Салық салу ісі - кәсіпорындардың бюджетпен қатынасы ретінде

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 72 бет
Таңдаулыға:

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ ЖЕТЕКШІСІНІҢ ПІКІРІ

Студент

Салық салу ісі - кәсіпорындардың бюджетпен қатынасы ретінде тақырыбында жазылған диплом жұмысы кіріспеден, Үш негізгі бөлімнен, қорытынды мен қолданылған әдебиеттерден тұрады. Диплом жұмысында кәсіпорындар мен ұйымдардың бюджетке төлейтін салықтарының реті, оның ішінде корпаративті табыс салығының алыну ерекшеліктері талданып, салық төлеу ісіндегі кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржылық іс - әрекеттері жан - жақты зерттелген. Сонымен қатар шет елдік салық жүйесі туралы мәліметтерді пайдалана отырып шет елдің салық жүйесінің рекшеліктері, шет елдік кәсіпорындар мен ұйымдарға салық салудың тәтібі туралы зерттеулер жүргізілген. Жалпы дипломдық жұмыс қойылған барлық талаптарға сай келеді және жұмысты қорғауға жіберуге болады деп есептеймін.

Жетекші

«»20___ж

КАФЕДРАНЫҢ ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ ТУРАЛЫ ҚОРЫТЫНДЫСЫ

Диплом жұмысы қаралды және студент

РЕЦЕНЗИЯ

Бітірушінің дипломдық жұмысына

Жұмыстың тақырыбы Салық салу ісі - кәсіпорындардың бюджетпен қатынасы ретінде.

Пікірдің мазмұны Студент «Салық салу ісі кәсіпорындардың бюджетпен қатынасы ретінде» тақырыбына диплом жұмысын жазды. Диплом жұмысы 3 нгізгі бөлімнен кіріспеден, қорытынды және қолданылған әдебиеттерден тұрады. Дипломдық жұмыста ҚР-ның қазіргі жағдайындағы кәсіпорылдар мен ұйымдарға салық салудың қажеттіліктері, тәртібі және маңызы көрсетіліп, олардың бюджетке төлейтін салықтарына әртүрлі талдаулар жасалынған. Жалпы нарыққа өту жағдайындағы кәсіпорындар мен ұйымдардың табыстарына салынатын салықтардың мәселелі жақтары да қарастырылған. Диплом жұмысы жалпы дипломдық жұмыстарды жазу талаптары мен міндеттеріне жауап береді, сондықтан да осы жұмысты қорғауға жіберуге болады деп есептеймін.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

1 САЛЫҚ САЛУ ІСІНІҢ МӘНІ МЕН МАҢЫЗЫ,

КӘСІПОРЫНДАР ҚЫЗМЕТІНДЕГІ САЛЫҚТАРДЫҢ

ҚАЖЕТТІЛІКТЕРІ

1. 1 Нарық жағдайындағы салық салу ісінің мәні мен маңызы, қажеттіліктері

1. 2 Салық жүйесіндегі кәсіпорын қызметінің маңызы мен кәсіпорындардың салықтық міндеттемелері

2 КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ БЮДЖЕТ ЖҮЙЕСІНДЕГІ

ҚЫЗМЕТТЕРІН ЖӘНЕ БЮДЖЕТПЕН

ҚАТЫНАСТАРЫН ТАЛДАУ

2. 1 Кәсіпорындардың бюджет жүйесіндегі негізгі қаржылық қызметтерін талдау

2. 2 Кәсіпорындар мен ұйымдардың бюджетке төлейтін салықтарын және олардың өзгерістерін талдау

3 КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ ТАБЫСТЫЛЫҒЫН СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАСҚАРУ-КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ БЮДЖЕТПЕН ҚАТЫНАСЫН ЖЕТІЛДІРУДІҢ НЕГІЗГІ ЖОЛЫ

3. 1 Кәсіпорындардың табыстылығын стратегиялық басқару-кәсіпорындардың бюджетпен қатынасын жетілдіру ретінде

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Кіріспе

Бюджетке әртүрлі кәсіпорындар мен ұйымдардан төленетін салық түсімдерінің нарықты экономика жағдайындағы маңызы ерекше. Кәсіпорындар әртүрлі салалар бойынша өнімдерді өндіріп, қызметтерді көрсетумен қатар мемлекеттік бюджетке салықтар төлеу арқылы мемлекет қаржысының көлемінің артуына маңызды үлес қосады. Сондықтан да әрбір кәсіпорынның қаржылық нәтижелері туралы көрсеткіштерін терең талдау мен олардың мәселелерін талдаудың салық жүйесіндегі маңызы зор /2, 3/. Өйткені, кәсіпорын шаруашылығының нақты тиімділігін немесе кәсіпорындардың шығынға ұшырауы мүмкіндіктері кәсіпорындардың бюджетке төлейтін салықтарына тікелей әсер етеді. Белгілі уақыт мезетіндегі ағымдағы қаржы нәтижелерін көрсетудің маңызды белгісі ол - кәсіпорын табысы болып табылады. Пайданың қалыптасуы және пайдаланылуы туралы мәліметтер кәсіпорындардың салықтық және қаржылық есептерінің маңызды бөлігі ретінде қарастырылады. Табыс кәсіпорын қызметінде маңызды мәселелелердің бірі, яғни кәсіпорынның табыстылығы өзін-өзі қаржыландыру, ұдайы өндіру, еңбек ұжымдарының әлеуметтік мәселелерін шешуге мүмкіндік береді. Кәсіпорын табысының есебінен мемлекеттік бюджет, яғни салық органдарының және басқа да кәсіпорындар, субъектілер алдындағы міндеттемелер орындалып отырады. Сондықтан да табыстылық көрсеткіштері кәсіпорынның өндірістік қаржы қызметтерін бағалаудағы, корпоративті табыс көлемінің артуындағы аса маңызды көрсеткіш болып табылады. Бұл көрсеткіштер кәсіпорындардың іскерлігінің және қаржы тұрақтылығының дәрежесін сипаттайды. Табыстылық көрсеткіштері арқылы авансталған қаржылардың қайтарымдық деңгейі және кәсіпорын активтеріне салымдардың тиімділігі анықталады. Жалпы салықтық қатынастар тауар-ақша қатынастарынан маңызды ерекшеленіп отырып, кәсіпорындармен тікелей ақша қатынастарын орнатады, және мемлекеттің салық қызметі үшін кәсіпорындардың қаржылық жағдайының жақсы болуы және салықтық міндеттемелерінен уақытында әрі толық құтылуы бүгінгі нарықтық экономика жағдайындағы өте өзекті мәселе /3/. Салықтар кез-келген елдерде мемлекеттің қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекеттік кірістердің негізгі көзі болып табылады. Барлық елдерде мемлекеттік шығындар мен салық салу мәселелеріне үлкен көңіл бөлінеді. Нарықтық қатынастар қалыптасқан елдерде салықтар мемлекеттік және муниципалдық табыстарды қалыптастыруда басты рөл атқарады, экономиканы басқарудың күшті негізгі құралы болып табылады. Әсіресе олар ғылыми-техникалық прогрессті жеделдетуге, антиинфляциялық және құрылымдық саясатты жүзеге асыруда белсенді қызмет атқарады. Сондықтан мемлекет алдында салық механизмін жетілдіру өте қажетті мәселеге айналған.

Салықтар өз қызметін жүзеге асыруда мемлекет экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтық реттеу механизмы жүзеге асырылады. Салықтық реттеудің ең басты мақсаты - өндірістің дамуына ықпал ету болып табылады, яғни өндірістің дұрыс әрі толық дамуын қамтамасыз ету. Салықтық реттеудің механизмдері тек қана өндірістің дамуын реттеп қана қоймайды. Сонымен қатар ақша және баға саясаты, шетелдік инвесторларды ынталандыру, шағфн және кіші кәсіпкерлікті дамыту жұмыстарын жүзеге асырады. Макро деңгейде салықтық реттеу экономиканы реттеу болып табылса, ал микро деңгейде шаруашылық қызметті реттеу құралы болып табылады.

Әлемдік тәжірибе көрсеткеніндей бүкіл дамыған мемлекеттердегі салықтық реттеу - несие-қаржылық реттеумен бірігіп отырып нарықтық экономиканы жүргізудің аса тиімді формасы болып табылады. Ол нарықтық қатынастардың қалыптасуы арқылы мемлекеттік экономикаға тигізетін әсерін реттеп отырады.

Қазақстанда 1991 жылға дейін экономиканы басқарудың әміршіл-әкімшіл жүйесіне, бағаларға қатаң мемлекеттік реттеуге сәйкес келетін салық жүйесі қызмет етті. Бюджеттің басты кіріс көздерінің бірі болған айналым салығы тіркелген бөлшек сауда және көтерме сатып алу бағаларын қолдануға және мемлекеттік реттеп отыруға бағытталған болатын. Қазақстан егемендікке ие болағаннан кейін 1991-1995 жылдары қабылданған бірқатар заңдарға сәйкес республикада жаңа салық жүйесі қалыптасты. Қазақстан Республикасының Үкіметі 1995 жылдың басында салық реформасының ұзақ мерзімді тұжырымдамасын қабылдап, онда еліміздің салық жүйесі мен салық заңнамасын бірте-бірте халықаралық салық салу қағидаттарына сәйкестендіру көзделді, содан бері салық қызметі үнемі жетілдіріліп отыр.

Қәзір Қазақстанда кәсіпкерлік қозғалысын дамытуды және шағын бизнестің өсуіне қолдау мақсатында Қазақстан Республикасының Салық Кодексінде шағын кәсіпкерлік субъектілеріне салық салу рәсімін оңайлатуға бағытталған бірқатар шаралар көзделген.

Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша 1999-2004 жылдардағы соңғы кездерде бюджет табыстары табыстардың орындалуы болжамдалған жоспарларынан артық. Жылдан жылға табыстардың орындалуы экономикалық жағдайымыздың өркендеуінің көрсеткіші. Экономикалық және әлеуметтік дамудың барлық жақтары, жоспар мен болжамның мақсаты мен талаптары, қоғамдық өндірістің салалары мен құрылымдарының дамуындағы сандық және сапалық өзгерістер бірімен-бірі тығыз байланысқан көрсеткіштер арқылы беріледі.

Жұмыстың негізгі мақсаттары болып әрбір кәсіпорынның қаржылық нәтижелері туралы көрсеткіштерін терең талдау мен олардың мәселелерін талдаудың салық жүйесіндегі маңызы зор екенін ашу және кәсіпорындар мен бюджет арасындағы әртүрлі салықтық қатынастарды жетілдіру бағыттарын ұсыну болып табылады. Осыларға байланысты жұмыстың негізгі міндеттері кәсіпорын шаруашылығының нақты тиімділігін немесе кәсіпорындардың шығынға ұшырауы мүмкіндіктері кәсіпорындардың бюджетке төлейтін салықтарын талдау болып табылады.

1 САЛЫҚ САЛУ ІСІНІҢ МӘНІ MEH МАҢЫЗЫ, КӘСІПОРЫНДАР ҚЫЗМЕТІН ДЕП САЛЫҚТАРДЫҢ ҚАЖЕТТІЛІКТЕРІ

1. 1 Нарық жағдайындағы салық салу ісінің мәні мен маңызы, қажеттіліктері

Салықтар дегеніміз- мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір мөлшерде төленетін міндетті төлемдер.

Салықтар - шаруашылық жүргізуші субъектілердің, кәсіпорындардың және жеке тұлғалардың мемлекет пен екі арадағы қатынасын мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын, қаржы қатынастарын сипаттайтын күрделі экономикалық категория. Салықтардың экономикалық мәні мынада; салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен кәсіпорындардың, халық табысының қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді /5, 7/ Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашан да болса оның салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен бірге қалыптасады.

Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет. Салықтар - мемлекеттің тұрақты қаржы көзі. Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты экономикалық тетік ретінде пайдаланады. Салықтардың мәнін толық түсіну үшін, олардың экономикалық маңызын түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын қызметіне тікелей қатысты.

Жалпы салықтың мынадай негізгі қызметтері (функциялары) бар:

- реттеушілік;

- фискалдық;

- қайта бөлу.

Жоғарыда көрсетілген негізгі қызметтерімен қатар салықтардың қосымша ынталандыру, бақылау қызметтерін де атап көрсетуге болады.

Реттеушілік қызметі - салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызмет арқылы салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтық реттеу жүзеге асырылады. Салықтық реттеудің ең басты мақсаты - өндірістің дамуына ықпал ету. Салық түрлері, салық ставкалары, салық жеңілдіктері, салық салу әдістері салықтық реттеудің тетіктері болып саналады.

Салық субьекті (салық төлеуші) дегеніміз - заң бойынша салық төлеу міндеті жүктелген жеке және заңды тұлғалар.

Салық объектісі - табыс, мүлік, еңбек ету түрі, қызмет көрсету, ақшамен жасалатын операциялар, мүлікті басқаға беру, табиғи қорларды пайдалану, қосылған құн, айналымы және т. б.

Салық көзі - салық салынатын табыс. Салық ставкалары тұрақты немесе процентпен белгіленеді. Тұрақты ставкілер салық объектісінен түсетін табыстың мөлшеріне байланыссыз, өлшем бірлігіне тұрақты сомамен тағайындалады. Процентік ставкалар үш түрге бөлінеді: үдемелі немесе прогрессивті; регрессивті және пропорционалды. Үдемелі немесе прогрессивтік ставкалар салық салынатын табыстың өсуіне сәйкес ұдайы үдеп, өсіп отырады.

Регрессивтік ставкалар, керісінше, салық салынатын табыстың төмендеуіне сәйкес, азайып отырады. Пропорционалдық ставкалар салық салу объектісінің мөлшеріне байланыссыз, тұрақты бір процентпен тағайындалады. Жалпы салық жеңілдіктері дегеніміз, заңға сәйкес салық төлеушіні біртіндеп немесе салық төлеуден түгел босату. Салық жеңілдіктеріне салықтан босатылатын салық салынбайтын төменгі мөлшер, шегерістер, салық ставкасын төмендету, салық төлеу мерзімін ұзарту жатады. Ал салық төлеу мерзімі -салық төленетін уақыт,

Салық төлеу тәртібі - белгіленген мерзімде салықты төленген кезде алдымен бюджетке қандай салықтар төлеу керек екенін, яғни төлеу кезінде белгілі бір дәйектілікті белгілейді. Салық төлеудегі дәйектілік заң жүзінде бекітіледі де, мынадай тәртіппен іске асырады:

а) бірінші кезеңде барлық реттеулікке салынатын салық төленеді, сонан соң акциздер және баж салығы;

ә) екінші кезеңде жерлікті салықтар мен алымдар;

б) үшінші кезеңде басқа салықтар мен алымдар.

Салық төлеушілер мен салық қызметі органдарының құқығы мен міндеттері салық заңдары арқылы белгіленеді және реттеледі. Қазақстан Республикасының салық заңдарына мыналар жатады:

Қазақстан Республикасының салық қатынастарын реттейін Қазақстан Республикасы Президентінің Заң күші бар Жарлығы «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілері; Қазақстан Республикасы Мемлекеттік Салық комитетінің нормативтік актілері. Егер Қазақстан Республикасы қатысушы болып табылатын халықаралық шарттарда Қазақстан Республикасының салық заңдарында бар ережелерден өзге ережелер белгіленген болса, онда аталған шарттың ережелері қолданылады. Халықаралық шартты қолдану шартын ішкі республикалық акт шығару қажеттігі шарттың өзінде көрсетілген жағдайларды қоспағанда Қазақстан Республикасы қатысушы болып табылатын халықаралық шарттар салық қатынастарына тікелей қолданылады. Салық салу ісі Қазақстан Республикасы Салық комитеті және облыстардағы, аудандардағы, қалалар мен қалалық аудандардағы мемлекеттік салық Комитеттері мен бөлімдері арқылы жүзеге асырылады. Салық қызметін Қазақстан Республикасы Мемлекеттік салық комитетінің төрағасы басқарады. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік салық комитетінің төрағасын Қазақстан Республикасының Президенті, ал оның орынбасарлары және салық басқармасының бастығын Қазақстан Үкіметі тағайындайды. Салық салу ісінде салық қызметі органдары орталық және жергілікті атқарушы өкімет органдарымен, құқық қорғау, қаржы және басқа мемлекеттік бақылаушы органдарымен өзара қарым-қатынас жасап отырады, бірлескен бақылау шараларын қолданады, заңға сәйкес өзара ақпарат алмасады. Мемлекеттік өкімет органдары Қазақстан Республикасының салық заңдары мен республикалық және жергілікті бюджеттерге басқа да төлемдер туралы заңдардың орындалуына бақылау жасау жөніндегі міндеттерді атқаруында, салық бұзушылық пен қылмысқа қарсы күресте салық қызметі органдарына жәрдемдесіп отыруға міндетті. Салық қызметінің негізгі міндеттері мыналар:

- салық заңдарының орындалуын қамтамасыз ету, оның тиімділігін зерделеу;

- заңдардың, салық салу мәселелері жөніндегі басқа мемлекеттермен жасалатын шарттардың жобаларын әзірлеуге қатысу /7, 8/;

- салық төлеушілерге олардың құқықтары мен міндеттерін түсіндіру, салық, заңдары мен салық салу жөніндегі нормативті актілердегі өзгерістер туралы салық төлеушілерге уақтылы хабарлап отыру.

Салық қызметі органдарының негізгі міндеттері салық төлеушілердің құқықтары мен мемлекет мүдделерін сақтау және қорғау, салықтың дұрыс есептеліп, толығымен, уақтылы төленуіне бақылау жасау. Салық төлеушілер мен салық салынатын обьектілердің есебін уақтылы алуы, салықты есептеу мен төлеуге байланысты декларацияның жәнс басқа құжаттардың, нысандарын әзірлеу.

Салық тәртібін бұзушыларға, салықты уақытылы төлемеушілерге, салықты дұрыс есептемей өз табысын азайтып көрсеткен заңды және жеке тұлғаларға заңға сәйкес шаралар қолданылады. Салық төлеуден жалтарып жүрген жеке және заңды тұлғаларды қаржы полициясының бөлімішелерімен біргіп іздестіруді жүзеге асырылады.

Салық салу ісінде салық төлеуші - заңды және жеке тұлғалар өз тарапынан мынадай міндеттерді атқарулары тиіс:

- уақытылы салық Комитетінде тіркеліп, тіркеу нөмірін алуға;

- салық комитетінің актілеріне сәйкес есеп құжаттамаларды жүргізуге, осы есеп күжаттамаларды бес жыл бойы сақтауға;

- белгіленген мерзімде салық декларациясын тапсыру;

- атқарылған жұмыс немесе көрсетілген қызмет үшін төлемді жүзеге асыратын салық төлеуші салық қызметінің талабы бойынша атқарушыға төленген сомалар туралы ақпарат беруге;

- салық заңдарын, салық төлеу тәртібін, салық төлеу мерзімін қатаң сақтауға. ҚР заңдарына сай ҚР-дағы салық төлеушілер мынандай құқықтарға ие:

- салық жөнінде жеңілдіктерге деген құқығын растайтын құжаттарды табыс етуге;

- жүргізілген тексерулер актілерімен танысуға;

- салық органдарына салықтарды есептеу мен төлеу және жүргізу мен тексеру актілері жөніндегі түсіндірмелерді ұсыну заңға сәйкес тәртіппен салық органдарының шешімдеріне шағымдануға;

- салық салуға қатыссыз деп саналатын ақпарат пен құжаттарды тапсырмауға күқы бар.

Жалпы мемлекеттегі салық салу ісін жетілдіру үшін салық қызметіне байланысты әртүрлі қағидалар жүзеге асырылуы тиіс, олар қарапайымдылық және салыстыру қағидалары. Қарапайымдылық қағидасы бойынша бюджеттің кіріс көзін құрау және салықтар мен төлемдердің тиімді түсуі дұрыс әрі толық қамтамасыз етіледі. Жалпы салық жүйесі азаматтар үшін қарапайым да айқын болуы қажет, салық төлеушінің түсінуіне жеңіл болуы керек. Бұл үшін салықтардың түрлері аса көп болмай, нақты да дәлелді болуы керек және белгілі бір салықтың түріне бірыңғай салық ставкасын белгілеу қажет. Салық салу объектісін, салық салынатын табысты немесе айналымды анықтау әдісі мейлінше жеңіл, қарапайым, қолдануға ыңғайлы және түсінікті болғаны дұрыс. Салық жүйесінде әділеттілік қағидалары тікелей және көлденең екі бағытта сақталуы тиіс.

Тікелей әділеттілік қағидалары дегеніміз - салық ставкасы, салық мөлшері, төлеушінің табысына тікелей байланысты болып, соның негізінде белгіленуі қажеттігін қарастырады, салық ставкасының шегі аса жоғары болмағаны жөн, себебі мүндай жағдайда салық төлеушіні табыс табуға ынтасы төмен - деп, табыс азайюы мүмкін, ал бұдан салық та сөзсіз азаяды. Көлденең әділеттілік принципі дегеніміз, тиісті жағдайда бірыңғай салық төлеушіге бірдей талап, бірдей шарт қойылу керектігін қарастырады. Салық төлеушілер белгілі бір табыс немесе қызмет түрінен, мүлкінен бірдей мөлшерде салық төлеу тиіс. Салыстыру қағидалары бойынша, салық ставкаларын бекіткен кезде ол ставкалар мөлшері басқа елдерде қолданылып жүрген ставкалармен салыстырылып, солардьң деңгейінде белгіленуі тиімді. Себебі, шектен тыс жоғары ставкалар өндірісті дамытуға емес, керісінше оны тоқтатуға әсер етеді, шетелдік инвесторлардың ынтасын төмендетіп, олардың республика экономикасына қаржыларын салуына _л кедергі болуы мүмкін. Ал, салық ставкаларының басқа елдерде қолданалып жүрген ставкалардан едәуір төмен болуы, алдымен, мемлекет бюджетінің кіріс көзінің құралуына теріс ықпал жасауы ықтимал. Қорыта айтқанда салық төлеу мерзімі, әдісі, салық мөлшері салық төлеушіге айқын да, дәлелді болуы керек. Салық төлеу мерзімі, салықты есептеу әдісі, төлеу тәртібі салық төлеушіге барынша ыңғайлы болғаны қолайлы.

Салық салудың үш түрлі тәсілі бар: касдатрлық, салық төлеушінің декларациясы бойынша, табыс табу көзінен. Кадастрлық тәсіл бойынша салық салу объектісін тіркеу арқылы, одан түсетін табыстың нақты мөлшеріне байланыссыз алынады. Мысалы: жер салығы, мүлік салығы, сияқты салықтар.

Декларация бойынша салық, салық төлеушінің декларацияларда көрсеткен табыс көлеміне байланысты және онда көрсетілген шегерістер мен жеңілдіктерді ескере отырып анықталады.

Үшінші тәсіл, яғни табыс көзі бойынша салық, салық төлеуші қызмет ететін жұмыс орнындағы бухгалтерия қызметкерлерінің есептеуімен анықталып төленеді. Салық жүйесін мемлекет пен және заңды тұлғалар арасындағы қаржы қатынастарының жиынтығын салықтар мен алымдар, салық салу әдістері мен тәсілдері, салық заңдары мен салыққа қатысты актілер, салық салу органдары мен салық қызметі жиынтығы құрайды.

Салық жүйесі мемлекет қаржы көздерін жасақтаудың ең негізгі құралы болумен қатар, ел экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен іске асуына мүмкіндік туғызады. Ел экономикасында бұрын болмаған жаңа ірі құбылыстар накты жүзеге асырылуда, оларды атап айтсақ: шаруашылықты жүргізудің еркіндігі, меншік түрлерінің бір-біріне өзара тепе-теңдігі, шаруашылық жүргізуші субъктілер мен мемлекет арасындағы қатынастардың құқықтық негізде жүргізілуі т. б. Бұл заң салық жүйесін құрудың басты принциптерін, алым мен салықтың түрлерін, олардың, бюджетке түсу тәртібін белгілеген тұңғыш тарихи қадам болып есептеледі.

Осы бойынша салық төлеушілер мен салық қызметі органдарының құқықтары мен міндеттері, республикалық және жергілікті басқару органдарының да салыққа байланысты қызметтері, құқықтары мен міндеттері айқын бекітілді.

Салық туралы қабылданған Заңға сәйкес 1992 жылдың бірінші қаңтарынан Қазақстан Республикасында: жалпы мемлекеттік салықтар; міндетті түрде төленетін жергілікті салықтар мен алымдар және жергілікті салықтар мен алымдар енгізілді. Салықтар негізін пайдаға салынатын салық, табыс салығы, қосылған құнға салынатын салық және тағы да басқа салықтардан тұрады.

Қазақстан Республикасының Салық жүйесін құруда ең алғашқы тарихи құжат болған жоғарыда көрсетілген Заңның ел экономикасын реформалаудағы маңызы мен алар орны ерекше.

Салық немесе ағымдағы төлемдер бюджет кірісіне белгіленген мерзімде төленбесе оны төлеушілердің немесе олардың дебиторлорының шоттарынан салық айыппұл және өсім жөнінде пайда болған берешек шегінде, егер салық төлеуші немесе оның дебиторлары осы берешекті төлеуге келісетін болса, өндіріп алынады.

Салықтар, айыппұл немесе өсім түріндегі берешектердің төленуін қамтамасыз ету үшін салық қызметі органдары салық төлеуші мен оның дебиторларының шотында қаражат болмаған жағдайда, салық төлеушінің мүлкін тәркілеуге құқылы. Берешек өтелген жағдайда мүлікті тәркілеу туралы шешім жойылады. Жаңа салық жүйесіндегі негізгі жаңалықтардың әрбірі халықаралық салық салудың тәртібін енгізу болып табылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.