Сәбізді өсіру технологиясы

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

КіріспеСәбізді өсіру технологиясы . . . 3-5Сәбіз зиянкестері мен аурулары . . . 6-11
Негізгі бөлімЖалпы қорғау шаралары . . . 12-14Химиялық қорғау шаралары . . . 15-19
Қорытынды . . . 20
Пайдаланылған әдебиеттер . . . 21

Кіріспе

Сәбізді өсіру технологиясы

Сәбіз (Daucus carota L. ) - екіжылдық өсімдік. Бірінші жылы тамыржеміс пен жапырақ дегелегін, екінші жылы - гүлсидамдар мен гүлшоғырын қалыптастырады.

1-сурет. Сәбіз

Сәбіз дәмді мінездеме және тойымдылық арқылы аса бағалы болып табылады. Оны шикі түрінде жеуге болады, түрлі тамақтарды дайындау үшін пайдалауға болады. Сәбізді 4000 жылдан бері асқа пайдаланады. Айтылмыш көкөніс оның емдеуші қасиеттеріне байланысты жоғары бағаланады. Сәбіз келесі ауруларды емдей алады: бронхит, қан айналым аурулары, көз көру бұзылғанда, шек құрылыстарына және теріге пайдалы.

Сәбізге ең қолайлы бұл құм араласқан; ылай араласқан, торф қосылған жерлер, олардың беттері қатпайды. Жерді тырмалау өсімдіктердің жақсы өсіуне ықпалын тигізеді және тамыржемістердің қалыптасуына жақсы әсер етеді. Одан басқа оларды жинауға ықпалын тигізеді. Сәбіз басқа дақылдардың алдында егіледі және олардың өсіуне жақсы әсер етеді. [1]

Сәбізді отырғзуы үшін жерді дайындау. Жер егістің астында ұқыпты өңделінген болу керек, беті бір тегіс болу қажет.
Көктемгі жерді дайындау. Көктемнің кезінде жерді дайындау егілетін мерзімдеріне тәуелді болады. Ерте егілген мерзімдерге:
Ерте көктемдегі бірге - екі із тырмалау. Жердің әрі қарай өндеу даланың және топырақтың тығыздығының дәрежесіне тәуелді болады егер топырақ күзден тұтас дайын болса, бір тырмалаумен шектеледі;
- арамшөптермен күшті лас болушылық жағдайында және суық көктемде култивациалауды тұқымның егілетін тереңдігіне жасайды.
Сәбіздің тыңайтқышы. Сәбіз органикалық тыңайтқыштың биік жағымдарына деген өте сезімтал. Сәбіздің астына жас боқтықты енгізу болмайды, себебі пәлектің күшті көбеюі не себеп болады, тамыржеміс бұтақтанады және олардың дәмді сапалары нашарлайды, егілген сәбізді шыбын жейді.
Егу. Егу мерзімдері сұрып және өндірістің мақсаттарына тәуелді болады. Сәбіздің егісінің үш түрі болады: күздік, көктемгі және жазғы. Қыс алдындағы егісті аяздың түсіуінен 10 - 20 күн бұрын жасайды, жер толықтай суықтан қытып калмау керек. Ерте көктемгі егістер сәбізді жазды күні ерте тауар ретінде пайдалану мақсатпен істелінеді. Егуді ауа райы қолайлы болған кезде бастайды жердің құрамындағы ылғалдылықты барынша пайдалану үшін. Күзгі және қысқы игерушіліктің ең ыңғайлы мерзімі болып мамыр айының бірінші жартысы есептеленеді және 25 мамырға дейін. Сәбіз егілгеннен кейін жердің шли қатты кебуіне жол бермеу керек .
Егінді күту. Сәбізді өсіру арамшөптерді азайту, аурулармен және зияндықтармен күресу, уақтылы суару және қатараралық реттеуден құралады. Арамшөптерді жою үшін сәбіздің егіндеріне гербицидтерді(топырақты) қолданады.
Суландырудың және суландырудың техникасының әдіс-айлалары, сәбіздің суару режимі. Сәбіз біргелкі құрғаққа шыдамды мәдениет болып табылады, бірақ оңтүстікте, тұрақсыз дымданудың зонасында, тұрақты егістерді алу суғарған жағдайда ғана болады.
Сәбіздің су тұтынуы оңтайлы сумен қамтамасыз етілгенде 4000 - 5500 мЗ /га құрайды. Суару мерзімінің басталуы ауа райына байланысты, көбінесе суару сәуір айының соңында мамыр айының басында басталады және жиынға 2-3 апта қалғанда бітеді, тамыржеміс жарылмау керек және механикалық теру жағдайы жақсару қажет. Тамшыдай суландыру әрдайым өсімдіктің даму фазасымен сәйкес жүргізіледі.
Зиянды жәндіктер мен аурулардан қорғау. Сәбіз, әсіресе, оның шырынды тамыржемісі ауруларға және зиянды жәндіктерге өсірілген және сақталған кезде жақсы нысан болып табылады.

Жинау және сақтау. Көбіне сәбізді қолмен жинайды. Байлам сәбізі жапырақпен жиналады және шоқшаларға байланысады. Кеш пісетін сәбіз басында жартылаймеханикалық әдіспен жиналады ал кейін қолмен жиналады. Сәбіздің тамыржемістер көкөніс қоймасында және жертөлелерде үйіндімен сақтайды, арада штабель, пирамида, жәшіктерде және полиэтилен қаптарда, ал да шыңырауда және траншеялерде сақтайды. Бұл ретте қызым 1 - 20 С тең және салыстырмалы ылғалдылықты 90 - 95 % ұстап тұрады.

Сәбізді көкөніс қоймасында сақтаса, ол жиі ылғалданады және шіриді. Сол себептен көкөніс қоймасында әрдайым ауасын тазарту керек немесе тамыржемістерді қаптармен және, маталармен бастырып қою керек. Сәбізді жәшіктерде сақтау үшін олардың түбіне ылғалды құм(2-3 см) себеді, оның устіне тамыржемістерді бірнеше қатар етіп жинайды да олардың үстіне тағы да құм себеді. Сәбіз полиэтилен қаптарда 20 -25 келә салмақпен жақсы сақталады.

Қапшықтарды байламау қажет, себебі онда көмірқышқыл газ жиналмауы керек. Сәбізді жіңішке буртта сақтауға болады, бірақ мұндай тәсіл ауа райына тікелей байланысты[2] .

Сәбіз зиянкестері мен аурулары

Сәбіздің шыбыны. Шіркейдің ұзындығы. 3-5 мм. Мұртшасы және сирақтары сары. Балаңқұрттың ұзындығы 6-7 мм, қуаң, жылтырақ. Сәуірдің соңында - мамырдың басында шыбынның көктемгі тұқымының жастарының ұшуы басталады. Мамырдың соңында жұмыртқалардан балаңқұрттар шығады кейін жас өсімдіктің түптеріне өтіп кетеді және оларды кеміреді. Екінші тұқым тамызда шығады және бірінші сияқты, сәбіздің егіндеріне зиян келтіреді.
Күрес шаралары: Штефесин, 2, 5 % к. э. - 0, 3 л/- га күту кезеңі өңдеуден кейін 20 күн. Волатон, 50% к. э. 2 л/- га күту кезеңі өңдеуден кейін 20 күн. [3]

2-сурет. Сәбіз шыбыны

Ұзынша кене - Tyrophagus putrescentiae Schrn R. Ұн кенелері (Acaridae) тұқымдасына жатады. Кең таралған түрлердің бірі.

Денесі мөлдір, денесі ұзынша, ұзындығы 0, 23 - 0, 43 мм. Түсі ақшыл, денесінің соңғы бөлігінде 14 қылшықтары бар.

Көп қоректі кене, масақты дақылдардың дәндерінде және олардан жасалған азық-түлік түрлерінде кездеседі. Көп мөлшерде оны сақтауға қойылған көкөністерде, пияз, сармысақ, картоптан кездестіруге болады.

Бұл кене қоректік заттардың ішіне енуге тырысады.

Ұзынша кене жылу сүйгіш, салқын температура жағдайында тіршілігін тоқтатады. Оның өсіп дамуына қолайлы температура 25-30°С, ауаның ылғалдылығы 80-90%. Бұл кезде қорегінің дымқылдығы 16-17 және 17-18% жетуі мүмкін. Қолайлы жағдайда кененің бір ұрпағының дамуы 2-3 аптаға созылады және әрбір аналық кене 130-150 жұмыртқа салады. Жалпы кененің бір ұрпағының дамуы қоршаған орта жағдайларына байланысты 2-7 аптаға созылады. Гипопус стадиясы болмайды. Ауа температурасы 9°С, ал дәннің дымқылдығы 12-13 пайыздан төмен болған жағдайда кененің тіршілігі тоқталады. [4]

3-сурет. Ұзынша кене

Жалпақ шыртылдақ - Selatosomus latus F. Солтүстік, Шығыс, Сібір және Орта Азияның оңтүстігінен басқа жерлердің барлығында кездеседі. Қазақстанда Орал, Ақтөбе, Қостанай, Ақмола, Павлодар, Қарағанды, Семей және Шығыс Қазақстан облыстарында таралған.

Денесі жалпақтау келген, ұзындығы 9-13 мм, мұртшалары қысқа, көк-жасыл реңді қара қоңыз. Дернәсілдерінің де денесі жалпақ, ұзындығы 22 мм дейін, қоңырқай сары түсті, құрсағының 10 - бунағының ұшында тереңдеу шұңқыр болады.

Бұл түрдің ересек қоңыздары солтүстік аудандарда мамырдың басынан маусымның ортасына дейін, Семей облысында сәуірдің екінші жартысынан бастап кездеседі. Олардың дернәсілдерінің даму 2-4 жылға созылады. Қуыршақтануы сәуірдің аяғы мен мамырдың басында өтеді. Жаңа ұрпақтың қоңыздары қуыршақтан күзде шығады, бірақ олар жер бетіне көтерілмей топырақ арасында қыстайды.

Негізінен өсімдігі сирек жеңіл саз топырақты немесе құм топырақты жерлерді мекендейді. Әр түрлі өсімдіктреді, жүгеріні зақымдайды. [5]

4-сурет. Жалпақ шыртылдақ

Саңырауқұлақ аурулары

Ақ шірік. Ауру қоздырғышы - Sclerotinia sclerotiorum dBy. саңырауқұлағы. Қоздырғыш барлық көкөніс және күнбағыс дақылдарын залалдайды. Инфекция егістікте және қоймада склероций түрінде сақталады. Қыстап шыққан склероцийлардан қалта мен қалтаспоралары бар апотецийлер немесе жіпшелер өнеді. Өсімдіктің бастапқы залалдануы қалтаспора немесе жіпшемен өтеді.

Вегетациялық кезеңде ауру баяу дамып, ал өнімді қоймаға салған кезде ол қарқындап, қоздырғыш тамыржемістің барлық бөлігіне таралып кесел асқынады. Уақытымен (мезгілінде) жиналмаған, солыңқыраған, суыққа ұрынған тамыржемістер ауруға төзімсіз келеді. Сондай-ақ, азот тыңайтқытарының артық мөлшері кеселдің дамуына әсерін тигізеді. Қоймадағы жоғары температура қоздырғышқа қолайлы жағдай туғызады.

Саңырауқұлақ 0ºС температурада дами бастайды, ал 15-20ºC бұл үдеріс қарқындай түсіп, тамыржемістің тыныс алуы жиіленіп, оның едәуір қоры осы үдеріске жұмсалып, ауруға тез шалдығады. Егістікке отырғызылған ауру тамыржемістер (тұқымдық) дамуының бастапқы кезеңінде шіріп, жойылады.

Ауруға шалдыққан тамыржеміс жұмсарып, суланып, шіріп, бірақ жемістің түсі өзгермейді. Тамыржемісте саңырауқұлақ жіпшумағынан түсі ақ, тығыз мол өңез түзіліп, жіпшумақ бөліктері олармен тікелей жанасқан басқа тамыржемістерге таралады. Жіпшумақ үстінде ірі, түсі алғаш ақ, кейін қараятын склероцийлар пайда болады. Бұл ауру қоймада сәбізді, петрушканы, пастернакты, сельдерейді залалдайды.

5-сурет. Ақ шірікпен ауырған сәбіз

Қара шірік. Ауру қоздырғышы - Alternaria radicina M., D. et E. саңырауқұлағы. Қоздырғыш жоғары температура мен мол ылғалдылықтан әлсіреген өсімдікті залалдап, оның ұлпасын ыдыратады. Жасанды ылғалданған ортада дақ үстінде сұрғылт-жасыл түсті жіпшумақ пен конидиялы спора тасушылардан тұратын өңез түзіледі. Жетілген конидиялары қоңыр түсті, бірнеше көлденең және бойлаған перделері бар, ал жетілмегендері - түссіз, 2-3 перделі, тізбектеліп түзіледі.

Қоздырғыш сәбіз және басқа да шатыршагүлділерді залалдайды. Инфекция қоры - залалданған тұқымда, өсімдік қалдықтарында, тамыржемісте қыстайтын жіпшелер мен конидиялар.

Залалданған өскіннің мойны қарайып, жапырақтары сарғайып, солып, қурайды. Ылғалды ауа райында жапырақ бетінде түсі жасылдау, қоңыр зеңді өңез түзіледі.

Қоймадағы тамыржемістердің бүйірінде немесе төбесінде сұрғылт түсті, сәл басылған, құрғақ дақтар пайда болады. Кесіндісінде қара көмір түсті залалданған ұлпа, сауынан айқын бөлектеніп тұрады.
Өсімдік альтернариозбен вегетациның екінші жартысында бұзылады. Аурудың дамуына жылы, ылғалды ауа райы әсер етеді. Сақтаған кезде таз ауруы тамыржемісте құрғақ шірікті шақыртады, оның бетінің әр жерлерінде қара және сұр құрғақ дақтар пайда болады.

6- сурет. Қара шірікпен ауырған сәбіз

Бактериялы ауру

Сұр шірік. Ауру қоздырғышы - Erwinia carotovora pv. carotovora Bergey et. al. бактериясы. Бұл паразит басқа да өсімдіктерді - бұршақ, үрмебұршақ, қияр, капуста, асқабақ, пияз, әсемдік гүлдерді және т. б. залалдайды.

Бактериялар өсімдікке өнімді жинау немесе қоймаға салу кезінде болған жарақаттар арқылы енеді. Тамыржемістер микрооргонизмдерге қажетті қоректік заттарға өте бай, сондықтан қоймаға салынған жемістер қолайлы жағдайда шірік ауруымен тез залалданады, әсіресе құрамында қанты мол тамыржемістер бұл кеселге жиі шалдығады. Сулы шірік инфекциясы тамыржеміс зиянкестері арқылы және ауру жемістер сауларымен тікелей жанасқанда таралады.

Тамыржемістің басында алғаш түсі ашық қоңыр дақ пайда болады. Жемістің кесіндісінде ішке қарай өтетін, сау ұлпадан айқын ажыратылатын шірік байқалады. Залалданған ұлпа босап, шіриді.

Ауру барлық жерде тамыржемістерді сақтаған кезде кездеседі. Салқын ауа райыда сұр шірік тамыржемістердің әр түрлі жерлеріне енеді және өсімдіктің барлық жерүсті бөліктерін ауруға шалады. Айрықша кесірлі ауруға шалдығу салқын ылғалды жаздан болмаса кузден кейін пайда болады. Ол кезде тамыржемістер жөнді жетіліп үлгермейді. Сұр шірік басы үлбіреуік кону түрінде көрінеді. [6]

7-сурет. Сұр шірік ауруымен ауырған сәбіз

2. 1. Жалпы қорғау шаралары

Алдын алудың ең жақсысы агротехникалық шараларды қоладну. Егістің айналасында өсетін ірі сабақты арамшөптерді жою керек. Өнімді жинау кезінде дақылдарды түбіне таяу орып (8-10 см шамасынан жоғары емес), қалдықтарын өртеп жіберген жөн. Сәбіз егілген алқаптан өнімді жинап алғаннан кейін өсімдік қалдықтарынан тазартылған аңызды жыртып, одан соң терең етіп сүдігер жырту жақсы нәтиже береді.

Аурулармен қатты зақымдалған екпежерлерді механикалық жинауға келмейді, ал өнім ұзаққа сақталмайды. Бұл үшін егінді жинауға дейін аурулардан таза сақтап отыру қажет. Сәбіздегі ең қауіпті аурулар ұнды шық және альтернариоз, ризоктония, тамыр жемістің шіруі. Химиялық қорғауды аурудың бірінші белгілері пайда болған сәттен бастап бастау керек.

Сәбіздің ең қауіпті жаулары сәбіз шыбыны мен күйе көбелек болып келеді. Екпежерлерді егудің басынан - өңделген тұқымды қорғаудан бастап, кейінгі өңдеуді екпежерге майда шыбын алғашқы шапқыны болған кезде, мамыр айының аяғынан бастап, жүргізу керек. Бұл үшін осы егіс жауына қарсы күреске арналған дәрізаттарды пайдаланады. Өңдеулерді 14 күн сайын, ал майда шыбын аса көп ұшқан кезде - бірнеше күннен кейін жүргізіп отырады.

Ауруларға, арамшөпке және егіс жауларына қарсы күрес үшін сіздің аймағыңызда тіркелген дәрізаттарды қолданыңыз.

Сәбізді аурулардан қорғауда агротехникалық және шаруашылықты ұйымдастыру шараларын сақтау қажет:

Топырақты қызылша дақылын себуге мұқият даярлау (жерді терең жырту, ылғал жинау, тұқымды себу алдында топырақты өңдеу) .

Ғылыми негізделген ауыспалы егістікті сақтап, қызылшаны қолайлы алғы дақылдан (күздік бидай, жоңышқа, жүгері) кейін отырғызу.

Ауруға төзімді қызылша сорттарын енгізу.

Тұқымдықты өндірістік қызылшадан кемінде 1000 м алшақ отырғызу.

Тұқымдық тамыр жемістердің ауруға шалдықпағандарын іріктеп, отырғызуға даярлау.

Тұқымды 3-4 см тереңдікке енгізіп, мерзімінде себу.

Қызылша егілген танаптарға органикалық және минералдық тыңайтқыштар енгізіп, өсімдіктің өніп-өсуіне жағдай жасау.

Өсіп-өркендеген өсімдіктерді күту жұмыстарын дер кезінде орындап ( қопсыту, мерзімінде суару, ауру өсімдіктерді жою), қызылшаның ауруға төзімділігін арттыру үшін фосфор тыңайтқыштарымен үстеп қоректендіру.

Вирус ауруын тасымалдаушы насекомдар (бітелер т. б. ) топырақ зинкестері және инфекция қорын жинақтаушы арам шөптермен үнемі күресу.

Өнімді мерзімінде жинап, аурудың сау және қазу кезінде механикалық жарақаттанбаған тамыр жемістерді шоқаға (кагатқа) салу.

Өсімдік қалдықтарын мұқият жинап егстіктен шығарып, танаптарды терең (30 см) сүдігер жыртып, инфекция қорын төмендету.

Кагаттарда қолайлы температура (1-3оС) деңгейін ұстау. [7]

Егістерге күтім көрсету . Вегетация барысында қатар аралығын 5-6 рет қопсыту керек. Бірінші қатараралық өңдеуді барлық көктеу шыққаннан кейін 4-6 см тереңдікке жүргізеді. Келесі өңдеулер барысында тереңдікті біртіңдеп үлкейтіп, 12-14 см дейін жеткізеді. Жұмыстардың басында қопсытқышты жүзді табанмен, содан кейін сүйір табанмен жабдықтайды, ең соңында көбінесе қашау тәрізді жұмыс аспаптарымен өңдейді.

Арамшөптен қорғау. Өнімді жинау мерзімдеріне байланысты арамшөптен қорғау құралдарын сәбіз егістерін қорғау бағдарламамен ескерілген уақытта жүргізу керек. Сәбізді түйінді өнім үшін өсірген кезде, барлық қорғау шараларын көктеулер пайда болғанға дейін жүргізеді. Барлық өңдеулерді 10-25°С температура аралығында кешке ауа райы желсіз болғанда жүргізеді.

Тыңайту. Сәбізді өсіргенде минералды тыңайтқыштың түріне мән беру керек, ол топырақтың анализі мен түріне негізделуі керек. Құнарлы құрағыштардың құрамы ең қолайлы болғанда, стандартты мөлшер төмендегідей болады: N 80-120 кг/га, P2О5 50-80 кг/га, K2О 150-200 кг/га. N:K қатыстығы: 1:1, 5

Фосфор тыңайтқыштарын күздігүні енгізу керек. Калий тыңайтқыштарын: ауыр топырақта мөлшердің жартысын күздігүні және екінші жартысын егіс алдында, жеңіл топырақта толық мөлшерін егіс алдында енгізеді. Калий тыңайтқыштарын егіс алдында енгізгенде, вегетация барысында топырақта тұздардың жоғары көлем тәуекелін қарастырып, оның түріне көңіл аудару керек (әсіресе бұл күкіртқышқыл калийге қатысты болады) . Азот тыңайтқыштарын егіс алдында енгізу керек. Азот кемістігі туындағанда, тыңайтқыштарды көктеулер шыққан соң 4-6 апта өткенде енгізуге болады. [8]

2. 2. Химиялық қорғау шаралары

Химиялық препараттар туралы қысқаша мәлімет. Улы препараттар орта ғасырдан белгілі. Шығыстың ұлы ғалымы Абу Али Ибин-син (Авиценна) өзінің «Конон врачебной науки» деген кітабында олардың қасиеттерін жан-жақты жазған болатын. Сол уақыттың өзінде ақ улы препараттар өсімдіктерден алынған. XVI ғасырда өсімдік уларының қатарына сулема, мышьяк, синил қышқылы сияқты күшті органикалық препараттар кірді. Бұл препараттар сол кезде жалпы игілікке емес, көбіне көп жеке адамдардың зұлым ойларын іске асыру мақсатында пайдаланылған. Әсіресе, Италия мен Францияда осы улы заттар арқылы жеке адамдарды улау ісі кең тараған. Король Генрих IV, Папа Урбану II, КлиментVII сол улы препараттармен өлтірілген. Кейінірек дәрігерлік ғылымның ашылып, оның дамуына байланысты улы препараттармен адамды емдейтін дәрілер жасала бастады. Сол кезден бастап оларды қандай мөлшерде қолданғанда адамды өлтіретіні немесе адамға ем болатыны анықталып, жан-жақты зерттеу жұмыстары жүргізілді. Осындай зерттеулер арқасында ғылымның токсикология деген саласы қалыптасты.

Токсикология гректің toxikon - y, ал logos - ғылым деген екі сөзінен тұрады. Бертін келе, химиялық препараттардың әр бағытта қолданылуына байланысты токсикология өз алдына бірнеше салаға бөлінеді. Олар: дәрігерлік, малдәрігерлік және агрономиялық токсикология. Соның ішінде агрономиялық токсикология, улы препараттардың ауыл шаруашылығы өсімдіктерін түрлі зиянды организмдерден аман сақтау үшін кең түрде қолданылуына байланысты ең үлкен ғылым саласына айналып отыр.

Химиялық препараттарды бір-бірінен оңай айыра білу үшін, олардың классификациясы құрылды. Бұл классификация препараттардың химиялық құрамына және олардың зиянды организмдерге тигізетін әсеріне негізделіп жасалды. Олар төмендегідей бірнеше топқа бөлінеді:

Инсектицидтер - зиянды жәндіктерді жоюға арналған; фунгицидтер - саңырауқұлақ ауруларын; гербицидтер - арамшөптерді; зооцидтер - жануарларды; нематоцидтер - нематодаларды; бактерицидтер - бактерияларды; акарицидтер - кенелерді; овицидтер - зиянды жәндіктердің жұмыртқаларын; дефолианттар - жапырақ түсірушілерді жояды; десиканттар - өсімдіктерді құрғатушылар болып табылады. Осы топтардағы препараттардың бәрін - пестицидтер деп атайды.

Әр топтың өзі зиянды организмге тигізетін физиологиялық әсеріне қарай тағы бөлінеді: инсектицидтер жүйелік, ішек, фумигациялық және контактылы болып бөлінеді. Жүйелік препараттар өсімдіктер ішіне еніп, оның нәрін сорған зиянды жәндіктерді улап өлтіреді. Фумигациялық препараттарды қыздырып, түтіндеткен уақытта оның улы түтіні зиянды жәндіктердің тыныс органдары арқылы ішке еніп, улап өлтіреді. Зиянды жәндіктер ішек препараттарымен уланған өсімдіктерді жеген уақытта ішек арқылы уланып өледі.

Контактылы препараттар зиянды жәндіктердің қабықша терісінің сыртына тиіп, улап өлтіреді.

Инсектицидтердің өздері бірнеше химиялық қосылыстардан тұрады. Ең бастылары - органикалық хлор, фосфор қосылыстары, карбаматтар, ароматтық сульфоқышқылдарының эфирлері, дитиокарбамин қышқылдары.

Органикалық хлор қосылыстары ауыл шаруашылық өсімдіктерінің зиянды жәндіктеріне қарсы тұңғыш рет қолданылған болатын.

Органикалық фосфор қосылыстары, әсіресе, екініші дүниежүзілік соғыстан кейінігі жылдары зиянды жәндіктермен күресуге жаппай пайдаланылды. Органикалық фосфор қосылыстары өсімдік ішіне сіңірілген кезде ол ұзақ уақыт сақталынады. Мұның өзі өсімдіктер нәрімен қоректенетін зиянды жәндіктерді жоюға өте ыңғайлы.

Сонымен бірге, фосфорганикалық препараттар жалпы тіршілік организміне енгеннен кейін жылдам өзгеріске түсіп, өздерінің қасиетін жоя бастайды. Бұлар - хлорорганикалық препараттар сияқты, организм ішіне жиналмай, түрлі биологиялық процестердің және басқа да табиғат жағдайының әсерлерімен тіршілікке зиянсыз заттарға айналады.

Осы жақтарын ескере отырып, алдағы уақытта фосфор қосылыс препараттарын өсімдіктің зиянды организмдерімен күреске кеңінен қолдануға болады. Фосфорорганикалық қосылыстардың негізгі қасиеті зиянды жәндіктердің нерв жүйелеріне улы әсерін тигізіп барып өлтіреді.

Карбаматты инсектицидтер - зиянды жәндіктердің нерв жүйесіне улылық әсер тигізетін органикалық препараттар. Көбірек пайдаланып жүрген карбаматтар - севин және пиримор.

Фунгицидтер қатарына өсімдік ауруларымен күресуге бағытталған біраз органикалық және органикалық емес препараттар жатады.

Олардың біразы ауруды жоюмен қатар өсімдікке тікелей физиологиялық әсер ете отырып, жақсы өсіп жетілуіне себепкер болады.

Жалпы өсімдік ауруларына әсер ету қасиетіне қарай фунгицидтер үш топқа бөлінеді:

Емдеуші препараттар - өсімдіктер тканіне енген ауру қоздырғыштарын жоя алады. Бұлардың қатарына, көбінесе, сынапты полисульфид және бензамидазол препараттары кіреді.
Профилактика жасайтын препараттар - өсімдік ауруға шалдықпастан бұрын, алдын ала пайдаланылады. Бұлардың қатарына мыс және күкіртті препараттар жатады.
Жүйелік препараттар - өсімдік ішіне еніп, аурулардың қоздырушыларына тікелей фунгицидтік әсерін тигізеді. Бұлардың ішіндегі белгілері -беномил, топсин - М, БМҚ.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.