Аруна баспасы жұмысының ақпараттық жүйесін тұрғызуды негіздеу



Мазмұны

Кіріспе

I.ТАРАУ. "АРУНА" баспасы жұмысының ақпараттық жүйесін
тұрғызуды негіздеу
1.1 Пәндік сала. "АРУНА" баспасы жұмысының
ұйымдастырушылық.функционалдық құрылымы
1.2 Ақпараттық жүйені тұрғызу мақсаты

II.ТАРАУ. Жабдықтау бөлімі
2.1 Ақпараттық База
2.2 Ақпараттық Жүйенің концептуалдық схемасы

III.ТАРАУ. Практикалық бөлім
3.1 Есептің алгоритмі
3.2 BDE Administrator
3.3 Мәліметтер Базасы кестесін құру
3.4 Кестенің қасиетін беру
3.5 Компоненттер парағы

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
Бала – біздің ертеңіміз, болашағымыз. Баланың жан-жақты, жоғары парасатты азамат болып қалыптасуы, алдымен, отбасында басталады. Ал білімін, негізінен, мектепте жетілдіреді. Алайда қай жағдайда болмасын оған алдымен көмекке келетін – кітап.
Осы бағытта "АРУНА" баспасының атқарып жатқан маңызды істері аз емес. "Өткенді білмей, бүгінің жоқ" демекші, әрбір адам, ең алдымен, өз елінің өткен тарихын, халқының салт-дәстүрін білуі керек. Осыған орай, баспаның жеріміз бен еліміздің тарыхы туралы құнды мағлұмат беретін кітаптарды шығарып жатқаны барша оқырмандарымызға белгілі болар.
Біз қоғамымыз түбегейлі өзгеріп, жаңа бетбұрыс алып, жан-жақты өркендеу кезеңінде өмір сүріп жатырмыз. Осы жағдайдың жеткіншек ұрпақтарымыздың дамуына өз үлесін қосатыны баршамызға мәлім. Заман талабына сай кішкене бүлдіршіндеріміз ерте жетіліп, олардың сұраныстары, білім алуға деген құлшыныстары артып қана қоймай, талғампаздық қасиеттері де күн өткен сайын өсіп келеді.
Жалпы, балалардың кітапқа деген қызығушылығы ерте жастан байқалады. Ең алғаш қолдарына тиген кітаптары олардың есейген шақтарына дейін естерінде қалады. Сондықтан баланың тұңғыш рет қолына алып оқыған кітабы қызықты, көркем суретті, сапасы жоғары болған дұрыс.
"АРУНА" баспасының ашылуына себепкер болған жағдайдың бірі жоғарыда айтылған мәселелер еді. Екінші себеп – балаларға арналған мағынасы және маңызы зор өзіміздің мемлекетімізде шығатын төл кітаптарымыздың аздығы. Ал баспаның ең басты мақсаты – көркем суретті, жоғары сапалы полиграфия үлгісінде орындалған танымды және қызықты, отаншылдық сезімді оятар әдеби шығармалар шығару.
Баспа 2000 жылдан бері жұмыс жасап келеді. Директоры Раимбеков Қазбек мырзаның жетекшілігінде 20 адам бар. Редакторлар, корректорлар, дизайнерлер мен сауда бөлімінен басқа қызметкерлердің бәрі келісім-шарт бойынша жұмыс істейді. Ұжымда жұмысқа деген талпыныс, қызығушылық
және шығармашылық көзқарас мол. Қызметкерлердің алдарына қойған мақсаттарын орындап, жаңа жобаларды сапалы түрде іске асыру үшін үнемі бар күш-жігерлерін жұмсауының арқасында "Аруна" баспасы жоғарыда атап көрсетілгендей табыстарға жетіп отыр.
Елімізде тарихымызды құрметтеуге жетелейтін, танымдық мағлұмат беретін отандық балалар энциклопедиясының тұңғыш рет жарыққа шығуы – елін, жерін, тарихын, мәдениетін сүйетін және ата дәстүрін құрметтейтін оқырмандарымыз үшін үлкен қуаныш.
Аруна баспасы ең үздік кітап дизайн кәсіби орталықтарының бірі ретінде жылдан-жылға абыройы өсіп келеді. Жылдан-жылға "Аруна баспасы" деген сауда маркасы бойынша сапалы да, түрлі-түсті қызық кітаптар шығуын арттырып жатыр.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1.А.Ө.Биярова “Экономикалық кибернетика”. Оқу құралы. Алматы, 2001
2. “Автоматизированные информационные технологии в экономике”. Учебник под общей ред. И.Т. Трубилина.
3. Н.Б.Бралиева, Қ.С.Байшоланова, Н.Л.Гагарина “Экономикада-ғы ақпараттық жүйелері”. Оқу құралы. Алматы, 2001
4. В.В.Фаронов DELPHI 5 . Руководство программиста.
Издательство «Нолидж», Москва 2001 г.
5. В.Гофман, А.Хомоненко Работа с базами данных в DELPHI.
Издательство «БХВ – Петербург», Санкт – Петербург 2000 г.
6. А.М. Епанешников , В.А. Епанешников DELPHI база данных
Издательство «ДИАЛОГ – МИФИ», Москва 2000 г.
7. А.Я. Архангельский Програмирование в Delphi 7.
Издательство «Бином», Москва 2004 г.
8. Издательство «Dia soft», Москва 2005 г. Под редакцией доктортехнических наук А.Ф.Черняевского, Автоматизированные обучающие системы на базе ЭВМ, Минск, Издательство БГУ им. В.И.Ленина, 1980.
9. Баронов В.В. и др. – М.: ИНФРА – М, 2000. – 239 с. –(Серия “Секреты менеджмента”)
10. А.Б.Дәулетқұлов, С.С.Алғазы, “Delfi6” тілінде программалау негіздері (Алгоритмдеу және программалау),Алматы – 2005
11. В.М.Пестриков, А.Н.Маслобоев. Turbo Paskal 7.0 Изучаем на примерах, издание 2-ое, переработанное и дополненное.Наука и техника, Санкт – Петербург, 2004
12. Н.Культин, Delfi7, в задачах ипримерах, Санкт – Петербург, “БХВ – Петербург”, 2005
13. Драгныш Ю.Е., Учебное пособие, перевод с англ.,Европейский гостиничный маркетинг, Финансы-Статистика,Москва, 2004

Мазмұны
Кіріспе

I-ТАРАУ. "АРУНА" баспасы жұмысының ақпараттық жүйесін
тұрғызуды негіздеу

1.1 Пәндік сала. "АРУНА" баспасы жұмысының
ұйымдастырушылық-функционалдық құрылымы
1.2 Ақпараттық жүйені тұрғызу мақсаты

II-ТАРАУ. Жабдықтау бөлімі
2.1 Ақпараттық База
2.2 Ақпараттық Жүйенің концептуалдық схемасы

III-ТАРАУ. Практикалық бөлім
3.1 Есептің алгоритмі
3.2 BDE Administrator
3.3 Мәліметтер Базасы кестесін құру
3.4 Кестенің қасиетін беру
3.5 Компоненттер парағы

Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ
Бала – біздің ертеңіміз, болашағымыз. Баланың жан-жақты, жоғары
парасатты азамат болып қалыптасуы, алдымен, отбасында басталады. Ал
білімін, негізінен, мектепте жетілдіреді. Алайда қай жағдайда болмасын оған
алдымен көмекке келетін – кітап.
Осы бағытта "АРУНА" баспасының атқарып жатқан маңызды істері аз емес.
"Өткенді білмей, бүгінің жоқ" демекші, әрбір адам, ең алдымен, өз елінің
өткен тарихын, халқының салт-дәстүрін білуі керек. Осыған орай, баспаның
жеріміз бен еліміздің тарыхы туралы құнды мағлұмат беретін кітаптарды
шығарып жатқаны барша оқырмандарымызға белгілі болар.
Біз қоғамымыз түбегейлі өзгеріп, жаңа бетбұрыс алып, жан-жақты өркендеу
кезеңінде өмір сүріп жатырмыз. Осы жағдайдың жеткіншек ұрпақтарымыздың
дамуына өз үлесін қосатыны баршамызға мәлім. Заман талабына сай кішкене
бүлдіршіндеріміз ерте жетіліп, олардың сұраныстары, білім алуға деген
құлшыныстары артып қана қоймай, талғампаздық қасиеттері де күн өткен сайын
өсіп келеді.
Жалпы, балалардың кітапқа деген қызығушылығы ерте жастан байқалады. Ең
алғаш қолдарына тиген кітаптары олардың есейген шақтарына дейін естерінде
қалады. Сондықтан баланың тұңғыш рет қолына алып оқыған кітабы қызықты,
көркем суретті, сапасы жоғары болған дұрыс.
"АРУНА" баспасының ашылуына себепкер болған жағдайдың бірі жоғарыда
айтылған мәселелер еді. Екінші себеп – балаларға арналған мағынасы және
маңызы зор өзіміздің мемлекетімізде шығатын төл кітаптарымыздың аздығы. Ал
баспаның ең басты мақсаты – көркем суретті, жоғары сапалы полиграфия
үлгісінде орындалған танымды және қызықты, отаншылдық сезімді оятар әдеби
шығармалар шығару.
Баспа 2000 жылдан бері жұмыс жасап келеді. Директоры Раимбеков Қазбек
мырзаның жетекшілігінде 20 адам бар. Редакторлар, корректорлар, дизайнерлер
мен сауда бөлімінен басқа қызметкерлердің бәрі келісім-шарт бойынша жұмыс
істейді. Ұжымда жұмысқа деген талпыныс, қызығушылық
және шығармашылық көзқарас мол. Қызметкерлердің алдарына қойған мақсаттарын
орындап, жаңа жобаларды сапалы түрде іске асыру үшін үнемі бар күш-
жігерлерін жұмсауының арқасында "Аруна" баспасы жоғарыда атап
көрсетілгендей табыстарға жетіп отыр.
Елімізде тарихымызды құрметтеуге жетелейтін, танымдық мағлұмат беретін
отандық балалар энциклопедиясының тұңғыш рет жарыққа шығуы – елін, жерін,
тарихын, мәдениетін сүйетін және ата дәстүрін құрметтейтін оқырмандарымыз
үшін үлкен қуаныш.
Аруна баспасы ең үздік кітап дизайн кәсіби орталықтарының бірі
ретінде жылдан-жылға абыройы өсіп келеді. Жылдан-жылға "Аруна баспасы"
деген сауда маркасы бойынша сапалы да, түрлі-түсті қызық кітаптар шығуын
арттырып жатыр.

I-ТАРАУ. "АРУНА" баспасы жұмысының ақпараттық жүйесін
тұрғызуды негіздеу

Ғылыми прогресс - білімнің жоғарылауымен және ақпарат көлемінің көп
болуымен сипатталады. Мұндай кең көлемдегі ақпараттарды басқару көп қиындық
әкелері сөзсіз. ХХІ ғасыр жаңа технологияның пайда болуы, оның жедел өсуі
мұндай мәселелерді шешуге жол ашты .
Әртүрлі ұйымдардың табысты жұмыс жасауы үшін ақпаратты жүйенің
дамығанын талап етеді. Сонда сол деректермен автоматтандырылған жинауды,
өңдеуді және манипуляциялауды іске асырады.

1.1.АРУНА баспасы жұмысының ұйымдастырушылық-функционалдық құрылымы

Демеушілер

Баспа директоры

Білімдік және
оқулықтар, кітаптар,
Танымдық "АРУНА" баспасы
энциклопедиялар
ақпараттар
редакторлар
дизайнерлер

суретшілер

жазушылар

ғалымдар

корректорлар

аудармашылар

әдеби өңдеушілер

АЖ құрылымы – ішкі ортамен байланысын анықтайтын ішкі кеңістік -
уақтылы байланыстарды салыстырмалы түрдегі тұрақтылығы және жеке жүйе
астары элементтерімен байланысты.
Ақпаратты қамтамасыз етуге қойылатын талаптар
Басқару кезеңі ақпаратсыз жүзеге асырылмайтындықтан, АЖ-дағы
ақпаратпен жабдықтауды ұйымдастыру өте қажет. Ақпаратпен жабдықтаудың
негізгі міндетіне – ақпаратты сақтау мен жинау, ақпараттар қоймасына
өзгерістер енгізу, басқару шешімдерін қабылдау үшін шығатын ақпаратты беру
жатады.
Ақпаратты қамтамасыз ету болып экономикалық ақпаратты кодтау және
біркелкі жүйенің бірлігі болып табылады. Ақпаратты қамтамасыз ету төмендегі
талаптарды қанағаттандыруы керек:
Есептеу жүргізетін объектілер мен субъектілердің сипаттамаларына сәйкес
келуі тиіс, сонымен қатар ақпарат анық және өзекті болуы керек;
Есептеу мәліметтерінің есебіне қойылатын талаптарына сай келуі және ақпарат
толық болуы керек;
Ақпарат құпиялылық деңгейі бойынша жіктелуі тиіс;
Ашық ақпаратқа қол жеткізу максималды түрде жеңілдетілгені жөн;
Ақпаратты қамтамасыздандыру ақпараттық ресурстардан (кіретін, аралық
және шығатын мәлімет), олады жүргізетін құрлдардан тұрады.
Ақпарат жүйесіндегі ақпаратпен жабдықтау, жүйеде қолданылатын мөлшерлік –
анықтама ақпаратты және экономикалық ақпарат пен құжаттардың жіктелуін
қамтиды.

1.2 Ақпараттық жүйені тұрғызу мақсаты

Ақпараттық жүйені тұрғызу мақсаты – Қазақстан Республикасындағы
баспа ісі жүйесін автоматтандыру. Қазіргі кезде индустриялды экономикадан
ақпараттық экономикаға көшу үрдісі жүріп жатыр. Баспа жұмысын қолайлы және
тез жүзеге асыру үшін және ондағы операцияларды жүргізудің өнімділігі мен
қауіпсіздігін арттыру үшін бұл жүйенің автоматтандырылған жүйесін құру
қажет. Мұнда төмендегідей талаптарға сай жүйе тұрғызылуы керек.
Ақпараттық жүйеге қойылатын талаптар
Ақпараттың қолдануысыз басқару процесі мүмкін болмағандықтан,
ақпараттық жүйеде ақпаратпен жабдықтауды ұйымдастыру өте маңызды.
Ақпараттық жабдықтау – бұл ақпараттық жүйеде қолданатын экономикалық
ақпаратты жіктеудің және шартты белгілеудің бірыңғай
жүйелері мен құжаттардың және ақпарат массивтерінің үйлестірілген
жүйелерінің бірігуі болып табылады. Ақпараттық жабдықтаудың негізгі бағыты
сақталуынан, ақпараттың жинақталуынан, ақпараттық базаға өзгеріс енгізуден
басқару шешімдерін қабылдау үшін кіріс ақпараттарының берілуінен тұрады.
Ақпараттық жүйені ақпараттық жабдықтау өзіне жүйеде қолданатын
экономикалық ақпараттар және құжаттар сыныптамаларын, нормативті –
анықтамалы ақпараттарды қосады.
Ақпараттық жүйе ресурстарына қойылатын талаптар
Ақпараттық ресурстарды жиынтық мәліметтер деп атайды, белгілі бір
мекеме үшін құндылықты көрсететін және материалдық ресурстар ретінде
көрсетіледі. Оларға негізгі және көмекші мәліметтер массиві жатады, сыртқы
зердесінде кіріс құжаттары жатады.

II-ТАРАУ. Жабдықтау бөлімі
2.1 Ақпараттық База

Ақпараттық база – бұл ақпараттық жүйенің функционерлену кезінде
қолданылатын бір қалыпқа келтірілген ақпараттар жиынтығы. Машинадан тыс
ақпараттық база – ақпараттық жүйені жұмыс істеуде қолданатын құжаттар мен
белгілердің бірігуін бейнелеп, есептеу техникасынсыз адамға түсінікті
болатын ақпарат базасының бөлігі. Машинадан тыс ақпараттық базасына жіктеу
мен шартты белгілеу жүйелері, нормативті – анықтамалы құжаттар, жедел
ақпарат жатады. Жіктеу мен шартты белгілеу жүйелері мәліметтерді бірмәнді
жазып, ақпаратты есептеу желісінің жадында тиімді іздеп және белгілеу үшін
қолданылады. Ал нормативті – анықтамалы құжаттар – шартты-тұрақты ақпарат
қатарына жатады және ұзақ уақыт бойы есеп айырысуда өзгеріссіз қолданылатын
әртүрлі тәртіптегі мөлшерлеу-лерді, мөлшерлерді және басқа да мәліметтерді
құрайды. Жедел ақпарат дегеніміз – ол субъектінің күйін осы уақыт сәтінде
бейнелей-тін, яғни бастапқы, өңделмеген ақпарат. Жедел ақпаратқа әдетте
бухгалтерлік және жедел есеп мәліметтері жатады.
Машина ішіндегі ақпарат базасы – бұл ақпараттық жүйені жұмыс істеуде
қолданылатын, машиналық тасығыштардағы мәліметтер массивінің бірігуін
бейнелейтін ақпарат қорының бөлігі. Мұндағы машиналық тасығыш – дербес
электронды есептеуіш машинаға ақпаратты автоматты түрде ендіруде
пайдаланылатын материалдық объект.
Ақпараттық жүйенің жабдықтау жүйелері, функционалды ішкі жүйелеріне
қарамастан барлық экономикалық ақпарат жүйелеріне бірдей болады. Оның
құрамы белгілі бір пәндік аймаққа қатысты емес. Жабдықтаушы ішкі
жүйелеріне: ұйымдастырушылық, техникалық, математикалық, программалық,
ақпараттық, лингвистикалық, және технологиялық ішкі жүйелері кіреді.
Шешім қабылдаудың тиімділігі айналымдағы ақпаратты толықтығына,
сапасына, сенімділігіне және жеделдігіне байланысты:
- басқару жүйесінде болатын үрдістерді объективті бейнелеу;
- практикалық нысаналылықтың болуы, яғни АЖ-ды жобалауда шешілетін
мәселелерді ескере отырып атқарылуы қажет;
- тікелей бақылау және өлшеу үрдістерінде алынбайтын есепті-
талдамалы ақпараттардың болуын қамтамасыз етеді;
- басқаруды ұйымдастырудың барлық деңгейлерінде ақпаратты
пайдаланудағы коэфициентті көтеру;
- ақпарат жүйелерінің барлық түрінің ақпараттық сиымдылығын
қамтамасыз ету.
Ақпаратты жабдықтауды жобалау – бірқатар жұмыстар атқаруды қажет ететін
күрделі және еңбекті көп керек ететін үрдіс:
- ақпаратты жабдықтауды ұйымдастырудың әдістемелік негіздерін
жасау;
- ақпаратты сыныптаудың және кодтаудың бірыңғай жүйесін құру;
- ақпарат көлемдері мен ағындарын анықтау;
- деректер базасының құрылымы мен құрамын анықтау;
- деректер базасын бақылау және түзету тәсілдерін таңдау;
- тұтынушылардың сұраныс тілі мен деректердің сипаттамсын
сәйкестендіру.
Осыған байланысты ақпараттық жабдықтауды, ақпараттық базаны құрудың
құралдары мен әдістерінің жиынтығы ретінде қарастырып анықтауға болады.
Ақпаратпен жабдықтау машинадан тыс және машина ішіндегі база болып
бөлінеді. Сыртқы машиналық база деген бұл басқару функцияларды жүзеге
асыруды реттейтін нормативтік құжаттар, заңдар және анықтамалар. Ішкі
машиналық ақпараттық база кіріс және шығыс құжаттарынан тұрады.
Ұйымдастырушылық жабдықтау жүйені құрудағы мақсаттар мен бағыттарын
айқындаудағы ақпарат жүйесінің маңызды ішкі жүйесі болып табылады.
Ұйымдастырумен жабдықтау дегеніміз – ақпараттық жүйені тұрғызу мен жұмыс
істеуге арналған шаралардың, әдістер мен жабдықтардың жиынтығы. Оның
құрамында төрт топты атап көрсетсе болады.
Бірінші топ құру және функционалдау үрдісінде маңызды әдістемелік
құжаттарды қамтиды:
- ақпараттық жүйені құрудағы жалпы басқару әдістемелері;
- типтік жобалар шешімі;
- кәсіпорынды алдын ала тексерудегі жобалау және өткізудегі
әдістемелік материалдары;
- құжаттаманы құру және іске қосу сұрақтарының әдістемелік
материалдары.
Екінші компоненті ақпарттық жүйені жобалауға және ақпараттық жүйені
функционалдануында керекті тиімді құралдардың жиынтығынан тұрады.
Үшінші компонент тексеру кезінде алынатын техникалық құжаттама болып
табылады. Жүйені жобалау мен енгізу: техника-экономикалық негіздеме,
техникалық тапсырыс, техникалық және іскерлік жобалар мен құжаттар.
Ұйымдастырушылық жабдықтаудың төртінші компоненті “Іскер”. Онда жүйенің
басты құрастырушыларды және функионалдық бөлімінің мамандарының тізімі
берілген.
Техникалық жабдықтау бұл рейтингті талдаудың ақпараттық жүйесінің жұмыс
істеу барысында қолданылатын техникалық құралдар кешені.
Басқарудың ақпараттық үрдісі жеке амалдар мен олардың кешендерінің
орындалуы арқылы жүзеге асырылады. Барлық амалдарды үш сатыға топтауға
болады: ақпараттарды қабылдау, түрлендіру және тұтыну.
Бірінші сатысы, экономикалық объектілердің қызмет үрдісі кезінде пайда
болатын бастапқы ақпаратты жинақтау және тіркеу операцияларының тобынан
тұрады.
Ақпараттарды түрлендіру операцияларының тобы (екінші саты)
ақпараттартың мағыналарын, нысандарын, құрылымдарын кеңістік және уақыт
бойынша өзгертуге бағытталған.
Үшінші саты, басқару шешімдерін қабылдау үшін және басқарудың
ақпараттық үрдісін жалғастыру үшін тұтынылатын мәні бар операциялар тобын
біріктіреді.
Техникалық конфигурациясына қойылатын талаптар:
№ Түрі Көрсеткіші, мәні
1 Компьютердің қуаттылығы 2400 Ггц
2 Жедел жадының көлемі 512 Мб
3 Қатты жадының көлемі 40 Гб
4 Дисковод Қажет
5 CD – ROM Қажет
6 Микропроцессор Pentium (R) 4 CPU
7 Модем қажет емес
8 Файлдық жүйесі NTFS
9 Монитор түс беру сапасы 32 бит
10 Монитордың экрандық рұқсаттамасы 1152 нүкте 864 нүктеге
11 Видеокарта 128 Мб

Программалық жабдықтау – бұл техникалық құралдар кешенінің қызметін
қамтамасыз ететін ақпараттық жүйенің функциясын жүзеге асыратын
программалар жиынтығы. Пограммалық жабдықтау екі бөлімнен тұрады: жалпы
программалық жабдықтау және арнайы программалық жабдықтау.
Программалық жабдықталуына қойылатын талаптар:
1 Жалпы жүйелік программалық Microsoft 2000, NT, XP
жабдықталуы
2 Офистік бағдарламасы Office 2002
3 Қолданбалы программалық ортасы Delphi 7 программалық ортасы
4 МББЖ Paradox, Oracle
5 Көмекші программалар Драйвер, утилиталар,
тексттік-кестелік редакторлар

Математикалық жабдықталуы – ең озық есептеу техникасының көмегімен банк
рейтингін талдаудың ақпараттарын өңдеу және есептерді шешуге арналған
математикалық әдістердің, үлгілер мен алгоритмдердің жиынтығы.
Математикалық жабдықтау экономикалық моделін, блок-схемасын, алгоритмін
құрып программалау жобасын жасаймын. Жабдықтау белгілі бір нақты
міндеттерді шешуді қамтамасыз ету керек және міндеттерді шешу барысындағы
дербес ЭЕМ-нің қызметін басқарып, оның орындалуын бақылап отырады.
Лингвистикалық жабдықтау – бұл, ақпаратты автоматты түрде өңдеудің
тиімділігін арттыру және адамның ақпараттық техникалық құралдармен
байланысын жеңілдету үшін пайдаланатын тілдік, құралдардың, ғылыми-
техникалық терминдердің, табиғи тілді қалыптастыру ережелірінің жиынтығы.
▪ Эргономикалық жабдықтау – жұмыстың әр түрлі сатысындағы
адамның жоғары тиімділікпен жұмыс істеуіне дұрыс жағдайлар жасау
және сонымен бірге оны игеру мақсатына бағытталған әдістер мен
құралдар жиынтығы.

2.2 Ақпараттық жүйенің концептуалдық схемасы

Концептуалды схема иерархия және сызықты байланысты құрылымды
көрсетеді.

Негізгі концептуалды жүйенің біртұтастылығының құрылуының ақпараттық
жүйе әдістемелері мен аспектілерінің тұтастай және негізгі құрал
жабдықтарын анықтайды, сонымен қатар пәндік салада кіретін жүйе астарының
қызметін көрсетеді. Кез келген ақпараттық жүйе екі бөлімнен тұратын жүйе
ретінде қарастырылады: жабдықтаушы және атқарушы.
Жүйенің жабдықтаушы бөлімі - өңдеу деңгейі және ақпараттың қозғалысы
бойынша графикалық түрдегі ақпараттық және технологиялық байланыстарды
көрсетеді.

Концептуалдық схема

тапсырыс берушінің
жеке куәлігі,
тапсырысты
растайтын куәлік,
коммерциялық
немесе проформа –
шот;
қораптау парағы;

Мәліметтер базасы деп, деректердің электрондық сақтаушысын айтады.
Оларға қатынас бір немесе бірнеше компьютерлер көмегімен іске асады. Әдетте
деректер базасы деректерді сақтау үшін жасалады.
Мәліметтер базасы – ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге
ыңғайлы, тез кіруді қамтамасыз етеді. Мәліметтер базасы өзінен белгілі бір
ережелерге сай құрылған деректер жиынтығын құрайды.
Мәліметтер базасын басқару жүйесі деректер базасын құруға,
толтыруға, жаңартуға, жоюға арналған программалық жабдық болып табылады.
DELPHI жүйесі деректер базасын басқару жүйесі болып табылмайды, егер
сөздің тура мағынасын алатын болсақ, бірақ толық МББЖ ( мәліметтер базасын
басқару жүйесі) мүмкіндіктеріне ие. Ұсынылып отырған DELPHI құралы
локальдік және тораптық деректер базасын құрып және оның ішінде жұмыс
істеуге және кез келген деректер базасымен жұмыс істей алатын қолданба
құруға мүмкіндік береді .
Локальді МББЖ барлық бөліктері қолданушы компьютерінің деректер
базасында орналасады.

III-ТАРАУ. Практикалық бөлім
3.1 Есептің алгоритмі

1.BDE Administrator – ды ашып, біздің мәліметтер базасына керекті
драйверді таңдаймыз (STANDART). Диалогтық терезенің оң жағында PATH
параметріне құрылған каталогтың жолын көрсетеміз.
2.Деректер базасын құру үшін ең алдымен Database Desktop арқылы бізге
керекті кестелерді құрамыз. Сонымен қатар, бас кестенің қосымша кестелермен
байланыстыру үшін бас кестеде екінші индекстерді тағайындау керек. Бас
кестені қосымша кестелермен байланыстыру керек. Барлық құрылған кестелерді
BDE Administrator – да көрсетілген каталогқа сақтау керек.
3.Содан кейін Delphi – ге кіріп, кестелер және менюі бар жаңа форманы
жасаймыз, сақтаймыз.
4.Delphi – де кестелерді байланыстыру үшін DataModule – ді құрамыз,
сақтаймыз.
5.Әр бір кестеге формаларды жасаймыз, проектте сақтаймыз.
6.Кестені және SQL тілін пайдаланып, құжаттар мен есеп беруді
құрастырамыз.
7.Жаңа формаларға инструкцияны және автор туралы мәліметтерді
енгіземіз.
8.Барлық жасалған формаларды проектің ішіне сақтаймыз.

3.2. BDE Administrator

BDE Administrator программасы түрлі типтегі BDE мәліметтер қорының
жаңа драйверлерін көруге, құруға, түзетуге мүмкіндік береді
DELPHI қолданбасы деректер базасына қатынауды BDE ( Borland DataBase
Engine- Borland фирмасының деректер базасының поцессоры ) арқылы жүзеге
асырады. BDE өзінен деректерге қатынайтын динамикалық кітапханалар және
драйвер жиынтығын құрайды. BDE деректер базасымен жұмыс істейтін барлық
компьютерлерге орнатылуы тиіс. Деректер базасына BDE арқылы жіберілген
сұраныс, қолданушы сұратқан деректерді алады.
Жергілікті деректер базасы және онымен жұмыс істейтін қолданба бір
компьютерде орналасады. Бұл жағдайда ақпараттық жүйе жергілікті сәулетке
ие. (Сурет 1.1)
Сурет 1.1. Дербес
сәулет
Деректер базасымен жұмыс, ережеге сай, бірқолданушылық режимде жұмыс
істейді. STANDART драйверлер үшін әдетте Paradox деректер базасы,
мінездемелер псевдонимі жиынтығы минималды болады: Type – драйвер аты және
PATH – деректер базасына жол. PATH параметрін басқанда, сіз көп нүктелі
батырманы көресіз. Оны басқанда Windows – тің жаңа каталогты таңдау
стандартты диалогы ашылады, ол арқылы біз керекті каталогты таңдап аламыз.
STANDART типті драйверлерді тек Paradox, dBASE, FoxPro кестелері үшін
қолдануға болады.
Жергілікті деректер базасына қатынау үшін BDE деректер базасының
процессоры стандартты драйверлерді қолданады. Олар dBase, Paradox, FoxPro
және текстік файлдарымен жұмыс жасайды. Жергілікті деректер базасын
қолданғанда, желіде деректер базасына көпқолданушылық қатынауды
ұйымдастыруға болады. Бұл жағдайда деректер базасының файлдары және осымен
жұмыс істейтін қолданбалар желінің серверінде орналасады. Сонда әрбір
қолданушы өз компьютерінен серверде орналасқан қолданбаны қосқанда, өз
компьютерінде қолданбаның көшірмесі іске асады.

3.3 Мәліметтер базасының кестесін құру

Деректер базасын құрайтын кестелер қатты дискідегі каталогта тұрады.
Кестелер файлдарда сақталып , бөлек құжаттарға немесе
электрондық кестелерге ұқсас. Кестелерді көшіруге, орнын ауыстыруға болады.
Бірақ, құжаттарға қарағанда, деректер базасының кестелері көпқолданбалы
қатынау режимін қолдайды, яғни бірнеше қолданбалармен бірмезгілде
қолданылуына болады. Бір кесте үшін ( деректер, кілттер, индекстер т.б
құрайтын ) бірнеше файлдар жасалады. Осылардың ішінде негізгісі болып
кестенің атымен аталатын деректер файлы болып есептеледі. Кестені
таңдағанда, әсіресе оның негізгі файлы таңдалады. Мысалы: dBase кестесі
үшін кеңейтіндісі DBF болатын файл, ал Paradox кестесі үшін DB
кеңейтіндісі болып табылады. Деректер базасының әрбір кестесі жолдан және
бағаннан тұрады, бір типті объектілердің ақпараттық жүйелер деректерін
сақтауға негізделген.
Өріс мүмкін болатын типтің деректерін қамтиды. Кестенің негізін оның
өрісінің сипаты құрайды. Әрбір кестенің кем дегенде бір өрісі болуы тиіс.
Кестенің құрылымдық түсінігі өте кең және оның құрамына:
• өріс сипаты
• кілт
• индекс
• өрістің мәтініне шек қою
• кестелер арсындағы біртұтастықты сақтау
• парольдер
кіреді. Кестені құрғанда кестенің аты және құрылымы беріледі. Кестенің атын
өзгерткенде кесте және оның файлдары жаңа атқа ие болады. Бұл үшін
деректер базасының кестелерімен жұмыс істейтін арнайы программалар
қолданылады. Мысалы: Database немесе Data Pump. Дискіден кестені жойғанда,
оның барлық файлдары да жойылады.
Ал енді мәліметтер базасымен жұмыс жасамас бұрын, біз оның каталогын
құрып алайық. Ол каталог біздеC:\папа. Деректер базасын құру
DatabaseDesktop (DBD) утилит көмегімен іске асырылады. DBD утилит көмегімен
кестені ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Кәсіпорынның инвестициялық саясатын талдаудың ақпараттық жүйесін тұрғызу
Кәсіпорындағы кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесін жобалау
Кәсіпорындағы кадрлар бөлімінің ақпараттық жүйесін тұрғызу
Балалар энциклопедиясы әмбебап оқулық
Банк үшін программалық жабдықты жобалау
Стилистика ғылымы
АТФ банк» мысалында банк клиенттеріне несие берудің акпараттык жуйесін тұрғызу
Қазақстан Республикасының салық және салық жүйесінің сипаттамасы
Төменгі сыныпта информатиканы оқыту әдістемесі
Қазақстан Республикасының салық жүйесінің төлемдер түрлері
Пәндер