Картоп биологиясы және өсіру технологиясы

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
1. Алматы облысының климат жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
2. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3.10
2.1 Картоп биологиясы және өсіру технологиясы ... ... ... ... 3
2.2 Картоп зиянкестері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4.10
3. Қорғау шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
4. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
5. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18

Өсімдіктер биосферадағы заттар мен энергия алмасуында басты рөл атқарады. Басқа тірі организмдердің тіршілік әрекеттері өсімдіктерде түзілетін органикалық заттарға тікелей байланысты. Биосферадағы заттардың биологиялық айналымы өсімдіктер арқылы ғана жүріп отырады. Жер атмосферасындағы оттектің қазіргі мөлшері де жасыл өсімдіктер тіршілігінің жемісі. Сондықтан да жасыл өсімдіктерді бейнелі түрде Жер ғаламшарының "өкпесі" деп атайды. Сонымен бірге өсімдіктердің адам өмірінде де алатын орны ерекше. Әсіресе адам денсаулығы үшін қажетті таза ауаның болуы да жасыл өсімдіктерде жүретін фотосинтез процесіне тәуелді. Адам күнделікті өзіне қажетті тамағын, киімін және тұрмысына қажетті бұйымдар мен заттарды да өсімдіктерден алады. Ауыл шаруашылық энтомологиясы - өсімдіктердің зиянкестерін зерттейтін ауыл шаруашылық ғылымы. Жалпы биология, микробиология, микрология, вирусология, генетика, селекция, өсімдік анатомиясы және физиологиясы, т.б. ғылымдармен тығыз байланысты. Зиянкестер биологиясы, ерекшелігі, залалдауы және зиянкестерге қатысты көптеген қызықты мәліметтер алып оны ары қарай біле түсуге және де зиянкестер жайлы білімдерімізді арттыруға мүмкіндік береді. Зиянкестердің өсімдіктерді қалай жеп немесе өсімдіктермен қалай қоректенетінін осы пән арқылы толықтай оқып білуге мүмкіндік жасалған. Ауыл шруашылығы өсімдіктерін сонымен қоса тағы басқа мәдени, жабайы өсетін өсімдіктерді зиянкестерден қорғау бұл пәннің атқаратын рөлі ерекше. Өсімдіктерді зиянкестерден қорғау арқылы олардың жануарлар немесе жел арқылы таралытын ауруларнан алдын алу және қорғауға септігін тигізеді. Ауыл шаруашылығы дақылдарын зиянды жәндіктерден ойдағыдай қорғаудың негізгі шарты-оларды бір-бірінен ажырата білу. Онан кейін олардың тіршілік әрекеттерін, яғни биологиялық және экологиялық ерекшеліктерін жете білу керек. Соған ғана зиянкестерге қарсы күрес шараларын дер кезінде тиімді ұйымдастыруға мүмкіндік туады. Ұсынылып отырған осы оқулықта жоғарыда көрсетілген міндеттерді шешуге қажетт, ғылыми тұрғыдан барынша негізделген және жергілікті жағдайдың ерекшеліктеріне толық сәйкес мағлұматтар беріледі. Біздің елде өсімдік қорғау қызметі шын мәнінде 60-жылдардан бастап қана кең көлемде жүзеге асырыла бастады.Ғалымдардың зерттеу жұыстарының нәтіжесінде ауыл шаруашылық дақылдарының негізгі зиянкестерінің көпшілігімен күресу жүйесі жете зерттеліп өндіріске енгізілуде. Алуан түрлі табиғат ерекшеліктеріне сай мұндағы өсімдік түрлері өте көп болып келеді.

1. Қ.К.Әрінов, Қ.М.Мұсынов, А.Қ.Апушев, Н.А.Серекпаев, Н.А.Шестаков С.С.Арыстанғұлов – « Өсімдк шаруашылығы » ҚР ЖОО қауымдастығы
2. Н.Ашықбаев, У.Есіркепов – «Өсімдік қорғау» «Фолиант» баспасы 2010
3. Х.Торыбаев, Н.Ашықбаев – « Өсімдік карантині» Алматы 2007ж
4. А.Ж. Агибаев, А.К.Тулеева, З.Ш. Сүлейменова – « Ауыл шаруашылық дақылдарын зиянкестермен аурулардан қорғау» Алматы 2010ж
5. Ә.Т.Тілменбаев. Г.Ә.Жармұхамедова – « Энтомология» Алматы Қайнар, 1994 ж.

