Зәр шығару жүйесі туралы түсінік
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
Зәр шығару жүйесі туралы түсінік
2.6.Бүйректің аурулары
2.7.Бүйрек функциясының бұзылу себептері
2.8.Несеп құрамы мен мөлшерінің сапасын анықтау
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
II.Негізгі бөлім
Зәр шығару жүйесі туралы түсінік
2.6.Бүйректің аурулары
2.7.Бүйрек функциясының бұзылу себептері
2.8.Несеп құрамы мен мөлшерінің сапасын анықтау
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Малдардың өнімінің сапасын арттырудың негізгі тірегі - ол уақытында өнімді аз бергін көрі малдарды шығыстан шығарып, олардың орнын жоғарғы өнімді дұрыс малдармен толықтырып отыру.
Малдарды күтіп-бағуды жақсылап ұйымдастыру, олардың ауру - сырқаудан аман болуын қадағалау, күтіп-бағылуын дұрыстау, ауру бола қалған жағдайда уақытында емдеу әдістерін қолдану, ауруды болдырмау үшін оның алдын алу шараларын уақытында жүргізу - жалпы мал мамандарынан бастап сол салада істеп жүрген барлық еңбекқерлердің ең негізгі жене күрделі міндеттерінің бірі. Малдар ауруларының арасында ас қорыту мен тыныс алу жүйелерінің, суық тию аурулары жиі кездеседі. Бұл аурулардын себептері мен даму процестері әртүрлі болып келеді. Сондықтанда бұл жүйелердің негізгі аурулары көп себептері бар аурулардың қатарына жатады.
Бүйректердің өзектері мен шумақтарының эпителий тіндерінде дегенеративті өзгерістер пайда болып, организмде жалпы зат алмасуының бұзылуымен сипатталатын ауру.
Қанның сары суындағы ұсақ дисперсияды альбуминдер мен альфа-глобулиндердін азаюы ондағы коллоидты-осмостық қысымды өзгертеді. Осының салдарынан су мен натрийдің реабсорбциясы бұзылып, ісіктің пайда болуына бірден-бір себеп болады.
Ұзаққа созылған улану гипофиз-бүйрек безі жүйесінің реттеушілік қабілетін бұзады. Оған бүйрек торшаларындағы тотығу процесінің бұзылуы қосылып, организмде белок пен майдың алмасуының бұзылуын одан ары асқындыра түседі.
Бүйректерде амилоидоз-белоктың түзілуі салдарынан зәр арқылы гамма-глобулин мен фибриногеннің көптеп бөлінуі организмде қарсы денелердің түзілу процесін нашарлатып, індетті-септикалық процестің дамуының бірден-бір себебі болады. Амин қышқылдары мен калийдің организмнен кем бөлінуі бүйректердің қызметін одан ары нашарлата түседі.
Ауру малдың халі жақсара бастағанда амилоидтар тарқан, зәрде белок азайып, организмде су мен тұздың, белоктың, майдың алмасулары қалыптасады. Полиурия байқалады. Қан сары суындағы альбуминнің мөлшері қалыпты жағдайға келеді.
Ауру малға жақсы жағдай жасап, аурудың белгілеріне қарсы дәрілер қолданады. Ас қорыту жүйесінің аурулары мен жүректі емдейді. Зәр шығаруды үдететін теофилин, темисал, меркузал дәрілерін қолданады. Венаға 20-40 %-ды глюкоза ертіндісін жібереді.
Нефрит пен нефрозды уақытында дұрыстап емдеу керек. Малдарды суықтықтан, уланудан сақтандыру керек.
Малдарды күтіп-бағуды жақсылап ұйымдастыру, олардың ауру - сырқаудан аман болуын қадағалау, күтіп-бағылуын дұрыстау, ауру бола қалған жағдайда уақытында емдеу әдістерін қолдану, ауруды болдырмау үшін оның алдын алу шараларын уақытында жүргізу - жалпы мал мамандарынан бастап сол салада істеп жүрген барлық еңбекқерлердің ең негізгі жене күрделі міндеттерінің бірі. Малдар ауруларының арасында ас қорыту мен тыныс алу жүйелерінің, суық тию аурулары жиі кездеседі. Бұл аурулардын себептері мен даму процестері әртүрлі болып келеді. Сондықтанда бұл жүйелердің негізгі аурулары көп себептері бар аурулардың қатарына жатады.
Бүйректердің өзектері мен шумақтарының эпителий тіндерінде дегенеративті өзгерістер пайда болып, организмде жалпы зат алмасуының бұзылуымен сипатталатын ауру.
Қанның сары суындағы ұсақ дисперсияды альбуминдер мен альфа-глобулиндердін азаюы ондағы коллоидты-осмостық қысымды өзгертеді. Осының салдарынан су мен натрийдің реабсорбциясы бұзылып, ісіктің пайда болуына бірден-бір себеп болады.
Ұзаққа созылған улану гипофиз-бүйрек безі жүйесінің реттеушілік қабілетін бұзады. Оған бүйрек торшаларындағы тотығу процесінің бұзылуы қосылып, организмде белок пен майдың алмасуының бұзылуын одан ары асқындыра түседі.
Бүйректерде амилоидоз-белоктың түзілуі салдарынан зәр арқылы гамма-глобулин мен фибриногеннің көптеп бөлінуі организмде қарсы денелердің түзілу процесін нашарлатып, індетті-септикалық процестің дамуының бірден-бір себебі болады. Амин қышқылдары мен калийдің организмнен кем бөлінуі бүйректердің қызметін одан ары нашарлата түседі.
Ауру малдың халі жақсара бастағанда амилоидтар тарқан, зәрде белок азайып, организмде су мен тұздың, белоктың, майдың алмасулары қалыптасады. Полиурия байқалады. Қан сары суындағы альбуминнің мөлшері қалыпты жағдайға келеді.
Ауру малға жақсы жағдай жасап, аурудың белгілеріне қарсы дәрілер қолданады. Ас қорыту жүйесінің аурулары мен жүректі емдейді. Зәр шығаруды үдететін теофилин, темисал, меркузал дәрілерін қолданады. Венаға 20-40 %-ды глюкоза ертіндісін жібереді.
Нефрит пен нефрозды уақытында дұрыстап емдеу керек. Малдарды суықтықтан, уланудан сақтандыру керек.
1. Жануарлар ауруларының клиникалық диагностикасы. оқу құрал – Алматы, 2007. / М.А. Молдағулов, А.Н. Ермаханов, Ө.К. Есқожаев, А.З. Дюсембаева т.б.
2. Малдәрігерлік тәжірибеде ауруларды анықтау және емдеу техникалары / Қожанов, К.Н. – 2013
3. Төл ауруларын емдеу және олардан сақтандыру шаралары / Қожанов, К.Н. – 2005
4. Терапевтикалық техника малдәрігерлік тәжірибеде / Қожанов, К.Н. – 2006
Қосымша әдебиеттер
1. Клиническая диагностика внутренних незаразных болезней животных. // А.М. Смирнов, П.Я. Конопелько, Р.П. Пушкарев, В.С. Постников, Н.А. Уразаев, И.М. Беляков, Г.Л. Дугин, В.С. Кондратьев Москва ВО «Агропроминиздат» 1988
2. Лабораторные исследования в ветеринарии/Под редакцией В.Я. Антонова и П.Н. Блинов.- М.: Колос, 1979
3. Сандық тасымалдағыш құрылғыдағы оқу, оқу-әдістемелік және ғылыми әдебиеттер
4. Малдың ішкі жұқпалы емес аурулары / Қожанов, К. – 2005. // http: // rmeb.semgu.kz/ebooks/ebook_212
5. Терапевтикалық техника малдәрігерлік тәжірибеде. // Қожанов, К.– 2006. // http: // rmeb.semgu.kz/ebooks/ebook_92
2. Малдәрігерлік тәжірибеде ауруларды анықтау және емдеу техникалары / Қожанов, К.Н. – 2013
3. Төл ауруларын емдеу және олардан сақтандыру шаралары / Қожанов, К.Н. – 2005
4. Терапевтикалық техника малдәрігерлік тәжірибеде / Қожанов, К.Н. – 2006
Қосымша әдебиеттер
1. Клиническая диагностика внутренних незаразных болезней животных. // А.М. Смирнов, П.Я. Конопелько, Р.П. Пушкарев, В.С. Постников, Н.А. Уразаев, И.М. Беляков, Г.Л. Дугин, В.С. Кондратьев Москва ВО «Агропроминиздат» 1988
2. Лабораторные исследования в ветеринарии/Под редакцией В.Я. Антонова и П.Н. Блинов.- М.: Колос, 1979
3. Сандық тасымалдағыш құрылғыдағы оқу, оқу-әдістемелік және ғылыми әдебиеттер
4. Малдың ішкі жұқпалы емес аурулары / Қожанов, К. – 2005. // http: // rmeb.semgu.kz/ebooks/ebook_212
5. Терапевтикалық техника малдәрігерлік тәжірибеде. // Қожанов, К.– 2006. // http: // rmeb.semgu.kz/ebooks/ebook_92
Жоспар:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
Зәр шығару жүйесі туралы түсінік
2.6.Бүйректің аурулары
2.7.Бүйрек функциясының бұзылу себептері
2.8.Несеп құрамы мен мөлшерінің сапасын анықтау
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе:
Малдардың өнімінің сапасын арттырудың негізгі тірегі - ол уақытында өнімді аз бергін көрі малдарды шығыстан шығарып, олардың орнын жоғарғы өнімді дұрыс малдармен толықтырып отыру.
Малдарды күтіп-бағуды жақсылап ұйымдастыру, олардың ауру - сырқаудан аман болуын қадағалау, күтіп-бағылуын дұрыстау, ауру бола қалған жағдайда уақытында емдеу әдістерін қолдану, ауруды болдырмау үшін оның алдын алу шараларын уақытында жүргізу - жалпы мал мамандарынан бастап сол салада істеп жүрген барлық еңбекқерлердің ең негізгі жене күрделі міндеттерінің бірі. Малдар ауруларының арасында ас қорыту мен тыныс алу жүйелерінің, суық тию аурулары жиі кездеседі. Бұл аурулардын себептері мен даму процестері әртүрлі болып келеді. Сондықтанда бұл жүйелердің негізгі аурулары көп себептері бар аурулардың қатарына жатады.
Бүйректердің өзектері мен шумақтарының эпителий тіндерінде дегенеративті өзгерістер пайда болып, организмде жалпы зат алмасуының бұзылуымен сипатталатын ауру.
Қанның сары суындағы ұсақ дисперсияды альбуминдер мен альфа-глобулиндердін азаюы ондағы коллоидты-осмостық қысымды өзгертеді. Осының салдарынан су мен натрийдің реабсорбциясы бұзылып, ісіктің пайда болуына бірден-бір себеп болады.
Ұзаққа созылған улану гипофиз-бүйрек безі жүйесінің реттеушілік қабілетін бұзады. Оған бүйрек торшаларындағы тотығу процесінің бұзылуы қосылып, организмде белок пен майдың алмасуының бұзылуын одан ары асқындыра түседі.
Бүйректерде амилоидоз-белоктың түзілуі салдарынан зәр арқылы гамма-глобулин мен фибриногеннің көптеп бөлінуі организмде қарсы денелердің түзілу процесін нашарлатып, індетті-септикалық процестің дамуының бірден-бір себебі болады. Амин қышқылдары мен калийдің организмнен кем бөлінуі бүйректердің қызметін одан ары нашарлата түседі.
Ауру малдың халі жақсара бастағанда амилоидтар тарқан, зәрде белок азайып, организмде су мен тұздың, белоктың, майдың алмасулары қалыптасады. Полиурия байқалады. Қан сары суындағы альбуминнің мөлшері қалыпты жағдайға келеді.
Ауру малға жақсы жағдай жасап, аурудың белгілеріне қарсы дәрілер қолданады. Ас қорыту жүйесінің аурулары мен жүректі емдейді. Зәр шығаруды үдететін теофилин, темисал, меркузал дәрілерін қолданады. Венаға 20-40 %-ды глюкоза ертіндісін жібереді.
Нефрит пен нефрозды уақытында дұрыстап емдеу керек. Малдарды суықтықтан, уланудан сақтандыру керек.
Зәр шығару жүйесі, экскреторлық жүйе - адам мен жануарлар организмінің артық суды, тұздарды, зат алмасудан пайда болған қажетсіз заттарды сыртқа шығаратын органдары. Теңізде тіршілік ететін қарапайымдардың организмінен бөлініп шығатын өнімдер (несеп, тер, т.б.) сыртқы ортаға диффузия арқылы немесе жиырылғыш вакуольдар көмегімен шығады.
Жануарлар организмінің артық суды, тұздарды , зат алмасудан пайда болған қажетсіз заттарды сыртқа шығаратын органды айтамыз. Бүйрек ең негізгі бөлу органы болып саналады. Оның негізгі функциясы бүйректе және зат алмасуда пайдаланылатын өнімдерді организмнен тұрақты шығарып отыруы болып табылады. Несептің тәуліктік мөлшерінің азаюын -олигурия несеп бөлудің мүлде тоқтауын- анурия, ал несептің көптеп пайда болуын- полиурия деп атайды.
Төменгі сатыдағы көп клеткалы су жәндіктерінде (губка, ішекқуыстылар) және аз қозғалатын теңіз жануарларында (тікентерілілер) олар сыртқы ортамен байланысқан қуыстар арқылы шығып отырады. Төменгі сатыдағы құрттарда, сондай-ақ, приапулид, кейбір аннелид және полихеттердің дернәсілі мен моллюскілердің Зәр шығару жүйесі қызметін арнайы протонефридий түтікшелері атқарады. Бұл түтікшелердің бір ұшы сыртқа ашылады, ішкі жағы ерекше клеткалардан тұрады. Буылтық құрттардың көпшілік түрінің Зәр шығару жүйесі - метанефридий (метамерлі орналасқан жұп түтікше). Моллюскілерде мезодермадандамыған зәр шығару органдарын целомодукта деп атайды. Ал шаянтәрізділердің Зәр шығару жүйесі - мишық безі (бастағы өскін түбінде орналасқан без).
Құрлықта тіршілік ететін жануарлар организмінде (ылғалды үнемдеу үшін) тез еритін аммиак қиын еритін гуанинге (өрмекші тәрізділерде) немесе несеп қышқылына (көпаяқтыларда, жәндіктерде, бауырымен жорғалаушыларда, құстарда) айналады. Хордалыларарасында қабықшалылар мен асцидияда зәр арнайы қапшықта жиналады. Омыртқалы жануарларда целомодуктадан бүйрек құралады. Бүйректе түзілген зәр несеп жолымен клоакаға немесе қуыққа келеді. Омыртқалылардың эволюция даму жолында және жоғары сатыдағы омыртқалылардың жеке дамуында бүйрек дамуының 3 сатысы байқалады:
1. бастама бүйрек (пронефрос),
2. дене бүйрегі (мезонефрос),
3. соңғы не жамбас бүйрегі (метанефрос).
Зәр шығару жүйесінің көп таралған аурулары: нефрит, пиелонефрит (бүйректің қабынуы), цистит (қуықтың қабынуы), уретрит (несеп түтігінің қабынуы), т.б.
Бүйректің, олардың функциялық элементтерінің-шумақтары мен өзекшелерінің зақымдануының барлық формалары бүйрек функциясын бұзуға ұшыратады зақымдануының барлық формалары бүйрек функциясын бұзуға ұшыратады. Несеп бөлудің бұзылуының бүйректік формаларының ішіндегі бүйректегі қабыну апоцестері- нефритте, дегенеративтік процестер-нефроздар, қан айналысының бұзылуы-нефрросклероздар сондай-ақ бүйрек тасы ауруы елеулі орын алады. Нефрит-әр түрлі зиянды агенттердің, көбінесе қанның әсер етуінен бүйректің қабынуы. Процесс бір мезетте екі бүйректе, немесе шумақтарды, ткань аралықтарын зақымдайды.
Нефроз - бүйрек паренхимасы, негізінен бүйрек өзекшесі өзгеріп,зат алмасу бұзылатын ауру. Барлық малдарда, әсіресе жылқыда,шошқада және итте кезеді.Нефроз әдетте организмнің улануынан,ірің кеулеуден,бұзылған азық беруден пайда болады. Ауру барысы әдетте жіті түрінде өтеді. Ауырған мал жем-шөптен бас тартады,әлсіреп арықтайды. Несіп бөлуі азаяды, несебі күңгірттеніп, тығыздығы артады, онда белок пен формалы элементтер мөлшері едәуір көбейеді.күшті зақымдалған жағдайда бүйрек қалыптан тыс ұлғаяды. Бүйрек тас ауруы-несеп құрамынан қалыптасып, көбінесе бүйрек түбінде(лоханка) тас пайда болатын созылмалы процесс болып табылады.Бүйрек тас ауруында бүйрек талмасы немесе шаншуы, қанды несептің бөлінуі байқалады.
Клиникалық белгілері. Қосалқы түрінде негізгі аурулардың белгілері анықталады. Өзінің негізгі белгілеріне несептегі өзгерістерді келтіруге болады. Оның тығыздығы жоғарылайды, онда белок анықталады. Тұнбада гиалинді, түйіршікті цилиндрлер, бүйрек эпителийі. Қанда эритропения, нейтрофилді лейкоцитоз; гипо-, диспротеинемия. Уремиялық синдром бүйректердің қызметінің жеткіліксіздігін туғызады, олигурия біртіндеп анурияға айналуы мүмкін. Ауру малдың халі жақсара бастағанда полиурия байқалады.
Созылмалы түрінде ауру мал арықтаған; қабағында, төсінде, аяқтарында, ұманың тұсында көлемді ісіктер пайда болады. Кілегей қабықтары, терісі бозарған. Бауырдың көлемі ұлғайған, жүректің қызметі нашарлаған. Қанда А:Г төмендеген, азот қалдығы, хлоридтер, холестерин, линоидтар көбейген. Аурудың барысын 3 сатыға бөлуге болады:
1. Аурудын белгісіз сатысында протеинурия және аздаған хорестеринемия аныкталады;
2. Ісіну сатысы - мұнда организмнің негізгі қызметтері сақталған жалпы жағдайы қанағатганарлық;
3. Арықтау сатысында қанда азотемия, холестеринемия, гипопротеинемия анықталады.
Нефроз перитонитпен, плевритпен, бронхопневмониямен аскынуы мүмкін. Ауру мал қатты уланғанда анурия мен уремиядан өліп кетуі мүмкін. Амилоидозда ауру жай дамиды.
Анықтау үшін ауру мал туралы мағлұматқа, негізгі клиникалық белгілеріне, қан мен несепті лабораториялық тексерудің нәтижелеріне сүйенеді.
Ауруды емдеу жан-жақты жүргізілуге, аурудың негізгі себептерін жоюға бағытталады. Неғүрлым тезірек организмнен уды аластау керек. Ол үшін асқазан мен ішектерді тазалайды, антидот, сүт, жұмыртка; суды аз, белокты азықты көбірек береді. Рационға бұршақты шөп, жем; шошқа мен иттерге мал тіндерінен жасалған азықтарды қосады. Антибиотиктер мен сульфаниламид препараттары негізгі ережелерді сақтай отырып қолданылады.
Гормон препараттарын (тиреоидин, АКТГ, преднизолон, норадреналин) қолданудын нәтижесі жақсы. Мәселен, тиреоидинді қолданғанда:
:: организмде зат алмасу процесі жақсарады;
:: тіндерден судың бөлінуі жақсарады;
:: зәр шығару процесін үдетеді;
:: ... жалғасы
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
Зәр шығару жүйесі туралы түсінік
2.6.Бүйректің аурулары
2.7.Бүйрек функциясының бұзылу себептері
2.8.Несеп құрамы мен мөлшерінің сапасын анықтау
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе:
Малдардың өнімінің сапасын арттырудың негізгі тірегі - ол уақытында өнімді аз бергін көрі малдарды шығыстан шығарып, олардың орнын жоғарғы өнімді дұрыс малдармен толықтырып отыру.
Малдарды күтіп-бағуды жақсылап ұйымдастыру, олардың ауру - сырқаудан аман болуын қадағалау, күтіп-бағылуын дұрыстау, ауру бола қалған жағдайда уақытында емдеу әдістерін қолдану, ауруды болдырмау үшін оның алдын алу шараларын уақытында жүргізу - жалпы мал мамандарынан бастап сол салада істеп жүрген барлық еңбекқерлердің ең негізгі жене күрделі міндеттерінің бірі. Малдар ауруларының арасында ас қорыту мен тыныс алу жүйелерінің, суық тию аурулары жиі кездеседі. Бұл аурулардын себептері мен даму процестері әртүрлі болып келеді. Сондықтанда бұл жүйелердің негізгі аурулары көп себептері бар аурулардың қатарына жатады.
Бүйректердің өзектері мен шумақтарының эпителий тіндерінде дегенеративті өзгерістер пайда болып, организмде жалпы зат алмасуының бұзылуымен сипатталатын ауру.
Қанның сары суындағы ұсақ дисперсияды альбуминдер мен альфа-глобулиндердін азаюы ондағы коллоидты-осмостық қысымды өзгертеді. Осының салдарынан су мен натрийдің реабсорбциясы бұзылып, ісіктің пайда болуына бірден-бір себеп болады.
Ұзаққа созылған улану гипофиз-бүйрек безі жүйесінің реттеушілік қабілетін бұзады. Оған бүйрек торшаларындағы тотығу процесінің бұзылуы қосылып, организмде белок пен майдың алмасуының бұзылуын одан ары асқындыра түседі.
Бүйректерде амилоидоз-белоктың түзілуі салдарынан зәр арқылы гамма-глобулин мен фибриногеннің көптеп бөлінуі организмде қарсы денелердің түзілу процесін нашарлатып, індетті-септикалық процестің дамуының бірден-бір себебі болады. Амин қышқылдары мен калийдің организмнен кем бөлінуі бүйректердің қызметін одан ары нашарлата түседі.
Ауру малдың халі жақсара бастағанда амилоидтар тарқан, зәрде белок азайып, организмде су мен тұздың, белоктың, майдың алмасулары қалыптасады. Полиурия байқалады. Қан сары суындағы альбуминнің мөлшері қалыпты жағдайға келеді.
Ауру малға жақсы жағдай жасап, аурудың белгілеріне қарсы дәрілер қолданады. Ас қорыту жүйесінің аурулары мен жүректі емдейді. Зәр шығаруды үдететін теофилин, темисал, меркузал дәрілерін қолданады. Венаға 20-40 %-ды глюкоза ертіндісін жібереді.
Нефрит пен нефрозды уақытында дұрыстап емдеу керек. Малдарды суықтықтан, уланудан сақтандыру керек.
Зәр шығару жүйесі, экскреторлық жүйе - адам мен жануарлар организмінің артық суды, тұздарды, зат алмасудан пайда болған қажетсіз заттарды сыртқа шығаратын органдары. Теңізде тіршілік ететін қарапайымдардың организмінен бөлініп шығатын өнімдер (несеп, тер, т.б.) сыртқы ортаға диффузия арқылы немесе жиырылғыш вакуольдар көмегімен шығады.
Жануарлар организмінің артық суды, тұздарды , зат алмасудан пайда болған қажетсіз заттарды сыртқа шығаратын органды айтамыз. Бүйрек ең негізгі бөлу органы болып саналады. Оның негізгі функциясы бүйректе және зат алмасуда пайдаланылатын өнімдерді организмнен тұрақты шығарып отыруы болып табылады. Несептің тәуліктік мөлшерінің азаюын -олигурия несеп бөлудің мүлде тоқтауын- анурия, ал несептің көптеп пайда болуын- полиурия деп атайды.
Төменгі сатыдағы көп клеткалы су жәндіктерінде (губка, ішекқуыстылар) және аз қозғалатын теңіз жануарларында (тікентерілілер) олар сыртқы ортамен байланысқан қуыстар арқылы шығып отырады. Төменгі сатыдағы құрттарда, сондай-ақ, приапулид, кейбір аннелид және полихеттердің дернәсілі мен моллюскілердің Зәр шығару жүйесі қызметін арнайы протонефридий түтікшелері атқарады. Бұл түтікшелердің бір ұшы сыртқа ашылады, ішкі жағы ерекше клеткалардан тұрады. Буылтық құрттардың көпшілік түрінің Зәр шығару жүйесі - метанефридий (метамерлі орналасқан жұп түтікше). Моллюскілерде мезодермадандамыған зәр шығару органдарын целомодукта деп атайды. Ал шаянтәрізділердің Зәр шығару жүйесі - мишық безі (бастағы өскін түбінде орналасқан без).
Құрлықта тіршілік ететін жануарлар организмінде (ылғалды үнемдеу үшін) тез еритін аммиак қиын еритін гуанинге (өрмекші тәрізділерде) немесе несеп қышқылына (көпаяқтыларда, жәндіктерде, бауырымен жорғалаушыларда, құстарда) айналады. Хордалыларарасында қабықшалылар мен асцидияда зәр арнайы қапшықта жиналады. Омыртқалы жануарларда целомодуктадан бүйрек құралады. Бүйректе түзілген зәр несеп жолымен клоакаға немесе қуыққа келеді. Омыртқалылардың эволюция даму жолында және жоғары сатыдағы омыртқалылардың жеке дамуында бүйрек дамуының 3 сатысы байқалады:
1. бастама бүйрек (пронефрос),
2. дене бүйрегі (мезонефрос),
3. соңғы не жамбас бүйрегі (метанефрос).
Зәр шығару жүйесінің көп таралған аурулары: нефрит, пиелонефрит (бүйректің қабынуы), цистит (қуықтың қабынуы), уретрит (несеп түтігінің қабынуы), т.б.
Бүйректің, олардың функциялық элементтерінің-шумақтары мен өзекшелерінің зақымдануының барлық формалары бүйрек функциясын бұзуға ұшыратады зақымдануының барлық формалары бүйрек функциясын бұзуға ұшыратады. Несеп бөлудің бұзылуының бүйректік формаларының ішіндегі бүйректегі қабыну апоцестері- нефритте, дегенеративтік процестер-нефроздар, қан айналысының бұзылуы-нефрросклероздар сондай-ақ бүйрек тасы ауруы елеулі орын алады. Нефрит-әр түрлі зиянды агенттердің, көбінесе қанның әсер етуінен бүйректің қабынуы. Процесс бір мезетте екі бүйректе, немесе шумақтарды, ткань аралықтарын зақымдайды.
Нефроз - бүйрек паренхимасы, негізінен бүйрек өзекшесі өзгеріп,зат алмасу бұзылатын ауру. Барлық малдарда, әсіресе жылқыда,шошқада және итте кезеді.Нефроз әдетте организмнің улануынан,ірің кеулеуден,бұзылған азық беруден пайда болады. Ауру барысы әдетте жіті түрінде өтеді. Ауырған мал жем-шөптен бас тартады,әлсіреп арықтайды. Несіп бөлуі азаяды, несебі күңгірттеніп, тығыздығы артады, онда белок пен формалы элементтер мөлшері едәуір көбейеді.күшті зақымдалған жағдайда бүйрек қалыптан тыс ұлғаяды. Бүйрек тас ауруы-несеп құрамынан қалыптасып, көбінесе бүйрек түбінде(лоханка) тас пайда болатын созылмалы процесс болып табылады.Бүйрек тас ауруында бүйрек талмасы немесе шаншуы, қанды несептің бөлінуі байқалады.
Клиникалық белгілері. Қосалқы түрінде негізгі аурулардың белгілері анықталады. Өзінің негізгі белгілеріне несептегі өзгерістерді келтіруге болады. Оның тығыздығы жоғарылайды, онда белок анықталады. Тұнбада гиалинді, түйіршікті цилиндрлер, бүйрек эпителийі. Қанда эритропения, нейтрофилді лейкоцитоз; гипо-, диспротеинемия. Уремиялық синдром бүйректердің қызметінің жеткіліксіздігін туғызады, олигурия біртіндеп анурияға айналуы мүмкін. Ауру малдың халі жақсара бастағанда полиурия байқалады.
Созылмалы түрінде ауру мал арықтаған; қабағында, төсінде, аяқтарында, ұманың тұсында көлемді ісіктер пайда болады. Кілегей қабықтары, терісі бозарған. Бауырдың көлемі ұлғайған, жүректің қызметі нашарлаған. Қанда А:Г төмендеген, азот қалдығы, хлоридтер, холестерин, линоидтар көбейген. Аурудың барысын 3 сатыға бөлуге болады:
1. Аурудын белгісіз сатысында протеинурия және аздаған хорестеринемия аныкталады;
2. Ісіну сатысы - мұнда организмнің негізгі қызметтері сақталған жалпы жағдайы қанағатганарлық;
3. Арықтау сатысында қанда азотемия, холестеринемия, гипопротеинемия анықталады.
Нефроз перитонитпен, плевритпен, бронхопневмониямен аскынуы мүмкін. Ауру мал қатты уланғанда анурия мен уремиядан өліп кетуі мүмкін. Амилоидозда ауру жай дамиды.
Анықтау үшін ауру мал туралы мағлұматқа, негізгі клиникалық белгілеріне, қан мен несепті лабораториялық тексерудің нәтижелеріне сүйенеді.
Ауруды емдеу жан-жақты жүргізілуге, аурудың негізгі себептерін жоюға бағытталады. Неғүрлым тезірек организмнен уды аластау керек. Ол үшін асқазан мен ішектерді тазалайды, антидот, сүт, жұмыртка; суды аз, белокты азықты көбірек береді. Рационға бұршақты шөп, жем; шошқа мен иттерге мал тіндерінен жасалған азықтарды қосады. Антибиотиктер мен сульфаниламид препараттары негізгі ережелерді сақтай отырып қолданылады.
Гормон препараттарын (тиреоидин, АКТГ, преднизолон, норадреналин) қолданудын нәтижесі жақсы. Мәселен, тиреоидинді қолданғанда:
:: организмде зат алмасу процесі жақсарады;
:: тіндерден судың бөлінуі жақсарады;
:: зәр шығару процесін үдетеді;
:: ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz