Жануарлаодың радиациялық патологиясы

КІРІСПЕ
РАДИАЦИЯНЫҢ ОРГАНИЗМГЕ ӘСЕРІ
ҚОРЫТЫНДЫ

Иондаушы сәулелер өндірістің көптеген салаларында , медицинада, биологияда кеңінен қолданады. Қоршаған ортаның адам организміне теріс әсер ететін факторларының бірі радиация болып табылады. Радиация адамның клеткалары мен органдарының түрлі функцияларына зиянды әсер етеді. Радиация әсер еткенде клеткалардың шапшаң бөлінуі, құрылымы мен құрамының өзгеруі мүмкін. Радиациялық сәулелену тұқым қуалаушылық аппаратын өзгертуге, яғни мутацияға душар етуі мүмкін. Радиациялық зақымдануға душар болған малдар тек оның өнімдерін малдәрігерлік-санитарлық сараптаудан өткізу үшін, радиациялық зақымдану кезінде организмде қандай өзгерістер болатынын; ионизациялық сәулелердің түрін (Гамма- бета, альфа сәулелер мен нейтронды ағым; радиоактивті заттардың организмге өту жолдары; сәулену дозасын білу өте қажет.
Горизонтовтың тұжырымы бойынша радиоактивті заттардың әсерінен организмде жүретін құбылыстарды 3 топқа бөледі: радиосегментік, радиозақымдану және компнсаторлық (орнына келу) процесстері.
Г.Г. Воккенің тұжырымы бойынша, радиозақымдану дегеніміз - органның не болмаса бүкіл организмнің қызметін бұзып, структуралық өзгерістер тудыратын радиацияның ең аз мөлшері (дозасы).
Ауыл шаруашылығы малдарының радиозақымдануы 150 Р дан 400 Р- ға( тауық, қоян) диапазонда болады.
Бұдан радиосезгіштік пен радиоактивтік зақымдануға мынандай факторлар әсер етеді: малдың жасы, салмағы және организмнің ерекшеліктері, сәулену санына, әсіресе сараптаудан өткізу үшін- сәуленудің түрі (сыртқы, ішкі,аралас).

1. Х.С. Жұмабеков, К.Ю.Дербышев «Жануарлардың патологиялық анатомиясы», Алматы,2011.
2. Ө.Ығылманұлы «Ветеринариялық патологиялық анатомия», Алматы, 2010.
3. Ж.Б. Ахметов «Патологиялық анатомия»,Алматы - «Ана тілі», 1993.
4. Интернет желісі

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Аграрлық факультеті
Ветеринариялық санитария кафедрасы

БӨЖ
Тақырып: Радиациялық патология

Орындаған: Жансолтанова А.А.
ВС - 403 тобы.
Тексерген: Оразалиева С.Б

Семей 2017 жыл

КІРІСПЕ
Иондаушы сәулелер өндірістің көптеген салаларында , медицинада, биологияда кеңінен қолданады. Қоршаған ортаның адам организміне теріс әсер ететін факторларының бірі радиация болып табылады. Радиация адамның клеткалары мен органдарының түрлі функцияларына зиянды әсер етеді. Радиация әсер еткенде клеткалардың шапшаң бөлінуі, құрылымы мен құрамының өзгеруі мүмкін. Радиациялық сәулелену тұқым қуалаушылық аппаратын өзгертуге, яғни мутацияға душар етуі мүмкін. Радиациялық зақымдануға душар болған малдар тек оның өнімдерін малдәрігерлік-санитарлық сараптаудан өткізу үшін, радиациялық зақымдану кезінде организмде қандай өзгерістер болатынын; ионизациялық сәулелердің түрін (Гамма- бета, альфа сәулелер мен нейтронды ағым; радиоактивті заттардың организмге өту жолдары; сәулену дозасын білу өте қажет.
Горизонтовтың тұжырымы бойынша радиоактивті заттардың әсерінен организмде жүретін құбылыстарды 3 топқа бөледі: радиосегментік, радиозақымдану және компнсаторлық (орнына келу) процесстері.
Г.Г. Воккенің тұжырымы бойынша, радиозақымдану дегеніміз - органның не болмаса бүкіл организмнің қызметін бұзып, структуралық өзгерістер тудыратын радиацияның ең аз мөлшері (дозасы).
Ауыл шаруашылығы малдарының радиозақымдануы 150 Р дан 400 Р- ға( тауық, қоян) диапазонда болады.
Бұдан радиосезгіштік пен радиоактивтік зақымдануға мынандай факторлар әсер етеді: малдың жасы, салмағы және организмнің ерекшеліктері, сәулену санына, әсіресе сараптаудан өткізу үшін- сәуленудің түрі (сыртқы, ішкі,аралас).
Сыртқы сәулену: дегеніміз организмге түсетін сәуленің көзі сырттан ( басқа жақтан) ауадан келіп түседі. Бұлар ядролық жарылыстың радиациясы организмді қоршаған топырақта, ауада, суда және мал терісінде болады.Бұндай сәулену кезінде өте қуіпті деп гамма- сәулелер мен нейтрон ғымы есептелінеді (бета-ыдырау альфа-сәулелер)
Ішкі сәулену: Радиактивті заттардың ионизациялық сәулелері азық, су, ауа, тері ақылы организмге өту салдарынан ішкі сәулену болады. Бұл сәулену кезінде керісінше альфа- сәулелер өте улы деп есептелінеді, үйткені салмағының ауырлығы мен энергиясын байланысты 1 см жолда 100-250 мың қос ионын түзеді, ал бета- сәулелер 50-100 қос ионын, ал гамма- квант барлығы 6 -10 қос ионын түзеді. Осыдан қортынды шығарсақ, осылардың ішінен өзіндік өте жоғары ионизацияны альфа сәулелерде болғандықтан радиоулығы да өте жоғары деп есептелінеді.
Ауыл шаруашылық малдарының радиозақымдануға шалдығу дозасы ( ішкі сәуленуде) 3-5 м Кикг.
Егер сәулену сыртқы болса, өнімнің сапасын анықтағанда тек органолептикалық, патологиялық, бактериологиялық, биохимиялық, гистологиялық, зерттеулер жүргізілсе, ал ішкі сәулену кезінде ветеринариялық - санитариялық көрсеткіштерге қосымша радиометриялық зерттеулер жүргізілуі керек.
Аурудың қысқаша барысы. Ионизацияның сәулелердің адамдар мен жануарларда радиозақымдануға ұшыратып, өте күрделі патологиялық процесске - сәуле ауруына ұшыратады.
Ионизцияның сәулелердің белсенділігі - сәуле дозасына, сәуле дозасының сіңу күшіне, берілу энергиясына, сәуленің биологиялық тиімділігіне, сәулелердің органдарда таралуына, малдың физиологиялық жағдайына байланысты болады.
Сәулелердің қортынды биологиялық тиімділігін зақымданған малдардың зақымданғаннан кейін 30 күн ішінде өлген малдың, процент мөлшеріне қарап есептейді. Оны ЛД 5030 ( 30 күн ішінде зақымданған малдардың 50 процент) өлген, ЛД 10030;
РАДИАЦИЯНЫҢ ОРГАНИЗМГЕ ӘСЕРІ
Сәулелік ауруларды иондаушы сәулелер қоздырады.Олар организмді сырттан әсерлегенде немесе радиобелсенді заттар түрінде азықпен, сумен бірге ішке енгенде белсенді радикалдар мен иондар пайда болады.
Радикалдардың өзара және оттегімен әсерлесулері нәтижесінде екінші және үшінші кезекті белсенді өнімдер туындайды да, олар өз кезегінде әртұрлң молекулалармен , ең алдымен нәруыздармен реакцияға түсіп, оларды тотықтандырады.Торшалар ферменттерінің химиялық құрылысы өзгеріп, олар белсенділігінен айырылады.ДНҚ түзілуі тежеліп, торшалардың көбеюі тұншығады. Сондай ақ белгілі бір мөлшердегі сәулелену кейбір ферменттердің белсенділігін арттырып, гликозамингликандардың, фосфолипидтердің , липопротейдтердің ыдырауына әкеледі, ДНҚ шиыршықтары жыртылады, торшалар жарғақтарының өткізу қабілеті өзгеріп, иондарды жарғақтар арқылы тасымалдау бұзылады (натрийлік насостың тұншығуы).
Мал организмінің иондаушы сәулемен (радиациямен) зақымдануы заңдылығы екі факторға тәуелді: 1) организмнің тіршілігіне өте маңызды өрмелердің, мүшелер мен жүйелердің сәулеге сезімдік деңгейіне ; 2) иондаушы сәуленің мөлшеріне және оның таратылу ретіне.
Иондаушы сәуле әсер еткеннен кейінгі мүшелердегі морфологиялық өзгерістерді белгісіне байланысты мына топтарға бөледі:
1.Радиацияға сезімтал мүшелер: лимфа тораптары, ішек-қарын лимфатикалық көпіршік клеткалары, қызыл қан кеміктері, көк бауыр, жыныс бездері, бұл мүшелердегі морфологиялық өзгерістер радиакцияның дозасы 25 Р жеткенде басталады.
2. Радиацияға сезімталдығы орташа: тері, көз;
3. Радиацияға сезімталдығы төмен: бауыр, өкпе, бүйрек, ми, жүрек. Сүйек сіңірлеріндегі алғашқы морфологиялық өзгерістер 100 Р басталады. Жануарларға, жалпы тіршілік иелеріне аса қауіпті иондаушы сәулелердің тұтас организмі біркелкі түсуі. Егер осы жағдайда бір мүшені экранмен қорғасақ жалпы жануарлардың радиацияға деген төзімділігі жоғарылайды
Бұл факторлар жеке жеке және біріге сәулелік реакциялардың түрін (жергілікті немесе жалпы), ерекшелігі мен біліну уақытын (сәуле әсерінен кейін бірден, көп ұзамай немесе біраздан кейін) және олардың организмге маңыздылығын анықтайды.
Организмді сәулемен сырттан әсерлегенде альфа - бөлшектер терең өтпей, эпидермисте кідіреді, бета - бөлшектер теріге өтеді, ал гамма сәулелер дене арқылы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.