Генетикалық код, кодон және оны шешу мәселелері
ДНК-дан — белокқа. Ген ДНК-дан тұратынын, ал ДНК қос тізбекті шиыршық екені белгілі. Егер ДНК ның мәнінде генетикалық молекула болса, ол белгілі бір ферменттің құрылымын да белгілеуі тиіс. Уотсон мен Криктің пікірі бойынша ДНК-ның нақ осы ролін молекуласындағы нуклеотидтердің жүйелілікпен орналасуымен түсіндіруге болады, мұнда ДНК тізбектеріндегі төрт нуклеотид кезектесіп отырады. Бірақ, ферменттер химжялық жағынан белоктардың молекулалары, ал соңғылардың құрылымдық элементтері — амин қышқылдары болып табылатындықтан, ол қышқылдардың белок молекуласында (демек ферменттердікі де) орналасу реті ДНК молекуласындағы нуклеотидтердің орналасуына, дәлірек айтқанда, нуклеотидтердің ДНК молекуласының тізбектерінде орналасуына қарай белгіленеді.
Тұқым қуалау информациясы ДНК-да қалай жазылған? Бұл мәселені алғаш 1954 ж. Көтерген физик Г. Гамов болатын. ДНК-ның құрылысы толың анықталғаннан кейін бір жылдан соң белоктағы амин қышқылдарының орналасу тәртібі ДНК-ның бір тізбегіндегі төрт түрлі нуклеотпдтердің белгілі тәртіппен тізбектелу жолы арқылы белгіленуі керек деген ой түйді. Г. Гамов клеткада ДНК-ның төрт әріпті (нуклеотидті) тілін жиырма әріпті (амин қышкылдары) белок тіліне аударатын «сөздік» болуы керек деп санады.
ГЕНЕТИКАЛЫҚ КОДТЫҢ ҚҰПИЯСЫ НЕДЕ? ДНК-ның тізбегінде төрт түрлі нуклеотИдтермен жазылған нақты бір белоктың аты сол белоктың гені болып табылады. АЛ енді ДНК-дағы нуклеотидтік «әріп» қалай құрылған?
Генетиктерде биохимиктердің, цитологтар мен басқа да мамандардың күш салуы арқасында қазіргі уақытта генетикалық кодтың негізгі белгілері белгілі болды.
Ф. Крнк бастаған ғалымдар 50—60-жылдары жүргіз-
ген зерттеулернің нәтижесінде әр амин қышқылына ДНК-
дағы үш негіз сәйкес келетінін (сол үш нуклеотид амин
қышқылының аты болып табылады) ашты. Оны кодок
деп атады.
Бір объектіні басқа объектілердің жәрдемімен бейнелеуді кибернетикада кодпен жазу деп атайды.
Тұқым қуалау информациясы ДНК-да қалай жазылған? Бұл мәселені алғаш 1954 ж. Көтерген физик Г. Гамов болатын. ДНК-ның құрылысы толың анықталғаннан кейін бір жылдан соң белоктағы амин қышқылдарының орналасу тәртібі ДНК-ның бір тізбегіндегі төрт түрлі нуклеотпдтердің белгілі тәртіппен тізбектелу жолы арқылы белгіленуі керек деген ой түйді. Г. Гамов клеткада ДНК-ның төрт әріпті (нуклеотидті) тілін жиырма әріпті (амин қышкылдары) белок тіліне аударатын «сөздік» болуы керек деп санады.
ГЕНЕТИКАЛЫҚ КОДТЫҢ ҚҰПИЯСЫ НЕДЕ? ДНК-ның тізбегінде төрт түрлі нуклеотИдтермен жазылған нақты бір белоктың аты сол белоктың гені болып табылады. АЛ енді ДНК-дағы нуклеотидтік «әріп» қалай құрылған?
Генетиктерде биохимиктердің, цитологтар мен басқа да мамандардың күш салуы арқасында қазіргі уақытта генетикалық кодтың негізгі белгілері белгілі болды.
Ф. Крнк бастаған ғалымдар 50—60-жылдары жүргіз-
ген зерттеулернің нәтижесінде әр амин қышқылына ДНК-
дағы үш негіз сәйкес келетінін (сол үш нуклеотид амин
қышқылының аты болып табылады) ашты. Оны кодок
деп атады.
Бір объектіні басқа объектілердің жәрдемімен бейнелеуді кибернетикада кодпен жазу деп атайды.
Генетикалық код, кодон және оны шешу мәселелері.
ДНК-дан — белокқа. Ген ДНК-дан тұратынын, ал ДНК қос тізбекті шиыршық
екені белгілі. Егер ДНК ның мәнінде генетикалық молекула болса, ол белгілі
бір ферменттің құрылымын да белгілеуі тиіс. Уотсон мен Криктің пікірі
бойынша ДНК-ның нақ осы ролін молекуласындағы нуклеотидтердің
жүйелілікпен орналасуымен түсіндіруге болады, мұнда ДНК тізбектеріндегі
төрт нуклеотид кезектесіп отырады. Бірақ, ферменттер химжялық жағынан
белоктардың молекулалары, ал соңғылардың құрылымдық элементтері — амин
қышқылдары болып табылатындықтан, ол қышқылдардың белок молекуласында
(демек ферменттердікі де) орналасу реті ДНК молекуласындағы нуклеотидтердің
орналасуына, дәлірек айтқанда, нуклеотидтердің ДНК молекуласының
тізбектерінде орналасуына қарай белгіленеді.
Тұқым қуалау информациясы ДНК-да қалай жазылған? Бұл мәселені алғаш 1954
ж. Көтерген физик Г. Гамов болатын. ДНК-ның құрылысы толың анықталғаннан
кейін бір жылдан соң белоктағы амин қышқылдарының орналасу тәртібі ДНК-ның
бір тізбегіндегі төрт түрлі нуклеотпдтердің белгілі тәртіппен тізбектелу
жолы арқылы белгіленуі керек деген ой түйді. Г. Гамов клеткада ДНК-ның төрт
әріпті (нуклеотидті) тілін жиырма әріпті (амин қышкылдары) белок тіліне
аударатын сөздік болуы керек деп санады.
ГЕНЕТИКАЛЫҚ КОДТЫҢ ҚҰПИЯСЫ НЕДЕ? ДНК-ның тізбегінде төрт түрлі
нуклеотИдтермен жазылған нақты бір белоктың аты сол белоктың гені болып
табылады. АЛ енді ДНК-дағы нуклеотидтік әріп қалай құрылған?
Генетиктерде биохимиктердің, цитологтар мен басқа да мамандардың күш
салуы арқасында қазіргі уақытта генетикалық кодтың негізгі белгілері
белгілі болды.
Ф. Крнк бастаған ғалымдар 50—60-жылдары жүргіз-
ген зерттеулернің нәтижесінде әр амин қышқылына ДНК-
дағы үш негіз сәйкес келетінін (сол үш нуклеотид амин
қышқылының аты болып табылады) ашты. Оны кодок
деп атады.
Бір объектіні басқа объектілердің жәрдемімен бейнелеуді кибернетикада
кодпен жазу деп атайды.
Белок құрамына 20 түрлі амин қышқылы кіреді. Сондықтан нуклеоттидтік
құрылысы бір-біріне ақсамайтын 64 кодон алуға болады (43 = 64). Артық 44
кодонның не керегі бар? Біріншіден, амин қышқылдарының әрқайсысына бірнеше
кодон сәйкес келеді, екіншіден, үш кодон ешбір амгш қышқылына сәлкес
келмейді, олар мәнсіз (нонсенс) Кодондар — УАА. УАГ және УГА ДНК--дағы АТТ,
АТЦ жәке АЦТ сәйкес. ДНК-дағы гендер осындағы мәнсіз кодондармен бітеді
және соның нәтижесінде кодондармен жазылған белоктың аты тиянақты болып
шығады. Амин қышқылдарының кодондық белгілері тікелей ДНК-да анықталған
жоқ. Ол үшін геннің дәл көшірмесі болып табылатын ДНК-ның қызметі
пайдаланылады. ДНК-дағы геннің нуклеотидтік құрамын сәйкес нуклеотидтермен
(Т-ның орнына ол урацилді (У) қолданады) өз бойына жазып алған соң й РИК
сол ха-бармен бслок жасайтын рибосомаға келеді. Рибосома и РНК тізбегіндегі
кодондарға қарап отырып сәйкес амин қышқылдарын бір-бірімен тізіп,
жалғастыра береді.
1940-шы жылдарда Американдық генетиктер — Дж. Бидл мен Э. Тейтум
клеткада әр ферменттің пайда болуын және активтілігі белгілі бір генмен
бақыланатытын эксперимент ретінде көрсетті, олардың теориясы бір ген-бір
фермент деген дәлелмен сипатталады. Бұл ген-дерді тануда бір адым ілгері
аттау еді. ол кезде гендердің өзі белоктар ден саналған. 1961 жылы Иастер
институтының қызметкерлері Ф. Жакоб пен Ж. Моно ДНК белоктар жтшағын
тікелей басқармайды деген ғылыми болжамды ұсынды. Сарапшы ролін РНК-ның
ерекше молекуласы орындайды, оның структурасы РНК молекуласының қос
спиралін жазған кезде пайда болады, бұл жағдайда ДНК-ның жазылған
тізбегінде РНК-нің тізбегі түзіледі, мұнда нуклеотидтердің орналасуы
олардың ДНК тізбегінде орналасуына сәйкес келеді. Нуклеотидтерді олардың
органикалық қосылыстары аттарының бас әріптерімен белгі-лейік. РНК-ның
жазылған сппралінде нуклеотидтердің төменде келтірілген реті бойынша тиісті
жұппен және нуклеотидтердің қосымша орналасуымен ДНК тізбегі пайда болуға
тиіс, атап айтқанда ДНК тізбектеріне РНК тізбегі жауап қайтарады.
А—Г—Г Т—Ц—А - Т —Т—Т Г – А —А
у –ц – А - А —Г—У А—А—А Ц – У —У
Өзі түзіліп болғаннан кейін РНК тізбегі ДНК тізбегінен ажырайды және
клетканың ферменттер жинақталатын жеріне ауысады. Келтіріліп отырған
схемадағы РНК-да нуклеотидтердің төрт үштігі бар және егер Жакоб пен
Мононың ғылыми болжамы тұрғысынан алсақ белоктың келешектегі молекуласында
төрт амин қышқылының ретін белгілейді. Белоктың макромолекуласы РНК
молекуласындағы информацияның неғұрлым сиымды болуын талап етеді, мұнда
белоктың макромолекуласына амин ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ДНК-дан — белокқа. Ген ДНК-дан тұратынын, ал ДНК қос тізбекті шиыршық
екені белгілі. Егер ДНК ның мәнінде генетикалық молекула болса, ол белгілі
бір ферменттің құрылымын да белгілеуі тиіс. Уотсон мен Криктің пікірі
бойынша ДНК-ның нақ осы ролін молекуласындағы нуклеотидтердің
жүйелілікпен орналасуымен түсіндіруге болады, мұнда ДНК тізбектеріндегі
төрт нуклеотид кезектесіп отырады. Бірақ, ферменттер химжялық жағынан
белоктардың молекулалары, ал соңғылардың құрылымдық элементтері — амин
қышқылдары болып табылатындықтан, ол қышқылдардың белок молекуласында
(демек ферменттердікі де) орналасу реті ДНК молекуласындағы нуклеотидтердің
орналасуына, дәлірек айтқанда, нуклеотидтердің ДНК молекуласының
тізбектерінде орналасуына қарай белгіленеді.
Тұқым қуалау информациясы ДНК-да қалай жазылған? Бұл мәселені алғаш 1954
ж. Көтерген физик Г. Гамов болатын. ДНК-ның құрылысы толың анықталғаннан
кейін бір жылдан соң белоктағы амин қышқылдарының орналасу тәртібі ДНК-ның
бір тізбегіндегі төрт түрлі нуклеотпдтердің белгілі тәртіппен тізбектелу
жолы арқылы белгіленуі керек деген ой түйді. Г. Гамов клеткада ДНК-ның төрт
әріпті (нуклеотидті) тілін жиырма әріпті (амин қышкылдары) белок тіліне
аударатын сөздік болуы керек деп санады.
ГЕНЕТИКАЛЫҚ КОДТЫҢ ҚҰПИЯСЫ НЕДЕ? ДНК-ның тізбегінде төрт түрлі
нуклеотИдтермен жазылған нақты бір белоктың аты сол белоктың гені болып
табылады. АЛ енді ДНК-дағы нуклеотидтік әріп қалай құрылған?
Генетиктерде биохимиктердің, цитологтар мен басқа да мамандардың күш
салуы арқасында қазіргі уақытта генетикалық кодтың негізгі белгілері
белгілі болды.
Ф. Крнк бастаған ғалымдар 50—60-жылдары жүргіз-
ген зерттеулернің нәтижесінде әр амин қышқылына ДНК-
дағы үш негіз сәйкес келетінін (сол үш нуклеотид амин
қышқылының аты болып табылады) ашты. Оны кодок
деп атады.
Бір объектіні басқа объектілердің жәрдемімен бейнелеуді кибернетикада
кодпен жазу деп атайды.
Белок құрамына 20 түрлі амин қышқылы кіреді. Сондықтан нуклеоттидтік
құрылысы бір-біріне ақсамайтын 64 кодон алуға болады (43 = 64). Артық 44
кодонның не керегі бар? Біріншіден, амин қышқылдарының әрқайсысына бірнеше
кодон сәйкес келеді, екіншіден, үш кодон ешбір амгш қышқылына сәлкес
келмейді, олар мәнсіз (нонсенс) Кодондар — УАА. УАГ және УГА ДНК--дағы АТТ,
АТЦ жәке АЦТ сәйкес. ДНК-дағы гендер осындағы мәнсіз кодондармен бітеді
және соның нәтижесінде кодондармен жазылған белоктың аты тиянақты болып
шығады. Амин қышқылдарының кодондық белгілері тікелей ДНК-да анықталған
жоқ. Ол үшін геннің дәл көшірмесі болып табылатын ДНК-ның қызметі
пайдаланылады. ДНК-дағы геннің нуклеотидтік құрамын сәйкес нуклеотидтермен
(Т-ның орнына ол урацилді (У) қолданады) өз бойына жазып алған соң й РИК
сол ха-бармен бслок жасайтын рибосомаға келеді. Рибосома и РНК тізбегіндегі
кодондарға қарап отырып сәйкес амин қышқылдарын бір-бірімен тізіп,
жалғастыра береді.
1940-шы жылдарда Американдық генетиктер — Дж. Бидл мен Э. Тейтум
клеткада әр ферменттің пайда болуын және активтілігі белгілі бір генмен
бақыланатытын эксперимент ретінде көрсетті, олардың теориясы бір ген-бір
фермент деген дәлелмен сипатталады. Бұл ген-дерді тануда бір адым ілгері
аттау еді. ол кезде гендердің өзі белоктар ден саналған. 1961 жылы Иастер
институтының қызметкерлері Ф. Жакоб пен Ж. Моно ДНК белоктар жтшағын
тікелей басқармайды деген ғылыми болжамды ұсынды. Сарапшы ролін РНК-ның
ерекше молекуласы орындайды, оның структурасы РНК молекуласының қос
спиралін жазған кезде пайда болады, бұл жағдайда ДНК-ның жазылған
тізбегінде РНК-нің тізбегі түзіледі, мұнда нуклеотидтердің орналасуы
олардың ДНК тізбегінде орналасуына сәйкес келеді. Нуклеотидтерді олардың
органикалық қосылыстары аттарының бас әріптерімен белгі-лейік. РНК-ның
жазылған сппралінде нуклеотидтердің төменде келтірілген реті бойынша тиісті
жұппен және нуклеотидтердің қосымша орналасуымен ДНК тізбегі пайда болуға
тиіс, атап айтқанда ДНК тізбектеріне РНК тізбегі жауап қайтарады.
А—Г—Г Т—Ц—А - Т —Т—Т Г – А —А
у –ц – А - А —Г—У А—А—А Ц – У —У
Өзі түзіліп болғаннан кейін РНК тізбегі ДНК тізбегінен ажырайды және
клетканың ферменттер жинақталатын жеріне ауысады. Келтіріліп отырған
схемадағы РНК-да нуклеотидтердің төрт үштігі бар және егер Жакоб пен
Мононың ғылыми болжамы тұрғысынан алсақ белоктың келешектегі молекуласында
төрт амин қышқылының ретін белгілейді. Белоктың макромолекуласы РНК
молекуласындағы информацияның неғұрлым сиымды болуын талап етеді, мұнда
белоктың макромолекуласына амин ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz