Әуеғарыштық суреттерді дешифрлеу

Кіріспе
Негізгі бөлім
1) Әуеғарыштық суреттерді дешифрлеу
2) Аспект картасы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Дешифрлеу дегеніміз- әуе және ғарыштық суреттерден қолданбалы мақсатта пайдалану үшін, жергілікті жер және түрлі нысандармен элементтердің сапалық және сандық сипаттамалары туралы қажетті мәліметтер алу процесі.
Аспект –жергілікті жердің көлбеулік бағытын және еңістігін көрсетеді. Аспект категориясы символдық белгілеумен белгіленіп, көлеңке түстерін солғын, ( мысалы, қызыл, оранжевый, сары және т.б ) ал, тік беткейлерінің көлбеу дәрежесі қанығырақ болып бейнеленеді.
Суреттерде ландшафтардың барлық элементтері әртүрлі түсте, көлемде, нүкте, сызық және дақ түрінде бейнеленеді. Әуеғарыштық суреттерде әртүрлі нысандар көрінеді: мысалы , бір суретте жеке тұрған құрылыс жақсы түсірілсе, екінші суретте елді-мекендер әрең көрінеді.
Дешифрлеу дегеніміз- әуе және ғарыштық суреттерден қолданбалы мақсатта пайдалану үшін, жергілікті жер және түрлі нысандармен элементтердің сапалық және сандық сипаттамалары туралы қажетті мәліметтер алу процесі. Бұл процестің логикалық құрылысы: табу, тану, жүйелеу үш деңгейден тұрады. Табу процесі әуефотосуреттердегі элементтердің мағынасын анықтамай-ақ, біртіндеп қабылдаудан тұрады. Мысалы, әуесуретте тік бұрышты бейне табылды дейік. Табу процесі– көз сезімінің немесе көз анализаторының нәтижесі болып саналады. Тану процесі дегеніміз– біртұтас жеке образды қабылдау және оны элементтерге бөліп сапалық және сандық сипаттамаларын анықтау, соңында шыққан образға баға беру. Жүйелеу процесі- жеке нысандардың жалпы белгілерін анықтау және жеке сипаттамадан жалпы сипаттамаға көшуден тұрады. Жүйелеу кезінде нысанды қабылданған бір шартты белгілерге келтіреді.
Әуеғарыштық нысандағы суреттер бір-бірінен көптеген белгілері арқылы ажыратылады. Дешифрлеу белгілері дегеніміз – жергілікті жердің әртүрлі нысандарымен элементтерін ажырататын ерекшеліктері мен өздеріне тән түрлері. Олар тура және жанама болып екіге бөлінеді. Тура дешифрлеу белгілеріне –түрі, көлемі, құрылысы, көлеңкесі, бейненің құрылымы жатады. Жанама дешифрлеу белгілеріне геоморфологиялық, геоботаникалық, зоогенді, антропогенді. Жанама белгілер нысандардың негізгі жанама белгілеріне бір-бірімен байланысы бір жағдайда болуы. Қоршаған ортаға әсері. Жанама белгілер арқылы табуды индекация, ал көрінбей тұрған нысанды индекат деп атайды.

1. Н.Керімбай «Сандық картография», Алматы, 2012
2. http://webhelp.esri.com/arcgisdesktop/9.2/index.cfm?TopicName=Aspect