Мал майларын шыжғырудың технологиясы және гигиенасы, майларды үздіксіз шыжғыру. Субөнімдерді санитариялық сараптау және оларды алғашқы өндеу технологиясының негіздері мен гигиенасы

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
 Май өңдеу технологиясы. Тағамдық майлар майын өңдеу
 Майды шыжғыру. Майды атмосфералық қысым және артық қысым астында шыжғыру
 Шыжғырылған жануар майын буып тую және сақтау
 Мал майының сапасын сараптау
 Субөнімдер жайлы сипаттама және өңдеу технологиялары
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Ет өнеркәсібінің халық шаруашылығындағы маңызы өте зор, өйткені ол
елімізді жоғары сапалы өнімдермен – етпен, шұжық және тұздалған
өнімдермен, ет консервілерімен, жылдам мұздатылған екінші тағамдармен,
диеталық және балаларға арналған тағамдармен, т.б. қамтамасыз етеді.
Ет өнеркәсібінде өңделетін шикізаттың ерекшеліктері оны кешенді түрде
қолдану арқылы өндірісті құрамалауды қажет етеді. Соңғы жылдары ет
өнеркәсібінде кәсіпорындардың негізгі түрі ретінде ет комбинаттары
жұмыс істеді, бірақ мемлекеттік жоспарлы түрде мал тапсырудың
жойылуына байланысты олардың көбі шикізат тапшылығынан жабылып
қалды.
Жеке шаруашылықтарда сойылған малдардың еттері көбінесе тікелей
рыноктарда сатуға шығарылды. Пайда болған шағын және орта бизнес
кәсіпорындарының өндірістік қуаттары өте аз, құрал-жабдықтары қазіргі
заман талабына сай емес. Сондықтан, олардың шығарған ет өнімдері
сапасы және бағасы жағынан ресейлік өнімдермен бәсекелестікке төтеп
бере алмады.
Республикамызда мал және құс өсіретін, оның етін өңдейтін кәсіпорындар
жеткілікті. Көптеген шаруашылықтарда мал мен құстың жоғары өнімді
тұқымдары, мал мен құстың жеткілікті мөлшері және оларды жайып
семіртетін мол жайылым бар. Бірсыпыра шаруашылықтарда бордақылау
алаңы салынған. Онда ересек мал бордақыланады.
Елімізде ет өндіруді арттыру жөнінде біраз табыстарға қол жеткенмен,
халықтың бұл бағалы өнімге қажеттілігі әлі де болса толық
қанағаттандырылмай отыр. Мұның негізгі себебі, барлық шаруашылықта ет
өндіру бірдей жолға қойылмаған.
Мал етін өндіруді күрт арттыру үшін мал мен құстың тірідей салмағын
және олардың қоңдылығын көтеру шарт. Ол үшін, ең алдымен малды күтіп
бағу мен азықтандыру жағдайын жақсартып, оларды үстеп азықтандыра
отырып, жайып семіртуді ұйымдастыру қажет. Ересек малды және құсты
өнеркәсіптік негізде қарқынды түрде бордақылау тиімді. Ет өндіруді
арттыруда ауыл шаруашылығы ғылымы мен озат шаруашылықтардың
тәжірибесін кеңінен қолданудың да зор маңызы бар. Республиканың ғылыми-
зерттеу мекемелері соңғы жылдарда мал мен құстың еттілігін арттыру
үшін тиімді әдістерді зерттеді. Осы әдістерді өндіріске енгізу
өндірілетін ет көлемін ұлғайтуға мүмкіншілік береді. Сонымен қатар,
еттен өндірілетін өнімдердің түрлерін көбейту, технологияларын одан
әрі жетілдіру, құрал-жабдықтардың озық, осы заманға сай түрлерін
шығару, т.б. халықты талапқа сай жоғары сапалы ет өнімдерімен қамтамасыз етуді жақсартады.
Етті өндірістік жағдайда ғылыми негізделген технологиялар бойынша
ұқсату жылдам бұзылатын шикізатты аз шығынмен биологиялық толық құнды және жоғары сапалы дайын өнімдерге айналдыруға мүмкіндік береді.

1. Б.Қ.Заядан, Г.Өнерхан “Тағам биотехнологиясы”.
2. Е.Т.Төлеуов, Қ.Ж.Әмірханов, А.К.Хаймулдинова “Ет және етөнімдерінің технологиясы ”.
3. Технология пищевых производств Л.П. Ковальская, Под ред. Л.П. Ковальской. – М.Колос, 1999.
4. Қ.Күзембаев, Т.Құлажанов, Г.Кузембаева “Азық - түлік өнімдерін тану”, Алматы, 2006 ж.
5. Интернет желісі
6. Мустафин О.Ж., Барақбаев Б.Б., Сойыс малдары, Алматы, 1990 ж.
7. Мустафин О.Ж., Барақбаев Б.Б., Мал өнімдерінің технологиясы.,1993 ж.

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

СӨЖ
Тақырыбы: Мал майларын шыжғырудың технологиясы және гигиенасы, майларды үздіксіз шыжғыру. Субөнімдерді санитариялық сараптау және оларды алғашқы өндеу технологиясының негіздері мен гигиенасы

Тексерген:Серикова А.Т.
Тобы:ВС-403
Орындаған:Байзақ Н.С.

Семей 2017

ЖОСПАР:

Кіріспе
Негізгі бөлім
Май өңдеу технологиясы. Тағамдық майлар майын өңдеу
Майды шыжғыру. Майды атмосфералық қысым және артық қысым астында шыжғыру
Шыжғырылған жануар майын буып тую және сақтау
Мал майының сапасын сараптау
Субөнімдер жайлы сипаттама және өңдеу технологиялары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кіріспе
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ет өнеркәсібінің халық шаруашылығындағы маңызы өте зор, өйткені ол
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
елімізді жоғары сапалы өнімдермен - етпен, шұжық және тұздалған
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
өнімдермен, ет консервілерімен, жылдам мұздатылған екінші тағамдармен,
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
диеталық және балаларға арналған тағамдармен, т.б. қамтамасыз етеді.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ет өнеркәсібінде өңделетін шикізаттың ерекшеліктері оны кешенді түрде
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
қолдану арқылы өндірісті құрамалауды қажет етеді. Соңғы жылдары ет
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
өнеркәсібінде кәсіпорындардың негізгі түрі ретінде ет комбинаттары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жұмыс істеді, бірақ мемлекеттік жоспарлы түрде мал тапсырудың
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жойылуына байланысты олардың көбі шикізат тапшылығынан жабылып
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
қалды.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жеке шаруашылықтарда сойылған малдардың еттері көбінесе тікелей
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
рыноктарда сатуға шығарылды. Пайда болған шағын және орта бизнес
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
кәсіпорындарының өндірістік қуаттары өте аз, құрал-жабдықтары қазіргі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
заман талабына сай емес. Сондықтан, олардың шығарған ет өнімдері
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
сапасы және бағасы жағынан ресейлік өнімдермен бәсекелестікке төтеп
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
бере алмады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Республикамызда мал және құс өсіретін, оның етін өңдейтін кәсіпорындар
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
жеткілікті. Көптеген шаруашылықтарда мал мен құстың жоғары өнімді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
тұқымдары, мал мен құстың жеткілікті мөлшері және оларды жайып
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
семіртетін мол жайылым бар. Бірсыпыра шаруашылықтарда бордақылау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
алаңы салынған. Онда ересек мал бордақыланады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Елімізде ет өндіруді арттыру жөнінде біраз табыстарға қол жеткенмен,
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
халықтың бұл бағалы өнімге қажеттілігі әлі де болса толық
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
қанағаттандырылмай отыр. Мұның негізгі себебі, барлық шаруашылықта ет
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
өндіру бірдей жолға қойылмаған.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мал етін өндіруді күрт арттыру үшін мал мен құстың тірідей салмағын
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
және олардың қоңдылығын көтеру шарт. Ол үшін, ең алдымен малды күтіп
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
бағу мен азықтандыру жағдайын жақсартып, оларды үстеп азықтандыра
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
отырып, жайып семіртуді ұйымдастыру қажет. Ересек малды және құсты
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
өнеркәсіптік негізде қарқынды түрде бордақылау тиімді. Ет өндіруді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
арттыруда ауыл шаруашылығы ғылымы мен озат шаруашылықтардың
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
тәжірибесін кеңінен қолданудың да зор маңызы бар. Республиканың ғылыми-
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
зерттеу мекемелері соңғы жылдарда мал мен құстың еттілігін арттыру
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
үшін тиімді әдістерді зерттеді. Осы әдістерді өндіріске енгізу
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
өндірілетін ет көлемін ұлғайтуға мүмкіншілік береді. Сонымен қатар,
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
еттен өндірілетін өнімдердің түрлерін көбейту, технологияларын одан
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
әрі жетілдіру, құрал-жабдықтардың озық, осы заманға сай түрлерін
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
шығару, т.б. халықты талапқа сай жоғары сапалы ет өнімдерімен қамтамасыз етуді жақсартады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Етті өндірістік жағдайда ғылыми негізделген технологиялар бойынша
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ұқсату жылдам бұзылатын шикізатты аз шығынмен биологиялық толық құнды және жоғары сапалы дайын өнімдерге айналдыруға мүмкіндік береді.

Май өңдеу технологиясы
Малды алғаш өңдегенде, ұшадан алған майды - май шикізаты деп атайды. Мал майын сойыс малының сүйек және май ұлпаларынан алады.
Мал майын көбіне тағам дайындауға пайдаланады және май шикізаты ретінде консерві, шұжық, кондитерлік және парфюмерлі-косметикалық (сабын, крем, май қышқылдарын) өндірістерде қолданады.
Тағамдық майды өндіру үшін негізгі шикізат көзіне: сойыс малы ұшасындағы тері асты майлар мен сүйек майы, субөнімдер мен ішек-қарынның майлары жатады. Май шикізаты алынған мал түріне қарай (сиыр, қой, шошқа т.с.с), анатомиялық орналасуына қарай (бүйрек, шыжарқай, құйрық, іш май және т.б.), меншікті салмағына қарай (суға бататын және батпайтын) сұрыпталып бөлінеді. Мал майы сапасына қарай: жоғары және бірінші сұрыпты сиыр майы, жоғары және бірінші сұрыпты қой майы, жоғары және бірінші сұрыпты шошқаның шел майы, жоғары және бірінші сұрыпты сүйек майы, жиналған сүйек майы деп жіктеледі. Сондай-ақ құс майы: тауық, қаз және үйрек майы деп те бөлінеді.
Сиыр майының түсі ақшыл-сары немесе сары, жағымды иісі мен дәмі бар, 15-20оС температурада тығыз немесе қатты болады. Ерітілген кезінде мөлдір. Бірінші сұрыпты майда жеңіл қуырылған дәм болуы мүмкін. Сиыр майының балқу температурасы жоғары (42-52оС), сондықтан сіңімділігі төмен (80оС).
Қой майының түсі ақтан ақшыл-сарыға дейін (жоғары сорт), сары (1-сорт) болуы мүмкін. Дәмі мен иісі өзіне тән. Бірінші сұрыпты майда қуырылған дәм болады. Қой майының консистенциясы 15-20оС температурада тығыз және қатты, ал құйрық майының консистенциясы осы температурада қоймалжың болады. Ерітілген қой майы мөлдір түсті. Қой майының балқу температурасы (44-45оС), сіңімділігі (80-90оС).
Шошқа майы қатты, ақ түсті болады, бірінші сұрыпты майдың түсі сарғыш немесе сұрлау болуы мүмкін. Шошқа майының консистенциясы 15-20оС температурада қоймалжың немесе тығыз. Балқу температурасы (36-42оС).
Сүйек майы ақтан сарыға дейін түсті. 1-ші сортында сұр рең болуы мүмкін, дәмі мен иісі өнімнің өзіне тән болады. 1-ші сортта жағымды қуырылған дәм, балғын сорпа татымының болуы рұқсат етіледі. 15-20оС температурада консистенциясы сұйық, қоймалжың немесе тығыз болады. Ірі қара мал мен шошқаның сүйектері тамақ майын алатын шикізат болады. Сүйек колагені және аз мөлшерде суда ерімейтін кальций тұздарымен толыққан майдан тұрады. Сүйек сыртқы қатты қабаттан және ішкі кеуекті қабаттан тұрады. Сүйектердің ортасында қызыл, сары, сұр май бар. Оның құрамында олеин, стеарин және пальмитин қышқылдары бар. Сүйектен майды алу үшін алдымен оларды жуады, майдалайды, содан кейін сүйектерді жылумен өңдеп сумен немесе бумен өңдеп немесе құрғақтай қыздырып алады. 1000оС жоғары температурада өңделген сүйектерден желім алынады.
Жинақ майды шұжықтары, ыстамаларды, субөнімдерін және т.б. қайнатып сорпа бетінен жинайды. Майдың түсі ақтан қою сарыға дейін. Сұр және жасыл рең болуы мүмкін, сСонымен қатар шыжық, сорпа, дәмдеуіштер, ыстамалар дәмі мен иісі біліну мүмкін. Еріген күйде май лайлы болады. Консистенциясы сұйық, қоймалжың немесе тығыз.
Тағамдық мал майының сұрыпын (сапасын) техникалық шарт талабына сәйкес органолептикалық (түсі, иісі, дәмі, консистенциясы, мөлдірлігі) және физикалық-химиялық (ылғал мөлшері, қышқылдық саны) қасиеті бойынша анықтайды.
Тағамдық мал майын өндіру технологиясы
Май шикізаттары арнаулы май шыжғыру цехтарында өңделеді. Цехқа түскен майлар бездерден, қан ұйыған, ластанған жерлерінен тазартылып салқын сумен жуады да, салқын жерде немесе мұз қосылған суда (температурасы 4-6оС) 5-6 сағат бойына ұсталады. Сорғытылған бір текті май шикізаттары қуырылуға жіберіледі. Сақтау қажет болған жағдайда май шикізатын тоңазытқыштарда қатырып немесе құрғақ тұзбен тұздап сақтайды.
Майды шыжғыру - бұл шикі майды жылулық әдіспен шығару үдерісі. Май шыжғырудың екі тәсілі қолданылады: ылғал және құрғақ. Ылғал шыжғыруда ішкі - май су немесе өткір бумен әрекеттеседі. Осыған байланысты май ұлпалары құрамындағы ақуыз затты майды босата отырып ылғал мен жылу әсерінен гидролизденеді және бөлшектене ериді. Үш фазалы жүйе май, су, шыжық пайда болады.
Майды ылғал тәсілмен Р3-ФВЛ-1 (АВЖ), Титан, Делаваль, Центрифлау-майонар, Чита-3 қондырғыларында, автоклавта, отты қыздыратын қазандықта шыжғырады. Шыжғыру үдерісінде температураны 70-90оС, бу қысымын 0,13-0,15мПа, ыстық су температурасы 70-80оС дейін ұстайды.
Құрғақ шыжғыруда шикі май қыздырылған бет арқылы қыздырылады. Шикізат құрамындағы ылғал майды шыжғыру кезінде атмосфераға буланып кетеді немесе вакум астында жойылады. Жылулық әсер ету нәтижесінде май ұлпаларындағы ақуыз нәзіктенеді, бұзылады және май бөлінеді. Екі фазалы жүйе пайда болады. Құрғақ май және шыжық. Майды құрғақ әдіспен "Шарплес" қондырғысында, араластырғышы бар екі қабырғалы ашық қазанда, горизонтальдық ваккумдық қазанда шыжғырады. Қолданылған жабдықтарға байланысты шыжғыру үдерісі 42-120оС-та және 0,05-0,4мПа бу қысымында жүргізіледі.
Сүйекті майынан айыру сүйекті жылулық (ылғал және құрғақ) және салқын (экстрационды, гидромехникалық, элекро-импульстік) әдісімен майынан айырады.
Сүйекті ылғал әдіс арқылы жылумен майынан айырғанда майды атмосфералық қысымда және 90-100оС температурада немесе 0,3-0,4мПа артық қысымда шыжғырады. Құрғақ жылулық майдан айыру қазанда 0,09-0,08мПа және 60оС температурада жүргізіледі.
Сүйекті экстракционды майынан айыру ұшқыш еріткіштермен жүргізіледі. Бұл әдісте шикізаттан май толығымен шығады. Бірақ бұл әдіс күрделі, қымбат және жарылғыш ерітінділерді қажет етеді. ССонымен қатар, шығарылған майдан және майынан айырылған шикізаттан еріткіш қалдықтарын мұқият жою қажет. Бұл әдісті желім және желатин өнеркәптерінде сүйектен майды айыру үшін қолданылады.
Майды шыжғырудың гидромеханикалық әдісі кавитационды импульс және машина құралы мен су немесе басқа сұйық ортада өңделген шикізаттың жұмыс қозғалысында пайда болған күшті гидравликалық соққыны қолдануға негізделген жоғары жылдамдықты импульспен су қысымы әсерінен ұлпа құрамындағы май жасушаларының ұстап тұрған байланыс үзіледі және май жасушаларындағы су ортасына бөлініп шығады. Бұл әдісті сүйектен шығарылған майды кейіннен желатин мен желім өндірісіне қолдану үшін пайдаланған ананғұрлым дұрыс, себебі мұнда майынан айырылған сүйектегі ақуыздық заттар өз құрамын сақтайды.
Майдан ажыратудың электроимпульсті әдісі сүйекке конденсатор- дың элекр разрядта гидравликалық импульспен әсер етуінен тұрады. Сүйектен майды электро импульсті айыруға арналған қондырғыда төменгі қысымдағы токтан 127-220В конденсаторда жиналатын жоғарғы қысымдағы 50-90кВ жоғары ток пайда болады. Разрядкада электр импульсі жару энегиясына өтеді, нәтижесінде сұйықтықта пайда болған импульс сүйектен майды ығыстырып шығады. Сүйек пен судың қатынасы 1:2-1:4 Алынған май жоғары сапасымен ерекшеленеді.
Шыжықтан шыжғырылған май немесе майсулы суспензияны бөлу. Шыжықты су мен будан айналмалы торлы барабанда бөледі. Майды су көйлегі бар ашық қазанда шыжғырғанда шыжықты бөледі, майды майсулы суспензиядан төге отырып алады.
Май массасын бөлу 70-90 немесе 48оС-та түседі. Май массасын ротационды фильтрде сүзгеннен кейін шыжқты ылғалды прессте сығады. Центрафугалаудан немесе пресстеуден кейінгі шыжықтағы ылғалдың массалық үлесі 60-70%, май 8-13%.Майды тазарту шыжғырудан кейін майдан ылғалды немесе артық қоспаларды жою үшін сепарирлеу мен тұндыру қолданылады. Тазартудың бұл әдістері ылғал, қоспа және май тығыздығының әртүрлігіне негізделген. Сипарирлеуге 90-100оС температурадағы майды жібереді, оған 80-90оС дейін жылытылған 10-15% су құяды.Май 60-65оС-та 5-6 сағат шамасында тұнады. Артық ақуыз бөлшектерінің тұтуын және эмульсияның бұзылуын жылдамдату үшін майға 1-2% мөлшерінде құрғақ қайнатыған тұз 1немесе 2 помол қосады.
Салқындату және орамалау. Біртекті пішін (құрылым) алу үшін сСонымен қатар қышқылдану үдерісін тежеу үшін майды пластиналы және шнекті салқындатқышта, фрейзерде, салқындатқыш барабанда, роторда және басқада аппаратурада салқындатады.Бөшке, жәшік және контейнерде буып-түйуге арналған қайнатылған шошқаның майларын 26-35оС дейін, фасовкілеуге арналғанды 18-23оС дейін салқындатады. Сиыр және қой майларын 37-40 оС дейін, сүйекті 30-35оС дейін салқындатады. Майды бөшке, жәшік, контейнерге салар алдында оған полимер материалдан жасалған қап салады.Майды 100, 200, 250г массада ұсақ фасовкілегенде пергамент, фальгаға, полимер материалға немесе әйнек банкаларға орамалайды.
Тағамдық майлардың сапасы органолептикалық бағалау және анализ негізінде анықталады. Сынаманы әрбір партияның бір түр және сұрпынан алады. Органолептикалық бағалауда түсі, иісі, дәмі, консистенциясы және еріген күйдегі мөлдірлігі анықталады. Химимялық анализ жолымен ылғалдың массалық үлесі және қышқыл саны анықталады.
Стандарт талаптарына сай майлардың түр және сұрпын анықтайды. Тараны маймен толтыруға дейін және кейін өлшейді.
Сақтау кезіндегі майдың шыдамдылығы олардың сапа және түріне табиғи антиқышқылдар құрамына (токоферол, лецитин) және сақтау жағдайына байланысты. Майды қысқа мерзімде (1-айға дейін) сақтағанда температурасы 5-6оС және салыстырмалы ауа ылғалдығы 80% болып келетін қараңғы, құрғақ, салқын ғимараттарға қояды. Үдеріс аяқталар кезде қазанға тұз салады және тұндырады. Құрамында 5% дейін май бар қайнатылған шыжықты 0,08 мПа және 750С температурада вакуум жағдайында ылғалдың массалық үлесі 6 - 8% дейін кептіреді және құрғақ азық өндірісіне жібереді.
Горизонтальды вакуумдық қазанда алынған құрғақ шыжықтан майды сүзгеннен кейін 75 - 800С - та 4 сағатқа дейін үздіксіз әрекетті шнекті прессте немесе периодты әрекетті гидравликалық прессте сығады. Шыжықты пресстегеннен кейінгі майдың массалық үлесі 12% аспауы қажет. Пресстелген шыжықты салқындатады және азықтық ұн өндірісіне жібереді.
Ылғалдың массалық үлесі 15 - 40% шыжықты ТВ және ТН - 800 фильтрлеуші цинтрифугаларда майынан айырғанда ондағы майдың құрамы 10 - 44% дейін азаяды. Майсыздандырылған шыжықты горизонтальды вакуумдық қазанда кептіреді.
Майынан айыруда шыжықты цинтрифугалауды қолдану пресстеуге қарағанда жоғары сапалы май алуға мүмкіндік береді.
Майды шыжғыруға арналған кезекті қондырғылар
Майды құрғақ немесе ылғал әдіспен шыжғыруға арналған кезекті (периодты) әрекетті қондырғыларға атмосфералық қысымда жұмыс жасайтын ашық қазандар немесе артық қысымда жұмыс істейтін автоклавтар жатады.
Ашық қазандар екі және бір қабырғалы болып келеді. Екі қабырғалы бумен қыздырылады, бір қабырғалыда бу тікелей шикізатқа беріледі. Жұмсақ шикі майдан майды шыжғыру көбінесе құрғақ әдіспен жүргізіледі. Ашық қазанда алдын - ала ұсақталған шикізаттың барлық тағамдық майларын шыжғырады.
Майды атмосфералық қысымда шыжғыру. Майды ашық қазанда құрғақ тәсілмен екі сатыда шыжғырады. Бірінші сатыда ұсақталған шикі - май 3 немесе 4 қабылдауға 500С дейін қыздырылған қазанға кішкене порциямен салынады, шикізатты үздіксіз араластыра отырып 65 - 700С дейін қыздырады. Екінші сатыда май массасын 80 - 900С дейін 20 минут қыздырады. Коллагеннің гидротермиялық ыдырауы мен глобулярлық ақуыздар денатурациясы жүреді, нәтижесінде олар шыжық түрінде тұнады, ал май түссіздене түседі. Шыжғыру ұзақтығы 70 - 80 минут. Майды тұздау мен алдын - ала тұндыру көйлекке бу беру тоқтатылған соң және араластырғышты айырғаннан кейін қазанда жүргізіледі. Тұздың шығыны шикізат массасының 2% құрайды, оны 3 немесе 4 қабылдауда қосады. 20 - 25 минут тұндырғаннан кейін шыжғырылған майды шарнирлік труба арқылы тұндырғышқа құяды, содан соң сепараторға жібереді. Тазартылған майды салқындатады және ыдыстарға құяды, ал шыжықты қосымша майсыздандырады. Үдерістің жалпы ұзақтығы қазан сыйымдылығына байланысты 150 - 215 минут. Ашық қазанда май шикізатынан майды толығымен шығару мүмкін емес. Шыжғырудан кейін тұндырылған шыжықта 20% дейін май болады, оны материалдық шығынды және арнайы жабдықтарды талап ететін қосымша шығаруға жіберу қажет болады.
Желатин мен желім өндірісіне арналып өңделген сүйекті ашық қазанда атмосфералық қысымда ылғал тәсілмен майынан айырады. Бұл үшін тиеу және түсіруі механизацияланған суырмалы перфорирленген корзиналы қазандар ыңғайлы. Қазанды бу көйлегі арқылы қыздырған дұрыс,себебі сүйек пен бу әсерлескенде мықты эмульсия түзіледі және майдың сорпаға бөлінуі ұлғаяды. Майды сүйектен шыжғыру 90 - 1000С - та суда (су сүйекті жылдам және тегіс қыздыруға, май жасушаларын бұзуға қажет) жүргізеді. Майды өңделген сүйектен шығару ұзақтығы 5 - 6 сағат. Мұнда шикі сүйек құрамындағы 90% дейін май шыжғырады. Желатин мен желім өндірісіне арналып ұсақталған сүйекті (5 см.жуық) қайнату ұзақтығы 4 - 5 сағат, май шығымы - 40%.
Майды артық қысым астында шыжғыру. Артық қысымды майы аз шел аралық, еміздік аралық ұсақталмаған шикізаттардан май шыжғыру кезінде қолданады. Бұл үшін әртүрлі конструкциялы және араластырғышы бар универсал горизонтальды вакуумдық қазандар қолданылады. Автоклавта майды су қатысында шыжғырады, оны еріту алдында 20% мөлшерінде құяды немесе ол бумен қыздыру кезіндегі бу конденсациясы нәтижесінде түзіледі. Су артық қысымды ұстауға,жылу алмасу қарқындылығын жоғарылатуға және ақуыздардың гидротермия- лық ыдырауын жою үшін қажет.
Жұмсақ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.