жасанды және табиғи болады.
Мұзбен суыту мұздық деп аталатын қондырғыларда қолданылады, олардағы азық түлік орналасқан суытқыш камераларға қатысты мұздың орналасуы әртүрлі болуы мүмкін.
Алайда мұзы жанынан орналасқан мұздықтар аса кең таралған. Мұзды белгілі бір уақытқа жететіндей етіп салады және оның көлемі азық - түлік орналасқан камералар көлемінен 4-5 есе көп болуы тиіс.
Мұзбен суыту кезінде температураны 6-8 °С дейін ылғалдылықты 90-95 дейін жеткізуге болады. Мұз тұзды суыту. Суық көзі мұз бен тұз қоспасы болады. Тұз көп болған сайын қоспа температурасы төмен болады. Температураның төмендеуі белгілі бір шекке дейін жүреді.
Тұз бен мұздың ең төмен температурасы -20-21 °С құрайды. Тұздалған қоспа суытылған ортада мұз суытуымен салыстырғанда төменірек температураларды жасауға мүмкіндік береді.
Құрғақ мұзбен суыту. Бұл әдіс қатты көміртек қышқылының сублимацясына негізделген.
Қатты мұз қатты көмір қышқылы, ол сырқы келбеті бойынша борға ұқсас заттың бөлшектері сияқты, алайда олар өте салқын және нормальді температура кезінде тез ериді.
Жай күйінде ол қатты күйден газ тәрізді күйге өтеді. Бұл кезде температура -70-90 °С дейін төмендейді.
Құрғақ мұздың суық өнімділігі су суытуынан 1,9 есе көп. Құғақ мұз азық түлікті суыту үшін өте ыңғайлы, себебі ылғалды бөлмейды, өнімді ластамайды, төмен температураға ие болады.
Алайда оны қолдану қоршаған ортаның салыстырмалы жоғары болуына орай шектелген.
Кішігірім тоңазытқыш қондырғыларында азық түлікті сақтаудың нормальді режимдерін қамтамассыз ету үшін келесі талаптарды сақтау керек:
- Шкафта, көрмеде, сату сөресіндегі температура берілген температураға дейін жеткесін барып өнімді жүктеу керек.
- Суыту камераларынан келіп түсетін тез бұзылатын өнімдердің суытылған күйде жүктеу қажет.
- Ыстық тағамдарды (сүт, компот) алдын ала қоршаған орта температурасына дейін салқындатып барып салу керек
- Рұқсат етілген максималды жүктеу нормасынан асырмау керек.
- Шкафтар мен камералар сөрелерін қағазбен, марлямен, жұқа тақтаймен қаптамау керек, бұл жиі жағдайларда ауаның қозғалысына және өнімдердің нормальді суытылуына кедергі келтіреді.
- Өнімдерді бір бірінен белгілі бір қашықтықта және қабырғалардан 6-10 см қашықтықта орналастыру және ілу керек.
- Біреуінің қатты иісі бар өнімдерді бір уақытта сақтамау керек(мысалы балық пен сары май, ірімшык пен ет, балық пен ет және т.б.)
- Шкафтардың, сату сөелерінің есіктерін сирек және аз уақытқа ашу керек, кейін оларды берік жабу керек
Буландырғыштарда қар тонының қабаты 4-5 мм аспауы керек. Буландырғыш қабырғаларының арасындағы қырау кеңiстiгі әрқашанда бос болууы керек.
Қырауын жуандығы 4 -- 5 мм кезінде салқындатқыш құралдарымен қыраулар ериді. Қар тонын буландырғыштан пышақтарымен немесе басқа да қырғыш бұйымдармен алып тастауға рұхсат етiлмейдi - себебі бұл буландырғыштардың зақымдануына, тоңазытқыш машинасының жүйесiнен фреонының ағып кетуiне және оның жұмысқа жарамсыз болуына әкеп соқтырады.
Егер тоназытқыш жабдығында өнiм жоқ болса, онда тоңазытқыш машиналарды өшiредi.

1.3 Автоматтандырылған технологиялық процестердің функциональдық схемасы

Поршенді компрессоры бар аммиакты мұздатқыш қондырғыларда буландырғыштағы сұйық аммиактың деңгейін автоматты реттеу жүйесі қарастыр-ылған. Деңгейді автоматты реттеу жүйесі бірконтурлы СТАРТ жүйесінің пневматикалық реттеуіштерін пайдалану арқылы орындалады. УБ- 11 типті ПП жүйесінің 9 а деңгей өлшегіш датчик болып есептеледі. Сигнал датчикты ПВ 10.1Э типті 9 б екінші приборға келіп түседі. Онда ПР 3.21типті ПИ реттеуіш 9 в орнатылған.

Сурет 1.2 Автоматтандырудың фунционалдық схемасы

Екінші прибор деңгейді бақылауға және қажет болған жағдайда енгізілген басқару сигнализациясының көмегімен реттеуді қолмен орындауға мүмкіндік береді. Буландырғыш барлық жағдайларда деңгейдің үш мәні бойынша сигнализацияға ие болуы тиіс: қалыпты жоғары ескертуші және жоғары апаттық. Датчиктер ретінде сигнализацияның әрбір шегіне бір-бірден ПРУ-5 типті сигнализаторлар 8 а қолданылады. Деңгей жоғары ескертуші сигналға дейін жоғарылаған уақытта сұйық аммиактың буландырғышқа берілуі 9 д соленоидты вентиль мен есеппе алынады, ал деңгей жоғары апаттық сигналға жеткенде компрессордың барлығы өшіріледі.
Суықтаушы ретінде +4 С температураға дейін салқындатылатын су қолданылатын мұздатқыш қондырғыларда оның мұздау қауіптілігі пайда болады. Мұндай қондырғыларды буландырғыш үшін 7 а - 7 д буландырғыштардағы қысымды автоматты реттеу жүйесі қарастырылған. Ол деңгейді автоматты реттеу жүйесі сияқты Старт жүйесінің пневатикалық реттеуіштерін пайдалану арқылы орындалады. Әрбір буландырғыш аммиактың қысымын бақылау приборына 6 а, буландырғышқа дейінгі және кейінгі суықтаушы температурасын бақылау приборына 3 а ие болуы тиіс. Суықтаушы температурасы дистанционды бақылау приборы - кедергі термометрлі 5 а мен бақыланады. Ол өздігінен жаңасып көпір 5 б жинақтамасында жұмыс істейді.

1.4 Принципиалды электрлік схеманы қарастыру

Негізінен ірі мұздатқыштарда қолданылатын тікелей салқындатудың сорғылық жүйесінің схемасын қарастырайық. Сорғылық жүйелер сұйық салқындатқыш агентінің төменгі және жоғарғы берушісі деп бөлінеді. Сорғылық-айналғыштық жүйеде аммиакты жоғарғы жағынан берумен және ағуы және соруы біріктірілген сұйық аммиак реттеуші вентиль 3, сұйықты бөлгіш 2 және конденсатор 1 арқылы айналмалы ресиверге 5 түседі, одан сорғымен батареяның жоғарғы бөлігіне беріледі және көлденен орнатылған коллекторлар бойынша таратылады.

Сурет 1.3Аммиакты жоғарғы жағынан берумен және ағуы және соруы біріктірілген сорғылық-айналғыштық жүйенің схемасы
1-конденсатор; 2-сұйықты бөлгіш; 3-реттеуші вентиль; 4-бөлгіш аспап;
5-айналмалы ресивер;6-қорғатушы ресивер.

Аммиак булары буланбаған сұйықтың бөлігімен бірге 4 ағатың құбыр және бөлуші ыдыс арқылы 4 айналмалы ресиверге 5 оралады. Қайтып оралған және қайтадан пайдаланылатын сұйық сораппен сорылып таратушы коллектор арқылы кайтадан камераға келеді, ал аммиактың булары сұйықты бөлгіштің жоғарғы бөлігінен компрессормен сорылады.
Батареяның еріу арнаулы құбыр желілері мен құрғатушы ресивердің 6 көмегі арқылы жүзеге асырылады.
Салқындатқыш агентінің жоғары берілісімен сорғылық жүйелер кең қолданыс табады, өйткені жүйені толықтыру үшін аз хладагентті талап етіледі.

1.5 Автоматтандыру құрылғыларына тапсырыс беру спецификациясы
Көр.
Көр.бел
Атауы
Саны

Ескерту
1a, 2а,
3в, 4а
TI
WhirlpoolWBM 246 TIтемператураны көрсету датчигі
4

5а
ТЕ
KaiserAK 330 Teтемпература түрлендіргіші
1

6б, 10б,
11б
LIA
HP LLRS деңгейді көрсетіп сигналдайды.
3

5 б
TIRA
Samsung DA32-10105G
1

6б, 7б
PIR
EliwellEWPA 007Қысымды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.