Шыны талшықтарын алу
КІРІСПЕ
1 Бұйымның түрі
2 Қолданылатын шикізаттар
3 Технологиялық бөлім
4 Шыны талшықтарының құрылыста қолданылуы
5 Қауіпсіздік техникасы
ҚОРЫТЫНДЫ
1 Бұйымның түрі
2 Қолданылатын шикізаттар
3 Технологиялық бөлім
4 Шыны талшықтарының құрылыста қолданылуы
5 Қауіпсіздік техникасы
ҚОРЫТЫНДЫ
Шыны – құрылыс өнеркәсібінде және тұрмыста кеңінен қолданылатын материалдардың бірі. Әр түрлі қолданыстағы шыны бұйымдарына жылдан жылға өсіп бара жатқан сұраныс, шыны жасау өнеркәсіптерін өнім шығару мөлшерлерін арттыра отырып, сонымен қатар олардың сапа деңгейін түсірмеуге итермелейді.
Шыны өндірісіндегі ғылыми-техникалық прогресс, оның эффективті қолдану аймағын бірталай кеңейтті. Соңғы жылдары, шыны жасау техникасында айтарлықтай өзгерістер болып өтті. Өндірудің жаңа әдістері мен қолданылып жүрген технологиялық процестерді жетілдіру тәсілдері пайда болып, шыны қолданудың жаңа аймақтары ашыла бастады. Өнімнің химиялық құрамын өзгертіп, шынының түр-түрі жасалынатын болды. Практикаға кеңінен математикалық болжау әдістері мен шыны жасау процесін автоматты реттеу операциялары енгізілуде.
Шыны массасының қасиеттері одан талшықты бұйымдар алуға мүмкіндігін береді. Шыны талшықты материалдар мынадай бағалы қасиеттерге не: жанғыш есем, коррозияға тұрақты, беріктітігі жоғары, салыстырмалы аз тығыздыққа, жақсы оптикалық, электр-, жылу- және дыбыс оқшаулағыш, биологиялық әсеріне тұрақтылы болады. Олар техникада және өнеркәсіпте кең қолданылады.
Шыны талшығының қасиеттері және алу әдістері бойынша ерекшеленеді. Талшықтардың негізгі 2 түрі бар: үздіксіз және штапельді.
Заманауи шыны-пластикалық арматура темірден жасалғаннан 10 есе мықты. Әрі күнделікті шаруашылықта таптырмайтын зат. Мұның бағасы металл арматурадан 30 есе арзан, әрі төзімділігі темірден 3,5 есе мықты. Мұнымен үй тұрғызылса, ішке суық пен ыстық өтпейді. Алдағы уақытта бұл цех Самарқаннан келген инвестордың қаржыландыруымен жұмыс көлемін ұлғайтатын болады. Ол үшін қала әкімдігі жуырда ғана ашылған индустриалды аймақтан жер бөліп, сонда орналасуға қолдау көрсетілді.
Шыны өндірісіндегі ғылыми-техникалық прогресс, оның эффективті қолдану аймағын бірталай кеңейтті. Соңғы жылдары, шыны жасау техникасында айтарлықтай өзгерістер болып өтті. Өндірудің жаңа әдістері мен қолданылып жүрген технологиялық процестерді жетілдіру тәсілдері пайда болып, шыны қолданудың жаңа аймақтары ашыла бастады. Өнімнің химиялық құрамын өзгертіп, шынының түр-түрі жасалынатын болды. Практикаға кеңінен математикалық болжау әдістері мен шыны жасау процесін автоматты реттеу операциялары енгізілуде.
Шыны массасының қасиеттері одан талшықты бұйымдар алуға мүмкіндігін береді. Шыны талшықты материалдар мынадай бағалы қасиеттерге не: жанғыш есем, коррозияға тұрақты, беріктітігі жоғары, салыстырмалы аз тығыздыққа, жақсы оптикалық, электр-, жылу- және дыбыс оқшаулағыш, биологиялық әсеріне тұрақтылы болады. Олар техникада және өнеркәсіпте кең қолданылады.
Шыны талшығының қасиеттері және алу әдістері бойынша ерекшеленеді. Талшықтардың негізгі 2 түрі бар: үздіксіз және штапельді.
Заманауи шыны-пластикалық арматура темірден жасалғаннан 10 есе мықты. Әрі күнделікті шаруашылықта таптырмайтын зат. Мұның бағасы металл арматурадан 30 есе арзан, әрі төзімділігі темірден 3,5 есе мықты. Мұнымен үй тұрғызылса, ішке суық пен ыстық өтпейді. Алдағы уақытта бұл цех Самарқаннан келген инвестордың қаржыландыруымен жұмыс көлемін ұлғайтатын болады. Ол үшін қала әкімдігі жуырда ғана ашылған индустриалды аймақтан жер бөліп, сонда орналасуға қолдау көрсетілді.
1. http://www.mirstekla-expo.ru/ru/article-about-glass/listovoe-steklo/
2. http://tdglass.ru/proizvodstvo
3. ГОСТ Р 54170–2010 Түссіз парақты шыны
4. Производство листового стекла флоат-способом. Учеб. пособие / ОАО «САРАТОВСТРОЙСТЕКЛО». – Саратов, 2009.
5. Гинзбург Д.Б. Стекловаренные печи. / Д.Б. Гинзбург. — М.: Стройиздат, 2006. - 340 с.
6. Семененко Н.А. Вторичные энергоресурсы промышленности и энерготехнологическое комбинирование. М., «Энергия», 2008.
7. Терещенко, И.М. Оборудование для хранения и транспортирования сырьевых материалов и стекольных шихт / И.М. Терещенко, Ю.Г Павлюкевич. Мн.: БГТУ, 2004.- 70 с.
8. Бартенев, Г.М. Механические свойства и тепловая обработка стекла / Г.М. Бартенев.− М.: Госстройиздат, 2004.−30 с.
9. Парамонов С.Г., Түзелбаев Б.И. 050717- Жылу энергетикаcы мамандығының «Жылу электр станциялары», «Су және отын технологиясы» мамандықтары бойынша барлық оқу түрінің студенттері үшін курстық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар. - Алматы: АЭжБИ, 2009. - 17 б.
10. Асылбекова Б.К. Состояние воздушной среды города Алматы / КазНТУ: Алматы, 2009.
2. http://tdglass.ru/proizvodstvo
3. ГОСТ Р 54170–2010 Түссіз парақты шыны
4. Производство листового стекла флоат-способом. Учеб. пособие / ОАО «САРАТОВСТРОЙСТЕКЛО». – Саратов, 2009.
5. Гинзбург Д.Б. Стекловаренные печи. / Д.Б. Гинзбург. — М.: Стройиздат, 2006. - 340 с.
6. Семененко Н.А. Вторичные энергоресурсы промышленности и энерготехнологическое комбинирование. М., «Энергия», 2008.
7. Терещенко, И.М. Оборудование для хранения и транспортирования сырьевых материалов и стекольных шихт / И.М. Терещенко, Ю.Г Павлюкевич. Мн.: БГТУ, 2004.- 70 с.
8. Бартенев, Г.М. Механические свойства и тепловая обработка стекла / Г.М. Бартенев.− М.: Госстройиздат, 2004.−30 с.
9. Парамонов С.Г., Түзелбаев Б.И. 050717- Жылу энергетикаcы мамандығының «Жылу электр станциялары», «Су және отын технологиясы» мамандықтары бойынша барлық оқу түрінің студенттері үшін курстық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар. - Алматы: АЭжБИ, 2009. - 17 б.
10. Асылбекова Б.К. Состояние воздушной среды города Алматы / КазНТУ: Алматы, 2009.
КІРІСПЕ
Шыны - құрылыс өнеркәсібінде және тұрмыста кеңінен қолданылатын материалдардың бірі. Әр түрлі қолданыстағы шыны бұйымдарына жылдан жылға өсіп бара жатқан сұраныс, шыны жасау өнеркәсіптерін өнім шығару мөлшерлерін арттыра отырып, сонымен қатар олардың сапа деңгейін түсірмеуге итермелейді.
Шыны өндірісіндегі ғылыми-техникалық прогресс, оның эффективті қолдану аймағын бірталай кеңейтті. Соңғы жылдары, шыны жасау техникасында айтарлықтай өзгерістер болып өтті. Өндірудің жаңа әдістері мен қолданылып жүрген технологиялық процестерді жетілдіру тәсілдері пайда болып, шыны қолданудың жаңа аймақтары ашыла бастады. Өнімнің химиялық құрамын өзгертіп, шынының түр-түрі жасалынатын болды. Практикаға кеңінен математикалық болжау әдістері мен шыны жасау процесін автоматты реттеу операциялары енгізілуде.
Шыны массасының қасиеттері одан талшықты бұйымдар алуға мүмкіндігін береді. Шыны талшықты материалдар мынадай бағалы қасиеттерге не: жанғыш есем, коррозияға тұрақты, беріктітігі жоғары, салыстырмалы аз тығыздыққа, жақсы оптикалық, электр-, жылу- және дыбыс оқшаулағыш, биологиялық әсеріне тұрақтылы болады. Олар техникада және өнеркәсіпте кең қолданылады.
Шыны талшығының қасиеттері және алу әдістері бойынша ерекшеленеді. Талшықтардың негізгі 2 түрі бар: үздіксіз және штапельді.
Заманауи шыны-пластикалық арматура темірден жасалғаннан 10 есе мықты. Әрі күнделікті шаруашылықта таптырмайтын зат. Мұның бағасы металл арматурадан 30 есе арзан, әрі төзімділігі темірден 3,5 есе мықты. Мұнымен үй тұрғызылса, ішке суық пен ыстық өтпейді. Алдағы уақытта бұл цех Самарқаннан келген инвестордың қаржыландыруымен жұмыс көлемін ұлғайтатын болады. Ол үшін қала әкімдігі жуырда ғана ашылған индустриалды аймақтан жер бөліп, сонда орналасуға қолдау көрсетілді.
1 Бұйымның түрі
Шыны талшық - балқытылған шыныны созу арқылы алынатын жасанды жіп. Шыны талшықты жасағанда шынымассаны балқытқыш пеште балқытып, балқыманы фильер арқылы өткізеді. Оның диаметрі 3 - 100 мкм, ұзындығы 20 км-ден аса (үздіксіз шыны талшық) немесе диаметрі 0,1 - 20 мкм және ұзындығы 1 - 50 см (штапельді шыны талшық) болады. Сыртқы пішіні жағынан үздіксіз шыны талшық табиғи немесе жасанды жібекке, ал штапельді шыны талшық мақта немесе жүннің қысқа жіптеріне ұқсас болып келеді. Үздіксіз шыны талшық балқытылған шыныны саңылау саны 200 - 2000 болатын фильерлерден өткізіп, созу арқылы алынып, талшық білікке оралады. Талшықтың диаметрі созу жылдамдығы мен фильерлердің диаметріне байланысты. Технологиялық процесс бір немесе екі сатыда жүзеге асады. Бірінші сатыда шыны талшық тікелей шыны балқытатын пештен созылса, ал екінші сатысында шыны сынықтары пайдаланылады. Штапельді шыны талшықты алу кезінде балқыған шыны ағынына бу, ауа немесе ыстық газдар жіберіледі. Шыны талшықтың қасиеттері олардың химиялық құрамымен тығыз байланысты. Олардың химиялық заттар әсеріне тұрақты және ыстыққа төзімді (1000С), диэлектрлік қасиеті жоғары, мех. берік (300 - 500 кгсмм2), жылу өткізгіштігі төмен. Шыны талшық ширатылған, өрілген жіптер түрінде шығарылады, сондай-ақ шыны пластиктер жасауда нығайтушы материал және электртех. өнеркәсіпте электр оқшаулағыш бұйымдар дайындауда, тағы басқа қолданылады.
Шыны балқымадан созу арқылы алынатын үздіксіз талшықтарына шексіз ұзындығы (20 км дейін), тік сызықтығы және жіп ішінде олардың параллелді орналасуы сипатты; ал балқытылған шыны ағысынан ауамен, бумен немесе газды үрлегішпен бөліну арқылы алынатын штапельді талшық үшін - ұзындығы үлкен емес (50 см дейін), тік сызықты емес, талшықтар кеңістікте ретсіз орналасумен сипатталады. Үздіксіз шыны талшықтарының диаметрі 3-тен 100 мкм дейін шекаралығында, штапельді - 0,2-ден 20 мкм дейін. Үздіксіз талшықты сыртқы түрі бойынша табиғи және жасанды жібекке, ал штапельді - мақтаға ұқсатады.
Шыны талшықтарының химиялық құрамы пайдалану аймағына және қалыптау әдістеріне байланысгы. Үздіксіз шыны талшығын қалыптау процесі шыныға мынадай талаптар қойылады: қалыптау процесі тұрақты ететін тұтқырлық аралығы 102 - 103 Па с құрайды; шынының кристалдануының жоғары шегі, жұмыс тұтқырлық аралығына сәйкес температуралардан, төмен болуы керек; шыны кристалдануы аз жылдамдыққа ие болуы керек.
Кварцты талшықты таяқшаның қыздырылған үшындағы тамшыдан жіпті созумен алады, оны тек 2000-2100°С-да жасап шығаруға болады, осы температурада ғана тиісті тұтқырлықта болады. Кремнеземді талшықты өндірістік құрамды талшықтардан жеңіл балқығыш тотықтарды дайындау арқылы, сондай-ақ өңдеуге алынған шынының құрамына байланысты қышқылдармен (күкірт, азот, тұз, фосфор) өңдеумен алынады. Кремнеземді талшық микрокеуекті құрылымды болады. 600оС-тан жоғары қыздырғанда кеуектер жабылып қалады. Мұндай талшықты маталар, әртүрлі нөмірлі жіптер, киіз, картон, кағаз және сүзгілер жасайды. Каолин құрамды немесе басқа құрамды керамикалық жоғары температураға тұрақты талшықтарды табиғи минералдық жыныстарды немесе қиын балқитын тотықтардың синтетикалық қоспаларын жоғары жиілікті электр кедергілі, электр доғалы пештерде тікелей қыздырып немесе газ пештерінде балқытумен алады, оларда температура 2000оС. Қысқа керамикалык жоғары температураларға тұрақты талшықтардан киіз, картон, қағаз, сүзгілер жасауға болады. Ұзын талшықты құрылымды талшықтардан жгуттер, тоқымалы материалдар жасалуы мүмкін.
2 Қолданылатын шикізаттар
Шыны талшықтарын алу үшін шыны құрамдарының көптеген саны белгілі. Барлық шыныларды химиялық құрамы бойынша темендегідей түрлерге бөлуге болады:
* құрамында 2,0 % (масс.) дейін R2O3 бар, сілтісіз борсиликатты - Е түрі;
* құрамында 10,0 % (масс.) дейін R2O3 бар, сілтісіз немесе аз сілтілі - С түрі;
* құрамында 10,0 %(масс.) артық R2O3 бар, сілтілі - А түрі.
Шыны өндiрiсiнде қолданылатын шикiзат материалдарын шартты түрде негiзгi және көмекшi болып бөледi.
SiO2 - барлық силикат шыныларының басты құрама бөлiгі. SiO2 шыны массасының тұтқырлығын жоғарлатып, механикалық және химиялық қасиеттерді жаксартады, шынының қиын балқуын арттырады және оның гомогенизациясын қиындатады, сыну көрсеткiшін төмендетеді, сызықтық кеңеюдің температуралық коэффициентi мен тығыздықты азайтады, жылуға шыдамдылықты жоғарылатады, кристалдануға бейімділік артады. SiO2-нi енгiзу үшiн кварцты құмды пайдаланады.
Na2О натрий оксидi кремнеземмен қатар шыны құрамының ең маңызды бөлiгі болып табылады. Na2О шыны түзілу процесін тездетедi, балқу температурасы мен шыны тұтқырлығын төмендетедi, тазарту процесiн жеңiлдетедi. Сонымен бiрге, Na2О сызықтық кеңеюдің тығыздығы мен температуралық коэффициентін жоғарлатып, химиялық төзiмдiлiкті және шынының микроқаттылығын азайтады. Келесі шикiзат материалдары арқылы, шыны құрамына Na2О енгiзiледі, сода (МЕСТ 5100-85) (Na2СО3 ) және натрий сульфат (ТУ 21-249-00204168-92) (Na2SO4 ).
Магний оксидің (MgO) шыны құрамына доломитпен (МЕСТ 23672-79) (MgCO3 x CaCO3) бірге енгiзедi. МgО шыны массасының балқу температурасын және 6%-ға дейінгі концентрациядағы кристалдану икемділігін азайтып, беттiк керiлiстi жоғарлатады. Шыны құрамында магний оксиді 2%-дан астам болса, балқу және мөлдірлеу уақыты артады. Судың әрекетiне шыны орнықтылығы бiршама төмендейдi. Сызықтық кеңеюдің температуралық коэффициентi жоғарлайды.
Кальций оксидін (CaO) қоспаға кальций карбонаттың (ТУ 113-08-667- 98) (CaCO3) көмегімен енгiзедi. СаО балқу температурасы мен тұтқырлықты төмендетедi, механикалық және химиялық қасиеттерді жақсартады, бiрақ тығыздықты жоғарлатып, кристалдануға икемділіктi күшейтедi. Алюминий оксидiң Al2O3 дала шпатымен (ТУ 5726-036-00193861-96) (K2O x Na2O x Al2O3 x 6SiO2 ) бірге шыны құрамына енгiзедi.
3 Технологиялық бөлім
Шыны талшықтар өндірісінде шыныны қайнату үшін үздіксіз жұмыс істейтін ванна пештері, тікелей қыздыралатын жалынды пештері, электр және газэлектр шынықайнатқыш пештері колданылады. Қайнату темперетурасы 1600оС және одан жоғары болады
Шыны жібін фильерлік тэсілмен өндірудщ технологиялык схемасы мынадай процесстерден тұрады: электр пешіне шикізат шихтасын салып сүйык массаға балқьггады, шыны балқыту пешінщ отқа берік фильерлері аркылы сүйық шыны массасы жщішке 519 талшыққа созыла ағып төмеңдегі айналмалы катушкаға орала береді. Қажет болған жағдайда, 1-суретте көрсетілгендей, майлаушы құрылғы синтетикалық смоланы (немесе басқа байланыстырушыны)
1 - салмалы; 2 - науа; 3- электр пеші; 4- трансформатор; 5- майлаушы құрылғы; 6- алынатын катушка
Сурет-1- Фильерлік тәсілмен шыны жібін созу.
3.1 Шыны балқымасын дайындау
Кез-келген шыны өндірісінде ең алдымен қолданылатын шикізаттарды өңдейді. Өңделген шикізат материалдарынан шыны балқыту процессі үшін шихта дайындалады.
Шихта өнім құрамындағы шикізат материалдарының мөлшерленген қоспасы бойынша берілген және мұқият араластырылғанбіркелкі арасласпаны айтады. Шихтаның құрамы берілген шынының химиялық құрамымымен қамтамасыз етілуі керек.
Берілген шынынң химиялық құрамы, мас.%: SiO2 72,8; А12О3 1,2; Na2O 13,5; CaO 8,73; MgO 3,7; Fe2O3 0,07.
Балқытылған шыны массасының сапасы бастапқы материалдардың дәлдігінебайланысты.
Шихтадағы ылғалдылық мөлшері 4−5%. Ылғалдылық шихатның біркелгілігіне қолайлы әсер етеді және оның реакциялық қабілетін жоғарылатады.
Шыны балқымасы мен шихтаның қатынасы 8020.
Жазық шыны өндiрiсi үшiн, шихтаны пайдаланады. Шихта дегеніміз - өнім құрамындағы шикізат материалдарының мөлшерленген қоспасы. Дұрыс әзiрленген шихтаны алу үшін, негiзгi шарттар: байытылған және дайындалған материалдарды қолдану, шикiзат материалдарынның мөлшерін рецепт бойынша дәл есептеу, толық бiртектiлiк, материалдарды мұқият араластыру және пеш кеңістігіне жылдам жеткізу.
Шихтаға негiзгi талап - бiртектiлiктiң жоғары дәрежесi, ол шыны балқыту процесiн жеңілдетіп, дайын шыны бетіндегі кемiстiктерді жояды. Шихта бiртектiлiгiн қамтамасыз ету үшiн оның ылғалдылығы мен шикiзат материалдарының түйiршiктiк құрамын қатаң қадағалау қажет. Шикiзат материалдарының түйіршіктері белгiлi өлшем шамасында болуы керек, өйткенi олардың бiрқалыпты балқуы соған тікелей байланысты. Компоненттерінің түйіршіктері бiрдей өлшемде болған жағдайда, түйіршіктер үлкейген сайын шихтаның ыдырауы ұзағырақ өтеді. Шихта құрамындағы ылғалдылық оның бiртектiлiгiне қолайлы әсер етедi. Суды көбіне араластырғышқа тiкелей немесе құмды өлшеген кезде қосады. Ылғалдылық 3-5% шегiнде болуы тиiс. Шыны балқыту процесі кезінде шихтаның булануы жүреді. Шихта булануын шамамен 17% деп алсақ, тиiсiнше булану еселiгi 0,83-ке тең болады.
Шыны шихтасын қыздыру барысында күрделі физикалық, химиялык және физика-химиялық процестер жүреді. Осы процестердің түріне және сипаттарына байланысты шыны қорытуды шартты түрде бес сатыға бөледі.
Шыныны балқыту үздіксіз, регенеративті шыны пісіру ванна пешінде өтеді. Оттық алауы көлденең бағытталып, табиғи газы жағылады. Пеш келесі меншікті өндірулікте жұмыс жасайды:
Өндірісте талшықты шынының екі түрі шығарылады: үздіксі зжәне кесілген талшықтар. Талшықты шынының өндірісінде негізгі бастапқы технология үшін, шына балқымасынан шыныны тарту болып табылады.
Кварц құмы, әк тас, бор қышқылы мен басқа да компоненттер (саз балшық, көмір және шпаты) жоғары температуралы пештерде араалсады және балқиды. Әрбір композиттің өзіндік балқу температурасы бар, орташа есеппен ол 1260Ос. Шыны балқымасы тікелей қалыптық балқыту жабдығына түседі. Бұл - бір сатылы процесс. Екі сатылы процессте балқфма шынысфера қайта өңделеді кейіннен балқу пештеріне қайтадан түседі. Талшықты шыныны көбіне 1-сұлбада көрсетілген бір сатылы технология бойынша алады.
1 - саз; 2 - әк тас; 3 - көмір; 4 - кварц құм; 5 - флюорит;- бор қышқылы; 7 -автоматты дозаторлар; S - араластырғыш; 9, О-бункер; - шнекті бергіш; 2 - ванна; 13 - секция дайындау замасливатели (шлихтаның); 14 - платиналы фильеры (бушинги) электроиагревом және автоматты басқару; 5 - майлағыш; 16 ~ жоғары жылдамдықты иамоточиое құрылғы; П, 27 - бекеттер бақылау және өлшеу; 18 - камера баптауға арналған талшықтар; 19 - орау машиналары; 20 - учаскесі өңдеу және орау; иірілген жіптің 21 - термоөңдеу бөлімшесі; 22 - шпуляриики; 23 - иамоточиая арналған машина ровинг; 24 - резальная машина; 25 - ровииг; 2е - резаное талшық (штапель); 28 - учаскесі орау; 29 - учаскесі өнімді тиеп-жөнелтудің
1сурет. . Талшықты шыныны бір сатылы технология бойынша алу.
Балқытылған шыныны созу арқылы алынатын жасанды жіп. Шыны талшықты жасағанда шынымассаны балқытқыш пеште балқытып, балқыманы фильер арқылы өткізеді. Оның диаметрі 3 - 100 мкм, ұзындығы 20 км-ден аса (үздіксіз шыны талшық) немесе диаметрі 0,1 - 20 мкм және ұзындығы 1 - 50 см (штапельді шыны талшық) болады. Сыртқы пішіні жағынан үздіксіз шыны талшық табиғи немесе жасанды жібекке, ал штапельді шыны талшық мақта немесе жүннің қысқа жіптеріне ұқсас болып келеді. Үздіксіз шыны талшық балқытылған шыныны саңылау саны 200 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Шыны - құрылыс өнеркәсібінде және тұрмыста кеңінен қолданылатын материалдардың бірі. Әр түрлі қолданыстағы шыны бұйымдарына жылдан жылға өсіп бара жатқан сұраныс, шыны жасау өнеркәсіптерін өнім шығару мөлшерлерін арттыра отырып, сонымен қатар олардың сапа деңгейін түсірмеуге итермелейді.
Шыны өндірісіндегі ғылыми-техникалық прогресс, оның эффективті қолдану аймағын бірталай кеңейтті. Соңғы жылдары, шыны жасау техникасында айтарлықтай өзгерістер болып өтті. Өндірудің жаңа әдістері мен қолданылып жүрген технологиялық процестерді жетілдіру тәсілдері пайда болып, шыны қолданудың жаңа аймақтары ашыла бастады. Өнімнің химиялық құрамын өзгертіп, шынының түр-түрі жасалынатын болды. Практикаға кеңінен математикалық болжау әдістері мен шыны жасау процесін автоматты реттеу операциялары енгізілуде.
Шыны массасының қасиеттері одан талшықты бұйымдар алуға мүмкіндігін береді. Шыны талшықты материалдар мынадай бағалы қасиеттерге не: жанғыш есем, коррозияға тұрақты, беріктітігі жоғары, салыстырмалы аз тығыздыққа, жақсы оптикалық, электр-, жылу- және дыбыс оқшаулағыш, биологиялық әсеріне тұрақтылы болады. Олар техникада және өнеркәсіпте кең қолданылады.
Шыны талшығының қасиеттері және алу әдістері бойынша ерекшеленеді. Талшықтардың негізгі 2 түрі бар: үздіксіз және штапельді.
Заманауи шыны-пластикалық арматура темірден жасалғаннан 10 есе мықты. Әрі күнделікті шаруашылықта таптырмайтын зат. Мұның бағасы металл арматурадан 30 есе арзан, әрі төзімділігі темірден 3,5 есе мықты. Мұнымен үй тұрғызылса, ішке суық пен ыстық өтпейді. Алдағы уақытта бұл цех Самарқаннан келген инвестордың қаржыландыруымен жұмыс көлемін ұлғайтатын болады. Ол үшін қала әкімдігі жуырда ғана ашылған индустриалды аймақтан жер бөліп, сонда орналасуға қолдау көрсетілді.
1 Бұйымның түрі
Шыны талшық - балқытылған шыныны созу арқылы алынатын жасанды жіп. Шыны талшықты жасағанда шынымассаны балқытқыш пеште балқытып, балқыманы фильер арқылы өткізеді. Оның диаметрі 3 - 100 мкм, ұзындығы 20 км-ден аса (үздіксіз шыны талшық) немесе диаметрі 0,1 - 20 мкм және ұзындығы 1 - 50 см (штапельді шыны талшық) болады. Сыртқы пішіні жағынан үздіксіз шыны талшық табиғи немесе жасанды жібекке, ал штапельді шыны талшық мақта немесе жүннің қысқа жіптеріне ұқсас болып келеді. Үздіксіз шыны талшық балқытылған шыныны саңылау саны 200 - 2000 болатын фильерлерден өткізіп, созу арқылы алынып, талшық білікке оралады. Талшықтың диаметрі созу жылдамдығы мен фильерлердің диаметріне байланысты. Технологиялық процесс бір немесе екі сатыда жүзеге асады. Бірінші сатыда шыны талшық тікелей шыны балқытатын пештен созылса, ал екінші сатысында шыны сынықтары пайдаланылады. Штапельді шыны талшықты алу кезінде балқыған шыны ағынына бу, ауа немесе ыстық газдар жіберіледі. Шыны талшықтың қасиеттері олардың химиялық құрамымен тығыз байланысты. Олардың химиялық заттар әсеріне тұрақты және ыстыққа төзімді (1000С), диэлектрлік қасиеті жоғары, мех. берік (300 - 500 кгсмм2), жылу өткізгіштігі төмен. Шыны талшық ширатылған, өрілген жіптер түрінде шығарылады, сондай-ақ шыны пластиктер жасауда нығайтушы материал және электртех. өнеркәсіпте электр оқшаулағыш бұйымдар дайындауда, тағы басқа қолданылады.
Шыны балқымадан созу арқылы алынатын үздіксіз талшықтарына шексіз ұзындығы (20 км дейін), тік сызықтығы және жіп ішінде олардың параллелді орналасуы сипатты; ал балқытылған шыны ағысынан ауамен, бумен немесе газды үрлегішпен бөліну арқылы алынатын штапельді талшық үшін - ұзындығы үлкен емес (50 см дейін), тік сызықты емес, талшықтар кеңістікте ретсіз орналасумен сипатталады. Үздіксіз шыны талшықтарының диаметрі 3-тен 100 мкм дейін шекаралығында, штапельді - 0,2-ден 20 мкм дейін. Үздіксіз талшықты сыртқы түрі бойынша табиғи және жасанды жібекке, ал штапельді - мақтаға ұқсатады.
Шыны талшықтарының химиялық құрамы пайдалану аймағына және қалыптау әдістеріне байланысгы. Үздіксіз шыны талшығын қалыптау процесі шыныға мынадай талаптар қойылады: қалыптау процесі тұрақты ететін тұтқырлық аралығы 102 - 103 Па с құрайды; шынының кристалдануының жоғары шегі, жұмыс тұтқырлық аралығына сәйкес температуралардан, төмен болуы керек; шыны кристалдануы аз жылдамдыққа ие болуы керек.
Кварцты талшықты таяқшаның қыздырылған үшындағы тамшыдан жіпті созумен алады, оны тек 2000-2100°С-да жасап шығаруға болады, осы температурада ғана тиісті тұтқырлықта болады. Кремнеземді талшықты өндірістік құрамды талшықтардан жеңіл балқығыш тотықтарды дайындау арқылы, сондай-ақ өңдеуге алынған шынының құрамына байланысты қышқылдармен (күкірт, азот, тұз, фосфор) өңдеумен алынады. Кремнеземді талшық микрокеуекті құрылымды болады. 600оС-тан жоғары қыздырғанда кеуектер жабылып қалады. Мұндай талшықты маталар, әртүрлі нөмірлі жіптер, киіз, картон, кағаз және сүзгілер жасайды. Каолин құрамды немесе басқа құрамды керамикалық жоғары температураға тұрақты талшықтарды табиғи минералдық жыныстарды немесе қиын балқитын тотықтардың синтетикалық қоспаларын жоғары жиілікті электр кедергілі, электр доғалы пештерде тікелей қыздырып немесе газ пештерінде балқытумен алады, оларда температура 2000оС. Қысқа керамикалык жоғары температураларға тұрақты талшықтардан киіз, картон, қағаз, сүзгілер жасауға болады. Ұзын талшықты құрылымды талшықтардан жгуттер, тоқымалы материалдар жасалуы мүмкін.
2 Қолданылатын шикізаттар
Шыны талшықтарын алу үшін шыны құрамдарының көптеген саны белгілі. Барлық шыныларды химиялық құрамы бойынша темендегідей түрлерге бөлуге болады:
* құрамында 2,0 % (масс.) дейін R2O3 бар, сілтісіз борсиликатты - Е түрі;
* құрамында 10,0 % (масс.) дейін R2O3 бар, сілтісіз немесе аз сілтілі - С түрі;
* құрамында 10,0 %(масс.) артық R2O3 бар, сілтілі - А түрі.
Шыны өндiрiсiнде қолданылатын шикiзат материалдарын шартты түрде негiзгi және көмекшi болып бөледi.
SiO2 - барлық силикат шыныларының басты құрама бөлiгі. SiO2 шыны массасының тұтқырлығын жоғарлатып, механикалық және химиялық қасиеттерді жаксартады, шынының қиын балқуын арттырады және оның гомогенизациясын қиындатады, сыну көрсеткiшін төмендетеді, сызықтық кеңеюдің температуралық коэффициентi мен тығыздықты азайтады, жылуға шыдамдылықты жоғарылатады, кристалдануға бейімділік артады. SiO2-нi енгiзу үшiн кварцты құмды пайдаланады.
Na2О натрий оксидi кремнеземмен қатар шыны құрамының ең маңызды бөлiгі болып табылады. Na2О шыны түзілу процесін тездетедi, балқу температурасы мен шыны тұтқырлығын төмендетедi, тазарту процесiн жеңiлдетедi. Сонымен бiрге, Na2О сызықтық кеңеюдің тығыздығы мен температуралық коэффициентін жоғарлатып, химиялық төзiмдiлiкті және шынының микроқаттылығын азайтады. Келесі шикiзат материалдары арқылы, шыны құрамына Na2О енгiзiледі, сода (МЕСТ 5100-85) (Na2СО3 ) және натрий сульфат (ТУ 21-249-00204168-92) (Na2SO4 ).
Магний оксидің (MgO) шыны құрамына доломитпен (МЕСТ 23672-79) (MgCO3 x CaCO3) бірге енгiзедi. МgО шыны массасының балқу температурасын және 6%-ға дейінгі концентрациядағы кристалдану икемділігін азайтып, беттiк керiлiстi жоғарлатады. Шыны құрамында магний оксиді 2%-дан астам болса, балқу және мөлдірлеу уақыты артады. Судың әрекетiне шыны орнықтылығы бiршама төмендейдi. Сызықтық кеңеюдің температуралық коэффициентi жоғарлайды.
Кальций оксидін (CaO) қоспаға кальций карбонаттың (ТУ 113-08-667- 98) (CaCO3) көмегімен енгiзедi. СаО балқу температурасы мен тұтқырлықты төмендетедi, механикалық және химиялық қасиеттерді жақсартады, бiрақ тығыздықты жоғарлатып, кристалдануға икемділіктi күшейтедi. Алюминий оксидiң Al2O3 дала шпатымен (ТУ 5726-036-00193861-96) (K2O x Na2O x Al2O3 x 6SiO2 ) бірге шыны құрамына енгiзедi.
3 Технологиялық бөлім
Шыны талшықтар өндірісінде шыныны қайнату үшін үздіксіз жұмыс істейтін ванна пештері, тікелей қыздыралатын жалынды пештері, электр және газэлектр шынықайнатқыш пештері колданылады. Қайнату темперетурасы 1600оС және одан жоғары болады
Шыны жібін фильерлік тэсілмен өндірудщ технологиялык схемасы мынадай процесстерден тұрады: электр пешіне шикізат шихтасын салып сүйык массаға балқьггады, шыны балқыту пешінщ отқа берік фильерлері аркылы сүйық шыны массасы жщішке 519 талшыққа созыла ағып төмеңдегі айналмалы катушкаға орала береді. Қажет болған жағдайда, 1-суретте көрсетілгендей, майлаушы құрылғы синтетикалық смоланы (немесе басқа байланыстырушыны)
1 - салмалы; 2 - науа; 3- электр пеші; 4- трансформатор; 5- майлаушы құрылғы; 6- алынатын катушка
Сурет-1- Фильерлік тәсілмен шыны жібін созу.
3.1 Шыны балқымасын дайындау
Кез-келген шыны өндірісінде ең алдымен қолданылатын шикізаттарды өңдейді. Өңделген шикізат материалдарынан шыны балқыту процессі үшін шихта дайындалады.
Шихта өнім құрамындағы шикізат материалдарының мөлшерленген қоспасы бойынша берілген және мұқият араластырылғанбіркелкі арасласпаны айтады. Шихтаның құрамы берілген шынының химиялық құрамымымен қамтамасыз етілуі керек.
Берілген шынынң химиялық құрамы, мас.%: SiO2 72,8; А12О3 1,2; Na2O 13,5; CaO 8,73; MgO 3,7; Fe2O3 0,07.
Балқытылған шыны массасының сапасы бастапқы материалдардың дәлдігінебайланысты.
Шихтадағы ылғалдылық мөлшері 4−5%. Ылғалдылық шихатның біркелгілігіне қолайлы әсер етеді және оның реакциялық қабілетін жоғарылатады.
Шыны балқымасы мен шихтаның қатынасы 8020.
Жазық шыны өндiрiсi үшiн, шихтаны пайдаланады. Шихта дегеніміз - өнім құрамындағы шикізат материалдарының мөлшерленген қоспасы. Дұрыс әзiрленген шихтаны алу үшін, негiзгi шарттар: байытылған және дайындалған материалдарды қолдану, шикiзат материалдарынның мөлшерін рецепт бойынша дәл есептеу, толық бiртектiлiк, материалдарды мұқият араластыру және пеш кеңістігіне жылдам жеткізу.
Шихтаға негiзгi талап - бiртектiлiктiң жоғары дәрежесi, ол шыны балқыту процесiн жеңілдетіп, дайын шыны бетіндегі кемiстiктерді жояды. Шихта бiртектiлiгiн қамтамасыз ету үшiн оның ылғалдылығы мен шикiзат материалдарының түйiршiктiк құрамын қатаң қадағалау қажет. Шикiзат материалдарының түйіршіктері белгiлi өлшем шамасында болуы керек, өйткенi олардың бiрқалыпты балқуы соған тікелей байланысты. Компоненттерінің түйіршіктері бiрдей өлшемде болған жағдайда, түйіршіктер үлкейген сайын шихтаның ыдырауы ұзағырақ өтеді. Шихта құрамындағы ылғалдылық оның бiртектiлiгiне қолайлы әсер етедi. Суды көбіне араластырғышқа тiкелей немесе құмды өлшеген кезде қосады. Ылғалдылық 3-5% шегiнде болуы тиiс. Шыны балқыту процесі кезінде шихтаның булануы жүреді. Шихта булануын шамамен 17% деп алсақ, тиiсiнше булану еселiгi 0,83-ке тең болады.
Шыны шихтасын қыздыру барысында күрделі физикалық, химиялык және физика-химиялық процестер жүреді. Осы процестердің түріне және сипаттарына байланысты шыны қорытуды шартты түрде бес сатыға бөледі.
Шыныны балқыту үздіксіз, регенеративті шыны пісіру ванна пешінде өтеді. Оттық алауы көлденең бағытталып, табиғи газы жағылады. Пеш келесі меншікті өндірулікте жұмыс жасайды:
Өндірісте талшықты шынының екі түрі шығарылады: үздіксі зжәне кесілген талшықтар. Талшықты шынының өндірісінде негізгі бастапқы технология үшін, шына балқымасынан шыныны тарту болып табылады.
Кварц құмы, әк тас, бор қышқылы мен басқа да компоненттер (саз балшық, көмір және шпаты) жоғары температуралы пештерде араалсады және балқиды. Әрбір композиттің өзіндік балқу температурасы бар, орташа есеппен ол 1260Ос. Шыны балқымасы тікелей қалыптық балқыту жабдығына түседі. Бұл - бір сатылы процесс. Екі сатылы процессте балқфма шынысфера қайта өңделеді кейіннен балқу пештеріне қайтадан түседі. Талшықты шыныны көбіне 1-сұлбада көрсетілген бір сатылы технология бойынша алады.
1 - саз; 2 - әк тас; 3 - көмір; 4 - кварц құм; 5 - флюорит;- бор қышқылы; 7 -автоматты дозаторлар; S - араластырғыш; 9, О-бункер; - шнекті бергіш; 2 - ванна; 13 - секция дайындау замасливатели (шлихтаның); 14 - платиналы фильеры (бушинги) электроиагревом және автоматты басқару; 5 - майлағыш; 16 ~ жоғары жылдамдықты иамоточиое құрылғы; П, 27 - бекеттер бақылау және өлшеу; 18 - камера баптауға арналған талшықтар; 19 - орау машиналары; 20 - учаскесі өңдеу және орау; иірілген жіптің 21 - термоөңдеу бөлімшесі; 22 - шпуляриики; 23 - иамоточиая арналған машина ровинг; 24 - резальная машина; 25 - ровииг; 2е - резаное талшық (штапель); 28 - учаскесі орау; 29 - учаскесі өнімді тиеп-жөнелтудің
1сурет. . Талшықты шыныны бір сатылы технология бойынша алу.
Балқытылған шыныны созу арқылы алынатын жасанды жіп. Шыны талшықты жасағанда шынымассаны балқытқыш пеште балқытып, балқыманы фильер арқылы өткізеді. Оның диаметрі 3 - 100 мкм, ұзындығы 20 км-ден аса (үздіксіз шыны талшық) немесе диаметрі 0,1 - 20 мкм және ұзындығы 1 - 50 см (штапельді шыны талшық) болады. Сыртқы пішіні жағынан үздіксіз шыны талшық табиғи немесе жасанды жібекке, ал штапельді шыны талшық мақта немесе жүннің қысқа жіптеріне ұқсас болып келеді. Үздіксіз шыны талшық балқытылған шыныны саңылау саны 200 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz