Кәсіпкерлік қызметтегі орта

Кіріспе 3
1. Кәсіпкерлік қызметтегітің мәні, мазмұны 6
1.1. Кәсіпкерлік қызметтегітің мәні, экономикалық негізі 6
1.2. Кәсіпкерлік қызметтегітің түрлері 9
1.3. Кәсіпкерлік қызметтегі тәуекелдің мәні және түрлері 11

2. Кәсіпкерлік қызметтегі франчайзинг рөлі 13
2.1. Бәсекелестіктің мазмұны және түрлері 13
2.2. Монополияға қарсы мемлекеттік реттеу 16
2.3. Франчайзингтік қатынастар жүйесі 20

3. Кәсіпкерлік қызметтегі істі мемлекеттік реттеу 21
3.1. Кәсіпкерлік қызметтегі істі мемлекеттік реттеудің қажеттілігі 21
3.2. Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметтегі ісіне араласу жағдайы, себептері 23
3.3. Қазақстандағы кәсіпкерлік қызметтерін басқару 25

ҚОРЫТЫНДЫ 29

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 31

Қазақстанда кәсіпкерлік қызмет жөнінде 90-жылдардың басында, қайта құрудың басталуымен айтыла бастады. Бұл кезде былайша айтқанда, «комсомолдық Кәсіпкерлік қызметтері» басталды, көптеген белсенді жас адамдар, негізінен комсомол жетекшілері, жастардың шығармашылық ғылыми-техникалық орталықтары негізінде кооперативтер құра бастады. Несиелеудің жеңілдік жағдайлары жасалды. Мұның үстіне, өспелі инфляция жағдайына дәл осы Кәсіпкерлік қызметтерінің алғашқы толқыны төтеп беріп қана қоймай, сондай-ақ қажетті, былайша айтқанда, бастапқы капитал жинай алды,себебі несие ақша «қымбат» алынып, «арзан» қайтарылды.
Кәсіпкерлік қызметтегі қызметін бұрынғы Кеңес Одағы кезінде 1987 жылы қабылданған «СССР азаматтарының жеке еңбек қызметі туралы» заңы алғаш рет ресмилендірді. 1988 жылы «Кооперация туралы заң» қабылданды. Кооперативтер мен серіктестіктердің жаппай құрылуы басталды. Дегенмен нарықтық инфрақұрылымның болмауына байланысты коопераивтердің аз бөлігі ғана аяғынан тұрып кете алады. Кейінірек 1988-1991 жылдары жалға беру, бірлескен кәсіпорындар мен банк қызметі туралы заңдар экономикалық жағдайды біршама ырықтандырды. Тұтастай алғанда, негізгі меншік мемлекеттікі болып қала бергенімен, жалға беру түріндегі аздаған босаңсулар біршама дәрежеде Кәсіпкерлік қызметтегі белсенділікке жағдай жасады.
Қазақстан Республикасы 1991 жылы тәуелсіздік алғаннан кейін Кәсіпкерлік қызметтегі белсенділікті қолдауға байланысты бірқатар заңдар қабылданды. Қазақстанда Кәсіпкерлік қызметтерінің дамуына «Қазақстанда кәсіпкерлік қызметтерінің дамуы мен шаруашылық қызметтің еркіндігі туралы» (1991), «Жеке Кәсіпкерлік қызметтерін қолдау және қорғау туралы» (1992) заңы сияқты заңдар түрткі болды. 1994 жылдың басында-ақ жеке кәсіпорындар саны 15,7 мыңды құрады және жалпы жұмыспен қамтылғандар саны 164 мыңға жетті. 01.10.1998ж. Шағын Кәсікерлік қызметтерінің субьектілер саны 307 мыңды құрады, оларда 1,2 миллион адам жұмыспен қамтылды. Кәсіпкерлік қызметтегі қызметтің негізгі үш саласы ішінен бірінші орынға өндіріс те емес, тұтынушылар мен тауар өндірушілер арасындағы делдалдық та емес, сауда шықты.
Соңғы жылдары Қазақстан Республикасы Президентінің 1997 жылғы 6 – наурыздағы №3398 «Кәсіпкерлік қызметті дамытуды белсендету және мемлекеттік қолдауды күшейту шаралары туралы» және 1998 жылғы 27-сәуірдегі №3928 «Жеке және заңды тұлғалардың кәсәпкерлік қызметтегі қызмет еркіндігіне деген құқығын қорғау туралы» жарлықтары кәсіпкерлік қызметтерінің дамуына жаңа күш берді. Осы жарлыққа орай, Қазақстанда шағын бизнесті дамыту жөніндегі алғашқы арнайы орган ретінде сауда және экономика министрлігінің құрамында шағын Кәсіпкерлік қызметтерін қолдау жөніндегі агенттік құру және оның жұмысын ұйымдастыру ұйғарылды.
Экономиканың тұрақты болуы және оның бәсекелестік сипатын қалыптастырудың басты күштерінің бірі Кәсіпкерлік қызметтерін жетілдіру болып табылады. Жалпы кәсіпкерлік қызметтерін дамыту үшін бінеше белгілі шарттар орындалуы қажет:
• Кәсіпкерлік қызметтегі субъектінің белгілі бір дәрежеде еркіндігі мен құқығы болуы қажет. Ол – шаруашылық қызметінің бағытын таңдау, өндірістік, сауда бағдарамаларын анықтау, қаржы көзін таңдау, өнімдерді тасымалдау, өнімге баға белгілеу, табысты өз мұқтажына жұмсау;
• Кәсіпкерлік қызметтегі қабылданатын шешімдерге, одан туындайтын нәтижелерге тәуекелдікті қажет етеді. Қабылдаған шешімдерге деген жауапкершілік болмайтын болса, ол кәсіпкерлік қызметтерінің де болмағаны;
• Кәсіпкерлік қызметтегі қызметтің белгілі коммерциялық табысқа жетуге бағдар ұстауы, экономикада қажетті нарықтық құрылым орнатумен байланысты. Яғни Кәсіпкерлік қызметтегі дамуы үшін оның құқықтық базасы, әлеуметтік-экономикалық шарттары қалануы керек.

1. К.Б. Бердалиев «Қазақстан экономикасын басқару негіздері», Алматы «экономика», 2008ж.
2. Г.С. Смағұлова «Аймақтық экономиканы басқару мәселелері», оқу құралы, Алматы 2005ж.
3. С.С. Сахариев, А.С. Сахариева «Жаңа кезең – экономикалық теориясы»(оқулық), Алматы «Данекер» 2009ж.
4. «Қазақстан – 2030» стратегиясы.
5. Д.Қ. Қабдиев, «Экономикалық саясат» Лекциялар, Алматы 2002ж. «Экономика».
6. Ж.О. Ихданов, Ә.О. Орманбеков, «Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті мәселелері» Алматы, Экономика 2002ж.
7. М.Б. Бисенғазин, А.Ш. Хамитов «Кәсіпкерлік қызметтегі негіздері»
8. А.Қ. Мейірбеков, Қ.Ә. Әлімбетов «Кәсіпорын экономикасы», Алматы, 2003ж.
9. Шеденов Ө.Қ., Байжоматов Ү.С., Жүнісов Б.А., Комягин Б.И. «Жалпы Экономикалық теория» Алматы-Ақтөбе -2002.
10. В.М. Власова, «Основы предпринимательской деятельности», Москва 1996ж.
11. Р. Елемесов, Е. Жатқанбаев, «Государство и рынок», Алматы, «Қаржы-қаражат», 2005ж.
12. Аяпова Ж.М., Арынов Е.М. «Іскер адамның орысша қазақша экономикалық түсіндірме сөздігі», Алматы «Инкар», «Тұлға», 1993ж.
13. К.Ж. Оразалин, М.М. Жантасов, «орысша-қазақша қазіргі уақыттағы экономикалық түсіндірме сөздігі», Алматы, 2001ж.
14. Б. Сабырбаев «Экономикалық терминдердің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі», Алматы «Қазақстан» 1993ж.
15. Н.К. Мамыров, «Менеджмент и рынок: Казахстанкая модель», Алматы 2007ж.
16. В.С. Автономов, Э.Голдстин «Экономика для школьников» Москва, 1995.
17. Л.Ш. Лысенкер, Э.М. Лысенкер, «Основы рыночной экономики» Алматы, «Рауан» 2005ж.