Бухгалтерлік есептегі кәсіпорынның даму тарихы

Мазмұны

1. Кіріспе

1. Бухгалтерлік есептегі кәсіпорынның даму тарихы

1. 2. «Шымкентмай» ашық акционерлік қоғамының басқару құрылымы

1. 3. Алғашқы есеп ұғымы

2. Алғашқы есеп және оның басқарудағы ақпараттық жүйедегі орны

2. 1. Есепке алудың ақпараттық жүйесі және алғашқы есептің орыны

2. 2. Бухгалтерлік қызметті ұйымдастыру. Автоматтандыру. .

3. Тауарлы-материалды қорларларды есепке алу.

а) түсуі

б) қоймалық есеп

в) тарату және сату

4. Алғашқы құжаттарды есепке алу кестесі

3. Ішкі аудит және алғашқы есепке алу

3. 1. Ішкі аудиттағы алғашқы есепке алудың орны

3. 2. Ішкі аудитпен материалдардың алғашқы есепке алуды тексеру

Қорытынды.

Кіріспе.

Бүгінгі күні бухгалтерлік есепке алу, басқару жүйесінде басты орындарға иеленеді. Ол өндірістердегі процесстерді, айналым, өзара бөлу және тұтынуды нақтылап көрсете алады. Сонымен қатар, кәсіпорынның қаржылық жағдайын сипаттайды, басқару жүйесі бойынша шешім қабылдауға мумукінділік жасайды. Шаруашылықтанудың қазіргі жағдайында, шаруашылықты субьектінің күрделі экономикалық механизмін толық, шынайы экономикалық ақпараттарсыз басқару мүмкін емес. Экономика саласындағы кәсіпорындардың еңбек ұжымдары мен материалдардың, тиімді пайдалануына, өндірістердегі шығындардың аз жұмсалуына, кәсіпорынның өнімдерді шығаруда бәсекелестігінен жоғарылауына, оның сапсының көтерілуіне, өзіндік құнының төмендеуіне мүдделі. Осы бағыт бойынша бухгалтерлік есепке алудың артықшылық ролі мен мазмұны өсуде. Себебі ол, шаруашылықты іс-әрекеттерді сипаттап қана қоймай, оған әсер етеді. Басқару процессінің бір бөлігі бола отырып, маңызды ақпараттар беріп отырады: Кәсіпорынның ағымды іс-әрекеттерін бақылау; оның стратегиясымен тактикасын жоспарлау; қорларды тиімді пайдалану; қызметтегі іс-әрекеттер нәтижелерін бағалау; шешім қабылдауға көмектесу.

Экономикалық қызметтегі жұмыcкерлер, соның ішінде бухгалтерияның персаналы, есепке алу мен есеп берудегі барлық тиісті жүйені өте жақсы білуі қажет, себебі ол жауапты тұлға шаруашылықты ортада қатесіз бағыт- бағдар жасай алуы, нарықтық экономикадағы жағдайды оның бет алысын жете түсіне білуі тиісті. Олар кәсіпорынның қызметтерін регламенттейтін, бухгалтерлік есепті ұйымдастыратын, салықты есепке алатын ережелер, нұсқаулар және өзгеде тиісті нормативті актілерді білуі қажет. Өзгертілген заңдар мен стандарттар жөнінде бухгалтер бақылап, хабар болуы керек.

Ұйымдарда бухгалтерлік есепті жүргізуді бірнеше тарауларға бөліп қарсатыруға болады: алғашқы бақылау; құжаттарда рәсімдеужәне т. б. Алғашқы бақылау кезеңінде шаруашылық іс-әрекеттерінің орындалған фактілері талдана отырып, жекелей шаруашылықты операцияларға бөліп қарастырылады.

Шаруашылықты операция бухгалтерлік есепке қабылданады, егер оның жасалыну уақыты, мазмұны, бағалық өлшемі анықталған болса. Операцияларды құжаттық рәсімдеу, хаттау саласында қаржылық шаруашылықты операцияларды сипаттап көрсете алатын алғашқы құжаттар өзге ұйымдарда құрастырылып немесе қабылданатын болса, (квитанциялар, есеп-шот және т. б. ) онда алғашқы құжаттар форма бойынша тексеріліп тіркеледі.

Осы деректі дипломдық жобалауда біз ААҚ “ Шымкент май ” кәсіпорынның басқару құрылымын, бухгалтерлік қызметтің ұйымдастыруын, алғашқы есепке алу және оның ақпаратты басқру жүйесіндегі орынын, тауарлы-материалдық қорларды есепке алудағы алғашқы құжаттарды, есепке алудың кестелерін, ішкі аудиттағы алғашқы есепке алудың орынын толық шолу жасай отырып қарастырдық.

1. Бухгалтерлік есепке алудағы кәсіпорынның даму тарихы.

Есепке алу, мыңдаған жылдар бұрын адам өркениеттілігінің дамуымен қатар дүниеге келген. Оның алғашқы қадамдары тарихта үлкен орын алды. Есепке алуды дамыту өмірдің талаптарымен сипатталады, ал ол, өз кезегінде өркениеттіліктен бір бөлігі жазумен матеематиканың қалыптасуын ынталандырады. XV ғасырдың аяғына таман екі жақты жазбаға негізделген бухгалтерлік есепті ендіру тәсілі қалыптасты. Осы аталған ереже, қазіргі кезеңде негізгі болып табылуда. Сол кезеңдерден бастап көптеген терминдер сақталған: баланс, калькуляция, дебет, кредит және т. б. Бухгалтерлік есеп бойынша алғашқы баспа кітаптарының бірі “Есепке алумен жазбаның трактасы” 1949 жылы Венецияда францисканс монахы Луко Пачоли (1445-1515) жазылып шықты. Осы кітаптың бір тарауында сауда операуияларын есепке алу үшін қолданылатын екі жақты жазба тәсілі сипатталған. Бухгалтерлік есептеу жүйесінде кәсіпорында орныдалатын барлық шаруашылықты операциялар сипатталады. Бухгалтерлік есепке алу, өзге есептеу салаларында қолданылмайтын, тек өзіне ғана тән спецификалық әдістемелерді қолданады немесе сирек қолданады, мысалы, бухгалтерлік есепке алудағы екі жақты жазба, бақылаумен есеп берудегі бухгалтерлік балансты құру.

Ұйымды басқаруда бухгалтерлік есеп үлкен роль атқарады, себебі ол оның қаржылық шаруашылықтың іс-әрекеттері, жайында ақпараттар жинақтайды. Бухгалтерлік есептің деректері бойынша ұйымның есеп беруі құралады. Есеп берудің көрсеткіштерімен ұйымның иелері, жабдықтаушылары, сатып алушылары, қаржылық органдар, банкілер, сақтандыру компаниялары аудиторлық фирмалар қолданады. Юристтерге кәсіпорынның мүдделерін шешуде есеп беру мен еспке алынудың деректі материалдарын қолданады. Бухгалтерлік есеппен есеп берудегі қалыптасатын ақпараттар, заң талаптарына сәйкес болуы тиісті. Осы бағытта ұйымның жетекшісі жауапты. Бухгалтерлік есеп, материалды жауапты тұлғалардың іс-әрекеттеріне бақылауды қамтамасыз етуі тиісті. Ол үшін материалды құндылықтарға және әрбір қаржылық қорларға жеке тіркеу журналдары бекітіледі. Материалды жауапты тұлғалар материалды құнды заттардың және қаржылық қорлардың және сандық есептеу натуралды өлшемде сақталуына жауапты. Бухгалтерлік есептеу кезкңдік шамада материалды жауапты тұлғаның деректері мен салыстырылып отырылады. Ол үшін құндылықтардың сақталу орындарында түгендеу жүргізіледі. Натуралды өлшемдерімен қатар еңбек өлшемдері де қолданылады. Олардың көмегімен еңбек шығындары анықталады. (Күн, сағат, минутпен), осы деректер жалақының мөлшерін анықтауда қолданылады. Бухгалтерлік есепте орталық орынды қаржылық өлшемдер алады. Осы өлшемнің көмегімен ұйымдағы заттардың жалпы бағасын есептеуге болады: ғимараттар, үйлер, жабдықтар, транспорт-құралдары, өндірістік қорлар, және т. с. с. Кезкелген ұйымның жұмысында шаруашылықты қаржының айналымы жүреді. Өндірістік кәсіпорыннның айналымын үш негізгі процестерге бөлуге болады: қамтамасыз ету, өндіріс және тарату, сату. Бухгалтерлік есептеу жүйесі бойынша өзге құрамалы бөліктер шаруашылықты операциялар болып табылады. Қамтамасыз ету процесінде, жабдықтаушыдан материалдардың келіп түсуі, тасымалдаушы тарнспорт құралдарының төлем ақы есептеледі. Өндірістік процесте өндірілетін өнімнің бағасына тікелей және жанама әсер ететін шығындар есепке алынады. Сату, тарату, процесінде тауарларды өткізу мен сатудан түсетін түсім көрсеткіштері есепке алынады. Заттардан (материалдар, жанар -жағар май, жартылай фабрикаттар) және еңбек құралдарынан (үй, ғимараттар жабдықтар) кәсіпорынның шаруашылықтық қаржылары құралады. Шаруашылықтық қаржының өзге бөлікері айналымда болады. Мысалы, тұтынушыларға ұсынылатын дайын бұйымдар, есеп - шотпен, кассадағы нақты ақшалар.

Егер кәсіпорын өз айналымында өзге кәсіпорынның қаржыларын қолданатын болса, онда кредиторлық қарыздар орын алады. Өзгеше сипаттайтын болсақ, жабдықтаушының алдындағы кәсіпорынның міндеттемелері толық орындалмаған. Керісінше, кәсіпорын жұмысты орындап, ол жұмысқа төлем ақы төленбесе, онда дебиторлық қарыздар пайда болады. Шаруашылықты қаржының бір бөлігі өндірістік, ал екінші бөлігі өндірістік емес салада : ғимараттар, балалар бақшасы, емдеу орындары т. с. с. Шаруашылық қаржылары өз кезегінде негізгі айналымды жіне дерексіз болып бөлінеді.

Негізгі - Өндірістік процесте бірнеше рет қатысады. Ол ғимараттар, үйлер, машиналар және жабдықтар.

Айналымды - бір өндірістік цикл көлемінде қолданылады. Ол материалдар, жанар жағар майлар, жартылай фабрикаттар.

Дерексіз - бюджетке төленетін төлемдер мен түсімдер, резервті және арнайы қорларды бөлінген қорлар.

Шаруашылықты қаржылар жекелей және зайымдық(қарызға алу) болып бөлінеді. Жекелей көздері жарғылық, резервтік және қосымша күрделі салымдар, түсі және табыс көздерінен құралатын қаржылар.

Зайымды - банкттер, өзге ұйымдардан алынатын несиелік қаржылар.

Бухгалтерлік есептегі объектілерге сандық және бағалық өрнектегі нақты шаруашылықты бірлікті жатады. Осы көрсеткіштерді есепке алудан кәсіпорындағы шаруашылықты іс-әрекеттердің түпкілікті нәтижелері байланысты болады. Бухгалтерлік есеп, ұйымдармен шешім қабылдайтын шаруашылық іс-әрекеттерді біріктіретін буын ретінде қызметтеледі. Бухгалтерлік есептің міндеттемелері түрлі әдістемелермен тәсілдерді қолдана отырып шешіледі. Олардың жиынтықтары бухгалтерлік есептің әдістемелері деп аталады, ол мына төмендегідей элементтерден құралады.

• құжаттау
• инвентаризациялау (түгендеу)
• есептеу және екі жақты жазба
• баланспен есеп беруді құру
• бағалау
• калькуляциялауШымкент май ААҚ басқару құрылымы.

ААҚ Шымкент май тарихының негізгі кезеңдері 1942 жылы май экстракты зауыттың алғащқы өнімі рафинатталған мақта майы алынды. 1943 жылы өтпелі қызыл белгімен марапатталуы, 278 жұмысшының “Ұлы Отан соғысында енген еңбектері үшін ” медальмен марапаттауы. 1948 жылы Форпрессті цехтың іске қосылуы. 1949 жылы Май экстрактты зауытын Шымкент май өнімдері зауыты атағына атанды. ССРО тамақ өнеркәсіптері министрлігі “Бас өсімдік май” бас басқармасы. 1950 жылы ыдыстарға құю, бөлу цехтарын, сабын қайнату цехтарын, штамп прессторын, дайындау цехтарын, форпресстеу цехындағы жаңаша жабдықтардың, дайындау экстракциялы бөлімдердің ашылуы. 1953 еркін май қышқылдарын алуға қажетті цехтың іске қосылды. 1959 жылы елдегі ең ірі үздіксіз май экстракциясы цехының іске қосылуы. 1975 жылы экстракциялы цехтың қайтадан рекенструкциялануының аяқталуы. 1992 жылы зауыттың 50 жылдығы . 1993 жылы жекешелендіру “Шымкентмай” ААҚ қайталануы. 2000 жылы “Доня” сауда маркасының рынокқа енуі. 2002 жылы зауыттың 60 жылдығы. Халықаралық стандарттарға сәйкес ИСО 9000, сапа менеджментінің жүйесіне аттестациялану үшін жабдықтарды қайта жаңарту. “Шымкентмай” ААҚ 60 жыл тәжірибелік мерзімінде май өнімдері рыногында май ішкі заттарының өңдеу, өндірістік циклдар, ұрықты дәнді сатып алу оны май өнімдеріне қорыту дайын өнімдерге қораптау, сауда нүктелеріне тасымалдап жеткізіп беру жұмыстарымен айналысады. Сапалы және экологиялық таза өнім - өсімдік майы және шрот. Деректі шикізаттың өңдеу тереңдіктеріне байланысты - тазартылмаған (рафинадталмаған ), рафинадталған, тазартылған және күнбағыс, мақта, сафлор, сая өнідерінен алынған майларды өңдейді. Майтұқымдарын өңдеу түрлеріне байланысты жобалық қуаттылығы тәулігіне 100 тонна тұқымдастық, 1. 08. 2003 жылы жеректер бойынша өндірістік қуаттылықты қолдана алу мүмкіншілігі 96 %. Өсімдік майлары түгінгі күні өте қолайлы, таза, сапалы өнім. Өсімдік майларын тұтынушылардың үлестері 62, 2 % құрайды. Сонымен 2002 жылы өсуіне талдау жасай отырып мынадай көрсеткіштерді анықтауға болады: Өсімдік майлары рыногындағы отандық өндірісшілердің үлесі - 75%. “Шымкентмай” ААҚ - ң үлесі 34, 4 %. Тұтынушылардың мазмұндауынша өнімнің сапасы май өнімдерін сатып алуда шешулі фактор болып табылады. Тазаланған мақта майы “Доня” Қазақстанда теңдесі жоқ. Өсімдік майының негізгі биологиялық құндылығы май қышқылдарының, фосфотидтермен, токофералдарымен сипатталады. Күнбағыс майы аса белсенді витаминдерге иеленеді. “Шымкентмай” ААҚ тазаланған май өнімдері тұтынушылардың талаптарына жауап бере алады. Мақта, күнбағыс, сафлор және қыша (горчица) майлары табиғи түске ие, иісі жоқ, табиғи витаминдермен аминқышқылдарға өте бай .

Кәсіпорын және оның өнімдері.

“Шымкентмай” Ашық акционерлік қоғамы, Шымкент қаласының Оңтүстік бөлігіндегі темір жол бекетінің 1, 5 км қашық бөлігінде орналасқан. Солтүстік - батыстан кәсіпорынға мақта май зауыты, ал батыстан “Оңтүстік полиметалы” ЖАҚ - ның аймағы бағытталған. Кәсіпорынның магистралды темір жолыменен байланысы солтүстік - шығыстан өндірістік алаңға бағытталған өтпелі темір жолмен орныдалады. Кәсіпорынның автокөліктермен байланысы “Промышленная ” көшесі арқылы орныдалады. Кәсіпорынның аймағы қарапайым рельфті. Жер асты сулары 10 метр тереңдікте байқалмаған. Аймақтың сеисмикалдығы - 8 балл. Кәсіпорынның шикізаты май тұқымдастықтарының түрлері, олардың ішіндегі негізгісі мақта және пісте май тұқымдастықтары. Мақта тұқымдастықтары қала және аудан аралық зауыттардан тасымалданады. Аудан аралық мақта тазалау зауыттарының кәсіпорыннан алшақтығы 40 - 100 км. Күнбағыс тұқымдастықтары негізінен Шығыс Қазақстан облысы және Ресей Федерацияларынан тасымалданады.

Өндірістің құрылымы және оның сипаттамасы.

“Шымкентмай” ААҚ, тамақ және техникалық тағайындалудағы түрлі өсімдік майларын өндіріп шығарумен сипатталады. Мақта тұқымдастықтарын өңдей бойынша кәсіпорынның жоғарғы өндірістік қуаттылығы тәулігіне 100 тонна. Мақта тұқымдастығын өңдеумен қатар, күнбағыс, мақсары, қыша, соя тұқымдастықтарын өңдеп дайын өнім ала алады. “Шымкентмай” ААҚ - ның құрамында мына төмендегідей цехтық бөлімдер жұмыстар атқарады:

• шикізат цехы
• дайындау цехы
• экстракциялы цехы
• рафинаттау цехы
• иіссіздендіру (дезодорация) цехы
• дайын өнімдер цехы
• өсімдік майларын қораптау цехы
• өндірісті бақылау лабараториясы
• көмекші цехы

Көмекші цехтарға мыналар жатады:

• энергиялық цехы
• пеш цехы
• механикалық цехы
• жөндеу - құрылысы цехы
• лабаратория
• КИП и А

Май тұқымдастықтарын өңдеу процесі мынадай кезеңдерден тұрады: - сақтау; тазалау; майды сығу; экстракция; майды рафинациялау. Әрбір процес, өзара механикаландырылған транспорт элементтермен және құбыр өткізгіштермен байланысқан цехтарда іске асырылады. Шикізат цехы қоймасынан тұқымдар қалдықтардан тазалау үшін дайндау цехына бағытталады. Тазаланған тұқымдастықтар қабыршақтан тазалау - сеператорлы бөлімшесіне тазалау үшін келіп түседі. Дәндердің қабығы малдар үшін жем ретінде тарату мақсатында дайын өнімдер қоймасына келіп түседі. Тұқымдастықтарды қабықшаландыру - “ядро ” майдаланып процестеледі. Осы аталған операциялар дайындау цехында орындалады. Қалдық майларды алу үшін күнжара (процестеу материалы) экстракциялы цехқа келіп түседі. Экстракциядан соңғы майсыз материал - шрот дайын бұйымдар цехына үй жануарлары үшін жоғарғы белокты жем ретінде таратылады. Форпрессті және экстракциялы майлар тазалану цехына бағытталады, онда май өңделеді.

Технологиялық процестің қысқаша сипаттамасы. Дайындау цехы. №1 сурет.

Қойма (тұқым)

шелуха

Мезга масло

Тасымаладу элементтері арқылы қоймадан тұқымдар бункер дозаторға беріліп қажетті мөлшерде өндіріске жөнелтіледі. Тазаланған тұқымдастықтар бірінші қабықсыздандыру дискосына беріледі, онда 70 - 75 % майдаланады. Қабықшалардан дәннің айырылуы үшін 1 - сеператорлау биттер - сеператорына бағытталады. Екінші реттеліктегі қабықсыздандыру өткеннен соң майдалағыштар ядроны тиянақты қабықсаздандыру үшін екінші сеператорлы биттер - сеператорларға келіп түседі. Бақылау биттер - сеператорларынан соң қауыздану қоймаларына қабықшалары бағытталады, ал ядро 1 -ші және 2 -ші сеператорларынан қақтау станоктарына беріледі. Майдаланған ядро апандарға келіп түсіп ленталы транспорт арқылы шнектермен үлкен домалақ ыдыстарға жылу ыстықты өңдеуге жөнелтіледі. Ысытушы қазандарда дайындалған мезгалар форопресстерге бағытталады. Форопресстерде жаншылып алынған май қос қаққыш апарат арқылы насоспен фильтірлі пресстерге бағытталады. Фильтрліпресстерде тазаланған май құрамы таза май суытқышқа жөнелтіліп, фильтрлі процеспен жаровияға (қазанға) бағытталады.

Экстракциялық цех. №2 сурет.

Сығылған мисцелла

Ракушка Шлам

Еріткіш еріткіш еріткіш еріткіш

мәнімен буы буы буы

Шрот

шроттың

шаңымен Май

ерітіндінің

буы

Конденсация

Форпрессті күнжаралар шнектен экстракциялық цехқа тасымалданады. Осы жерде 55-60° С температурада суытылған күнжара шнекпен экстракторлардың колонналарына бағытталады. Экстрактты материал, экстракторларда ерітіндінің көмегімне майсызданып жүйеленеді. Экстрактадан шыққан қоймалжың масса 25-40 % ылғалдылықпен тостерге келіп түседі. Ондағы еріткіш сутекті бумен оқшауланады. Тостерден қоймалжың масса автоматты реттеу клапонымен шығарылып массаны суытқышқа бағытталып, онда сумен салқындатылады. 55-60° С температурада суытылған шрот шнекке келіп түсіп ленталы транспорттармен шрот қоймасына бағытталады.

Экстрактадағы мисцелла насоспен, дискалы фильтерге беріліп ерітінді дистиляторға бағытталып шлам экстрактаның төменгі жүктелу колонасына беріледі. Тиянақты дистелятордан май массасы насоспен май суытқышқа тартылып алынып, ол жерден нейтрализациялануға рафинаттау цехына жіберіледі. Тостермен дистелятордағы еріткіштің булары конденсаторға бағытталып, ол жерлен еріткіштің конденсаты экстракторға бағытталады.

Рафинаттау цехы. № 3 сурет.

Еріткіш

Лимон қыш-

қылы ерітінді

Рафинаттау цехында қоспалардан майды сулы сілтілі ерітіндімен тазалану процесі жүреді. Нейтразациялаудан соңғы алынған соопасток, шұңқырға жинақталып сабын қайнату өндірісіне бағытталады. Нейтрализацияланған май, насоспен фильтрленіп сабынмен ылғалды бөліп алу үшін ашық рамалы фильтрпресстерге, ол жерден фильтрленген рафинатты май насоспен дайын өнімдер қоймасына тасымалданады.

Өндірістік объектінің жалпы мәліметі.

“Шымкентмай” АҚ 1993 жылы мемлекеттену бағыттындағы бет алыс кезеңінде май өнімдері комбинаты бағасында құрылды. Қазақстан Республикасы және ТМД мемлекеттері ішіндегі май өңдеу салалары кәсіпорындары арасында ірі кәсіпорынның бірі болып есептеледі. Кәсіпорын қалдықсыз техналогия бойынша жұмыс атқарады. Кәсіпорынның қуаттылығы жылына 35000 тонна мақта тұқымдастығын өңдей алады. Құрамына майды экстракциялау және сабынды қайнату өндірісі кіретін “Шымкентмай” ААҚ(соңғы аталған кәсіпорын 1999 жылдан бастап “Шымкентмай -Эль-Дос” жабық акционерлік қоғамын басқаруына берілген), Шымкент қаласының өңтустік бөлігіне теміржол бекетіне 1500 км қашықтық шамасында орналасқан. Солтүстік батыстан кәсіпорынға мақта өңдеу зауыты, ал батыстан-“Оңтүстік полиметалл”ЖАҚ жанасады. Магистралды темір жолмен кәсіпорын темір жол өткелдері арқылы байланысады ( №4-200249 16 маусым 2000ж ДГП «ҚазТранссервис»РГП КТЖ және “Шымкентмай” ААҚ араларындағы сауда саттық жайындағы келісім-шарт негізінде) . Осы аталып көрсетілген темір жол “Шымкентмай” ААҚ-ң жеке меншігі болып табылады. Кәсіпорынның коламен автотранспорттық байланыстары «Промышленная»көшесі бойымен іске асырылады. Жер асты сулары 10метр тереңдікте байқалмаған. Ауданның сейсмикалығы -8балл. “Шымкентмай” ААҚ, бұрынғы шымкенттік май өнімдері комбинаты 1942жылдан бастап пайдалануға берілген. Осы аталған кезеңден ол өзінің қуатын 320 тоннадан 1200 тонна мақта тұқымдастықтарын тәулігіне өңдеу көрсеткішіне жетіп отыр. Майды экстракциялау зауытына мына төмендегі цехтармен бөлімшелер жатады

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс