Меншік құқығының жалпы түсініктері
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3.4
І бөлім. Меншік құқығының жалпы түсініктері.
1.1 Меншік құқығының ұғымы мен түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5.6
1.2 Меншік құқығының субъектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6.8
1.3 Меншік құқығының объектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9.11
ІІ бөлім. Меншік құқығының мазмұны, меншік құқығы туралы жалпы ережелер.
2.1 Меншік құқығының мазмұны мен жүзеге асырылуы ... ... ... ... ... 12.16
2.2 Меншік құқығы туралы жалпы ережелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17.18
2.3 Қазақстан Республикасында меншік құқығының даму кезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18.19
2.4 Меншік құқығын субъективтік мағынада анықтау ... ... ... ... ... ... .19.21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Қосымша
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3.4
І бөлім. Меншік құқығының жалпы түсініктері.
1.1 Меншік құқығының ұғымы мен түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5.6
1.2 Меншік құқығының субъектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6.8
1.3 Меншік құқығының объектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9.11
ІІ бөлім. Меншік құқығының мазмұны, меншік құқығы туралы жалпы ережелер.
2.1 Меншік құқығының мазмұны мен жүзеге асырылуы ... ... ... ... ... 12.16
2.2 Меншік құқығы туралы жалпы ережелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17.18
2.3 Қазақстан Республикасында меншік құқығының даму кезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18.19
2.4 Меншік құқығын субъективтік мағынада анықтау ... ... ... ... ... ... .19.21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Қосымша
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі : Қазақстан Республикасындағы меншік құқығы жөніндегі нормативтік ережелердің азаматтық –құқықтық дәтүр аясында туындағаны сөзсіз. Әйтседе сырқы сипат тағы белгілі бір тарихи себептерге қатысты өзіндік ерекшелігі де болады. Меншік құқығы меншіктің өзі сияқты қоғамдық өмірде негізгі орнының бірін алады. Меншіктік қатынастарды нормативтік реттеу Қазақстан Республикасында мемлекеттің қалыптасуының бүкіл кезеніңде жүрді. Бұл курстық жұмысымда меншік құқығы саласындағы азаматтық заңдар мен дорториналық ережелері генезисінің басты ерекшелігіне топталу. Осылайша зетрреу біздіңше меншік туралы заңдардың даму деңгейін түсінуге ықпал етіп, басты теориялық және іс жүзіндегі проблемаларды анықтауға, оларды шешу жолдарын айқындауға мүмкіндігін береді. Қойылған мақсатқа жету үшін зерттеудің басты екі бағытын ерекшелеуге болады. Бірінші меншік құқығы туралы неғұрлым жалпы нормативтік және доктриналық ережелерді ағылшын – саксон және роман -герман құқықтық жүйесінде қарастыру. Жалпы құқықты елдерде меншік құқығы нақты мүлікпен және дербес мүлікпен байланысты негізгі заңдар механикалық дехотомия төңірегінде болатыны айтарлықтай мазмұнға ие. Қазақстан Республикасы Конституциясының 6-бабында 1999 жылғы Парламенттік «меншік» заң жобаларының негізінде меншікті иелену және оған қкілдік жүргізу тек қана атқарушы органдардың құзыретінде екендігі анық. Сондықтан жұмыста меншік құқығы генезисін тұтас ұарастырып сол кезедегі азаматтық заңдылықтың кадификациясы мен осы саладағы цефилистік доктринаның негізгі ерешеліктерінің сипаттамасы қарастырылады.
Курстың жұмыстың мақсат – міндеті: біздің Қазақстан Республикасы тәуелсіздік жолында көптеген жетістіктерге жетті, мемлекетіміздің саяси – экономикалық жағдайы, ахуалы, Қазақстан тарихы дами бастады, оның ішінде тауар – ақша қатынастары және қатысушылардың теңдігіне негізделген өзге де мүліктік қатынастар, сондықтан мүліктік қатынастарға байланысты мүліктік емес жеке қатынастар қарастырылады.
Сонымен аша келгенде, менің тақырыбым « Азаматтардың меншік құқығы» туралы жалпы мағұлмат беру.
Азаматтардың меншік құқығың пайда болу жағдайына байланысты иеленудің жеке ұжымық түрлері болады.Азаматтардың меншігі экономикалық категория ретінде жеке меншіктенудің барлық түрлерін қамтиды, яғни тақырыпты аша келгенде, меншік құқығы дегеніміз – субъективті тұғалық мағынада азамат құқығымен заң нормалары арқылы танылады және қорғалатын өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иеленуі, пайдалануы және билік етуі.
Дерек көздері:
Қазақстан Республикасының азаматтық құқығы. Төлеуғалиев, 1 том.
Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі. Жалпы және ерекше бөлім. 2004ж.
Қазақстан Республикасының конституциясы. 30.08.1995.
Азаматтық құқық. (1том). М.К.Сүлейменов, Ю.Г. Басин. Алматы 2003ж
Салыстырмалы құқықтану негіздері. С.А. Табанов. Алматы «Жеті жарғы» , 2003ж.
Әдебиеттерге шолу : Мен курстық жұмысты жазу барысында ғалымдардың әдебиеттерімен нормативтік-құқықтық актілерді пайдаландым.
Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс кіріспе, екі тараудан, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер, қосымшадан тұрады.
әдеб шолу.
Тақырыптың өзектілігі : Қазақстан Республикасындағы меншік құқығы жөніндегі нормативтік ережелердің азаматтық –құқықтық дәтүр аясында туындағаны сөзсіз. Әйтседе сырқы сипат тағы белгілі бір тарихи себептерге қатысты өзіндік ерекшелігі де болады. Меншік құқығы меншіктің өзі сияқты қоғамдық өмірде негізгі орнының бірін алады. Меншіктік қатынастарды нормативтік реттеу Қазақстан Республикасында мемлекеттің қалыптасуының бүкіл кезеніңде жүрді. Бұл курстық жұмысымда меншік құқығы саласындағы азаматтық заңдар мен дорториналық ережелері генезисінің басты ерекшелігіне топталу. Осылайша зетрреу біздіңше меншік туралы заңдардың даму деңгейін түсінуге ықпал етіп, басты теориялық және іс жүзіндегі проблемаларды анықтауға, оларды шешу жолдарын айқындауға мүмкіндігін береді. Қойылған мақсатқа жету үшін зерттеудің басты екі бағытын ерекшелеуге болады. Бірінші меншік құқығы туралы неғұрлым жалпы нормативтік және доктриналық ережелерді ағылшын – саксон және роман -герман құқықтық жүйесінде қарастыру. Жалпы құқықты елдерде меншік құқығы нақты мүлікпен және дербес мүлікпен байланысты негізгі заңдар механикалық дехотомия төңірегінде болатыны айтарлықтай мазмұнға ие. Қазақстан Республикасы Конституциясының 6-бабында 1999 жылғы Парламенттік «меншік» заң жобаларының негізінде меншікті иелену және оған қкілдік жүргізу тек қана атқарушы органдардың құзыретінде екендігі анық. Сондықтан жұмыста меншік құқығы генезисін тұтас ұарастырып сол кезедегі азаматтық заңдылықтың кадификациясы мен осы саладағы цефилистік доктринаның негізгі ерешеліктерінің сипаттамасы қарастырылады.
Курстың жұмыстың мақсат – міндеті: біздің Қазақстан Республикасы тәуелсіздік жолында көптеген жетістіктерге жетті, мемлекетіміздің саяси – экономикалық жағдайы, ахуалы, Қазақстан тарихы дами бастады, оның ішінде тауар – ақша қатынастары және қатысушылардың теңдігіне негізделген өзге де мүліктік қатынастар, сондықтан мүліктік қатынастарға байланысты мүліктік емес жеке қатынастар қарастырылады.
Сонымен аша келгенде, менің тақырыбым « Азаматтардың меншік құқығы» туралы жалпы мағұлмат беру.
Азаматтардың меншік құқығың пайда болу жағдайына байланысты иеленудің жеке ұжымық түрлері болады.Азаматтардың меншігі экономикалық категория ретінде жеке меншіктенудің барлық түрлерін қамтиды, яғни тақырыпты аша келгенде, меншік құқығы дегеніміз – субъективті тұғалық мағынада азамат құқығымен заң нормалары арқылы танылады және қорғалатын өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иеленуі, пайдалануы және билік етуі.
Дерек көздері:
Қазақстан Республикасының азаматтық құқығы. Төлеуғалиев, 1 том.
Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі. Жалпы және ерекше бөлім. 2004ж.
Қазақстан Республикасының конституциясы. 30.08.1995.
Азаматтық құқық. (1том). М.К.Сүлейменов, Ю.Г. Басин. Алматы 2003ж
Салыстырмалы құқықтану негіздері. С.А. Табанов. Алматы «Жеті жарғы» , 2003ж.
Әдебиеттерге шолу : Мен курстық жұмысты жазу барысында ғалымдардың әдебиеттерімен нормативтік-құқықтық актілерді пайдаландым.
Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс кіріспе, екі тараудан, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер, қосымшадан тұрады.
әдеб шолу.
Пайдаланған әдибиеттер.
Нормативтік -құқықтық актілер.
1) Қазақстан Республикасының Конституциясы 30.08.1995жыл
2) Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Жалпы және Ерекше бөлім. 2004жыл.
Негізгі әдебиеттер:
1)Азаматтық құқық (І том). М.К. Сүлейменов, Ю.Г. Басин. Алматы, 2003жыл.
2) Салыстырмалы құқықтану негіздері. С.А. Табанов. Алматы"Жеті жарғы",2003жыл.
3) Құқық негіздері. Баккулов.С.Д.
4) Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы. Төлеуғалиев, 1 том.
Қосымша әдибиеттер:
1) Гражданское право - 2 том.
2) Гражданское право России. 1996 год.
3) Комментарии Гражданскому праву Республики Казахстан Сулейменова.1998год
4) Учебник гражданского право. Москва,1995 год.
Мерзімдік басылымдар:
Заң газеті: 22 тамыз 2003жыл.
30 шілде 2003 жыл.
Юрист: 18 маусым 2002жыл.
Нормативтік -құқықтық актілер.
1) Қазақстан Республикасының Конституциясы 30.08.1995жыл
2) Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Жалпы және Ерекше бөлім. 2004жыл.
Негізгі әдебиеттер:
1)Азаматтық құқық (І том). М.К. Сүлейменов, Ю.Г. Басин. Алматы, 2003жыл.
2) Салыстырмалы құқықтану негіздері. С.А. Табанов. Алматы"Жеті жарғы",2003жыл.
3) Құқық негіздері. Баккулов.С.Д.
4) Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы. Төлеуғалиев, 1 том.
Қосымша әдибиеттер:
1) Гражданское право - 2 том.
2) Гражданское право России. 1996 год.
3) Комментарии Гражданскому праву Республики Казахстан Сулейменова.1998год
4) Учебник гражданского право. Москва,1995 год.
Мерзімдік басылымдар:
Заң газеті: 22 тамыз 2003жыл.
30 шілде 2003 жыл.
Юрист: 18 маусым 2002жыл.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3-4
І бөлім. Меншік құқығының жалпы түсініктері.
1.1 Меншік құқығының ұғымы мен түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5-6
1.2 Меншік құқығының субъектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6-8
1.3 Меншік құқығының объектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9 -11
ІІ бөлім. Меншік құқығының мазмұны, меншік құқығы туралы жалпы ережелер.
2.1 Меншік құқығының мазмұны мен жүзеге асырылуы ... ... ... ... ... 12-16
2.2 Меншік құқығы туралы жалпы ережелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17-18
2.3 Қазақстан Республикасында меншік құқығының даму кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18-19
2.4 Меншік құқығын субъективтік мағынада анықтау ... ... ... ... ... ... .19- 21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Қосымша
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі : Қазақстан Республикасындағы меншік құқығы жөніндегі нормативтік ережелердің азаматтық - құқықтық дәтүр аясында туындағаны сөзсіз. Әйтседе сырқы сипат тағы белгілі бір тарихи себептерге қатысты өзіндік ерекшелігі де болады. Меншік құқығы меншіктің өзі сияқты қоғамдық өмірде негізгі орнының бірін алады. Меншіктік қатынастарды нормативтік реттеу Қазақстан Республикасында мемлекеттің қалыптасуының бүкіл кезеніңде жүрді. Бұл курстық жұмысымда меншік құқығы саласындағы азаматтық заңдар мен дорториналық ережелері генезисінің басты ерекшелігіне топталу. Осылайша зетрреу біздіңше меншік туралы заңдардың даму деңгейін түсінуге ықпал етіп, басты теориялық және іс жүзіндегі проблемаларды анықтауға, оларды шешу жолдарын айқындауға мүмкіндігін береді. Қойылған мақсатқа жету үшін зерттеудің басты екі бағытын ерекшелеуге болады. Бірінші меншік құқығы туралы неғұрлым жалпы нормативтік және доктриналық ережелерді ағылшын - саксон және роман -герман құқықтық жүйесінде қарастыру. Жалпы құқықты елдерде меншік құқығы нақты мүлікпен және дербес мүлікпен байланысты негізгі заңдар механикалық дехотомия төңірегінде болатыны айтарлықтай мазмұнға ие. Қазақстан Республикасы Конституциясының 6-бабында 1999 жылғы Парламенттік меншік заң жобаларының негізінде меншікті иелену және оған қкілдік жүргізу тек қана атқарушы органдардың құзыретінде екендігі анық. Сондықтан жұмыста меншік құқығы генезисін тұтас ұарастырып сол кезедегі азаматтық заңдылықтың кадификациясы мен осы саладағы цефилистік доктринаның негізгі ерешеліктерінің сипаттамасы қарастырылады.
Курстың жұмыстың мақсат - міндеті: біздің Қазақстан Республикасы тәуелсіздік жолында көптеген жетістіктерге жетті, мемлекетіміздің саяси - экономикалық жағдайы, ахуалы, Қазақстан тарихы дами бастады, оның ішінде тауар - ақша қатынастары және қатысушылардың теңдігіне негізделген өзге де мүліктік қатынастар, сондықтан мүліктік қатынастарға байланысты мүліктік емес жеке қатынастар қарастырылады.
Сонымен аша келгенде, менің тақырыбым Азаматтардың меншік құқығы туралы жалпы мағұлмат беру.
Азаматтардың меншік құқығың пайда болу жағдайына байланысты иеленудің жеке ұжымық түрлері болады.Азаматтардың меншігі экономикалық категория ретінде жеке меншіктенудің барлық түрлерін қамтиды, яғни тақырыпты аша келгенде, меншік құқығы дегеніміз - субъективті тұғалық мағынада азамат құқығымен заң нормалары арқылы танылады және қорғалатын өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иеленуі, пайдалануы және билік етуі.
Дерек көздері:
Қазақстан Республикасының азаматтық құқығы. Төлеуғалиев, 1 том.
Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі. Жалпы және ерекше бөлім. 2004ж.
Қазақстан Республикасының конституциясы. 30.08.1995.
Азаматтық құқық. (1том). М.К.Сүлейменов, Ю.Г. Басин. Алматы 2003ж
Салыстырмалы құқықтану негіздері. С.А. Табанов. Алматы Жеті жарғы , 2003ж.
Әдебиеттерге шолу : Мен курстық жұмысты жазу барысында ғалымдардың әдебиеттерімен нормативтік-құқықтық актілерді пайдаландым.
Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс кіріспе, екі тараудан, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер, қосымшадан тұрады.
әдеб шолу.
I бөлім. Меншік құқығының жалпы түсініктері.
1.1 Меншік құқығының ұғымы мен түрлері.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 26-бабы мен Азаматтық кодекстін 191 бабына сәйкес азаматтардың меншік құқығы азаматтардың жеке меншігі түрінде көрінеді. Жеке меншік - тұлғаның, жекеленген аызаматтардың меншігі.
Азаматтардын меншік құқығының пайда болу жағдайына баланысты иеленудің - жеке және ұжымдық түрлері болады.Ал оның жеке түрі екі жолмен жүзеге асады: а) пайда түсіруді көздемей, дене және рухани қажеттілікті қанағаттандыру үшін болатын экономикалық қызметтің меншік түрі: ә) пайда түсіруге бағытталған жеке меншік.
Жеке кәсіпкерлік - азаматтардың тауарларға (жұмысқа,қызметке) сұранымды қанағаттандыру арқылы пайда немесе жеке табыс табуға бағытталған ынталы қызметі. Кәсіпкерлік қызметі кәсіпкерлердің атынан,оның тәуекел етумен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады.
Кәсіпкерлік қызметін ұйымдастыру түріне орай жеке кәсіпкерлік заңды тұлға құрылумен,сондай - ақ заңды тұлға белгілерінің болмауына байланысты заңды тұлғаны құрмай - ақ жүзеге асады.
Азаматтардың жеке меншігіндегі мүліктерді,егер заңда өзгеше көзделмесе,біріктіруге болады. Онда мүлік бір мезгілде бірнеше адамның иелігінде болып, әрқайсысыны үлесі айқындалады не айқындалмай - ақ бола береді, оны былайша айтқанда, үлестік меншік және бірлескен меншік деп те атайды.
Азаматтардың меншігі экономикалық категория ретінде жеке меншіктенудің барлық түрлерін қамтиды. Азаматтық құқық азаматтың мүлікке меншік қатыстылығын, оны иеленуін, пайдалануын және билік етуін реттейлі және бұл мүлікті қорғауды жүзеге асырады. Осындай меншік қатнастарын реттей нормаларының жүйеге келтіретін жиынтығы азаматтардың меншік құқығын құрайды, бұл мағынадағы меншік құқығы болып табылады. Меншік құқығы субьективті тұлғалық мағынада азамат құқығының заң нормалары арқылы танылатын және қорғалатын өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иеленуі, пайдалануы және билік етуі.
Иелену құқығы дегеніміз мүлікті іс жүзінде иеленуді жүзеге асыруды заң жүзінде қамтамасыз ету.
Пайдалану құқығы дегеніміз мүліктен оның пайдалы табиғи қасиеттерін алудың, сондай ақ пайда, кіріс, өсім, жеміс, төл алу және өзге нысандарында болуы мүмкін.
Билік ету дегеніміз мүліктің заң жүзіндегі тағдырын белгілеуді заңмен қамтамасыз етілуі.
1.2 Меншік құқығының субьектілері.
Меншік құқығының субьектісі жеке тұлға болып табылады. Бірақ ол жалданған жұмысшы, жеке кәсіпкер, заңды тұлғаның кәсіпкер құрылтайшысы қатысушы түрінде,яғни әрқилы рөлдерде көріне береді. Азамат озіңнің үлесін қосу арқылы мемлекеттік емес заңды тұлғаны қалыптастырады. Азаматтар ғана толық серіктестіктің қатысушылары және сенім серіктестігіндегі толық серіктер бола алады (Азаматық Кодекстің 58-бабы, 3 тармағы). Азамат меншік иесі ретінде көбіне көп жеке кәсіпкердің рөлінде болады.
Заң жеке кәсіпкерлікті жеке және бірлескен кәсіпкерлікке бөледі. Жеке кәсіпкерлік бір адамның меншік иелігіндегі мүліктің дербес базасына енгізіледі, сондай - ақ ол оған заң бойынша пайдалануға, белік етуге құқылы.
Бірлескен кәсіпкерлік бір топ адамның ортақ меншігіндегі мүліктерден құралады, демек әрқайсысы өзінің үлесін ортаға салады, сондай - ақ олар сол мүлікті бірлесіп пайдалану, билік ету құқықтарына ие болады.
Бірлескен кәсіпкерлік жалпы бірлескен меншік (жұбайлардың бірлескен жалпы меншігі), шаруа қожалықтарының ортақ меншігі, жекешелінген тұрғын үйге деген немесе оның ортақ меншігіндегі үлесті меншігі негізінде жүзеге асырылады.
Бірлескен кәсіпкерліктің нысандары мынадай болады:
1) ерлі - зайыптылардың бірлескен ортақ меншігін жүзеге асырылатын ерлі - зайыптылардың кәсіпкерлігі;
2) шаруашылық қожалығы немесе бірлесіп тұрғын үйді жекешелендіру негіздерінде жүзеге асырылатын отбасылық кәсіпкерлік;
3) жай серіктестік, бұл орайда кәсіпкерлік қызмет меншіктің ортақ үлесіне сәйкес жүзеге асырылады.
"Жеке кәсіпкерлік туралы" заңың 9 - 10 баптарына сәйкес, егер азамат өз мүлкін айналымға салатын болса, онда меншік иесі ретінде жеке кәсіпкердің меншігі екі жағдайда болуы мүмкін: а) кәсіпті тіркеуді талап етуді; ә) кәсіппен тіркеусіз шұғылдана беру. Заң азамат - кәсіпкердің тіркеуге байланысты қызметін нақты айқындайды. Жолдамалы қызметкерлердің еңбегін тұрақты пайдаланатын кәсіпкерлер, кәсіпкерлік қызметтен түсетін жылдық жиынтық табысы Қазақстан Республикасының заң актілерінде көрсетілген салық салынбайтың жылдық жиынтық табыс мөлшерінен асатын жеке кәсіпкерлер міндетті түрде мемлекеттік тіркеуден өтуге тиіс. Осы аталған жеке кәсіпкерлер тіркеуден өтпесе, оның қызметіне тыйм салынады.
Заңды тұлға құрмай - ақ кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырушы азаматтар мемлекеттік тіркеуден өзі барып өтуге тиіс және жеке кәсіпкер ретінде ол тұрғылықты жері бойынша аумақтық салық органында есепке тұруы қажет. Азаматтық кодекстің 19 - бабы бойынша олардың мемлекеттік тіркеуді өз бетімен жасауына рұқсат етілмейді ("Жеке кәсіпкерлік туралы" заңың 9 - бабы). Мемлекеттік тіркеу туралы куәлік беру кәсіпкерлік қызметті заңды тұлға құрмай - ақ жүзеге асыратын азаматты жекелеу тәсілі болып табылады. Егер жеке кәсіпкер лицензиялауға тиісті қызметті жүзеге асырса, оның осындай қызметті жүзеге асыруға құқық беретін лицензиясының болуы міндетті. Лицензия "Лицензиялау туралы" заңда белгіленген тәртіппен беріледі.
Жеке кәсіпкер жалдамалы еңбекті пайдаланып, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға құқылы, ол бұл ретте өзінің жұмысшылармен еңбек шартын немесе жалға беру шартың жасамайды. Бұл орайда қолданылып жүрген заңдарға сәйкес азаматқа оның еңбегі арқылы түскен табыстың бір бөлігі тиесілі болады. Азамат меншік иесінің келісімімен өзі жалданып істейтін серіктестікке салыс сала алады, сөйтіп, бұл серіктестіктің тапқан табысын салған салымының көлеміне орай алады. Еңбек шарты бойынша жалданған жұмыскерге еңбек заңының нормылары қолданылады.
"Жеке кәсіпкерлік туралы" заңың 9 - бабы 3 - тармағына сәйкес азамат өзінің кәсіби мемлекеттік тіркеусіз жүзеге асыра алады, яғни кәсіпкерлік қызметпен айналысу үшін субьект құқығын алу талап етілмейді. Заңда көрсетілгендей, мемлекеттік тіркеу туралы куәліктін болмауы кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үшін кедергі болып табылмайды. Сөйтіп, кез келген жеке тұлға заңымен тыйым салынбайтын жағдайда кәсіпкерлікпен шұғылдануға құқылы. Өз қызметің мемлекеттік тіркеусіз жүзеге асырушы жеке кәсіпкердің өз мәмілелер жасасқан жағдайда өзінің кәсіпкер еместігіне сілтеме жасауға құқығы жоқ ("Жеке кәсіпкерлік туралы" Заңың 9 - бабы 4 - тармағы).
Заң жеке кәсіпкердің өз атынан кәсіпкерлік қызметпен айналысатындағын, құқықтар мен міндеттерді алып, оларды жүзеге асыратындығын бекітеді. Сөйтіп, азамат өзінің кәсіпкерлік қызметіне байланысты мәмілелер жасаған кезде, егер мәміле жасау жағдайының өзінең анық туындамаса, өзінің жеке кәсіпкер ретінде әрекет жасайтыңдығын көрсетуі тиіс. Мұндай көрсетудін болмауы жеке кәсіпкерді тәукел етуден және жеке кәсәпкердің өз міндеттемелері бойынша жауаптылығынан босатпайды ("Жеке кәсіпкерлік туралы" Заңың 25 - бабы).
1.3 Меншік құқығының обьектілері.
1. Қазақстан Республикасының Конституциясында"Қазақстан Республикасының азаматары заңды түрде алған қандайда болсын мүлкін жеке меншігінде ұстай алады",- деп көрсетілген.
Азаматтық кодекстін191- бабы 2 - тармағына сәйкес азаматтарға немесе заңды тұлғаларға тиесілі бола алмайтын жекелеген мүлік түрлерінен басқа кез - келген мүлік жеке меншікте болуы мүмкін. Жеке меншікте болатын мүліктін саны мен құны шектелмейді.
Азаматтық құқықтардың обьектілірі Азаматтық кодекстін 3 - тарауында реттелген. Азаматтардың меншік құқығын шектеу тек заңмен жүзеге асырылады, оған мыналар қатысты: а) азаматтардың меншік құқығын алуға немесе пайдалануға жарайтын мүліктердін аясын шектеу; ә) осы мүліктің саны мен құнының белгілері бойынша шектеу; б) мұндай шектеу әдетте жер учаскесінің аумағын белгілегенде қолданылады; в) арнайы заң құжаттарында көрсетілген шектелер. Мәселен, берілеуге рұқсат етілмейтін теңіз порттары мен айлақтар және тағы басқа айтуға болады. Бір ескеретін жағдай, кез - келген мүлік азаматтардың меншік құқығының обьектісі бола алады, біз олардың мейлінше маңызды деп аталатындарына ғана тоқталамыс.
2."Жер туралы" заңның 2 - бабына сәйкес жер құқық обьектісі болып табылады, яғни жерге жеке меншік азаматтардың меншігі түрінде болады ("Жер туралы" заңның 15 - бабы 2 - тармағы). Сонымен, жер азаматтық айналымға енеді екен, сондықтанда жер қатынасы мүліктік қатынасқа жатады. Мысалы, 33 - бабына сәйкес жер учаскесінің меншік иелері жердің бүлінуіне байланысты жұмыстар жүргізу кезінде топырақтың құнарлы қабатын алуға, пайдалануға және сақтауға бағытталған шаралар жүргізуге міндетті. Демек, топырақтын құнарлы қабаты бөлек алынған кезде дербес құндылыққа ие болады екен. Бұл арада топырақтың мұндай құнарлы бөлігін өз мағынасынан гөрі материалдық ерекшеліктерге ие болады, өйткені, ол пайдалану кезінде минералдық тынайтқыштармен тынайтылап, өнімділігн артырады, яғни ол меншік құқығынын дербес обьектісі ратінде көрінеді.
"Жер туралы"заңның 18 - бабына сәйкес азаматтардың жеке меншігінде өзінің мақсатына сәйкес үйлер мен ғимараттарды қамтуға арналған желерді қоса алғанда, құрылыс салуға берілген немесе өндірістік және өндірістік емес, оның ішінде тұрғын - жайлар, үйлер, ғимараттар және олардың кешендері салынған жер учаскелері бола алады.
Жеке меншікке берілетін жер учаскелерінің көлемі Қазақстан Республикасының "Жер туралы" заңның 35 - бабымен реттеледі. Осы бапта азаматтардың меншігіне ақысыз берілетін жер учаскесінің көлемі анықталған: ауылдық жерде жеке қосалқы шаруашылық жүргізу үшін - суарылмайтын жер 0,25га суармалы жер - 0,15га тұрғын үй құрылысың салу немесе қамтамасыз ету үшін - 0,10га бау - бақша және саяжай үшін - 0,12га. Жер учаскелерінің ен көп берілетін көлемі жергілікті атқару органдары арқылы жергілікті жағдайды ескере отырып жүзеге асырылады.
Жеке меншікке берілетін жер учаскесінің көлемі,егер заңмен тыйым салынбайтын болса,онда қала салу мен жобалау - -техникалық құжаттарға сәйкес жер бөлу жөніндегі тәртіппен айқындалады.Бұл орайда азаматтарға берілетін жер учаскесі,оның ішінде шетел азаматтары да бар,Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1996жылы 8мамырда қабылданған"Жер меншікке берілетін немесе мемілекеттің пайдалануына берілетін жерге ақы төлеу мөлшерін бекіту туралы"қаулысына сәйкес жүзеге асырылады. Қорғаныс,ерекше күзетілетін табиғат аумақтарының орман және су учаскелері,елді мекендер жерлеріндегі жалпы пайдаланудағы жерлер,бау - - -бақша және сайажай құрылысынан басқасы,жеке меншікте бола алмайды (Заңның18 - бабы, 2 -тармағы).
3.Азаматтардың меншік обьектісінің маңызды түрінің бірі тұрғын-жай болып табылады."Тұрғын үй қатынастары туралы"Заңға сәйкес азамат,егер заң актілерінд өзгеше көзделмесе,Қазақстан Республикасы аумағының қай жерінде тұратындығына қарамастан,жеке меншігіне заңды түрде тұрғын үй сатып ала алады.Бұл орайда бір азаматтың меншігіндегі тұрғын үйлердің саны мен көлеміне шек қойылмайды.1)үйдің бір бөлігін салу; 2)сатып алу - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ө - - - сату, айырбастау, сыйға тарту, өмір бойы күтіп ұстау,шартымен алып қою мәмілелері мен заңдарға қайшы келмейтін басқа да азаматтық- құқықтық мәмілелер жасау; 3)тұрғын үйді мұраға немесе құқықтың әмбебап түрде ауысуы ретімен алу; 4)жалға алушының мемлекеттік тұрғын үй қорының үйінде әлі өзі тұратын тұрғын үйді немесе тұрғын жайды жекешелендіру (сатып алу немесе тегін алу) жолымен меншігіне алуы; 5)тұрғын үйді (тұрғын үй-құрылыс)кооперативті мүшесінің тұрғын үй-жай үшін пайдалануының бүкіл сомасын төлеуі; 6)шарттық міндеттеме,соның ішінде азаматтың үй салуға өз қаражатымен немесе еңбегіне қатысуы туралы шарт негізінде тұрғын үй-жайды меншікке беру; 7)заңды тұлғалардың мемлекттік емес меншік нысанына негізделген тұрғын үйді сату не тегін беру жолымен өз қызметкерлерінің немесе өзге азаматтың меншігіне беруі; 8)мемлекеттік немесе заңды тұлғаның мемлекеттік меншік нысанына негізделген тұрғын үйді эаңда белгіленген шарттармен өз қызметкерінің не өзге адамның меншігіне беруі; 9)жеке меншікте болған тұрғын үйдің бұзылуы немесе күштеп алынуы салдарынан тұрғын үйден айырылуының өтемі ретінде тұрғын үй беру; 10)Қазақстан Республикасының заң актілерінде тыйым салынбаған басқа да негіздер бойынша ("Тұрғын үй қатынастары туралы"Заңның 12-бабы).
Қазіргі кезде бағалы қағаздар азаматтық құқықтардың обьектілерінде кеңінен танымал. Олар азаматтардың меншік құқықтарының обьектілері болып есептеледі (Азаматтық Кодекстің ерекшеліктері арнайы заң актілерінде көрсетілген).
ІІ бөлім. Меншік құқығының мазмұны, меншік құқығы
туралы жалпы ережелер.
2.1 Меншік құқығының мазмұны мен жүзеге асырылуы.
Азаматтардың меншік құқығы дегеніміз,оны өзіне тиесілі мүлікті иелену,пайдалану және оған билік ету өкілеттігі болып табылады. Азамат өз қалауынша өз мүлкіне қатысты кез-келген қатынасты жасай алады (Азаматтық Кодекстің 188-бабы). Сонымен заң меншік иесінің өз өкілеттігін жүзеге асырудың жалпы бағытын айқындап береді. Жеке кәсіпкер, егер заңда өзгеше көзделмесе,кәсіпкерлік қызметтің кез-келген түрін жүзеге асыруға құқылы ("Жеке кәсіпкерлік туралы" Заңның 13-бабы). Жеке кәсіпкерлік азаматтың өзінің иелігіне жататын меншік және басқа құқықтар негізінде жүзеге асады, сол құқықтар арқылы әлгі мүліктерді иеленіп, пайдаланып, оған билік етеді.
Азаматтар заңға сәйкес өзінің қарамағындағы ғимараттарды, құрырылысты, мекен-жайды, сондай-ақ көп пәтерлі үйдегі пәтерін кәсіпкерлік қызмет мақсатында жалға беруге құқылы.
Кәсіпкерлік істің бір бөлігі, не ол тұтастай сатып алу-сату,кепілдік, жалға беру және басқа келісімдер обьектісі бола алады, мұның өзі оның құқықтарының бекітілуі, өзгеруі және тоқтатылуына байланысты келеді.
Өзіндік кәсіпкерлікті бір азамат меншік құқығы бойынша өзіне тиесілі мүлік негізінде, сондай-ақ мүлікті пайдалануға және оған билік етуге жол беретін өзге де құқыққа байланысты дербес жүргізе алады. Егер заңда өзгеше көзделмесе, жеке кәсіпкер сатуға арналған тауарларын кез-келген жерде, кез-келген әдіспен сата алады.
Азамат, кооператив мүшесі кооперативпен шығатын жағдайда өзінің жарнасын қайтаруды және басқа төлемдерді төлеуін талап етуге құқылы ("Өндірістік кооперативтер туралы"Жарлықтың 13-бабы). Кооператив мүшесіне жарнаны немесе басқа да мүлікті беру жылдың аяғында, бухгалтерлік есеп-қисап қорытындысымен жүзеге асада. Кететін кооператив мүшесінің келісімі бойынша оған төленетін төлем заттай берілуі де мүмкін.
Жердің меншік иесі азамат меншік құқығына тән үш құқықты: еркін иелену, пайдалану және билік ету құқықтарын еншілейді. "Жер туралы" Заңда бұл өкілеттіктер нақтыланған. Заңның 19-бабына ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3-4
І бөлім. Меншік құқығының жалпы түсініктері.
1.1 Меншік құқығының ұғымы мен түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5-6
1.2 Меншік құқығының субъектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6-8
1.3 Меншік құқығының объектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9 -11
ІІ бөлім. Меншік құқығының мазмұны, меншік құқығы туралы жалпы ережелер.
2.1 Меншік құқығының мазмұны мен жүзеге асырылуы ... ... ... ... ... 12-16
2.2 Меншік құқығы туралы жалпы ережелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17-18
2.3 Қазақстан Республикасында меншік құқығының даму кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18-19
2.4 Меншік құқығын субъективтік мағынада анықтау ... ... ... ... ... ... .19- 21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Қосымша
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі : Қазақстан Республикасындағы меншік құқығы жөніндегі нормативтік ережелердің азаматтық - құқықтық дәтүр аясында туындағаны сөзсіз. Әйтседе сырқы сипат тағы белгілі бір тарихи себептерге қатысты өзіндік ерекшелігі де болады. Меншік құқығы меншіктің өзі сияқты қоғамдық өмірде негізгі орнының бірін алады. Меншіктік қатынастарды нормативтік реттеу Қазақстан Республикасында мемлекеттің қалыптасуының бүкіл кезеніңде жүрді. Бұл курстық жұмысымда меншік құқығы саласындағы азаматтық заңдар мен дорториналық ережелері генезисінің басты ерекшелігіне топталу. Осылайша зетрреу біздіңше меншік туралы заңдардың даму деңгейін түсінуге ықпал етіп, басты теориялық және іс жүзіндегі проблемаларды анықтауға, оларды шешу жолдарын айқындауға мүмкіндігін береді. Қойылған мақсатқа жету үшін зерттеудің басты екі бағытын ерекшелеуге болады. Бірінші меншік құқығы туралы неғұрлым жалпы нормативтік және доктриналық ережелерді ағылшын - саксон және роман -герман құқықтық жүйесінде қарастыру. Жалпы құқықты елдерде меншік құқығы нақты мүлікпен және дербес мүлікпен байланысты негізгі заңдар механикалық дехотомия төңірегінде болатыны айтарлықтай мазмұнға ие. Қазақстан Республикасы Конституциясының 6-бабында 1999 жылғы Парламенттік меншік заң жобаларының негізінде меншікті иелену және оған қкілдік жүргізу тек қана атқарушы органдардың құзыретінде екендігі анық. Сондықтан жұмыста меншік құқығы генезисін тұтас ұарастырып сол кезедегі азаматтық заңдылықтың кадификациясы мен осы саладағы цефилистік доктринаның негізгі ерешеліктерінің сипаттамасы қарастырылады.
Курстың жұмыстың мақсат - міндеті: біздің Қазақстан Республикасы тәуелсіздік жолында көптеген жетістіктерге жетті, мемлекетіміздің саяси - экономикалық жағдайы, ахуалы, Қазақстан тарихы дами бастады, оның ішінде тауар - ақша қатынастары және қатысушылардың теңдігіне негізделген өзге де мүліктік қатынастар, сондықтан мүліктік қатынастарға байланысты мүліктік емес жеке қатынастар қарастырылады.
Сонымен аша келгенде, менің тақырыбым Азаматтардың меншік құқығы туралы жалпы мағұлмат беру.
Азаматтардың меншік құқығың пайда болу жағдайына байланысты иеленудің жеке ұжымық түрлері болады.Азаматтардың меншігі экономикалық категория ретінде жеке меншіктенудің барлық түрлерін қамтиды, яғни тақырыпты аша келгенде, меншік құқығы дегеніміз - субъективті тұғалық мағынада азамат құқығымен заң нормалары арқылы танылады және қорғалатын өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иеленуі, пайдалануы және билік етуі.
Дерек көздері:
Қазақстан Республикасының азаматтық құқығы. Төлеуғалиев, 1 том.
Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі. Жалпы және ерекше бөлім. 2004ж.
Қазақстан Республикасының конституциясы. 30.08.1995.
Азаматтық құқық. (1том). М.К.Сүлейменов, Ю.Г. Басин. Алматы 2003ж
Салыстырмалы құқықтану негіздері. С.А. Табанов. Алматы Жеті жарғы , 2003ж.
Әдебиеттерге шолу : Мен курстық жұмысты жазу барысында ғалымдардың әдебиеттерімен нормативтік-құқықтық актілерді пайдаландым.
Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс кіріспе, екі тараудан, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер, қосымшадан тұрады.
әдеб шолу.
I бөлім. Меншік құқығының жалпы түсініктері.
1.1 Меншік құқығының ұғымы мен түрлері.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 26-бабы мен Азаматтық кодекстін 191 бабына сәйкес азаматтардың меншік құқығы азаматтардың жеке меншігі түрінде көрінеді. Жеке меншік - тұлғаның, жекеленген аызаматтардың меншігі.
Азаматтардын меншік құқығының пайда болу жағдайына баланысты иеленудің - жеке және ұжымдық түрлері болады.Ал оның жеке түрі екі жолмен жүзеге асады: а) пайда түсіруді көздемей, дене және рухани қажеттілікті қанағаттандыру үшін болатын экономикалық қызметтің меншік түрі: ә) пайда түсіруге бағытталған жеке меншік.
Жеке кәсіпкерлік - азаматтардың тауарларға (жұмысқа,қызметке) сұранымды қанағаттандыру арқылы пайда немесе жеке табыс табуға бағытталған ынталы қызметі. Кәсіпкерлік қызметі кәсіпкерлердің атынан,оның тәуекел етумен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады.
Кәсіпкерлік қызметін ұйымдастыру түріне орай жеке кәсіпкерлік заңды тұлға құрылумен,сондай - ақ заңды тұлға белгілерінің болмауына байланысты заңды тұлғаны құрмай - ақ жүзеге асады.
Азаматтардың жеке меншігіндегі мүліктерді,егер заңда өзгеше көзделмесе,біріктіруге болады. Онда мүлік бір мезгілде бірнеше адамның иелігінде болып, әрқайсысыны үлесі айқындалады не айқындалмай - ақ бола береді, оны былайша айтқанда, үлестік меншік және бірлескен меншік деп те атайды.
Азаматтардың меншігі экономикалық категория ретінде жеке меншіктенудің барлық түрлерін қамтиды. Азаматтық құқық азаматтың мүлікке меншік қатыстылығын, оны иеленуін, пайдалануын және билік етуін реттейлі және бұл мүлікті қорғауды жүзеге асырады. Осындай меншік қатнастарын реттей нормаларының жүйеге келтіретін жиынтығы азаматтардың меншік құқығын құрайды, бұл мағынадағы меншік құқығы болып табылады. Меншік құқығы субьективті тұлғалық мағынада азамат құқығының заң нормалары арқылы танылатын және қорғалатын өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иеленуі, пайдалануы және билік етуі.
Иелену құқығы дегеніміз мүлікті іс жүзінде иеленуді жүзеге асыруды заң жүзінде қамтамасыз ету.
Пайдалану құқығы дегеніміз мүліктен оның пайдалы табиғи қасиеттерін алудың, сондай ақ пайда, кіріс, өсім, жеміс, төл алу және өзге нысандарында болуы мүмкін.
Билік ету дегеніміз мүліктің заң жүзіндегі тағдырын белгілеуді заңмен қамтамасыз етілуі.
1.2 Меншік құқығының субьектілері.
Меншік құқығының субьектісі жеке тұлға болып табылады. Бірақ ол жалданған жұмысшы, жеке кәсіпкер, заңды тұлғаның кәсіпкер құрылтайшысы қатысушы түрінде,яғни әрқилы рөлдерде көріне береді. Азамат озіңнің үлесін қосу арқылы мемлекеттік емес заңды тұлғаны қалыптастырады. Азаматтар ғана толық серіктестіктің қатысушылары және сенім серіктестігіндегі толық серіктер бола алады (Азаматық Кодекстің 58-бабы, 3 тармағы). Азамат меншік иесі ретінде көбіне көп жеке кәсіпкердің рөлінде болады.
Заң жеке кәсіпкерлікті жеке және бірлескен кәсіпкерлікке бөледі. Жеке кәсіпкерлік бір адамның меншік иелігіндегі мүліктің дербес базасына енгізіледі, сондай - ақ ол оған заң бойынша пайдалануға, белік етуге құқылы.
Бірлескен кәсіпкерлік бір топ адамның ортақ меншігіндегі мүліктерден құралады, демек әрқайсысы өзінің үлесін ортаға салады, сондай - ақ олар сол мүлікті бірлесіп пайдалану, билік ету құқықтарына ие болады.
Бірлескен кәсіпкерлік жалпы бірлескен меншік (жұбайлардың бірлескен жалпы меншігі), шаруа қожалықтарының ортақ меншігі, жекешелінген тұрғын үйге деген немесе оның ортақ меншігіндегі үлесті меншігі негізінде жүзеге асырылады.
Бірлескен кәсіпкерліктің нысандары мынадай болады:
1) ерлі - зайыптылардың бірлескен ортақ меншігін жүзеге асырылатын ерлі - зайыптылардың кәсіпкерлігі;
2) шаруашылық қожалығы немесе бірлесіп тұрғын үйді жекешелендіру негіздерінде жүзеге асырылатын отбасылық кәсіпкерлік;
3) жай серіктестік, бұл орайда кәсіпкерлік қызмет меншіктің ортақ үлесіне сәйкес жүзеге асырылады.
"Жеке кәсіпкерлік туралы" заңың 9 - 10 баптарына сәйкес, егер азамат өз мүлкін айналымға салатын болса, онда меншік иесі ретінде жеке кәсіпкердің меншігі екі жағдайда болуы мүмкін: а) кәсіпті тіркеуді талап етуді; ә) кәсіппен тіркеусіз шұғылдана беру. Заң азамат - кәсіпкердің тіркеуге байланысты қызметін нақты айқындайды. Жолдамалы қызметкерлердің еңбегін тұрақты пайдаланатын кәсіпкерлер, кәсіпкерлік қызметтен түсетін жылдық жиынтық табысы Қазақстан Республикасының заң актілерінде көрсетілген салық салынбайтың жылдық жиынтық табыс мөлшерінен асатын жеке кәсіпкерлер міндетті түрде мемлекеттік тіркеуден өтуге тиіс. Осы аталған жеке кәсіпкерлер тіркеуден өтпесе, оның қызметіне тыйм салынады.
Заңды тұлға құрмай - ақ кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырушы азаматтар мемлекеттік тіркеуден өзі барып өтуге тиіс және жеке кәсіпкер ретінде ол тұрғылықты жері бойынша аумақтық салық органында есепке тұруы қажет. Азаматтық кодекстің 19 - бабы бойынша олардың мемлекеттік тіркеуді өз бетімен жасауына рұқсат етілмейді ("Жеке кәсіпкерлік туралы" заңың 9 - бабы). Мемлекеттік тіркеу туралы куәлік беру кәсіпкерлік қызметті заңды тұлға құрмай - ақ жүзеге асыратын азаматты жекелеу тәсілі болып табылады. Егер жеке кәсіпкер лицензиялауға тиісті қызметті жүзеге асырса, оның осындай қызметті жүзеге асыруға құқық беретін лицензиясының болуы міндетті. Лицензия "Лицензиялау туралы" заңда белгіленген тәртіппен беріледі.
Жеке кәсіпкер жалдамалы еңбекті пайдаланып, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға құқылы, ол бұл ретте өзінің жұмысшылармен еңбек шартын немесе жалға беру шартың жасамайды. Бұл орайда қолданылып жүрген заңдарға сәйкес азаматқа оның еңбегі арқылы түскен табыстың бір бөлігі тиесілі болады. Азамат меншік иесінің келісімімен өзі жалданып істейтін серіктестікке салыс сала алады, сөйтіп, бұл серіктестіктің тапқан табысын салған салымының көлеміне орай алады. Еңбек шарты бойынша жалданған жұмыскерге еңбек заңының нормылары қолданылады.
"Жеке кәсіпкерлік туралы" заңың 9 - бабы 3 - тармағына сәйкес азамат өзінің кәсіби мемлекеттік тіркеусіз жүзеге асыра алады, яғни кәсіпкерлік қызметпен айналысу үшін субьект құқығын алу талап етілмейді. Заңда көрсетілгендей, мемлекеттік тіркеу туралы куәліктін болмауы кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үшін кедергі болып табылмайды. Сөйтіп, кез келген жеке тұлға заңымен тыйым салынбайтын жағдайда кәсіпкерлікпен шұғылдануға құқылы. Өз қызметің мемлекеттік тіркеусіз жүзеге асырушы жеке кәсіпкердің өз мәмілелер жасасқан жағдайда өзінің кәсіпкер еместігіне сілтеме жасауға құқығы жоқ ("Жеке кәсіпкерлік туралы" Заңың 9 - бабы 4 - тармағы).
Заң жеке кәсіпкердің өз атынан кәсіпкерлік қызметпен айналысатындағын, құқықтар мен міндеттерді алып, оларды жүзеге асыратындығын бекітеді. Сөйтіп, азамат өзінің кәсіпкерлік қызметіне байланысты мәмілелер жасаған кезде, егер мәміле жасау жағдайының өзінең анық туындамаса, өзінің жеке кәсіпкер ретінде әрекет жасайтыңдығын көрсетуі тиіс. Мұндай көрсетудін болмауы жеке кәсіпкерді тәукел етуден және жеке кәсәпкердің өз міндеттемелері бойынша жауаптылығынан босатпайды ("Жеке кәсіпкерлік туралы" Заңың 25 - бабы).
1.3 Меншік құқығының обьектілері.
1. Қазақстан Республикасының Конституциясында"Қазақстан Республикасының азаматары заңды түрде алған қандайда болсын мүлкін жеке меншігінде ұстай алады",- деп көрсетілген.
Азаматтық кодекстін191- бабы 2 - тармағына сәйкес азаматтарға немесе заңды тұлғаларға тиесілі бола алмайтын жекелеген мүлік түрлерінен басқа кез - келген мүлік жеке меншікте болуы мүмкін. Жеке меншікте болатын мүліктін саны мен құны шектелмейді.
Азаматтық құқықтардың обьектілірі Азаматтық кодекстін 3 - тарауында реттелген. Азаматтардың меншік құқығын шектеу тек заңмен жүзеге асырылады, оған мыналар қатысты: а) азаматтардың меншік құқығын алуға немесе пайдалануға жарайтын мүліктердін аясын шектеу; ә) осы мүліктің саны мен құнының белгілері бойынша шектеу; б) мұндай шектеу әдетте жер учаскесінің аумағын белгілегенде қолданылады; в) арнайы заң құжаттарында көрсетілген шектелер. Мәселен, берілеуге рұқсат етілмейтін теңіз порттары мен айлақтар және тағы басқа айтуға болады. Бір ескеретін жағдай, кез - келген мүлік азаматтардың меншік құқығының обьектісі бола алады, біз олардың мейлінше маңызды деп аталатындарына ғана тоқталамыс.
2."Жер туралы" заңның 2 - бабына сәйкес жер құқық обьектісі болып табылады, яғни жерге жеке меншік азаматтардың меншігі түрінде болады ("Жер туралы" заңның 15 - бабы 2 - тармағы). Сонымен, жер азаматтық айналымға енеді екен, сондықтанда жер қатынасы мүліктік қатынасқа жатады. Мысалы, 33 - бабына сәйкес жер учаскесінің меншік иелері жердің бүлінуіне байланысты жұмыстар жүргізу кезінде топырақтың құнарлы қабатын алуға, пайдалануға және сақтауға бағытталған шаралар жүргізуге міндетті. Демек, топырақтын құнарлы қабаты бөлек алынған кезде дербес құндылыққа ие болады екен. Бұл арада топырақтың мұндай құнарлы бөлігін өз мағынасынан гөрі материалдық ерекшеліктерге ие болады, өйткені, ол пайдалану кезінде минералдық тынайтқыштармен тынайтылап, өнімділігн артырады, яғни ол меншік құқығынын дербес обьектісі ратінде көрінеді.
"Жер туралы"заңның 18 - бабына сәйкес азаматтардың жеке меншігінде өзінің мақсатына сәйкес үйлер мен ғимараттарды қамтуға арналған желерді қоса алғанда, құрылыс салуға берілген немесе өндірістік және өндірістік емес, оның ішінде тұрғын - жайлар, үйлер, ғимараттар және олардың кешендері салынған жер учаскелері бола алады.
Жеке меншікке берілетін жер учаскелерінің көлемі Қазақстан Республикасының "Жер туралы" заңның 35 - бабымен реттеледі. Осы бапта азаматтардың меншігіне ақысыз берілетін жер учаскесінің көлемі анықталған: ауылдық жерде жеке қосалқы шаруашылық жүргізу үшін - суарылмайтын жер 0,25га суармалы жер - 0,15га тұрғын үй құрылысың салу немесе қамтамасыз ету үшін - 0,10га бау - бақша және саяжай үшін - 0,12га. Жер учаскелерінің ен көп берілетін көлемі жергілікті атқару органдары арқылы жергілікті жағдайды ескере отырып жүзеге асырылады.
Жеке меншікке берілетін жер учаскесінің көлемі,егер заңмен тыйым салынбайтын болса,онда қала салу мен жобалау - -техникалық құжаттарға сәйкес жер бөлу жөніндегі тәртіппен айқындалады.Бұл орайда азаматтарға берілетін жер учаскесі,оның ішінде шетел азаматтары да бар,Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1996жылы 8мамырда қабылданған"Жер меншікке берілетін немесе мемілекеттің пайдалануына берілетін жерге ақы төлеу мөлшерін бекіту туралы"қаулысына сәйкес жүзеге асырылады. Қорғаныс,ерекше күзетілетін табиғат аумақтарының орман және су учаскелері,елді мекендер жерлеріндегі жалпы пайдаланудағы жерлер,бау - - -бақша және сайажай құрылысынан басқасы,жеке меншікте бола алмайды (Заңның18 - бабы, 2 -тармағы).
3.Азаматтардың меншік обьектісінің маңызды түрінің бірі тұрғын-жай болып табылады."Тұрғын үй қатынастары туралы"Заңға сәйкес азамат,егер заң актілерінд өзгеше көзделмесе,Қазақстан Республикасы аумағының қай жерінде тұратындығына қарамастан,жеке меншігіне заңды түрде тұрғын үй сатып ала алады.Бұл орайда бір азаматтың меншігіндегі тұрғын үйлердің саны мен көлеміне шек қойылмайды.1)үйдің бір бөлігін салу; 2)сатып алу - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ө - - - сату, айырбастау, сыйға тарту, өмір бойы күтіп ұстау,шартымен алып қою мәмілелері мен заңдарға қайшы келмейтін басқа да азаматтық- құқықтық мәмілелер жасау; 3)тұрғын үйді мұраға немесе құқықтың әмбебап түрде ауысуы ретімен алу; 4)жалға алушының мемлекеттік тұрғын үй қорының үйінде әлі өзі тұратын тұрғын үйді немесе тұрғын жайды жекешелендіру (сатып алу немесе тегін алу) жолымен меншігіне алуы; 5)тұрғын үйді (тұрғын үй-құрылыс)кооперативті мүшесінің тұрғын үй-жай үшін пайдалануының бүкіл сомасын төлеуі; 6)шарттық міндеттеме,соның ішінде азаматтың үй салуға өз қаражатымен немесе еңбегіне қатысуы туралы шарт негізінде тұрғын үй-жайды меншікке беру; 7)заңды тұлғалардың мемлекттік емес меншік нысанына негізделген тұрғын үйді сату не тегін беру жолымен өз қызметкерлерінің немесе өзге азаматтың меншігіне беруі; 8)мемлекеттік немесе заңды тұлғаның мемлекеттік меншік нысанына негізделген тұрғын үйді эаңда белгіленген шарттармен өз қызметкерінің не өзге адамның меншігіне беруі; 9)жеке меншікте болған тұрғын үйдің бұзылуы немесе күштеп алынуы салдарынан тұрғын үйден айырылуының өтемі ретінде тұрғын үй беру; 10)Қазақстан Республикасының заң актілерінде тыйым салынбаған басқа да негіздер бойынша ("Тұрғын үй қатынастары туралы"Заңның 12-бабы).
Қазіргі кезде бағалы қағаздар азаматтық құқықтардың обьектілерінде кеңінен танымал. Олар азаматтардың меншік құқықтарының обьектілері болып есептеледі (Азаматтық Кодекстің ерекшеліктері арнайы заң актілерінде көрсетілген).
ІІ бөлім. Меншік құқығының мазмұны, меншік құқығы
туралы жалпы ережелер.
2.1 Меншік құқығының мазмұны мен жүзеге асырылуы.
Азаматтардың меншік құқығы дегеніміз,оны өзіне тиесілі мүлікті иелену,пайдалану және оған билік ету өкілеттігі болып табылады. Азамат өз қалауынша өз мүлкіне қатысты кез-келген қатынасты жасай алады (Азаматтық Кодекстің 188-бабы). Сонымен заң меншік иесінің өз өкілеттігін жүзеге асырудың жалпы бағытын айқындап береді. Жеке кәсіпкер, егер заңда өзгеше көзделмесе,кәсіпкерлік қызметтің кез-келген түрін жүзеге асыруға құқылы ("Жеке кәсіпкерлік туралы" Заңның 13-бабы). Жеке кәсіпкерлік азаматтың өзінің иелігіне жататын меншік және басқа құқықтар негізінде жүзеге асады, сол құқықтар арқылы әлгі мүліктерді иеленіп, пайдаланып, оған билік етеді.
Азаматтар заңға сәйкес өзінің қарамағындағы ғимараттарды, құрырылысты, мекен-жайды, сондай-ақ көп пәтерлі үйдегі пәтерін кәсіпкерлік қызмет мақсатында жалға беруге құқылы.
Кәсіпкерлік істің бір бөлігі, не ол тұтастай сатып алу-сату,кепілдік, жалға беру және басқа келісімдер обьектісі бола алады, мұның өзі оның құқықтарының бекітілуі, өзгеруі және тоқтатылуына байланысты келеді.
Өзіндік кәсіпкерлікті бір азамат меншік құқығы бойынша өзіне тиесілі мүлік негізінде, сондай-ақ мүлікті пайдалануға және оған билік етуге жол беретін өзге де құқыққа байланысты дербес жүргізе алады. Егер заңда өзгеше көзделмесе, жеке кәсіпкер сатуға арналған тауарларын кез-келген жерде, кез-келген әдіспен сата алады.
Азамат, кооператив мүшесі кооперативпен шығатын жағдайда өзінің жарнасын қайтаруды және басқа төлемдерді төлеуін талап етуге құқылы ("Өндірістік кооперативтер туралы"Жарлықтың 13-бабы). Кооператив мүшесіне жарнаны немесе басқа да мүлікті беру жылдың аяғында, бухгалтерлік есеп-қисап қорытындысымен жүзеге асада. Кететін кооператив мүшесінің келісімі бойынша оған төленетін төлем заттай берілуі де мүмкін.
Жердің меншік иесі азамат меншік құқығына тән үш құқықты: еркін иелену, пайдалану және билік ету құқықтарын еншілейді. "Жер туралы" Заңда бұл өкілеттіктер нақтыланған. Заңның 19-бабына ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz