ЛЮДВИГ ВАН БЕТХОВЕН (1770-1827)

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

ЛЮДВИГ ВАН БЕТХОВЕН

(1770-1827)

Л. В. Бетховен кішкентай неміс қаласы Бонңда туылды. Бала музыкалық отбасында өсті. Оның атасы Бонның наместнигі княздың сарай капелласының хорында өлең айтты және скрипкада ойнады, ал сонан соң осы хордың капельмейстері болды. Осы жер композитордың әкесі Иоганн Ван Бетховен де әнші-теноршы тено ретінде қызмет атқарды. Баланың музыкалык қабілеті ерте байқалды. Егер оның әкесі Моцарттың әкесі сияқты сезімтал және талант педагог болса, баланың өмірі басқаша болар ма еді.

Бетховеннің әкесі де баласын музыкаға үйретті. Бірақ тәжірибесіз педагог, музыканы сезгіш емес, қатып қалған, ал кейде мейірімсіз адам болатын. Кішкентай Людвигтің даңқы оған мән бермеді. Алдымен ол Людвигті клавесинада ойнауға үйретті, сонан соң әкесінің музыкаға қабілетті достары оны скрипкада, органда және фортепианодаойнауға үйретті. Әкесі күніне жеті-сегіз сағаттан бақытсыз баланы жаттығуды жаттауға мәжбүрлейтін. Ал кейде ол түнде де баламен жаттыққысы келетін. Ол баласын оятып, ұйқылы, жылап тұрған баланы фортепианода ойнауға мәжбүр ететін. Мұндай жағдайларда онда бәрінен бұрын көңілді кештен өзімен бірге қайтқан достарына кішкентай музыканттың талантын көрсеткісі келген сезім басым болды. Қорқып кеткен анасының ешқандай ақыл-кеңесі мұндай азапт түнгі сабақтарға кедергі тұра алмады. Тек баланың жарқын таланты, оның музыкаға деген жеңілмейтін әуестігі ғана мұндай қиындықты жеңіп шығуға көмектесті және өнерден біржолата қашырып жібермеді.

Сегіз жасында кішкентай Бетховен Кельн қаласында өзінің бірінші концертін берді. Баланың концерттері басқа қалаларда да болды. Әкесі балаға бұдан басқа ешнәрсе үйрете алмайтынын көріп, онымен айналысқанды тоқтатты, ал балаға он жас толғанда мектептен шығарып алды. Әкесінің көңіл-көтерулері ақша қажет етті, отбасының материалдық жағдайы бұзылды. Мұқтаждық пен бақытсыздықтан қиналған Людвигтің анасы ауырып қалды. Бала он екі жасынан бастап жұмыс істеуге мәжбүр болды. Ол сарай капелласында органшы болып қызмет атқарды, ауыр, көңілсіз балалық шақ!

Тек қана Бетховеннің 1782 жылы Христиан Нефемен кездесуін осы жылдардың бақытты оқиғасы деп санауға болады. Тамаша педагог, композитор, органшы Нефе баладан бірденнен тамаша музыкантты таниды, ал негізгісі - оның талантының өзгешелігін түсіне алды. Бетховенді неміс композиторларының - Иоганн Севастъян мен Филипп Эммануил Бахтың, Генделдің, Гайдннің, Моцарттың ең жақсы шығармаларымен таныстырған да осы Нефе еді, Сонысымен ол баланың шығармашылығының дамуы үшін берік негіз жасады. Ақыр соңында композитор таланты қажетті қолдау алды. Оқытушы Бетховенге бірінші шығармасын бастыруға да көмектесті. Олардың ішінде композитор Дресслердің маршының тақырыбына жазған фортепианалық вариациялары мен клавесина үшін үш соната бар. Өзі өте білімді бола отырып, Нефе Бетховенге бұл бағытта да үлкен әсерін тигізді. Оның кеңесі бойынша жасөспірім көп оқыды, шет тілдерін үйренді (латын, француз, италяндық) .

Композитор мен пианист ретінде нығайып, Бетховен өзінің көптен бергі арманын жүзеге асырды, - Моцартпен кездесу үшін және оның кеңестерін есіту үшін Венаға келді. Ол атақты композитордың алдында өзінің шығармаларын ойнады және импровизациялады. Жасөспірім қиялының батылдығы мен байлығына, тасқынды және қызу орындаған өзгеше мәнеріне Моцарт таң қалды. Жанындағыларға қарап Моцарт айқайлап жібереді: «Оған көңіл аударыңдар! Ол бәрін өзі туралы айтуға мәжбүр етеді!»

Алайда екі ұлы музыканттың кездесуі ұзаққа жалғаспады.

Мейірімді және өте жақсы көрген Бетховеннің сүйікті анасы қайтыс болды. Отбасы туралы барлық қамқорлықты жасөспірім баланың өзіне алуына тура келді. Кішкентай екі інісін тәрбиелеу көңіл бөлуді, қамқорлықты, ақша қажет етті. Бетховен опералық театрға қызметке кіреді, оркестрде альтада ойнады, концерттерде өнер көрсетті, өте көп сабақтар берді. Ауыр күндер басталды, еңбек пен мұқтаждыққа толы, ауыр жастық шақ басталды. Демалысының сирек минуттарын Бетховен Бонның әсем төңірегін қыдырумен өткізді. Ормандардың, алқаптардың, Рейннің тыныш жағалауларының әдемілігінен бала көзіне қуаныштан жас үйірілетін. Туған табиғатқа сүйіспеншілігін ол өмір бақи сақтады.

Осы жылдары Бетховеннің өмірге көзқарасы, адамдарға қатынасы қалыптасты. Бұл жерде оның университеттегі сабағы үлкен рөл ойнады, оған Нефенің кеңесі бойынша барған еді, бірақ ол ұзаққа созылған жоқ. Дәл сол кездері (1789 жыл) Рейннің арғы бетінде, Францияда ұлы оқиға - революция болды. Азаттық, теңдік, барлық адамдар туысқандығы ұрандалды. Халықтың король өкіметіне қарсы шыққан бұл жоғары ұмтылулары Бетховеннің жүрегіне ыстық үн қосты. Революция өсиеттеріне ол бүкіл өмірінде сенімді болып қалды. Жасөспірімде батыл ой-пікірлер мол болды. Оның энергиясы жаңа шығармаларға, концерттік іс-әрекетке шығуға жол іздейді. Оның туған қаласы оған тар болып көрінеді. Бонн арқылы өтіп бара жатқан Гайднмен кездесу оның Венаға барып, атақты композитордан оқысам деген шешімін нығайтты.

1792 жылы жиырма үш жастағы композитор Венаға келді, өмірінің аяғына дейін осында тұрды. Сол кездері Вена тек Австриядағы емес, сонымен қатар бүкіл Еуропадағы ең ірі музыкалық қалалардың бірі болатын. Бұл жерге сол кезеңдегі ең жақсы композиторлар жиналатын. Вена театрының сахнасында опералар қойылды; симфониялық және камералық шығармалар концерттерде ойналды. Виртуоздар өздерінің орындау шеберліктерінде жарысты. Осы жерде әлемге әйгілі Гайдн мен Моцарт өмір сүрді және шығармаларын жазды. Венаның көшелері мен алаңдарында халық музыканттары ойнады (мұндай халық ансамблдерінде кезінде Гайдн де ойнаған) .

Көп кешікпей Бетховен атақты болды. Алдымен ол Венаны пианист ретінде жаулап алды. Веналықтарды жас музыканттың тасқынды импровизациялаулары, оның қиял байлығы таң қалдырды. Клавесин өзінің сыңғырлаған, бірақ тез өшіп қалатын дауысымен енді Бетховенді қанағаттандырмады. Ол сол кезде әлі жаңа болып табылатын аспап-фортепианада ойнай бастады. ХVІП-ғасырдың басында италяндық Кристофорн жасап шығарған жаңа соғып ойналатын-клавиштік аспап осы жылдары өзінің алдында болған аспапты ығыстырып шығара бастады. Тек айқын және әншілік дыбыстар шығаруға қабілетті фортепиано ғана Бетховен шығармасының орасан күрделі түпкі ойын көрсете алатын еді.

Тыңдаушыларды таң қалдыратын оның орындауының ерекше сипатын

жеткізе алады. Өз өнерінің техникасын өте жоғары меңгерген жас вертуоз оған замандас барлық пианистерді артқа тастап, тыңдаушыларды жаулап алды.

Бетховен өмірінің қайғылы жағдайы оның кереңдігі еді. Ауыр сырқат оны достарынан да бөлектенуге мәжбүр етті, тұйық адамға айналды. Композитор аурудың бірінші белгілерін 26 жасында байқады. Табан тіресе емделу көмектеспеді, кереңдік біртіндеп күшейе берді. Бетховеннің үміті үзілді, ол өмірмен қоштасуға даяр еді. Алайда музыкаға деген махаббат, адамдарға қуаныш әкелем деген ой оны қайғылы өлімнен құтқарды. Ол қоғам, адамдар алдындағы борыш оның жекеше қайғы-қасіреттерінен маңыздырақ екенін түсінді. Өзінін күшті сырқатымен күресуден ол бұрынғыдан да күшті болып шықты. Оның мына сөздері белгілі: «Мен тағдырды алқымынан аламын, және оның мені құртуына жол бермеймін».

Бетховен әлемдік әйгілілік пен құрметке ие болады. Оның «академиялары» орасан зор табысқа жетеді. Шығармалары басылып жатады. Алайда қашанда өзіне қатал композитор өз шеберлігін жетілдіруді жалғастырады. Гайдннен сабақтар алғаннан кейін, ол әр түрлі педагогтардың кеңестерін пайдаланады. Бетховеннің энергиясы, күші, қуанышты үміттері толы болды. Өмірінің ең жақсы, ең бақытты жылдары!

Алайда сәтсіздіктер мен ренжулер жақындап келе жатты. Опералық театрда тұрақты жұмыс туралы Бетховеннің өтініші жауапсыз қалды. Материалдық қиындықтар жыл өткен сайын көбірек біліне бастады. Қоғамның сословиелік нанымдары оған отбасын құруға мүмкіндік бермеді, оның бақытына кедергі болды. Оның қтты жақсы көрген графиня Тереза Брунсвик сол күйі оған тұрмысқа шықпады. Сөзсіз, Терезаның аристократтық отбасы олардың үйленуіне қарсы болды. Бетховен масқара болды, ол терең қайғырды.

Күшейе түскен кереңдік оны бұрынғыдан да тұйық және жалғыз бас етті. Бетховен сольдық концерттер беруді тоқтатты. Дирижер ретінде өнер көрсетулерін де тоқтатты, қоғамда да біртіндеп болуды доғарды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.