Даму ақаулары және құбжықтар

Кіріспе
1. Даму ақаулары және құбжықтық (кемістіктер)
2. Туа біткен даму ақаулары
3. Жалғыздаған кемтарлық
4. Көпше кемтарлық
5. Дамудың постнатальдық ақаулары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Даму ақаулары деп онтогенез нәтижесінде түгел организмнің немесе жекелеген мүшелердің тұрақты анатомиялық өзгеруін айтамыз. Ал мүшелердің қызметіне әсері өте маңызды емес анатомиялық ақаулар аномалия дейді.
Даму ақауларын екі топқа бөледі:
 Туа біткен
 Постнатальды (лат post – кейін, natum- туылу ) яғни туылғаннан соң пайда болған.


Туа біткен даму ақаулары
Туа біткен ақаулар – кемтарлық ( лат. monstrum,грек. teratos – құбжықтық (кемтарлық). Бұл құрсақтық даму барысында түгел организм немесе жекелеген мүшелердегі қалыпты жағдайдан анатомиялық ауытқуларын айтуға болады.Кемтарлықты зерттейтін ғылымды тератология деп атайды.
Құбжықтықтың (кемтарлық) себептері:
 Сыртқы әсер
 Ішкі әсер
Ішкі себептерге ата – анасының жыныс жасушасындағы хромосомалық аппараттарын бұзатын факторлар. Бұл факторларға иондық сәулелену (космостық сәуле, рентген сәулесә, радиоактивті заттар), табиғи және жасанды химиялық заттар жатады. Даму ақауларына әкелетін хромосомалық аппараттың бұл бұзылулары көьінесе тұқым қуаламайды. Тек кейде ғана олар ұрпақтарда тұқым қуалайтын ерекшеліктер болып сақталады. Тек кейде ғана олар ұрпақтарда тұқым қуалайтын ерекшеліктер болып саналады.
Сыртқы себептерге гендік аппараты кәдімгідей шарананы теротогенді әсерлейтін физикалық, химиялық және биологиялық факторлар.
Физикалық факторларға буаз малдардың құрсақ тұсына, жатырына тиген соққылар, буаз малдың дене қызуының көтерілуіне әкелетін аурулар, сонымен қатар дене қызуының төмен болуы, иондаушы сәулелердің әсері және шамадан тыс физикалық күш жұмсауды жатқызуға болады. Химиялық теротогенді факторларға буаз жануарларға және іштөлге немесе тек қана іштөлге әсер ететін заттар (антибиотиктер, сульфаниламид, гормондар). Биологиялық теротогенді факторларға буаз малдардың гормондық аурулары (гипотериоз,қант диабеті), гипоксияға әкелетін жүрек тамыр, сүйек кемігі, өкпе аурулары, мидың зақымдануы, малды бағып күту және пайдалану ережелерінің бұзылуы, кейбір инфекциялық және инвазиялық аурулар.

1. Х.С. Жұмабеков, К.Ю.Дербышев «Жануарлардың патологиялық анатомиясы», Алматы,2011.
2. Ө.Ығылманұлы «Ветеринариялық патологиялық анатомия», Алматы, 2010.
3. Ж.Б. Ахметов «Патологиялық анатомия»,Алматы - «Ана тілі», 1993.
4. Интернет желісі