Жаңа білімді меңгеру типті сабақтың ерекшелігі және оны өткізу

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

I.САБАҚТЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖҰМЫСТАРЫ
1.1 Сабақ классификациясы және оның түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.2 Сабақтың құрылымы және оған қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... 9

II.ЖАҢА БІЛІМДІ МЕҢГЕРУ ТИПТІ САБАҒЫ.ЖАҢА БІЛІМ БЕРУ МАҚСАТЫНДЫ
2.1 Жаңа білімді меңгеру типті сабақ және оны өткізу ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
2.2 Жаңа білімді меңгеру сабағының ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17

ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .23

ХХІ ғасырдың басында Жүсіпбек Аймауытовтың «Сабақ беру-үйреншікті жәй ғана шеберлік емес, ол жаңадан жаңаны табатын өнер» -деген ұлағатты сөзі бүгінгі таңда да күшін жоғалтпай келеді. Қазақ халқының аса көрнекті ғалымы, ұлы педагог Ахмет Байтұрсынов: «Жақсы дерлік те, жаман дерлік те бір әдіс жоқ. Олақтылық белгісі- бір ғана әдісті білу, шеберліктің белгісі- түрлі әдісті білу. Мұғалім әдісті көп білуге тырысуы керек, оларды өзіне сүйеніш, қолқабыс нәрсе есебінде қолдануы керек»,- деп жазған еді.Қашанда адамзат алдында тұратын ұлы мұрат- міндеттердің ең бастысы өзінің ісін жалғастыратын салауатты, саналы, білімді ұрпақ өсіру.
«Білім беру реформасы табысының басты өлшемі – тиісті білім мен білік алған еліміздің кез келген азаматы әлемнің кез келген елінде қажетке жарайтын маман болатындай деңгейге көтерілу болып табылады.Біз бүкіл елімізде әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметіне қол жеткізуге тиіспіз.»,- деген президент жолдауынан ұлттық бәсекелестікке қабілетті ұрпақтың білім деңгейімен анықталатынын, әлем кеңістігіне көтерілу үшін мектеп табалдырығынан сапалы да саналы білім беру болып табылады.
Зерттеу жұмысының көкейкестілігі:Сабақ -оқытудың негізгі нысаны болып табылады.Мұнда жаңа білімді меңгеру типті сабақтың құрлымы,түрлері және өткізу әдіс-тәсілдері зерттеледі.Әрбір сабақ логикалық, психологиялық және ұйымдастыру бірлігі болуы тиіс.
Зерттеудің мақсаты:Жаңа білімді меңгерту сабағы және оны өткізу
Зерттеудің міндеттері:
• Жаңа білімді саналы түрде игерту
• Алған білімді іс жүзінде қолдана білуге дағдыландыру
• Іскерлікке үйрету
• Адамға қажетті қасиеттер қалыптастыру.
Зерттеудің нысаны:Жаңа білімді меңгерту типті сабақтың ерекшелігі және оны өткізу жолдарының маңыздылығы.
Зерттеудің пәні :биологияны оқыту әдістемесі
Зерттеу әдістері:Бұл тақырыпта зерттеу жұмысында алға қойылған міндеттерді жүзеге асыру үшін түрлі әдіс кешені қолданылды.Түсіндіру,әңгімелесу,көрнекілік,иллюстрациялық, демонстрациялық әдістері,СТО стратегиясы пайдаланылады.
Зерттеудің практикалық маңызы: Түрлі әдіс-тәсілдерді қолдану арқылы оқушыларға жаңа білімді меңгерту,қазіргі технологиямен жабдықталған сыныптарды,практиккаға қажетті құрал-жабдықтарды пайдалану.
Зерттеудің құрылымы: курстық жұмыс кіріспеден, екі тараудан,қорытындыдан,әдебиеттер тізімінен тұрады.

1. Биология оқыту әдістемесі. Оқу құралы авт. Мырзабаева А.Б. – Караганда,2006
2. Верзилин Н.М., Корсунская В.М. Общая методика преподавания биологии: Учебное пособие. – М., 1966.
3. 8 Всесвятский Б.В. Общая методика биологии: Учебное
4. Қайым Қабділрашид. Биология. Анықтамалық көмекші құрал. –Алматы. «Ол – Жас баспасы» ЖШС. 2006 ж.
5. Коджаспирова А.В. Методика использования технических средств. М. Просвещение, 2005.
6. Смирнова С.А. Педагогика: теории, системы, технологии. –М., 2006.
7. М. Барбер, М. Муршед. Как добиться стабильно высокого качества обучения в школах – 2008
8. Еркебаева Г.Ғ.Қазақстан Республикасының ұлттық білім беру жүйесінің міндеттеру, бағыттары мен мазмұны. Халықаралық ғылыми-практикалық конференция. Шымкент, 2011. – Б.6-9.
9. Гин А.А. Приемы педагогической техники - Москва, 2001.
10. Қоянбаев Ж., Қоянбаев Р. Педагогика, Астана. 1998.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
М.ӨТЕМІСОВ АТЫНДАҒЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК
УНИВЕРСИТЕТІ

ЖАҢА БІЛІМДІ МЕҢГЕРУ ТИПТІ САБАҚТЫҢ
ЕРЕКШЕЛІГІ ЖӘНЕ ОНЫ ӨТКІЗУ

(КУРСТЫҚ ЖҰМЫС)

Орал, 2016

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

I.САБАҚТЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖҰМЫСТАРЫ
1.1 Сабақ классификациясы және оның түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.2 Сабақтың құрылымы және оған қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... .9

II.ЖАҢА БІЛІМДІ МЕҢГЕРУ ТИПТІ САБАҒЫ-ЖАҢА БІЛІМ БЕРУ МАҚСАТЫНДЫ
2.1 Жаңа білімді меңгеру типті сабақ және оны өткізу ... ... ... ... ... ... ... . ... ..13
2.2 Жаңа білімді меңгеру сабағының ерекшелігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 14

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17

ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23

КІРІСПЕ

ХХІ ғасырдың басында Жүсіпбек Аймауытовтың Сабақ беру-үйреншікті жәй ғана шеберлік емес, ол жаңадан жаңаны табатын өнер -деген ұлағатты сөзі бүгінгі таңда да күшін жоғалтпай келеді. Қазақ халқының аса көрнекті ғалымы, ұлы педагог Ахмет Байтұрсынов: Жақсы дерлік те, жаман дерлік те бір әдіс жоқ. Олақтылық белгісі- бір ғана әдісті білу, шеберліктің белгісі- түрлі әдісті білу. Мұғалім әдісті көп білуге тырысуы керек, оларды өзіне сүйеніш, қолқабыс нәрсе есебінде қолдануы керек,- деп жазған еді.Қашанда адамзат алдында тұратын ұлы мұрат- міндеттердің ең бастысы өзінің ісін жалғастыратын салауатты, саналы, білімді ұрпақ өсіру.
Білім беру реформасы табысының басты өлшемі - тиісті білім мен білік алған еліміздің кез келген азаматы әлемнің кез келген елінде қажетке жарайтын маман болатындай деңгейге көтерілу болып табылады.Біз бүкіл елімізде әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметіне қол жеткізуге тиіспіз.,- деген президент жолдауынан ұлттық бәсекелестікке қабілетті ұрпақтың білім деңгейімен анықталатынын, әлем кеңістігіне көтерілу үшін мектеп табалдырығынан сапалы да саналы білім беру болып табылады.
Зерттеу жұмысының көкейкестілігі:Сабақ -оқытудың негізгі нысаны болып табылады.Мұнда жаңа білімді меңгеру типті сабақтың құрлымы,түрлері және өткізу әдіс-тәсілдері зерттеледі.Әрбір сабақ логикалық, психологиялық және ұйымдастыру бірлігі болуы тиіс.
Зерттеудің мақсаты:Жаңа білімді меңгерту сабағы және оны өткізу
Зерттеудің міндеттері:
* Жаңа білімді саналы түрде игерту
* Алған білімді іс жүзінде қолдана білуге дағдыландыру
* Іскерлікке үйрету
* Адамға қажетті қасиеттер қалыптастыру.
Зерттеудің нысаны:Жаңа білімді меңгерту типті сабақтың ерекшелігі және оны өткізу жолдарының маңыздылығы.
Зерттеудің пәні :биологияны оқыту әдістемесі
Зерттеу әдістері:Бұл тақырыпта зерттеу жұмысында алға қойылған міндеттерді жүзеге асыру үшін түрлі әдіс кешені қолданылды.Түсіндіру,әңгімелесу,көр некілік,иллюстрациялық, демонстрациялық әдістері,СТО стратегиясы пайдаланылады.
Зерттеудің практикалық маңызы: Түрлі әдіс-тәсілдерді қолдану арқылы оқушыларға жаңа білімді меңгерту,қазіргі технологиямен жабдықталған сыныптарды,практиккаға қажетті құрал-жабдықтарды пайдалану.
Зерттеудің құрылымы: курстық жұмыс кіріспеден, екі тараудан,қорытындыдан,әдебиеттер тізімінен тұрады.

I.САБАҚТЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖҰМЫСТАРЫ

1.1 Сабақ классификациясы және оның түрлері

Сабақ мемлекеттік бағдарламаға тұрақты сабақ кестесіне сай мектеп оқу орындарында бірдей жастағы балалар ұжымы мен мұғалімнің ұйымдастырған оқу- тəрбие жұмысы.Сабақ арнаулы бөлмелерде, оқу кабинеттері мен зертханаларда, оқу шеберханалары мен мектептің оқу тәжірибе үлескілерінде өтеді. Тұрақты оқушылар құрамы, кесімді уақыт көлемі және оқу кестесі бойынша жүреді.
Әрбір сабақ логикалық, психологиялық және ұйымдастыру бірлігі болуы тиіс.
Логикалық бірлік - бұл сабақ бөліктерінің, яғни құрылым элементтернің аралығындағы ішкі өзара байланыс заңдылығы. Мысалы, қайталау-қорытындылау сабағының бөліктері: қорытынды әңгіме немесе шолу лекциясы, жаппай сұрақ, кейбір сұрауларды анықтау; мұғалімнің сабақты қорытындылауы. Мұндай сабақта, біріншіден, игерілген білім еске түсіріледі және жүйеге келтіріледі, екіншіден, білімділігі, іскерліктегі, дағдыдағы кемістіктер толықтырылады, үшіншіден, оқылатын материалдардың маңызды идеялары толық ашылады, төртіншіден, жаңа мен ескі салыстырылады, жаңа мысалдар ойластырылады, жаңа міндеттер шешіледі.
Психологиялық бірлік -- оқушылардың танымдық іс-әрекетіндегі белсенділігі, жинақтылығы. Танымдық іс-әрекеті түйсік, қабылдау, ойлау, зейін сияқты психикалық процеспен байланысты. Психологиялық бірлік бұл іс-әрекетінің мотивтерін жасау. Сабақтың психологиялық бірлігі оқушылардың дербес ерекшеліктерін (темперамент, мінез, қабілет, ынта т.б.) есепке алуды талап етеді, бұл жеке адамның дербес - типологиялық ерекшеліктері.
Ұйымдастыру бірлігі - бұл сабақта алдын - ала жабдықтарды және оларды рет-ретімен пайдалануды, бүкіл сабақ бойында оқушыларды белсенді тиімді жұмысқа ұйымдастыру[1].
Осы тұрғыдан сабаққа қойылатын кейбір талаптарды қарастырайық.
1. Сабақтың дидактикалық мақсатының айқындығы. Әрбір сабақта оқыту және тәрбие мақсаты дәл қойылуы тиіс. Оқыту мақсаты дегеніміз - жаңа білімді меңгеру, іскерліктің, дағдының қалыптасуы, тәрбие мақсаты - жеке адамгершілік қасиеттері қалыптастыру. Бұл мақсаттар оқыту және тәрбие процесі функцияларының іске асырылуына байланысты.
2. Оқу материалдарының көлемін анықтау. Сабақтың дидактикалық мақсатына сәйкес, яғни балалардың білім деңгейін, жас және дербес ерекшелігін еске алып, сабақтың әрбір құрылым бөлігіне оқу материалын таңдап алу.
3. Оқыту мен тәрбиенің бірлігі. Оқыта отырып, тәрбиелеудің мәні - тұлғаның өмірге, білімге қатынасын, қабілетін, адамгершілік қасиетін қалыптастыру. Білім беру мен оқушылардың іздену іс-әрекеттің нәтижесіне байланысты.
4. Оқытудың ұтымды әдістерін таңдап алудың сабақ типтеріне, сабақтың әрбір кезеңіндегі оқу материалының мазмұнына сәйкестігі.
5. Сөз бен көрнекілікті үйлестіру, қазіргі техникалық құралдарды, әсіресе, ЭВМ, компьютерлерді, бағдарламалап оқыту машиналарын қолдану. Осылардың бәрі оқу еңбегінің өнімділігін арттырады, уақытты үнемдеуге мүмкіндік береді, оқыту процесін басқаруды жеңілдетеді.
6. Оқушылардың білімді тереңдеуін, сонымен бірге сабақта олардың зейінін, есін, байқағыштығын, әуестілігін, елігушілігін үнемі бақылап есепке алу.
7. Сабақты ұйымдастыруды ширақ, дер кезінде бастап, сабақ уақытын тиімді, нәтижелі пайдалану.
Сонымен, негізгі талаптарды кешенді түрде жүзеге асыру - оқыту процесін жақсы өткізудің, сабақтың сапасын арттырудың қажетті шарттарының бірі.
Осы талаптардың негізінде қарастырсақ. Сабақ-бұл бір-бірімен өзара байланысқан тұтас жүйе, мақсат, оқу материалын ашу деңгейі, қолданылатын әдістер, сабақтың құрылымы, оқытудың нәтижелері т.б.
Сабақ құрылымындағы басты элементтердің бірі - жалпы дидактикалық мақсат. Оны үшке бөлуге болады.
А)білім (білім, іскерлік, дағды) жүйесін қалыптастыру;
Ә)даму - оқушылардың өз бетімен танымын ынталандыру, олардың дидактикалық ойлауын, шығармашылық қабілетін дамыту;
Б)тәрбие - ғылыми дүние танымын, құнды құлықтық қасиеттерін, өмірге орайлық көзқарасын қалыптастыру[2].
Сонымен сабақ оқушыларды, білім жүйесімен қаруландырып қоймайды, ол тәрбиелеуші міндеттерінде атқарады.Сабақты ғылыми -- әдістемелік деңгейде өткізу үшін мұғалім өзінің жұмысын жоспарлауы тиіс. Оқыту жұмысы тақырыптық және сабақ жоспары бойынша жүргізіледі. Тақырыптық жоспар оқу бағдарламасы, оқулық, оқу құралдары негізінде жарты немесе толық оқу жылына жасалады. Сабақ жоспары - бұл әр сабаққа жасалады, ол оқу жұмысын жоспарлаудың негізгі формасы.
Жасалған сабақ жоспары бойынша мұғалім:
А) сабақ тақырыбы бойынша оқулықты, оқу құралын және түрлі қосымша әдебиеттерді пайдаланып, өзінің білімін тексереді;
Ә) алдын-ала есептер шығарады, жаттығуларды дайындап, тәжірибелерді істейді.
Сабақты егжей - тегжейіне жете қарап өткізуді дұрыс ойластыру, оның мақсатының табысты болуының кепілі. Сабақты жоспарлау негізінде өткен сабақтардың нәтижелерін, есепке алып, мұғалім әрбір сабаққа дайындалады. Ең алдымен сабақ тақырыбын және оның міндеттерін анықтайды. Сабаққа дайындалудың басты компоненттерінің бірі - оқу материалын таңдап алу. Бұл жерде сабақтың идеялық - теориялық бағыты анықталады, сабақта негізгі идеялар, ұғымдар заңдылықтар, тарихи және политехникалық мәліметтер айтылады. Мұғалім сыныпта оқушылардың танымдық іс-әрекетін ұйымдастыруды ойластырады, оқытуды ұйымдастырудың формалары мен функцияларын пайдаланады.
Сабақта оқыту әдістерін тақырыптың мазмұнына, оқушылардың мүмкіндіктеріне сәйкес таңдап алу, сол сияқты көрнекі және техникалық құралдарды күні бұрын дайындау сабақ мақсатының жемісті болуын негізгі шарттарының бірі.
Келесі сабаққа дайындалу үшін бүгінгі өткен сабақты талдау қажет. Талдауды қандай мәселелерді еске алған жөн:
-- тақырып мазмұнын оқушылар қалай игереді;
-- сабақта қолданылған оқыту әдістерінің тиімділігі;
-- сабақтың дидактикалық және тәрбиелік міндеттері қалай шешіледі;
-- сабақтың жақсы жақтары мен кемшіліктері;
-- сабақ процесінде болған кемшіліктерді келесі сабақтарда болдырмау жолдары[3].
Сабақты осындай тәсілдерді пайдаланып өткізу мұғалімнің ғылыми -- әдістемелік, зор педагогикалық шеберлігін сипаттайды. Ал, педагогикалық шеберлік дегеніміз - оқыту мен тәрбие жұмысын жүргізудің ерекше өнері. Педагогтың шеберлікті қалыптастырудың бірінші жолдарын атауға болады.Ең алдымен мұғалім ғылыми философиялық ілімді табандылықпен оқып үйренуге тиіс. Өйткені мектептегі оқу және тәрбие жұмысының жемісті, әрі нәтижелі болуы мұғалімнің жалпы сауаттылығы мен идеялық ұстамдылығына байланысты.
Сабақтың бірінші түріне мұғалімнің оқушылардың танымдық қызметіне тікелей жетекшілік етіп, оларды бағыттап отыратын сабақ кіреді. Мұғалім жұмыстың жалпы және жартылай мақсаттарын анықтап отырады, оқу материалын мазмұндайды, сәйкес әдістер мен тәсілдерді көрсетіп отырады. Оқушылардың қызметтері мұғалімнің талабына қарай атқарылады. Осының негізінде сабақтағы мұғалім мен оқушының қызметтері комбинацияланып, түрленіп отырады. Мұғалімнің қызметі сабақ барысында толығымын жетекшілік позицияда болады да, оқушылар өздерінің қызметтерін соған бағыттап атқарады немесе мұғалім сабақта оқушылардың қызметтеріне толықтай еркіндік беріп, оларды бағыттап қана отырады.
Сабақтың екінші түріне мұғалім оқушылардың қызметіне жанама жетекшілік ететін сабақтар жатады. Мұғалім оқушыларды жоспарланған оқу жағдаяттарына қосады немесе оқушыларға осындай жағдаяттарды жасауды ұсынады. Мұндай жағдаяттарда оқушылар жұмыстың мақсатын анықтап, материалды оқып, сәйкес құралдар мен әдіс, тәсілдерді таңдап тапсырмалар орындайды, оқу үдерісіндегі көптеген шешімдерді өздері қабылдап, оқу үдерісінде өз беттерінше қызмет атқарады. Әрине, бұл жерде мұғалім де қажет кеңестер беріп, көмек көрсетіп отырады. Оқушылардың зейіні орындалуы тиіс тапсырмалардың мазмұнына аударылады, ал олардың барлық қызметтері тапсырмаларды орындау барысындағы қызметтерімен сәйкестендіріліп отырады.
Сабақтың үшінші түрінде оқушылардың танымдық қызметтеріне тікелей жетекшілік ету мен жанама жетекшілік ету жүйелі түрде, тең іске асырылып отырады. Осының нәтижесінде материалдың көлемі, сәйкестігі, орындалу темпін мұғалім мен оқушы кезекпен бақылап отырады. Сабақтың түрі оқу жағдаяттарына байланысты болады[4].
Сабақ классификациясы (жіктелуі) - сабақтарды құрылысы жөнінен топтастыру, түрге бөлу. Дидактикада сабақ классификациясын анықтауға айрықша маңыз береді. Бұл мәселе турасында педагогикалық ғылыми еңбектерде ортақ пікірлер әлі де қалыптаспаған. Қоғам дамыған сайын оқу жүйесінің қайта құрылатындығы және соған орай оқытудың мазмұны, әдіс-тәсілдерінің де өзгеріп, жаңарып отыруы сөзсіз. Сонымен қатар, сабақты жіктеу әрбір пәннің ерекшеліктеріне, оқушылардың жас және таным ерекшеліктеріне де байланысты болып келеді. Мысалы, И. Н. Казанцев сабақты жіктеуді оқу материалының мазмұны мен дидактикалық мақсатына және өткізу әдісіне қарай белгілесе, С. В. Иванов оқыту процесінің ерекшеліктеріне қарай анықтайды. Ал, Данилов пен Есипов сабақтың негізгі дидактикалық мақсаттарына қарай құрады. Бұлардың сабақ түрлерін топтастыру ұстанымдары әр түрлі болғанымен де, ішкі мазмұндары бір-біріне өте ұқсас келеді.
И. Н. Казанцев бойынша (№1 қосымша).
С. В. Иванов бойынша(№2 қосымша).
Б. П. Есипов бойынша(№3 қосымша).
Қорыта айтқанда, қазіргі мектеп тәжірибесінде көптеп қолданылатын сабақ түрлеріне мыналарды жатқызуға болады:
Кіріспе сабағы. Жаңа білімді меңгерусабағы. Білімді, білікті және дағдыны бекіту сабағы. Жаттығу және тәжірибе сабақтары. Зертханалық сабақ. Қайталау-қорыту сабағы. Оқушылардың білімдерін, біліктіліктері мен дағдыларын тексеру және бақылау сабағы. Аралас сабақ өздігінен білім алу сабағы. Сабақты бұлай жіктеу кездейсоқ емес, оның бұлай қалыптасуында белгілі бір заңдылықтар бар. Атап айтсақ, сабақтың мақсатына байланысты мұғалім оқушыларға жаңа білім беруді көздесе, осыған орай ''Жаңа білімді меңгерту сабағы'' деп аталса, сабақта оқушылардың қабылдаған жаңа білімін іс жүзінде пайдалана білу жолын қарастырса, онда ол ''Жаттығу немесе практикалық сабақ'' деп аталады. Сол секілді мұғалім өткен оқу материалын оқушылардың есіне салу, қайталау мақсатын көздесе, ол ''Қайталау-қорыту сабағы'' деп аталады. Ал сабақтың ''Аралас сабақ'' түрі оның құрылымына байланысты болып келеді. Мұғалім сабақтар жүйесінде дидактикалық бірнеше мақсаттарды жүзеге асырады. Демек, оқушыларға жаңа білім береді, оны өмірде, практикада пайдалану жолын үйретеді, өткен оқу материалын қайталап. қорытады, сонымен бірге оқушылардың білім көлемі мен сапасын сынап, оны бағалайды. Мұндай жағдайда көпшілік сабақ оның бірнеше элементтері (кезеңдері) арқылы аралас өтеді. Міне, осындай сабақ түрі ''Аралас сабақ'' деп аталады[5].

1.2 Сабақтың құрылымы және оған қойылатын талаптар.

Сабақ құрылымы - деп сабақтың барысында оның құрамды бөліктерінің, кезеңдерінің бір-бірімен ұштасып, белгілі тәртіппен жүзеге асырылуын айтады. Олар мынандай болып келеді(№4 қосымша).
Сабақтың құрылымы мұғалім мен оқушылардың іс-әрекетінің сыртқы жағы ғана емес, оның ішкі процесінің мәнін де бейнелейді.Сабақ құрылымын белгілеу оқу жұмысын неғұрлым айқын және дұрыс ұйымдастыру үшін маңызы ерекше. Мұның өзі мұғалімнің сабақ жоспарын құрудағы аса елеулі кезеңі болады. Сөйтіп, сабақ түрін жіктеу және құрылымын құру өзара байланысты, бірақ әрқайсысының өзіне тән өзгешелігі болады. Жоғарыда баяндағанымыздай сабақтарды топтастыру, оның құрылымын белгілеу негізінен дидактикалық мақсат пен міндеттерге және сабақтың кезеңдеріне байланысты болып келетіндігінде[6].
Қазіргі кезде сабақтың 20-дан астам типтері бар. Бірақ, олар бірыңғай жүйеге келтірілмейді.
Кіріспе сабағының құрылымы.Сабақтың басталуын ұйымдастыру. Оқушыларға сабақтың мақсат-міндеттерін түсіндіру. Оларды сабаққа әзірлеу. Жаңа оқу материалын ендіру. Жаңа білімді пысықтау, бекіту. Сабақты қорытындылау, үйге тапсырма беру. Кіріспе сабағының ерекшелігі, оқу бағдарламасының жаңа тақырыптарын немесе тарауын оқып үйренуде қолданылады. Мұғалім тараудың немесе тақырыптың оқу-тәрбиелік мәнін ашып береді, алдағы сабақтарда оларды өткізу тәртібін оқушыларға түсіндіреді, ондағы жаңа оқу материалдарының мазмұнын оқып үйренудің тәсілдерін көрсетеді.
Жаттығу және тәжірибелік сабақтың құрылымы. Сабақтың басталуын ұйымдастыру. Оқушыларға сабақтың мақсат-міндеттерін түсіндіру. Оларды сабаққа әзірлеу. Оқушылардың өз бетінше жұмыс істеуі. Түрлі жаттығулар мен практикалық және лабораториялық жұмыстарын атқаруы.Сабақты қорытындылау, үйге тапсырма беру.
Практикалық сабақ оқушылардың алған теориялық білімдерін практикамен байланыстыру, пысықтау және бекіту мақсатын көздейді. Практикалық сабақты жүргізу үшін түрлі жаттығу жұмыстары мен тәжірибелер қолданылады. Олар әр пәннің ерекшеліктеріне қарай атқарылады. Мысалы, биология мен химиядан лабораториялық-эксперименттік тәжірибелер ,тілден граматикалық түрлі ережелерге сәйкес жазбаша және ауызша жаттығу не талдау жұмыстары жүргізіледі.. Яғни, практикалық сабақтарда оқушылардың білімімен қатар олардың біліктілік және дағдыларын пысықтау да көзделеді.
Қайталау сабағының құрылымы Сабақтың басталуын ұйымдастыру. Оқушыларға сабақтың мақсат-міндеттерін түсіндіру. Оларды сабаққа әзірлеу. Бұрын өткен оқу материалдарын қайталау, пысықтау, еске түсіру арқылы оларды жүйеге келтіріп, жинақтау және қорытындылар мен тұжырымдар жасау.Сабақты қорытындылау, үйге тапсырма беру.Қайталау-қорыту сабақтың аса көп тараған түрі. Қайталудың мақсаты - өткен оқу материалдарының ең негізгі түйінді мәселелерін қайталап пысықтауды (қайталау - оқытудың анасы), оқушыларды өздігінен қорытынды жасауға үйретуді көздейді. Бұған мұғалімнің аса жауапкершілікпен ой жіберіп, тыңғылықты әзірлігін қажет етеді. Қайталау сабақтары не сабақ үстінде, болмаса арнайы ұйымдастырылған сабақ арқылы өткізіледі. Ол оқу бағдарламасы бойынша көлемі жағынан ірі тақырыптар немесе тарауларды оқып үйренуге байланысты соңында, сол сияқты оқу тоқсанының және оқу жылының аяғында жүргізіліп отырады. Қайталау сабағына оқушыларды жақсы ұйымдастыру үшін оның сұрақтары мен пайдалануға тиісті әдебиеттерін оқу және сабақ барысында қолданылатын қажетті құралдарын әзірлеу жұмыстарын алдын ала белгілеу керек. Қайталау сабағын әр түрлі тәсілдермен (ауызша, жазбаша, графикалық, лабораториялық жұмыстары және саяхат жасау) ұйымдастыруға болады. Сабақ соңында мұғалім оның нәтижесін қорытын-дылап, оқушыларға қосымша тапсырмалар беруі мүмкін. Мұғалім оқушылар біліміндегі басты жетістіктері мен кемшіліктерді басымырақ көрсетіп, келешекте қандай мәселелерге көбірек көңіл бөлу қажеттігіне оқушылардың назарын аударады.
Аралас сабақтың құрылымы. Сабақтың басталуын ұйымдастыру. Оқушыларға сабақтың мақсат-міндеттерін түсіндіру. Оларды сабаққа әзірлеу. Оқушылардың орындаған үй тапсырмаларын тексеру. Жаңа оқу материалын ендіру. Жаңа оқу материалын пысықтау, бекіту. Қорытындылау, сабақтың аяқталуы. Үйге тапсырма беру, оны түсіндіру. Аралас сабақ - мектеп тәжірибесінде көптеп қолданылатын сабақ түрі. Мұндай сабақ барысында сабақтың барлық дидактикалық кезеңдері немесе буындары алма кезек өзара ұштасып жатады. Сабақ үстінде өткенді қайталау, жаңа материалды меңгеру, пысықтау және тексеру, бағалау жұмыстары оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін арттырады, назарын тұрақты етеді. Сондықтан, ол мұғалімнің оқу ісін ұйымдастыруында және оқушылардың оқу материалын жете түсінуіне өте қолайлы. Сондай сабақтың бір вариантын профессор Р. Г. Лемберг өзінің ''Дидактикалық очерктер'' деген еңбегінде ұсынады. Оның ерекшелігі, дәстүрлі сабақта ұйымдастыру кезеңінен кейінгі ретте мұғалімдердің көпшілігі сабақты оқушылардың үй тапсырмасын тексеріп, бағалаудан бастаса, мұнда оған керісінше жаңа оқу материалын енгізіп, түсіндіру жұмыстарына айрықша мән береді. Мысалы, оның құрылымы мынандай болып келеді: Жаңа оқу материалын өткен материалға байланыстыра түсіндіру. Үйге тапсырма беру. Оқушылардың түсінбеген сұрақтарына жауап беру. өткен оқу материалын қайталап, оқушылардың білімін сынау және жаңа сабақты пысықтау. Р. Г. Лембергтің тұжырымдауы бойынша, егер сабақты өткен оқу материалын ұзақ уақыт сұраудан бастаса, оқушылардың жаңа оқу материалын қабылдау, түсіну белсенділігі төмендейді. Сол үшін жаңа оқу материалын сабақтың бастапқы кезеңінде, демек, оқушылардың таным қабілеттерінің белсенділігі жоғары жағдайында, шаршамай, тың отырған уақытында өту ұсынылады. Бұл ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.