Қоғам және оның философиялық ерекшеліктері жайлы

1. Қоғам және оны зерттеудің методологиялық негіздері.

2. Қоғамдық қатынастар.

3. Қоғамның қозғаушы күштері.

4. Қоғамның жүйелілік ұғымдары мен принциптері.

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Қоғам ежелгі дүниеде мектептен бұрын пайда болды. Сырт көзге ол адамдардың жиынтығын, бірлестігін елестетеді. Бұл дегеніміз қоғамның мінез – құлқымен түбегейлі ерекшеліктілігін көрсетеді. Қоғам – адамзаттың қауымдастығы, оны адамдар құрайды және соның құрамында өздері өмір сүреді. Қоғам адамдардың кез – келген механикалық жиынтығы емес, керісінше, ол адамдардың тұрақты, орнықты және мейлінше тығыз өзара әрекеттерінің негізінде құрылатын бірлестік. Күнделікті өмірде қоғам ұғымы жиі айтылып, әр түрлі мағынада қолданылады – адамдардың шағын тобынан бастап бүкіл адамзатқа дейін және кітап сүюшілерде қоғамынан бастап қазақстан қоғамына дейін қолданылады. Алайда, әлеуметтану ғылымында қоғам ретінде адамдардың ортақ мекен – жайы, өзін - өзі толықтыру, өзін - өзі қамтамасыз ету сияқтылармен сипатталатын адамдардың бірлестігі түсіндіріледі.
Ғылымда қоғам түсінігіне берілген ортақ анықтама жоқ. Қоғам ұғымына ортақ анықтама берудің күрделілігі бірнеше жағдайға байланысты, атап, айтқанда, көлемі жағынан кең және сипаты жағынан тым абстрактілі болуымен, қоғам әр түрлі бағытта қарастырылатын аса күрделі, көп қабатты, көп жақты құбылыстығымен, қоғам тарихи ұғым болғандықтан ортақ анықтама оның дамуының барлық кезеңдерін қамту мүмкіндігімен, қоғам әр түрлі ғылымдардың қолданатын категориясы болғандықтан, олардың әрқайсысы өз пәні мен зерттеу әдістеріне сәйкес қоғамды анықтауымен, өмірде қоғам ұғымын кең және тар мағынада қолданған сайын оған түсініктеме беру қажеттігімен байланысты.
Жалпы әлеуметтану тұрғысынан қоғамға анықтама беретін болсақ, онда қоғам дегеніміз адамдардың жиынтығын, өздерінің қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында олардың өзара байланыс пен өзара әрекетінің қалыптасқан формаларының тарихи бірлестігі және тұрақтылығы мен тұтастығы, өзін - өзі өндірумен, өзін - өзі толықтырумен, өзін - өзі реттеумен және өзін - өзі дамытумен сипатталатын, адамдардың өзара байланысы мен өзара әрекетінің негізі болатын ерекше әлеуметтік нормалар мен құндылықтар пайда болып, мәдениет деңгейі жоғары болатын бірлестік. Ал тар мағынада француз, жапон, т.б қоғам мағынасында айтылады. Бұл жерде қоғам деп тарихи, социомәдени және басқа да ерекшеліктерімен көрінетін нақты қоғам түрі түсіндіріледі.
Қоғамның құрамды элеметтеріне адамдар, әлеуметтік байланыстар мен әрекеттер, әлеуметтік өзара қимыл - әрекеттер және қатынастар, әлеуметтік институттар мен ұйымдар, әлеуметтік топтар, қауымдастықтар, әлеуметтік нормалар мен құндылықтар және т.б. жататынын айтуға болады. Бұлардың әрқайсысы бір –бірімен өзара тығыз байланыста болып, қоғамда ерекше орын алып, рөл атқарады. Сондықтан әлеуметтанудың міндеті – қоғам құрылымын анықтау, оның ең маңызды элеметтеріне ғылыми сұрыптау жасау, олардың өзара байланыстары мен әрекетін анықтау, әлеуметтік жүйе ретіндегі қоғамдағы олардың орны мен рөлін зерттеу. Түптеп келгенде, әлуметтік құрылым қоғамның жүйе ретіндегі тұрақтылығын анықтайды. Өйткені қоғам индивидтердің қарапайым жиынтығы, олардың өзара байланысы мен әрекеттері және қатынастары ғана емес, керісінше, ол тұтас жүйе, мұндай жиынтық жаңа, интегралдық, жүйелік сапаны тудырады. Әлеуметтік жүйе күйіндегі қоғам – ол өзінің жеке заңдары бойынша өмір сүретін және дамитын әлеуметтік организм.

1. Тұрғынбаев Ә. Х. Социология. Алматы - 2001
2. Раев Д. С. Социология тарихи қалыптасу кезеңдері. Алматы-1999
3. Ақиқат. № 6. 1999