Экономикалық өсудің сипаты мен көздері
1 Экономикалық өсу
2 Солоудың неоклассикалық өсу үлгісі
3 Экономикалық өсүге әсер ететін факторлар
4 Экономикалық саясат
5 Реганомиканың негізгі ұстанымдары
2 Солоудың неоклассикалық өсу үлгісі
3 Экономикалық өсүге әсер ететін факторлар
4 Экономикалық саясат
5 Реганомиканың негізгі ұстанымдары
Экономикалық өсу – барлық әлем мемлекеттері үшін орталық экономкикалық мәселе; экономикалық өсудің элементтері мен факторларының өзара әрекеттесуі мен қалпына келу жүйесі. Бір экономисттер ЭӨ деп потенциалды және нақты ЖҰӨ-ның өсуін, елдің экономикалық қуаттылығының өсуін атайды.
Басқа экономисттер ЭӨ-ді келесіде сипаттайды:
• Өндірістік қауттардың артуы;
• Өнімнің нақты көлемінің ұлғаюы (ЖҰӨ);
• Жан басына шаққандағы өнімнің нақты көлемінің артуы.
Экономикалық өсуде келесілер бар:
Өзіндік мазмұн (қоғамдық қайта өндіру);
Қозғалу механизмі (қызметкерлердің, өндіріс құралдарының, табиғаттың, технологияның өзара әсерлесуі);
Өндірілетін өнімнің өсу қарқынында көрініс табатын бұл қозғалыстың сандық және сапалық сипаты;
Әлеуметтік-экономикалық нәтиже (ұлттық байлық);
Мақсат (ұлттық игілік).
Экономикалық өсу екі тәсілмен өлшенеді:
• ЖҰӨ-ң жылдық өсу қарқындылығымен;
• ТҰӨ-ң жылдық өсу қарқындылығымен.
ЭӨ-ң екі типін ажыратып көрсетеді, олар: а) экстенсивті – еңбектің орташа өнімділігін өзгертпей, қосымша ресурстарды пайдалану арқылы жүзеге асырылатын тип; ә) интенсивті тип – едәуір өнімді өндіріс факторлары мен технологияларды пайдаланумен байланысты, яғни ресурстар шығындары көлемдерінің ұлғаюы есебінен емес, олардың тиімділігін арттыру есебінен орын алады.
Басқа экономисттер ЭӨ-ді келесіде сипаттайды:
• Өндірістік қауттардың артуы;
• Өнімнің нақты көлемінің ұлғаюы (ЖҰӨ);
• Жан басына шаққандағы өнімнің нақты көлемінің артуы.
Экономикалық өсуде келесілер бар:
Өзіндік мазмұн (қоғамдық қайта өндіру);
Қозғалу механизмі (қызметкерлердің, өндіріс құралдарының, табиғаттың, технологияның өзара әсерлесуі);
Өндірілетін өнімнің өсу қарқынында көрініс табатын бұл қозғалыстың сандық және сапалық сипаты;
Әлеуметтік-экономикалық нәтиже (ұлттық байлық);
Мақсат (ұлттық игілік).
Экономикалық өсу екі тәсілмен өлшенеді:
• ЖҰӨ-ң жылдық өсу қарқындылығымен;
• ТҰӨ-ң жылдық өсу қарқындылығымен.
ЭӨ-ң екі типін ажыратып көрсетеді, олар: а) экстенсивті – еңбектің орташа өнімділігін өзгертпей, қосымша ресурстарды пайдалану арқылы жүзеге асырылатын тип; ә) интенсивті тип – едәуір өнімді өндіріс факторлары мен технологияларды пайдаланумен байланысты, яғни ресурстар шығындары көлемдерінің ұлғаюы есебінен емес, олардың тиімділігін арттыру есебінен орын алады.
Экономикалық өсудің сипаты мен көздері
Экономикалық өсу - барлық әлем мемлекеттері үшін орталық экономкикалық мәселе; экономикалық өсудің элементтері мен факторларының өзара әрекеттесуі мен қалпына келу жүйесі. Бір экономисттер ЭӨ деп потенциалды және нақты ЖҰӨ-ның өсуін, елдің экономикалық қуаттылығының өсуін атайды.
Басқа экономисттер ЭӨ-ді келесіде сипаттайды:
* Өндірістік қауттардың артуы;
* Өнімнің нақты көлемінің ұлғаюы (ЖҰӨ);
* Жан басына шаққандағы өнімнің нақты көлемінің артуы.
Экономикалық өсуде келесілер бар:
+ Өзіндік мазмұн (қоғамдық қайта өндіру);
+ Қозғалу механизмі (қызметкерлердің, өндіріс құралдарының, табиғаттың, технологияның өзара әсерлесуі);
+ Өндірілетін өнімнің өсу қарқынында көрініс табатын бұл қозғалыстың сандық және сапалық сипаты;
+ Әлеуметтік-экономикалық нәтиже (ұлттық байлық);
+ Мақсат (ұлттық игілік).
Экономикалық өсу екі тәсілмен өлшенеді:
* ЖҰӨ-ң жылдық өсу қарқындылығымен;
* ТҰӨ-ң жылдық өсу қарқындылығымен.
ЭӨ-ң екі типін ажыратып көрсетеді, олар: а) экстенсивті - еңбектің орташа өнімділігін өзгертпей, қосымша ресурстарды пайдалану арқылы жүзеге асырылатын тип; ә) интенсивті тип - едәуір өнімді өндіріс факторлары мен технологияларды пайдаланумен байланысты, яғни ресурстар шығындары көлемдерінің ұлғаюы есебінен емес, олардың тиімділігін арттыру есебінен орын алады.
ЭӨ-ң құрамына оның факторларының өзара әсері кіреді. Макроэкономикада ЭӨ факторларының 3 тобын бөліп көрсетеді:
1) Ұсыныс факторлары (адам, табиғат ресурстарының, негізгі капиталдың бар болуы, технология деңгейі);
2) Сұраныс факторы (бағалар деңгейі, тұтынушылық шығындар, инвестициялық шығындар, мемлекеттік шығындар, экспорттың таза көлемі);
3) Үлестіру факторлары (өндіріс үрдісіне ресурстарды тартудың саналылығы
Экономикалық өсудің сипаты мен көздері. Р.Солоудың экономикалық өсу моделі. Кез келген мемлекеттің өсуі негізгі 6 факторға тәуелді: табиғи ресурстардың сапасы мен көлемі;еңбек ресурстарының сапасы мен саны;негізгі капитал қорының көлемі;технология; Солоудың неоклассикалық өсу үлгісі. Р.Солоу өзінің үлгісінде Кобб-Дуглас өндіріс функц.қолданды.Бұл функцияда өнд.факторларының бірін-бірі алмастыратындығы белгілі. Солоу үлгісінің алғышарттары: капиталдың кемімелі шекті өнімділігі; масштаб әсерінің тұрақтылығы; ығысудың тұрақты нормасы; инвестициялық лагтардың болмауы.
Y=F(K,L) , z0 , zF(K,L)=F(zK,zL) , z=1L , YL=F(KL,1) , YL=y , KL=k , y=f(k)
Y=i+с , c=(1-s)y, y=c+i=(1-s)y+i , i=s*y мұнда с-1жұмысбастылының басына шаққандағы тұтыну, i-жұмысталы адам басына шаққандағы инвестиция, s-қор жинағы.
f(k)=c+i , f(k)=is , y=f(k) , i=sf(k)
d-ығыстру немесе амортизация нормасы
Δk=i-dk , Δk=sf(k)-dk бұл Солоу моделінің басты теңдеуі.
Р.Солоудың экономикалық өсу моделі. Өндіріс көлемі У капитал қорларымен К, еңбек мөлшерімен L және қолданылатын технологиямен анықталады: Ү - Ғ(К,L).
Алғашында еңбек мөлшерін өзгеріссіз деп ессптеймн. Тұрақты ауқым нәтижесі орын алады деп алсам, яғни кез келген оң сан λ үшін F(λK,λL)=λF(К,L) болғанда, бір жұмысшыға (еңбек бірлігіне) шаққандағы айнымалыларға өткен ыңғайлы: бір жұмысшыға шаққандағы шығарылым,к = -- капиталмен қарулану, яғни бір жұмысшыға шаққандағы капитал. Егерде деп алсақ, онда немесе шығады. Онда бір жұмысшыға шаққандағы өндірістік функция келесі түрде жазылады;
y=f(k), онда f(k)=F(k,1)
Капиталдың шекті өнімі капиталдың үстелуінің бірлігіне шаққандағы шығарылымның үстелуіне тең:
Алым мен бөлғішті L-ге беліп, бұлайша жаза аламын:
8.2 сурет. Өпдірістік функция графигі
Шегінде Δк нөлғе ұмтылдырып, капиталдың шекті өнімі f(к) өндірістік функцияның туындысына тең екендігіналамыз, яғни МРк=f`(к). Туындының геометриялық мағынасына сәйкес мынадай қорытындыға келемін:капиталдың шектік өнімі өндірістік функция графигін жанасып өтетін сызықтың көлбеуіне (бұрыштықкоэффициентіне) тең (8.2 сурет).
Жабық экономикада таза экспорт нөлге тең, сондықтпн мұнда негізгі макроэкономикалық теддікті келесі түрдіжазамыз:
Ү=С+І,
яни өндірілген .ұлттық өнімнің барлығы С түтыну мен I инвестицияларға бөлінеді. С түтыну қүрамынамемлекетгік тұтыну да, мемлекеттІк сатып алулар да енеді. Бұл теңдіктің скі бөлігін L жұмысшылар санынаболейік. Сонда бір жұмысшыгі шаккандағы шығарылымньщ у бір жұмысшыға шаққандаги тұтыну с=СL мен біржұмысшыға шаққандағы инвестициялар і=ІL белінетініне келеміз: у= с + і.
s = і у қатынасы қорлану мөлшерлемесі (нормасы) ;қчі аталады. Ол шыгарьшымның кандай үлесі қорланушжұмсалатынын көрсетеді. Қорламу нормасының мэні 0 мен 1 шегінде болады. Шығарылым у = f(к)болғандықтан, бір ж.ұмысшыға шаққандағы инвестициялар тсң i=sf(к), ал тұтыму с=(1-s)f(к) болады
Бір жүмысшыга шащандагы шыгарылымныц түтыну мен қорлануга бөліиуі
Мысалы u - амортизация нормасы болсын. Ол тозу себебінен жыл сайьш шығарылатъш капитал үлесі. Жыл сайын К капитал запасы I инвестидиялар көлеміне үлғаяды да, uК тозу мөлшеріне азаяды, яғни капитал запасының өзгеруі тең: ΔK=I-uK.
Мүны жұмысшылар саныиа бөліп, Солоу моделінің басты тендеуш аламыз:Δk=sf(k)-u·k .
Экономикалық өсуге әсер ететін факторлар: халықтың өсу нормасы (графикалы қтүрде ашып көрсету).
Экономикалық өсүге әсер ететін факторлар: халықтың санының өсүі тепе теңдік жағдайындағы экономиканың үздіксіз өсүінің негізгі бір себебі болып есептеледі.
Халықтың өсуі. Соло моделін 3 бағыт бойынша толықтырады.
Халықтың өсуі эко-қ өсу себептерін түсінуге мүмкіндік береді. Халықтың өсу кезінде экономиканың тұрақты жағдайында жұмысшыға шаққандағы капитал мен өнім өндіру өзгеріссіз қалады. Бірақ жұмысшылар саны қарқынмен өседі (n) онда капитал өндірісі көлеміде қарқынмен өсуі тиіс. Сәйкесінше халықтың өсуі өмір сүруі деңгейінің ұзақ мерзімге өсуін қамтамасыз ете алмайды. Сондай-ақ тұрақты жағдайда 1 жұмысшыға есептегендегі өндіріс көлемі тұрақты болады. Халықтың өсуі жалпы өнім өндірудің үздіксіз өсуін түсіндіре алады.
Халықтың өсуі неге кейбір елдерде бай, ал басқаларда кедей болғанда түсінік береді.
Халықтың өсуі капиталдық жинақталуына әсер етеді.
I q+n2k q+n1k
i1
i2
k1 k2 K
Бұл графиктін атауы - экономиканың өсуге халық санының әсері.
Айтлық. Қытайда халықтың өсу қарқыны жоғарлағанда капитал мен жарақтандыру төмендейді.
f(k*)↓ ЖҰӨ ж.б.ш. өте төмен болады.
Біз білетін тұтыну бір жұмысшыға шаққандағы
Е=y-i
C*=fk*-(q+n)k*
Өндіріс көлемі инвестицияның тұрақты жағдайы.
Экономикалық саясат - мемлекеттің экономикалық іс-шараларының жүйесі, яғни мемлекет, үкімет жүргізетін іс-қимылдардың, экономиканы басқару саласындағы шаралар жүйесі, елдің мақсаттарына, міндеттеріне, мүдделеріне сәйкес экономикалық үдерістерге белгілі бір бағыттылық беру.
Экономикалық саясаттың мақсаттары мен құралдары қоғамдық құрылыстың сипатымен, елдің дамуының ішкі және халықаралық жағдайларымен айқындалады. Экономикалық саясат құрылымдық, инвестициялық, қаржы-несие, әлеуметтік, сыртқыэкономикалық, ғылымитехникалық, салық, бюджет саясатын қамтиды.
Экономикалық саясаттың пайда болуы алғашқы мемлекеттердің қалыптасуымен байланысты болды. Ежелгі және орта ғасырларда Экономикалық саясат әдетте салықтаралумен, ақша, айналыс және жер қатынастарын реттеумен шектелді. Капиталдың бастапқы қорлануы кезеңінде Экономикалық саясатқа капит. мануфактуралардың құрылуына және сауданың дамуына септігін тигізген меркантилизм мен проекционизм тән болды, ал өнеркәсіптік буржуазияның өсуіне қарай еркін кәсіпкерлік саясат пен фридредерлік барған сайын үлкен рөл атқара бастады. Қазіргі заманғы монополистік капитализмге мемлекеттің экономикалық рөлінің күшеюі сияқты Экономикалық саясат белгілері тән: мемлекет ұдайы өндіріске белсене араласады, халық ш-ндағы секторды дамытады, экономиканы бағдармалайды, дағдарысқа, инфляцияға қарсы шараларды жүзеге асырады, фирмалардың, соның ішінде халықаралық монополистік ұйымдардың сыртқы экономикалық қызметін реттейді. Экономикалық саясаттың нысандары мен әдістері көбінесе экономиканың жай-күйіне, нарықтық экономиканың ұдайы өндіріс үдерісін мемлекеттік реттеумен ұштастырылуына байланысты. Экономикаға оны жанама түрде реттеудің кейнстік теориясына негізделген мемл. ықпал ету идеялары мемлекет тиісті салық және несие-қаржы саясатын жүргізе отырып, қор жинауға бейім шаруашылық жүргізуші субъектінің психологиясын ықпал ете алады, қоғамның тиімді жиынтық сұранымына ынталандыра алады, сол арқылы нарықты реттеп, бағыттай алады, экономикалық өрлеуді жеделдете алады, халықтың жұмыспен қамтылуы деңгейі мен оның әлеуметтік әл-ауқатын арттыра алады дегенге саяды.
1929 - 33 ж. Ұлы тоқырау кезеңінде АҚШ Президенті Ф. Рузвельт кейнстік идеялар тұрғысынан Экономикалық саясат жүргізді, бұл саясат "жаңа бағыт" деп аталды. Соғыстан кейінгі жылдары көптеген елдер жаңа дағдарысқа қарсы шараларды әзірлеу, соғыс қиратқан шаруашылықты қалпына келтіру және өрге бастыру кезінде де осы кейнстік қағидаларды басшылыққа алды. Алайда 1950 - 60-жылдардан бастап Экономикалық саясатта неолибералдық монетаристік доктриналардың ықпалы белең алды. Мұнда нарықтық шаруашылыққа ерекше орын берілді, мұның өзі экономика мемлекеттің араласуын қажет етпейді деген идеяға алып келді. Кейнсшілдікке қарама-қарсы қағида болып табылатын монетаризм теориясына сәйкес сұранымды ынталандыру жөніндегі Экономикалық саясат шаралары экономиканың жағдайын жақсартпайды, қайта үйлесімсіздік туғызады, жағдаятты нашарлатады, өйткені "теңдестіруші" нарықтық тетіктердің әрекетіне кедергі жасайды. Монетаристер тиімді жиынтық сұраным қағидатын емес, ұсыным қағидатын, кәсіпкерлік қызметті мемл. реттеудің күшін жоюды бірінші орынға қойды. Олар кәсіпкерлерден алынатын салықты азайтуды, бюджет тапшылығын төмендетуді, бағаның құралуын ырықтандыруды, ақша шығарылымын шектеуді, сондай-ақ әлеум. мұқтаждарға жұмсалатын шығынды азайтуды жақтады. Олардың пайымдауынша, мемлекеттің экономикалық саясатның атқарымы ақша шығарылымын және несиелендіруді реттеумен шектелуге тиіс.
Монетаризм идеясы бірқатар елдерде: Ұлыбританияда (тэтчеризм), АҚШ-та (рейгономика), Чилиде, Израильде, Ресейде жүргізілген экономикалық саясатта көрініс тапты. Экономиканы басқарудың әкімшілдік-әміршілдік жүйесі қираған, өтпелі экономикасы бар, қазіргі заманғы нарықтық тетіктері әлі қалыптаса қоймаған бұрынғы соц. елдерде экономикалық саясаттың өздеріне тән ерекшеліктері болды. Қазақстанның Экономикалық саясаты нарықтық қатынастарды батыл енгізе отырып, мемлекеттің рөлін арттыруға, барлық деңгейде экономиканың басқарылуын қалпына келтіруге негізделді. Экономикалық реформаларды жүзеге асыру барысында әлемдік тәжірибе ескерілді, экономиканы нарықтың өзін-өзі реттеуі мен мемлекеттік реттеудің өркениеттік тетіктері оңтайлы түрде ұштастырылды. Нәтижесінде Қазақстанның экономикалық саясат ТМД елдерінің ішінде алғашқылардың бірі болып өтпелі кезеңдегі экономиканың дағдарысын еңсеріп, экономиканың қарқынды өрлеуі жолына түсті, қоғам дамуының толғағы жеткен міндеттерін дәйектілікпен шеше бастады
Инвестициялық саясат - инвестициялардың неғұрлым басым бағыттарын айқындайтын шаралар жүйесі; өндірісті, кәсіпкерлікті дамыту, пайда немесе басқа да түбегейлі нәтиже алу мақсатында шаруашылық жүргізуші субъектінің (кәсіпорынның, фирманың, компанияның, т.б.), аймақтың, елдің ішінде де, сондай-ақ одан тысқары жерлерде де қаражат (инвестиция) салудың көлемін, құрылымы мен бағытын белгілейтін шаруашылық шешімдерінің жүйесі.
Инвестициялық бағдарламаларға сәйкес инвестициялық саясат мынадай жолдармен жүзеге асырылады:
* мемлекеттік инвестицияларды тікелей басқару;
* салық жеңілдіктерін беру; демеуқаражат, жәрдемқаражат, бюджеттік несие түрінде қаржылай көмек беру;
* тиісті несие саясатын, баға белгіленімін;
* ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Экономикалық өсу - барлық әлем мемлекеттері үшін орталық экономкикалық мәселе; экономикалық өсудің элементтері мен факторларының өзара әрекеттесуі мен қалпына келу жүйесі. Бір экономисттер ЭӨ деп потенциалды және нақты ЖҰӨ-ның өсуін, елдің экономикалық қуаттылығының өсуін атайды.
Басқа экономисттер ЭӨ-ді келесіде сипаттайды:
* Өндірістік қауттардың артуы;
* Өнімнің нақты көлемінің ұлғаюы (ЖҰӨ);
* Жан басына шаққандағы өнімнің нақты көлемінің артуы.
Экономикалық өсуде келесілер бар:
+ Өзіндік мазмұн (қоғамдық қайта өндіру);
+ Қозғалу механизмі (қызметкерлердің, өндіріс құралдарының, табиғаттың, технологияның өзара әсерлесуі);
+ Өндірілетін өнімнің өсу қарқынында көрініс табатын бұл қозғалыстың сандық және сапалық сипаты;
+ Әлеуметтік-экономикалық нәтиже (ұлттық байлық);
+ Мақсат (ұлттық игілік).
Экономикалық өсу екі тәсілмен өлшенеді:
* ЖҰӨ-ң жылдық өсу қарқындылығымен;
* ТҰӨ-ң жылдық өсу қарқындылығымен.
ЭӨ-ң екі типін ажыратып көрсетеді, олар: а) экстенсивті - еңбектің орташа өнімділігін өзгертпей, қосымша ресурстарды пайдалану арқылы жүзеге асырылатын тип; ә) интенсивті тип - едәуір өнімді өндіріс факторлары мен технологияларды пайдаланумен байланысты, яғни ресурстар шығындары көлемдерінің ұлғаюы есебінен емес, олардың тиімділігін арттыру есебінен орын алады.
ЭӨ-ң құрамына оның факторларының өзара әсері кіреді. Макроэкономикада ЭӨ факторларының 3 тобын бөліп көрсетеді:
1) Ұсыныс факторлары (адам, табиғат ресурстарының, негізгі капиталдың бар болуы, технология деңгейі);
2) Сұраныс факторы (бағалар деңгейі, тұтынушылық шығындар, инвестициялық шығындар, мемлекеттік шығындар, экспорттың таза көлемі);
3) Үлестіру факторлары (өндіріс үрдісіне ресурстарды тартудың саналылығы
Экономикалық өсудің сипаты мен көздері. Р.Солоудың экономикалық өсу моделі. Кез келген мемлекеттің өсуі негізгі 6 факторға тәуелді: табиғи ресурстардың сапасы мен көлемі;еңбек ресурстарының сапасы мен саны;негізгі капитал қорының көлемі;технология; Солоудың неоклассикалық өсу үлгісі. Р.Солоу өзінің үлгісінде Кобб-Дуглас өндіріс функц.қолданды.Бұл функцияда өнд.факторларының бірін-бірі алмастыратындығы белгілі. Солоу үлгісінің алғышарттары: капиталдың кемімелі шекті өнімділігі; масштаб әсерінің тұрақтылығы; ығысудың тұрақты нормасы; инвестициялық лагтардың болмауы.
Y=F(K,L) , z0 , zF(K,L)=F(zK,zL) , z=1L , YL=F(KL,1) , YL=y , KL=k , y=f(k)
Y=i+с , c=(1-s)y, y=c+i=(1-s)y+i , i=s*y мұнда с-1жұмысбастылының басына шаққандағы тұтыну, i-жұмысталы адам басына шаққандағы инвестиция, s-қор жинағы.
f(k)=c+i , f(k)=is , y=f(k) , i=sf(k)
d-ығыстру немесе амортизация нормасы
Δk=i-dk , Δk=sf(k)-dk бұл Солоу моделінің басты теңдеуі.
Р.Солоудың экономикалық өсу моделі. Өндіріс көлемі У капитал қорларымен К, еңбек мөлшерімен L және қолданылатын технологиямен анықталады: Ү - Ғ(К,L).
Алғашында еңбек мөлшерін өзгеріссіз деп ессптеймн. Тұрақты ауқым нәтижесі орын алады деп алсам, яғни кез келген оң сан λ үшін F(λK,λL)=λF(К,L) болғанда, бір жұмысшыға (еңбек бірлігіне) шаққандағы айнымалыларға өткен ыңғайлы: бір жұмысшыға шаққандағы шығарылым,к = -- капиталмен қарулану, яғни бір жұмысшыға шаққандағы капитал. Егерде деп алсақ, онда немесе шығады. Онда бір жұмысшыға шаққандағы өндірістік функция келесі түрде жазылады;
y=f(k), онда f(k)=F(k,1)
Капиталдың шекті өнімі капиталдың үстелуінің бірлігіне шаққандағы шығарылымның үстелуіне тең:
Алым мен бөлғішті L-ге беліп, бұлайша жаза аламын:
8.2 сурет. Өпдірістік функция графигі
Шегінде Δк нөлғе ұмтылдырып, капиталдың шекті өнімі f(к) өндірістік функцияның туындысына тең екендігіналамыз, яғни МРк=f`(к). Туындының геометриялық мағынасына сәйкес мынадай қорытындыға келемін:капиталдың шектік өнімі өндірістік функция графигін жанасып өтетін сызықтың көлбеуіне (бұрыштықкоэффициентіне) тең (8.2 сурет).
Жабық экономикада таза экспорт нөлге тең, сондықтпн мұнда негізгі макроэкономикалық теддікті келесі түрдіжазамыз:
Ү=С+І,
яни өндірілген .ұлттық өнімнің барлығы С түтыну мен I инвестицияларға бөлінеді. С түтыну қүрамынамемлекетгік тұтыну да, мемлекеттІк сатып алулар да енеді. Бұл теңдіктің скі бөлігін L жұмысшылар санынаболейік. Сонда бір жұмысшыгі шаккандағы шығарылымньщ у бір жұмысшыға шаққандаги тұтыну с=СL мен біржұмысшыға шаққандағы инвестициялар і=ІL белінетініне келеміз: у= с + і.
s = і у қатынасы қорлану мөлшерлемесі (нормасы) ;қчі аталады. Ол шыгарьшымның кандай үлесі қорланушжұмсалатынын көрсетеді. Қорламу нормасының мэні 0 мен 1 шегінде болады. Шығарылым у = f(к)болғандықтан, бір ж.ұмысшыға шаққандағы инвестициялар тсң i=sf(к), ал тұтыму с=(1-s)f(к) болады
Бір жүмысшыга шащандагы шыгарылымныц түтыну мен қорлануга бөліиуі
Мысалы u - амортизация нормасы болсын. Ол тозу себебінен жыл сайьш шығарылатъш капитал үлесі. Жыл сайын К капитал запасы I инвестидиялар көлеміне үлғаяды да, uК тозу мөлшеріне азаяды, яғни капитал запасының өзгеруі тең: ΔK=I-uK.
Мүны жұмысшылар саныиа бөліп, Солоу моделінің басты тендеуш аламыз:Δk=sf(k)-u·k .
Экономикалық өсуге әсер ететін факторлар: халықтың өсу нормасы (графикалы қтүрде ашып көрсету).
Экономикалық өсүге әсер ететін факторлар: халықтың санының өсүі тепе теңдік жағдайындағы экономиканың үздіксіз өсүінің негізгі бір себебі болып есептеледі.
Халықтың өсуі. Соло моделін 3 бағыт бойынша толықтырады.
Халықтың өсуі эко-қ өсу себептерін түсінуге мүмкіндік береді. Халықтың өсу кезінде экономиканың тұрақты жағдайында жұмысшыға шаққандағы капитал мен өнім өндіру өзгеріссіз қалады. Бірақ жұмысшылар саны қарқынмен өседі (n) онда капитал өндірісі көлеміде қарқынмен өсуі тиіс. Сәйкесінше халықтың өсуі өмір сүруі деңгейінің ұзақ мерзімге өсуін қамтамасыз ете алмайды. Сондай-ақ тұрақты жағдайда 1 жұмысшыға есептегендегі өндіріс көлемі тұрақты болады. Халықтың өсуі жалпы өнім өндірудің үздіксіз өсуін түсіндіре алады.
Халықтың өсуі неге кейбір елдерде бай, ал басқаларда кедей болғанда түсінік береді.
Халықтың өсуі капиталдық жинақталуына әсер етеді.
I q+n2k q+n1k
i1
i2
k1 k2 K
Бұл графиктін атауы - экономиканың өсуге халық санының әсері.
Айтлық. Қытайда халықтың өсу қарқыны жоғарлағанда капитал мен жарақтандыру төмендейді.
f(k*)↓ ЖҰӨ ж.б.ш. өте төмен болады.
Біз білетін тұтыну бір жұмысшыға шаққандағы
Е=y-i
C*=fk*-(q+n)k*
Өндіріс көлемі инвестицияның тұрақты жағдайы.
Экономикалық саясат - мемлекеттің экономикалық іс-шараларының жүйесі, яғни мемлекет, үкімет жүргізетін іс-қимылдардың, экономиканы басқару саласындағы шаралар жүйесі, елдің мақсаттарына, міндеттеріне, мүдделеріне сәйкес экономикалық үдерістерге белгілі бір бағыттылық беру.
Экономикалық саясаттың мақсаттары мен құралдары қоғамдық құрылыстың сипатымен, елдің дамуының ішкі және халықаралық жағдайларымен айқындалады. Экономикалық саясат құрылымдық, инвестициялық, қаржы-несие, әлеуметтік, сыртқыэкономикалық, ғылымитехникалық, салық, бюджет саясатын қамтиды.
Экономикалық саясаттың пайда болуы алғашқы мемлекеттердің қалыптасуымен байланысты болды. Ежелгі және орта ғасырларда Экономикалық саясат әдетте салықтаралумен, ақша, айналыс және жер қатынастарын реттеумен шектелді. Капиталдың бастапқы қорлануы кезеңінде Экономикалық саясатқа капит. мануфактуралардың құрылуына және сауданың дамуына септігін тигізген меркантилизм мен проекционизм тән болды, ал өнеркәсіптік буржуазияның өсуіне қарай еркін кәсіпкерлік саясат пен фридредерлік барған сайын үлкен рөл атқара бастады. Қазіргі заманғы монополистік капитализмге мемлекеттің экономикалық рөлінің күшеюі сияқты Экономикалық саясат белгілері тән: мемлекет ұдайы өндіріске белсене араласады, халық ш-ндағы секторды дамытады, экономиканы бағдармалайды, дағдарысқа, инфляцияға қарсы шараларды жүзеге асырады, фирмалардың, соның ішінде халықаралық монополистік ұйымдардың сыртқы экономикалық қызметін реттейді. Экономикалық саясаттың нысандары мен әдістері көбінесе экономиканың жай-күйіне, нарықтық экономиканың ұдайы өндіріс үдерісін мемлекеттік реттеумен ұштастырылуына байланысты. Экономикаға оны жанама түрде реттеудің кейнстік теориясына негізделген мемл. ықпал ету идеялары мемлекет тиісті салық және несие-қаржы саясатын жүргізе отырып, қор жинауға бейім шаруашылық жүргізуші субъектінің психологиясын ықпал ете алады, қоғамның тиімді жиынтық сұранымына ынталандыра алады, сол арқылы нарықты реттеп, бағыттай алады, экономикалық өрлеуді жеделдете алады, халықтың жұмыспен қамтылуы деңгейі мен оның әлеуметтік әл-ауқатын арттыра алады дегенге саяды.
1929 - 33 ж. Ұлы тоқырау кезеңінде АҚШ Президенті Ф. Рузвельт кейнстік идеялар тұрғысынан Экономикалық саясат жүргізді, бұл саясат "жаңа бағыт" деп аталды. Соғыстан кейінгі жылдары көптеген елдер жаңа дағдарысқа қарсы шараларды әзірлеу, соғыс қиратқан шаруашылықты қалпына келтіру және өрге бастыру кезінде де осы кейнстік қағидаларды басшылыққа алды. Алайда 1950 - 60-жылдардан бастап Экономикалық саясатта неолибералдық монетаристік доктриналардың ықпалы белең алды. Мұнда нарықтық шаруашылыққа ерекше орын берілді, мұның өзі экономика мемлекеттің араласуын қажет етпейді деген идеяға алып келді. Кейнсшілдікке қарама-қарсы қағида болып табылатын монетаризм теориясына сәйкес сұранымды ынталандыру жөніндегі Экономикалық саясат шаралары экономиканың жағдайын жақсартпайды, қайта үйлесімсіздік туғызады, жағдаятты нашарлатады, өйткені "теңдестіруші" нарықтық тетіктердің әрекетіне кедергі жасайды. Монетаристер тиімді жиынтық сұраным қағидатын емес, ұсыным қағидатын, кәсіпкерлік қызметті мемл. реттеудің күшін жоюды бірінші орынға қойды. Олар кәсіпкерлерден алынатын салықты азайтуды, бюджет тапшылығын төмендетуді, бағаның құралуын ырықтандыруды, ақша шығарылымын шектеуді, сондай-ақ әлеум. мұқтаждарға жұмсалатын шығынды азайтуды жақтады. Олардың пайымдауынша, мемлекеттің экономикалық саясатның атқарымы ақша шығарылымын және несиелендіруді реттеумен шектелуге тиіс.
Монетаризм идеясы бірқатар елдерде: Ұлыбританияда (тэтчеризм), АҚШ-та (рейгономика), Чилиде, Израильде, Ресейде жүргізілген экономикалық саясатта көрініс тапты. Экономиканы басқарудың әкімшілдік-әміршілдік жүйесі қираған, өтпелі экономикасы бар, қазіргі заманғы нарықтық тетіктері әлі қалыптаса қоймаған бұрынғы соц. елдерде экономикалық саясаттың өздеріне тән ерекшеліктері болды. Қазақстанның Экономикалық саясаты нарықтық қатынастарды батыл енгізе отырып, мемлекеттің рөлін арттыруға, барлық деңгейде экономиканың басқарылуын қалпына келтіруге негізделді. Экономикалық реформаларды жүзеге асыру барысында әлемдік тәжірибе ескерілді, экономиканы нарықтың өзін-өзі реттеуі мен мемлекеттік реттеудің өркениеттік тетіктері оңтайлы түрде ұштастырылды. Нәтижесінде Қазақстанның экономикалық саясат ТМД елдерінің ішінде алғашқылардың бірі болып өтпелі кезеңдегі экономиканың дағдарысын еңсеріп, экономиканың қарқынды өрлеуі жолына түсті, қоғам дамуының толғағы жеткен міндеттерін дәйектілікпен шеше бастады
Инвестициялық саясат - инвестициялардың неғұрлым басым бағыттарын айқындайтын шаралар жүйесі; өндірісті, кәсіпкерлікті дамыту, пайда немесе басқа да түбегейлі нәтиже алу мақсатында шаруашылық жүргізуші субъектінің (кәсіпорынның, фирманың, компанияның, т.б.), аймақтың, елдің ішінде де, сондай-ақ одан тысқары жерлерде де қаражат (инвестиция) салудың көлемін, құрылымы мен бағытын белгілейтін шаруашылық шешімдерінің жүйесі.
Инвестициялық бағдарламаларға сәйкес инвестициялық саясат мынадай жолдармен жүзеге асырылады:
* мемлекеттік инвестицияларды тікелей басқару;
* салық жеңілдіктерін беру; демеуқаражат, жәрдемқаражат, бюджеттік несие түрінде қаржылай көмек беру;
* тиісті несие саясатын, баға белгіленімін;
* ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz