Орталықтандырылған архитектурадағы процестерді коммуникациялау және синхронизациялау

1. Орталықтандырылған архитектурадағы процестерді коммуникациялау және синхронизациялау.
2. Процестерді жоспарлау және диспетчерлеу.

Процестерді параллель деп атайды, егер олар бір уақытта бар болса. Параллель процестерді келесі екі топқа бөлсе болады:
• тәуелсіз процестер;
• асинхронды процестер.
Процестерді асинхронизациялау – процестер арасындағы өзара әрекеттерді болдырмсау үшін, арнайы атомдық амалдарды қолдану.
Критикалық ресурстар – бір рет бір ғана процеске қызмет ететін ресурс. Егер бірнеше процесс критикалық ресурсты болу режимінде пайдаланғысы келсе, онда оларға өз әрекеттерін синхронизация жасауы керек.
Критикалық учаскілер – критикалық ресурсқа қатынас жүретін, процестің учаскілері
Блоктау – біреудің бірнәрсені орындауына тиым салу. Процесс критикалық учаскіге кірер алдында блокты орнатып, оны шыққан соң алып тастауы керек. Егер учаске блокта болса, онда басқа процесс оның алдында күтуі қажет.
Критикалық ресурстыңмысалы деп қандай да бір қосындылап, бөлектейтін айнымалыны (оны санағыш деп атайды) айтады. Процестердің критикалық учаскілері кодтан тұруы мүмкін:
Санағыш:=санағыш+1.
Жарыс (гонки) – екі немесе олдан да көп процесс бөлінген мәліметтерді өңдеп, соңғы нәтиже оның орындалуы жылдамдығының қатынасынан тәуелді болған жағдай.
Тығырықтар
Процестер мен басқару ағындары – белсенді объектілер. Ресурстар – белсенді емес объектілер. Процесс жұмыс кезінде екі келенсіз жағдайға тап болуы мүмкін: Қатып қалу (зависание) және тығырық.
Қатып қалу – ерте ме, кеш пе процестің шығатын анық емес күту жағдайы. Ол қандай да бір ресурстау күтуімен байланысты.
Тығырық – ешқандай шыға алмайтын, қандай да бір оқиғаның күту жағдайы.
Егер бір немесе бірнеше процестер тығырық жағдайында болса, жүйе де тығырық күйде болады.

1. Э.Таненбаум, А.Вудхалл. Операционные системы. Разработка и реализация. 3-е изд. Питер, 2007. Беттер 75-76
2. Олифер В.Г., Олифер Н.А. Сетевые ОС. – СПб.: 2002
3. Дейтл Г. Введение в операционные системы. В 2-х томах. Пер. с англ. – М.: Мир., 19872.
4. Тажибаева Б.Т. Операционные системы. Электронный учебник. 2009.