Әр түрлі физиологиялық жағдайлардағы тыныс алудың ерекшеліктері: ыстық климатта, таулы аймақта және жоғары барометрлік қысымда

 КІРІСПЕ.
Тыныс алу жайлы түсінік.
 НЕГІЗГІ БӨЛІМ.
а) Ыстық климатта тыныс алудың ерекшеліктері.
ә) Таулы аймақта тыныс алудың ерекшеліктері.
б) Жоғары барометрлік қысымда тыныс алудың ерекшеліктері.
 ҚОРЫТЫНДЫ.

Тыныс алу - дегеніміз ағзаның қоршаған ортадан оттегін сіңіріп, өзінен көмір қышқыл газды бөлуін қамтамасыз ететін процестер жиынтығы.
Адам мен жоғарғы дамыған омыртқалылардың тынысалу процесі бірнеше кезеңде атқарылады:
 Сыртқы тыныс.
 Өкпедегі газ алмасу.
 Газдардың қанмен тасымалдануы.
 Ішкі тыныс.
 Торшалар митохондрияларындағы биологиялық тотығу.
Физикалык жүктеме кезіндегі тыныс алу организімнің оттегіні
Қабылдау мөлшерінің жоғарлауына әкеледі. Тез жургенде физикалык жуктеме кезінде 4 л/мин оттегінің қажеттілігі туындайды. Ол қалыпты жағдайда 2-2,5 л/мин. Осы кезде организмде оттегінінің жетіспеушілігі байқалады да оттекті емес заттар жиналады. Егер біртекті жұмыс атқарған адамның оттегіге қажеттілігі 3-4 л болса ол өте ауыр жұмыста 10-20 л дейін жетеді.

Қоршаған ортаның жоғары температурасында адамның тыныс алу жиілейді, өкпенің вентиляциясы терең тыныс алу есебінен жоғарылайды.
Өкпенің шамадан тыс гипервентиляциясы қан құрамындағы көмірқышқыл газдарының шығуына әсер етіп, қандағы оның қысымын төмендетеді, ол өз алдына қанның рН-ын сілтілік жаққа ығыстырады.
Сондықтан гипокапния мен тыныс алкалозы адам организмінің қызынуының негізгі тұрақты белгілері болып табылады.
Температураның жоғарылауы қанның СО2-ні байланыстыру қабілетін нашарлатады.

 Адам физиологиясы.
Сатбаева Х.Қ., Өтепбергенов А.А., Нілдібаева Ж.Б.
Алматы, 2005 жыл;
 Патофизиология. Нұрмұхамбетұлы Ә.
Алматы, 2007 жыл;
 Нормальная физиология человека. Ткаченко П.В.
 Интернет сайттары: www.wikipedia.ru; www.rotech.com; www.narodnaia-medisina.ru;