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
бет
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 2
1. Алматы облысының климат жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
2. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-10
2.1 Картоп биологиясы және өсіру технологиясы ... ... ... ... 3
2.2 Картоп зиянкестері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4-10
3. Қорғау шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
4. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
5. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18

Кіріспе.
Өсімдіктер биосферадағы заттар мен энергия алмасуында басты рөл атқарады. Басқа тірі организмдердің тіршілік әрекеттері өсімдіктерде түзілетін органикалық заттарға тікелей байланысты. Биосферадағы заттардың биологиялық айналымы өсімдіктер арқылы ғана жүріп отырады. Жер атмосферасындағы оттектің қазіргі мөлшері де жасыл өсімдіктер тіршілігінің жемісі. Сондықтан да жасыл өсімдіктерді бейнелі түрде Жер ғаламшарының "өкпесі" деп атайды. Сонымен бірге өсімдіктердің адам өмірінде де алатын орны ерекше. Әсіресе адам денсаулығы үшін қажетті таза ауаның болуы да жасыл өсімдіктерде жүретін фотосинтез процесіне тәуелді. Адам күнделікті өзіне қажетті тамағын, киімін және тұрмысына қажетті бұйымдар мен заттарды да өсімдіктерден алады. Ауыл шаруашылық энтомологиясы - өсімдіктердің зиянкестерін зерттейтін ауыл шаруашылық ғылымы. Жалпы биология, микробиология, микрология, вирусология, генетика, селекция, өсімдік анатомиясы және физиологиясы, т.б. ғылымдармен тығыз байланысты. Зиянкестер биологиясы, ерекшелігі, залалдауы және зиянкестерге қатысты көптеген қызықты мәліметтер алып оны ары қарай біле түсуге және де зиянкестер жайлы білімдерімізді арттыруға мүмкіндік береді. Зиянкестердің өсімдіктерді қалай жеп немесе өсімдіктермен қалай қоректенетінін осы пән арқылы толықтай оқып білуге мүмкіндік жасалған. Ауыл шруашылығы өсімдіктерін сонымен қоса тағы басқа мәдени, жабайы өсетін өсімдіктерді зиянкестерден қорғау бұл пәннің атқаратын рөлі ерекше. Өсімдіктерді зиянкестерден қорғау арқылы олардың жануарлар немесе жел арқылы таралытын ауруларнан алдын алу және қорғауға септігін тигізеді. Ауыл шаруашылығы дақылдарын зиянды жәндіктерден ойдағыдай қорғаудың негізгі шарты-оларды бір-бірінен ажырата білу. Онан кейін олардың тіршілік әрекеттерін, яғни биологиялық және экологиялық ерекшеліктерін жете білу керек. Соған ғана зиянкестерге қарсы күрес шараларын дер кезінде тиімді ұйымдастыруға мүмкіндік туады. Ұсынылып отырған осы оқулықта жоғарыда көрсетілген міндеттерді шешуге қажетт, ғылыми тұрғыдан барынша негізделген және жергілікті жағдайдың ерекшеліктеріне толық сәйкес мағлұматтар беріледі. Біздің елде өсімдік қорғау қызметі шын мәнінде 60-жылдардан бастап қана кең көлемде жүзеге асырыла бастады.Ғалымдардың зерттеу жұыстарының нәтіжесінде ауыл шаруашылық дақылдарының негізгі зиянкестерінің көпшілігімен күресу жүйесі жете зерттеліп өндіріске енгізілуде. Алуан түрлі табиғат ерекшеліктеріне сай мұндағы өсімдік түрлері өте көп болып келеді.
Алматы облысының табиғи - климаттық жағдайы
Алматы облысы Қазақстанның оңтүстік - шығысында орналасқан. Облысының батыс бөлігін ұлан байтақ Балқаш бойы шөлді жазығы алып жатыр, ал оңтүстігі Іле алатауы мен Күнгей Алатаудың таулы жоталарымен көмкерілген , мұның өзі облыс климаты мен топырағына алуан түрлі сипат береді. Мұнда барлық ландшафтарды, табиғи аймақтары мен климаттарды - құрғақ ыстық шөлден альпілік және субальпілік шалғындарға, сондай- ақ мәнгі қар басып жатқан биік таулы климатқа дейін кездестіруге болады. Климаты қоңыржай температурасымен және ылғалының молдығымен ерекшелінеді. Ең жылы айдың - июльдың температурасы көбінесе 10-15 градус жылылықтан аспайды. Қаңтардың температурасы 7-13 градус аяз төңірегінде ауытқып тұрады. Ең жоғарғы температура 30 градус жылылықтан аспайды, ең төменгі температура 33-37 градус аязға жетеді. Ауа температурасы 0 градустан жоғары тұрақты ауысуы қөктемде сәірде , мамырдың басында және одан кейін, күзде қазан айында болады. Климат жағдайы біршама жұмсақтығымен, жылу мен ылғалдың жақсы үйлесушілігімен ерекшелінеді, мұның өзі тәлімі егіншілікті өркендетуге қолайлы жағдай жасайды. Июльдегі температура әдетте 22-23 градус жылылықтан , қаңтардағы температура 5-6 градус аяздан аспайды. Тұрақты қар жамылғысы желтоқсанның басында түсіп , 3 ай және одан да көп уақыт жатады. Қардың қалындығы батыс бөлігінде 60-70сантиметрге жетсе, шығыс бөлігінде 35-40 сантиметр. Егіске жарамды жерлердің көлеміне суармалы жерлердің үлес салмағы басым.Топырақ жамылғысы: күнгірт қызыл қоңыр, таулы қара топырақ және таулы шалғынды топырақ. Өсімдіі жапырақты (көктерек, қайың, шетен, долана, алма) және Тяньшань шыршасы басым қылқан жапырақты ағаштар болып келеді.Таулы шалғынды топырақтарды бұршақ тұқымдас өсімдіктер; бозжусан, жабайы шетен, сары беде, аралас келетін дәнді шөптер өседі. Агроклиматы жағынан Іле сырты Алатауы солтүстік беткейінің теңіз деңгейінен 900метрден 1400 метрге дейінгі биіктігінде жылу мен ылғал мейлінше жақсы үйлесім тапқан, мұның өзі бұл аймақта өнеркәсіптік бау шаруашылығын өркендетуге мүмкіндік береді. Жеміс бауларының гүлдену кезеңінде суық шалудан зақымдану ықтималдығы: төменгі аймақта 10 жылдың 3-4 жылында, ал жоғары аймақта, 10жылдың 8 жылында мүмкін ызғар ашылғанға дейін басылады.Қаланың топырағы мен өсімдік жамылғысы жазық бөлігінде ендік белдем бойынша, ал таулы аудандарда биіктік белдем бойынша тараған.

Картоп дақылының өсіру технологиясы.
Алқа тұқымдасына жататын көп жылдық дақыл. 150-ге жуық түрі белгілі. Отаны - Оңтүстік және Орталық Американың таулы аудандары. Қазақстанға Еуропадан әкелінген, республиканың барлық аймақтарында өсіріледі. Жарық сүйгіш, ылғал сүйгіш (әсіресе, гүлдеу және түйнектүзілу кезінде), суыққа төзімді дақыл. Биіктігі 40 - 80 см, кейде 150 см-ге дейін жетеді. Бір түпте 3 - 6 сабақ болады. Гүлі ақ, қызғылт не көкшіл күлгін түсті. Жемісі екі ұялы, көп тұқымды. Жер астындағы өркен сабағының ұшы түйнекке айналады. Топырақ температурасы 5 - 8°С-та түйнек бүршік жара бастайды, түйнектің түзілуіне ең қолайлы температура 10 - 13°С, 20°С-та түйнек түзілу процесі тоқтайды. Ал - 1 - 2°С суықта жас өскіндері үсіп кетеді. Вегетациялық кезеңі 70 - 120 тәулік. Тұқымынан және түйнектен көбейеді. Картоп түйнегінде 23,7% құрғақ зат болады, оның ішінде: 17,5% крахмал, 0,5% қант, 1 - 2% ақуыз, 1%-ке жуық минералды тұздар, С, В1, В2, В6, РР, К витаминдері бар. Қазақстанда картоптың 20-дан астам сорттары аудандастырылған (оның ішінде 10-ы жергілікті селекциядан шыққан), 1 га-дан орта есеппен 100 - 200 ц өнім түседі. Картопты тағам, мал азығы және өнеркәсіпте техникалық шикізат ретінде пайдаланылады. Негізгі зиянкестері: колорадо қоңызы, картоп сабақ нематодасы, картоптың циста түзуші нематодасы картоп түн Картопты вегетативтік тәсілмен, картоптың түйіндері арқылы көбейтеді. Картопты бірнеше бөліктерге бөліп, 5-10 см тереңдікке егеді. Егілген түйіндер өну үшін, 15-20 °C температурада ұстау қажет. Ал сабағының өсуіне, жапырақтардың өсіп шығуы мен гүлдеуі үшін 16-22 °C температура жеткілікті. Картоп гүлдеу кезінде және түйін салу кезінде суды көп мөлшерде қажет етеді. Дегенмен, судың шамадан артық болуы да картопқа зиян. Картоптан көп өнім алу үшін, сабағын топыраққа көміп 2-3 рет түптеу қажет. Картоптың жер бетіне өсіп шығуы үшін және гүлдеу, түйін салу уақытында өте көп тыңайтқыш пайдаланылады. Мысалы, 1 гектар жерден өсіп шыққан 200-250 ц картопқа 100-175 кг азот, 40-50 кг фосфор және 140-230 кг калий жұмсалады. Сонымен қатар қопсыту жұмыстарын жиі жүргізу керек. Біздің елде өсімдік қорғау қызметі шын мәнінде 60-жылдардан бастап қана кең көлемде жүзеге асырыла бастады. Ғалымдардың зерттеу жұыстарының нәтіжесінде ауыл шаруашылық дақылдарының негізгі зиянкестерінің көпшілігімен күресу жүйесі жете зерттеліп өндіріске енгізілуде. Алуан түрлі табиғат ерекшеліктеріне сай мұндағы өсімдік түрлері өте көп болып келеді.

Картоп зиянкестері
2.2.1 Қоңыздар
Колорадо қоңызы (Leptinotarsa decemlineata) Жапырақ жегі тұқымдасына жататын жәндік. Картоп және тағы басқа алқа тұқымдас ересегі өсімдіктердің зиянкесі. Ұзындығы 9 - 11 мм, ал ені 6-7мм, қанатының үсті қызғылт сары, он қара жолақты сызықтары бар. Әр жағында 5-тен. Басы дөңгелек, жалтырақ сопақ, сары-қызыл түсті. Жұмыртқаларының ұзындығы - 2,4 мм, ұзынша-сопақтау. Қанаттарының дамымағанына қарамастан оның көмегімен коларада қоңыздары ұзақ ұша алады. Дернәсілдерінің түсі қоңыр-қызыл. Колорада қоңыздың дернәсілдерінің денесінің өңі алдымен қара қоңыр-қоңыр, бара-бара ашық сары немесе қызғылт болады (2-сурет). Колорадо қоңызын 1859 ж. Колорадо штатының (Солтстік Америка) картоп алқаптарында кездесе бастаған және осыған байланысты аталған. Солтүстік және Орталық Америкада, Түркияда, Батыс Африкада және Еуропаның (Ұлыбритания мен Скандинавия елдерінен басқа) көптеген елдеріне тараған. Бұрынғы КСРО республикаларында 1949 жылдан белгілі бола бастаған. Сол кезден бастап Орал тауы арқылы шығысқа қарай, оның ішінде Қазақстанның батыс, солтүстік, оңтүстік-шығысына, оңтүстігіннде таралған. Ересектері топырақта қыстайды, олар 20-50 см. Сәуір айының соңы мен мамыр айының басында қыстап шығып, азықтануды бастайды. Бұл ретте, ұрғашылар күздігүні жұптасуға үлгерсе, көктемде олар бөліп жиңа жұмыртқалар шығарады. Қыстап шыққан ұрғашылар көктемнен күзге дейін сопақ кызғылт-сары жұмыртқаларды жапырақтың төменгі бетіне деген бөліп жинайды. Бір күнде ұрғашылары 5-80 жұмыртқаға дейін бөліп жинайды. Олар бір жазда 1000 жұмыртқаға дейін бөліп жинай алады. Колорад қоңызының тұқымының саны үшін жаздағ ауа-райына, қолайлы жағдайдың болуына байланысты. Олар төрт кезеңде қыстайды. 1-кезеңінде дернәсілдері жапырақ ұлпасын астынан теседі, 2-кезеңде барлық ұлпаны жояды да жуан ортадағы талшықтарды қояды. Дернәсілдің 1- және 2- кезеңінде "балапандармен" шыбықтың бастарында қалады. 3- және 4- кезеңдерінде көршілес өсімдіктерге ауыса. Личинкалар өте қарышты азықтанады және 2-3 аптада қуыршақтану үшін жерге көмеді. Бұл кезде дернәсілдер 10см тереңдікте орналасады. Қуыршақ жердің астында қыстап, келесі көктемде шығады. Жаңа ғана вылупившиеся қоңыздар ашық-қызыл сары түспен ажыратылады және жұмсақ жабындар болады. Бірнеше сағат өтісімен олар тұнжырайды, қызғылт түспен қоңыр болмаса тез арада әдеттегі өңді иемденеді[3].
Жалпақ шыртылдақ - Selatosomus latus F.
Қазақстанда Ақтөбе, Орал, Ақмола, Павлодар, Қарағанды, Алматы және Шығыс Қазақстан облыстарында таралған. Денесі жалпақтау келген, ұзындығы 9 - 13 мм, мұртшалары қысқа, көк-жасыл реңді қара қоңыз. Дернәсілдерінің денесі жалпақ, ұзындығы 22 мм-ге дейін, қоңырқай-сары түсті. Солтүстік аудандарда мамырдың басынан маусымның ортасына дейін, Шығыс Қазақстан облысында сәуірдің екінші жартысынан бастап кездеседі. Олардың дернәсілдерінің дамуы 2 - 4 жылға созылады. Қуыршақтануы сәуірдің аяғы мен мамырдың басында өтеді. Жаңа ұрпақтың қоңыздары қуыршақтан күзде шығады, бірақ олар жер бетіне көтерілмей топырақ арасында қыстайды. Шыртылдақтар негізінен өсімдігі сирек жеңіл саз топырақты немесе құм топырақты жерлерді мекендейді[2]
Құм шабаны - Opatrum sabulosum L.

Оңтүстік құмды шөлдерінен басқа аймақтардың барлығында таралған. Қоңыздың ұзындығы 7 - 10 мм, денесінің үстіндегі жағы топырақ түсті қоңырқай, жақтау маңдайшасының алдыңғы жиегінде терең тілік бар (4-сурет)Алдыңғы арқа бөлігі мен үстіңгі қанаттарын ұсақ қиыршықтар басқан, сонымен қоса үстіңгі қанаттарында мөлдір түсті ірі төмпешіктер орналасқан. Дернәсілдерінің ұзындығы 17 мм-ге жетеді. Олар жалған сымқұрт деп аталады. Ересек қоңыздар өсімдік қалдықтарының астында және топырақтың үстіңгі қабатында қыстайды. Жұмыртқаларын сәуірдің аяғы мен мамырдың басында 2 - 5 см тереңдікте топыраққа салады. Жалған сымқұрттарының дамуы 23 - 45 күнге созылады. Олар шіріп бара жатқан өсімдік қалдықтарымен қоректенеді. Жас қоңыздар шілденің аяқ кезінде немесе тамызда шығады. Қоңыздар 2 - 3 жыл өмір сүреді [4]

2.2 Қызылбас шпанка
Қазақстанда Павлодар, Семей, Ақмола облыстарында кездесіп, едәуір зиян келтіреді. Қоңыздың дене пішіні сопақтау, ұзындығы 17-20 мм болады. Үстңгі қанаттары қара қоңыр, басы қызыл түсті. Биологиясы жеткілікті зерттелмеген. Қоңыздар маусым шілде айларында картоптың жапырақтары мен сабағын кеміріп, бір жола жойып жібереді. Қызылбас шпанканың дернәсілі шегірткелердің жұмыртқаларымен қоректеніп, өсімдіктерге аса зиян емес. [2]

2.3 Шекшек
Шекшектер - Tettіgonіdae

Тікқанаттылар отрядының дербес тұқымдасы. Қазақстанда шекшектердің ең көп таралған түрлеріне жасыл шекшек (Tettіgonіe vіrіdіssіma L.) пен кәдімгі сұр шекшек (Dectіcus verrucіvorus L.) жатады. Олар көбінесе республиканың оңтүстік - шығыс жақтарында тау етектерінде орналасқан ауданда көп кездеседі. Шекшектердің мұртшалары ұзын (денесінің жарты бөлігінен асады), табаны 4 бунақты және ұрғашы шектектің қылыш немесе орақ тәрізді ұзын жұмыртқа салғыш қынабы болады. Шекшектер жылына бір ұрпақ береді. Жұмыртқа фазасында топырақ арасында қыстайды. Дернәсілдері көктемде шығады. Олардың дамуы 50 - 70 күнге созылып, осы мерзім ішінде 5 - 7 рет түлейді. Ересек шекшектер біраз күн қоректенеді де жұмыртқалауға кіріседі. Ол үшін ұрғашы бунақдене жұмыртқа салғышымен жерді шұқып теседі де сол тесікке бір-бірлеп немесе бірнкшеден жұмыртқаларын орналастырады. Әрбір ұрғашы шекшек араларын жақын етіп, күніне 20 шақты жұмыртқа салады. Одан соң қайта шағылысып, ұрықтанады да тағы да жұмыртқалауға кіріседі. [2]

2.4 Көбелек

Шалғын көбелегі (Loxostege sticticali ).
Біздің елде оқтын- оқтын зиян келтіреді. Көбелектің қанаттарының өрісі 18-25 мм. Алдыңғы қанаттарының түсі қара, қоңыр дақтары бар сұрғылт-қоңыр немесе ақшыл болады. Артқы қанаттары сарғылт-сұр, сыртқы жиектерін бойлай орналасқан екі қара жолақтары болады.Тыныштық қалыпта көбелек өанатын үшбұрыштандыра шатыр тәрізді жайып отырады. Ұрғашылары еркектеріне қарағанда ірілеу болады. Көбелек жұлдызқұрт күйінде топырақтың үстіңгі қабатында қыстайды. Шалғын көбелегі жылына 1-4 ұрпақ береді. Жұлдызқұрттары қант қызылшасы, күнбағыс, картоп,бақша және көкөніс дақылдарын т.б. зақымдайды. [4]
Күздік көбелек - Agrotіs segetum.
Қазақстанда кең таралған. Оңтүстік, Оңтүстік шығыс аймақтарында қатты зиян келтіреді. Көбелектің алдыңғы қанаттарының жалпы түсі ақшыл-қоңырдан қара-қоңырға дейін өзгеріп тұрады: бүйрек тәрізді, сына тәрізді және дөңгелек дақтары (таңбалар) жіңішке қара сызықпен жиектелген. Ұрғашыларының мұртшалары жіңішке қылшық тәрізді, ал еркектерінікі тарақ тәрізді. Қанаттарының өрісі 40 - 50 мм. Жұмыртқасы жарты шар тәрізді, диаметрі 0,5 мм, үстіңгі жағындағы қырларының саны 16 - 20. Жұлдызқұрттары күңгірт топырақ түсті сұр, ұзындығы 52 мм-ге жетеді. Қуыршақтың ұзындығы 20 мм шамасында, түсі қызыл-қоңыр. Көбелек жұлдызқұрт фазасында топырақтың 5 - 25 см қабатында қыстайды. Көктемде жұлдызқұрт қуыршаққа айналады. Қуыршақтың дамуы 2 - 4 аптаға созылады. Көктемде ауа температурасы 15 - 17 градус болғанда көбелектер ұша бастайды. Әсіресе ымырттан түнгі сағат 10 - 12-ге дейін қарқынды ұшады. Әрбір ұрғашы көбелек 200 - 2000-ға дейін жұмыртқа салады. Күздік көбелек мекендеген жерінің ауа райы жағдайларына бай-ланысты 1 - 3 ұрпақ береді. Жұлдызқұрттар тамыр мойынды немесе сабақты зақымдайды. Алғашқы кезде жапырақтың жұмсақ ұлпасын кеулеп жеп, кейін тесіп жібереді. Жұлдыз-құрттар неғұрлым ересек болса, соғұрлым қомағай келеді[3]

2.5 Шегіртке

Мароккандық шегіртке - Docіostaurus Maroccanus

Қазақстанда Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл және Алматы облыстарында таралған. Балашықтайтын қоңырбас пен шөлқияқ өсімдіктері өсетін сазды - құбылмалы шөл өлкелерді мекендейді. Оның ең ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.