Қазақстандағы және әлемдегі инновациялық құрылым
1 Инновациялық қызмет инфрақұрылымы
2 Агенттік тарапынан кәсіпкерлік субъектілерін қолдауындағы негізгі құралдары
3 Қазақстанның инновациялық инфрақұрылымына кіретіндер
4 Инкубация
2 Агенттік тарапынан кәсіпкерлік субъектілерін қолдауындағы негізгі құралдары
3 Қазақстанның инновациялық инфрақұрылымына кіретіндер
4 Инкубация
Инновациялық қызмет инфрақұрылымы, немесе инновациялық инфрақұрылым –экономикалық тиімділік принципі негізінде шаруашылық субъектілерімен инновациялық үрдістерді іске асыру жағдайын қамтамасыз ететін ұйымдастырушылық-экономикалық институттар кешені.
Инфрақұрылым мынадай функционалды салаларға бөлінеді:
1. транспорт және байланыс;
2. ақпарат және телекоммуникация;
3. несиелік-қаржылық сала;
4. қор нарығы;
5. делдалдар институты;
6. арнайы және консалтингтік сипаттағы қызмет көрсететін компаниялар мен фирмалар.
Инновациялық инфрақұрылымды құрудың маңызды бағыты өнеркәсіптік, аймақтық және инновациялық саясат элементтерін тоғыстырып, өсу стратегиясын ынталандыруды жүзеге асыратын инновациялық орталықтарды, ғылыми және технологиялық парктер мен инкубаторларды құру болып табылды.
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, мемлекет рөлі экономиканы дамытуда тек қана саясатты қалыптастырумен шектелмейді, сонымен қатар макроэкономикалық тұрақтылықты қолдап, шаруашылық субъектілер қызметін реттеуді. Ол экономикалық үрдістерде стратегиялық және үйлестірушілік функцияларды қарастыруы қажет. Бұл функцияларды іске асыру механизмдерді даму институттары, технопарктер, конструкторлық бюролар, арнайы экономикалық аумақтар болып табылады.
Инфрақұрылым мынадай функционалды салаларға бөлінеді:
1. транспорт және байланыс;
2. ақпарат және телекоммуникация;
3. несиелік-қаржылық сала;
4. қор нарығы;
5. делдалдар институты;
6. арнайы және консалтингтік сипаттағы қызмет көрсететін компаниялар мен фирмалар.
Инновациялық инфрақұрылымды құрудың маңызды бағыты өнеркәсіптік, аймақтық және инновациялық саясат элементтерін тоғыстырып, өсу стратегиясын ынталандыруды жүзеге асыратын инновациялық орталықтарды, ғылыми және технологиялық парктер мен инкубаторларды құру болып табылды.
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, мемлекет рөлі экономиканы дамытуда тек қана саясатты қалыптастырумен шектелмейді, сонымен қатар макроэкономикалық тұрақтылықты қолдап, шаруашылық субъектілер қызметін реттеуді. Ол экономикалық үрдістерде стратегиялық және үйлестірушілік функцияларды қарастыруы қажет. Бұл функцияларды іске асыру механизмдерді даму институттары, технопарктер, конструкторлық бюролар, арнайы экономикалық аумақтар болып табылады.
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЖӘНЕ ӘЛЕМДЕГІ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМ
Инновациялық қызмет инфрақұрылымы, немесе инновациялық инфрақұрылым - экономикалық тиімділік принципі негізінде шаруашылық субъектілерімен инновациялық үрдістерді іске асыру жағдайын қамтамасыз ететін ұйымдастырушылық-экономикалық институттар кешені.
Инфрақұрылым мынадай функционалды салаларға бөлінеді:
1. транспорт және байланыс;
2. ақпарат және телекоммуникация;
3. несиелік-қаржылық сала;
4. қор нарығы;
5. делдалдар институты;
6. арнайы және консалтингтік сипаттағы қызмет көрсететін компаниялар мен фирмалар.
Инновациялық инфрақұрылымды құрудың маңызды бағыты өнеркәсіптік, аймақтық және инновациялық саясат элементтерін тоғыстырып, өсу стратегиясын ынталандыруды жүзеге асыратын инновациялық орталықтарды, ғылыми және технологиялық парктер мен инкубаторларды құру болып табылды.
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, мемлекет рөлі экономиканы дамытуда тек қана саясатты қалыптастырумен шектелмейді, сонымен қатар макроэкономикалық тұрақтылықты қолдап, шаруашылық субъектілер қызметін реттеуді. Ол экономикалық үрдістерде стратегиялық және үйлестірушілік функцияларды қарастыруы қажет. Бұл функцияларды іске асыру механизмдерді даму институттары, технопарктер, конструкторлық бюролар, арнайы экономикалық аумақтар болып табылады.
Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі - мемлекеттің индустрия, индустриалды-инновациялық, ғылыми-техникалық даму саласында басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылады.
Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттік (ТДҰААҚ) (http:natd.gov.kz) жарғылық капиталда мемлекеттің жүзпайыздық қатысуымен құрылған және Ұлттық инновациялық қор АҚ ізбасары болып табылады.
Агенттік инновациялық даму үрдісінің координациясын қамтамасыз етуде жәрдемдесу және мемлекеттік қолдау шараларын ұйымдастыру мақсатымен құрылған. Агенттіктің міндеттері 2012 жылындағы 9 қаңтарындағыИндустриялық-инноваци ялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы ҚР Заңында жазылынған. Оның ішінде, инновациялық қызметті қолдау саласында:
- Мемлекеттің стратегиялық жоспарлау жүйесі;
- Индустриялық-инновациялық дамытуды қолдауының 14 құралдары;
- Инновациялық гранттардың 4 жаңа түрі;
- Индустриялық-инновациялық саясатын жүзеге асырудағы тиімділігін сарапттау механизмі ұсынылған;
- Инновацияларды қолдаудағы механизмдерін жетілдіру.
Агенттік қызметінің негізгі бағыттары:
- инновациялық үрдістерінің ақпараттық-аналитикалық қолдауы
- коммерциализация жүйесін дамыту
- инновациялық инфрақұрылымның тиімділігін дамыту
- инновациялық қолдауының сервистык құралдарын басқару
- инновациялық жобаларға инвестициялық қолдау
- инновациялық қызметін көпшілікке тарату
Агенттік тарапынан кәсіпкерлік субъектілерін қолдауындағы негізгі құралдары:
- Инновациялық гранттар
- Жобалық қаржыландыру
- Венчурлік қорлар арқылы қаржыландыру
- Технологиялық бизнес-инкубациялау бойынша жәрдемдесу
- Конструкторлық бюролар арқылы қызмет көрсету
- Халықаралық технологиялар трансферті орталықтары арқылы қызмет көрсету
Қазақстанның инновациялық инфрақұрылымына кіретіндер:
1) Даму институттары
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2009 жылғы 6 тамыздағы N 1201 инновациялық даму институттарының тізбесін бекіту туралы қаулысына сәйкес инновациялық дамудың 5 институты анықталды: Ұлттық инновациялық қор акционерлiк қоғамы; Ғылым қоры акционерлiк қоғамы, Инжиниринг және технологиялар трансфертi орталығы акционерлiк қоғамы, ҚазАгроИнновация акционерлiк қоғамы.
Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту мен дамытудың қазақстандық орталығы АҚ.
2) Конструкторлық бюро
Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 958 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту мемлекеттік бағдарламасында ауыл шаруашылығы, электротехника, тау-кен, транспорттық және мұнай-газ машина жасау сегменттері бойынша кәсіпорындар қажеттілігін қамтамасыз ету үшін 5 конструкторлық бюро құру қарастырылған
3) Технопарктер
Технопарк - ғылыми-зерттеу институттары, индустрия нысандары, іскер орталықтар, көрмелік алаңдар, оқу орындары, сонымен қатар қызмет көрсету нысандары: транстпорт құралдары, подъездік жолдар, тұрғынды кенттер, күзет біріккен мүліктік кешен. Технопарк құру мәні жалпы профильді қызмет мамандарын бір аумаққа шағырландыру. Ғалымдар технопаркте ҒЗИ зерттеулерін өткізіп, оқу орындарында білім беріп, өз зерттеулерінің нәтижелерін енгізу үрдісіне қатыса алады. Технопаркті басқаруды сыртқы басқарушы компания жүзеге асырады.
Халықаралық технологиялық парктер ассоциациясы инновациялық инфрақұрылым нысанына өз анықтамасын береді. Ассоциация пікірі бойынша технопарк - бұл мамандар басқаратын ұйым, басты мақсаты инновациялық мәдениетті дамыту арқылы жергілікті қауымдастықтың әл-ауқатын арттыру, сонымен қатар инновациялық бизнес пен ғылыми ұйымдар бәсекесі болып табылады. Бұл мақсаттарға жету үшін технопарк университеттер, ғылыми-зерттеу институттары, компаниялар мен нарық арасындағы білім мен технологиялар ағымын ынталандырып, басқарады. Ол инкубациялық үрдістер мен (spin-off processes) қолданыстағы компаниялардан жаңа компаниялар шығару үрдістері арқылы инновациялық компаниялар құруды және артыруды жеңілдетеді. Технопарк жоғары сапалы аудандардан басқа қызметтер де көрсетеді.
Қазақстанда қазіргі уақытта технопарктердің аймақтық аспектісі кеңінен дами бастады. 2003-2015 жылдарға арналған Қазақстан Республикасы индустриальдық- инновациялық даму стратегиясы мен 2005-2015 жылдарға арналған Қазақстан Республикасы ұлттық инновациялық жүйені дамыту жөніндегі бағдарламаны орындау мақсатында Қазақстан Республикасында 2004 жылдан аймақтық технопарктер құрыла бастады. Қазақстандағы технопарктер қызметін реттейтін мәселелер, негізгі ережелер 2006 жылдың 23 наурызындағы №135-ІІІ Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы Қазақстан Республикасының заңында көрсетілген.
Технопарктер
Салалық конструкторлық бюро
Технологиялар трансферті
Қ.Сәтпаев атындағы ҚазҰТУ ТехнопаркіАҚ, Алматықаласы
Транспорттық машина жасау КБ
Технологиялық әріптестікКореялық-Қазақстандықорта лығы
Алматы аймақтық технопаркіЖШС, Алматықаласы
Тау-кен - металлургиялық құрал-жабдықтар КБ
Технологиялар трансферті Қазақстандық-Франциялық орталығы
Астана қаласының Аймақтық технопаркіЖШС, Астанақаласы
Мұнай- газ құрал-жабдықтары КБ
Технологиялар трансферті Қазақстандық желісі
АлгоритмТехнопаркі ЖШС, . Орал қаласы
Ауыл шаруашылық машина жасау КБ
АлтайШҚ өңірлік технопаркі ЖШС, Өскемен қаласы
Сары-Аркатехнопаркі ЖШС, Қарағанда
ОҚО өңірлік технопаркЖШС, Шымкент
4) Арнайы экономикалық аймақ
Инновациялық технологиялар паркіарнайы экономикалық аймағы - парк аумағында Технологиялық даму жөніндегі Ұлттық агенттіліктің 8 технопаркінің бірі болып табылатын, Алматы қаласы Алатау кентінде орналасқан Алатау Технопаркі ЖШС қызмет етеді.
Технопарк тарихы 2003 жылдан басталды, 2003 жылдың 18 тамызындағы №1166 Қазақстан Республикасы Президенті Қаулысымен Ақпараттық технологиялар паркі арнайы экономикалық аймағы құрылды. 011 жылдан бастап АЭА Ақпараттық технологиялар паркі атауы Инновациялық технологиялар паркіне өзгертілді.
Парктің стратегиялық мақсаты - білім беру - ғылым - технология - өндіріс принципі бойынша экономиканың басым салаларында ғылыми-білім беру, жобалау- конструкторлық және өндірістік құрылымдарды біріктіретін жеткілікті инновациялық кластерді құру:
1) ақпараттық технологиялар;
2) жаңа материалдар;
3) балама энергетика;
4) мұнай-газ технологиялары;
5) электроника жәнеаспап жасау;
6) ядролық технологиялар.
Инновация саласындағы интеграциялық үрдістер
Соңғы он жылдықта әлемдік экономика көшбасшы елдері экономикалық дамуының инновациялық үлгісі ерекшелігі, бұл инновациялық фактордың әлеуметтік-экономикалық дамудың негізгі бөлігіне айналуы, инновациялық цикл ұзақтығын қысқарту, әлеуметтік-экономикалық қарым-қатынас желісінде беделді институт пен тең құқылы серіктес ретінде ғылым рөлін күшейту, экономикалық өсудегі экономикалық емес факторлардың маңыздылығын арттыру, ғылыми-технологиялық, ғылыми-техникалық және инновациялық саланың дамуына жұмсалатын мемлекеттік және корпоративтік шығындардың өсуі, ұлттық инновациялық үрдістердің жаһандандыру және біріктіру болып табылады.
ТМД құрамындағы мемлекеттер үшін қазіргі уақытта тұрақты даму ... жалғасы
Инновациялық қызмет инфрақұрылымы, немесе инновациялық инфрақұрылым - экономикалық тиімділік принципі негізінде шаруашылық субъектілерімен инновациялық үрдістерді іске асыру жағдайын қамтамасыз ететін ұйымдастырушылық-экономикалық институттар кешені.
Инфрақұрылым мынадай функционалды салаларға бөлінеді:
1. транспорт және байланыс;
2. ақпарат және телекоммуникация;
3. несиелік-қаржылық сала;
4. қор нарығы;
5. делдалдар институты;
6. арнайы және консалтингтік сипаттағы қызмет көрсететін компаниялар мен фирмалар.
Инновациялық инфрақұрылымды құрудың маңызды бағыты өнеркәсіптік, аймақтық және инновациялық саясат элементтерін тоғыстырып, өсу стратегиясын ынталандыруды жүзеге асыратын инновациялық орталықтарды, ғылыми және технологиялық парктер мен инкубаторларды құру болып табылды.
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, мемлекет рөлі экономиканы дамытуда тек қана саясатты қалыптастырумен шектелмейді, сонымен қатар макроэкономикалық тұрақтылықты қолдап, шаруашылық субъектілер қызметін реттеуді. Ол экономикалық үрдістерде стратегиялық және үйлестірушілік функцияларды қарастыруы қажет. Бұл функцияларды іске асыру механизмдерді даму институттары, технопарктер, конструкторлық бюролар, арнайы экономикалық аумақтар болып табылады.
Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі - мемлекеттің индустрия, индустриалды-инновациялық, ғылыми-техникалық даму саласында басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылады.
Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттік (ТДҰААҚ) (http:natd.gov.kz) жарғылық капиталда мемлекеттің жүзпайыздық қатысуымен құрылған және Ұлттық инновациялық қор АҚ ізбасары болып табылады.
Агенттік инновациялық даму үрдісінің координациясын қамтамасыз етуде жәрдемдесу және мемлекеттік қолдау шараларын ұйымдастыру мақсатымен құрылған. Агенттіктің міндеттері 2012 жылындағы 9 қаңтарындағыИндустриялық-инноваци ялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы ҚР Заңында жазылынған. Оның ішінде, инновациялық қызметті қолдау саласында:
- Мемлекеттің стратегиялық жоспарлау жүйесі;
- Индустриялық-инновациялық дамытуды қолдауының 14 құралдары;
- Инновациялық гранттардың 4 жаңа түрі;
- Индустриялық-инновациялық саясатын жүзеге асырудағы тиімділігін сарапттау механизмі ұсынылған;
- Инновацияларды қолдаудағы механизмдерін жетілдіру.
Агенттік қызметінің негізгі бағыттары:
- инновациялық үрдістерінің ақпараттық-аналитикалық қолдауы
- коммерциализация жүйесін дамыту
- инновациялық инфрақұрылымның тиімділігін дамыту
- инновациялық қолдауының сервистык құралдарын басқару
- инновациялық жобаларға инвестициялық қолдау
- инновациялық қызметін көпшілікке тарату
Агенттік тарапынан кәсіпкерлік субъектілерін қолдауындағы негізгі құралдары:
- Инновациялық гранттар
- Жобалық қаржыландыру
- Венчурлік қорлар арқылы қаржыландыру
- Технологиялық бизнес-инкубациялау бойынша жәрдемдесу
- Конструкторлық бюролар арқылы қызмет көрсету
- Халықаралық технологиялар трансферті орталықтары арқылы қызмет көрсету
Қазақстанның инновациялық инфрақұрылымына кіретіндер:
1) Даму институттары
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2009 жылғы 6 тамыздағы N 1201 инновациялық даму институттарының тізбесін бекіту туралы қаулысына сәйкес инновациялық дамудың 5 институты анықталды: Ұлттық инновациялық қор акционерлiк қоғамы; Ғылым қоры акционерлiк қоғамы, Инжиниринг және технологиялар трансфертi орталығы акционерлiк қоғамы, ҚазАгроИнновация акционерлiк қоғамы.
Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту мен дамытудың қазақстандық орталығы АҚ.
2) Конструкторлық бюро
Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 958 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту мемлекеттік бағдарламасында ауыл шаруашылығы, электротехника, тау-кен, транспорттық және мұнай-газ машина жасау сегменттері бойынша кәсіпорындар қажеттілігін қамтамасыз ету үшін 5 конструкторлық бюро құру қарастырылған
3) Технопарктер
Технопарк - ғылыми-зерттеу институттары, индустрия нысандары, іскер орталықтар, көрмелік алаңдар, оқу орындары, сонымен қатар қызмет көрсету нысандары: транстпорт құралдары, подъездік жолдар, тұрғынды кенттер, күзет біріккен мүліктік кешен. Технопарк құру мәні жалпы профильді қызмет мамандарын бір аумаққа шағырландыру. Ғалымдар технопаркте ҒЗИ зерттеулерін өткізіп, оқу орындарында білім беріп, өз зерттеулерінің нәтижелерін енгізу үрдісіне қатыса алады. Технопаркті басқаруды сыртқы басқарушы компания жүзеге асырады.
Халықаралық технологиялық парктер ассоциациясы инновациялық инфрақұрылым нысанына өз анықтамасын береді. Ассоциация пікірі бойынша технопарк - бұл мамандар басқаратын ұйым, басты мақсаты инновациялық мәдениетті дамыту арқылы жергілікті қауымдастықтың әл-ауқатын арттыру, сонымен қатар инновациялық бизнес пен ғылыми ұйымдар бәсекесі болып табылады. Бұл мақсаттарға жету үшін технопарк университеттер, ғылыми-зерттеу институттары, компаниялар мен нарық арасындағы білім мен технологиялар ағымын ынталандырып, басқарады. Ол инкубациялық үрдістер мен (spin-off processes) қолданыстағы компаниялардан жаңа компаниялар шығару үрдістері арқылы инновациялық компаниялар құруды және артыруды жеңілдетеді. Технопарк жоғары сапалы аудандардан басқа қызметтер де көрсетеді.
Қазақстанда қазіргі уақытта технопарктердің аймақтық аспектісі кеңінен дами бастады. 2003-2015 жылдарға арналған Қазақстан Республикасы индустриальдық- инновациялық даму стратегиясы мен 2005-2015 жылдарға арналған Қазақстан Республикасы ұлттық инновациялық жүйені дамыту жөніндегі бағдарламаны орындау мақсатында Қазақстан Республикасында 2004 жылдан аймақтық технопарктер құрыла бастады. Қазақстандағы технопарктер қызметін реттейтін мәселелер, негізгі ережелер 2006 жылдың 23 наурызындағы №135-ІІІ Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы Қазақстан Республикасының заңында көрсетілген.
Технопарктер
Салалық конструкторлық бюро
Технологиялар трансферті
Қ.Сәтпаев атындағы ҚазҰТУ ТехнопаркіАҚ, Алматықаласы
Транспорттық машина жасау КБ
Технологиялық әріптестікКореялық-Қазақстандықорта лығы
Алматы аймақтық технопаркіЖШС, Алматықаласы
Тау-кен - металлургиялық құрал-жабдықтар КБ
Технологиялар трансферті Қазақстандық-Франциялық орталығы
Астана қаласының Аймақтық технопаркіЖШС, Астанақаласы
Мұнай- газ құрал-жабдықтары КБ
Технологиялар трансферті Қазақстандық желісі
АлгоритмТехнопаркі ЖШС, . Орал қаласы
Ауыл шаруашылық машина жасау КБ
АлтайШҚ өңірлік технопаркі ЖШС, Өскемен қаласы
Сары-Аркатехнопаркі ЖШС, Қарағанда
ОҚО өңірлік технопаркЖШС, Шымкент
4) Арнайы экономикалық аймақ
Инновациялық технологиялар паркіарнайы экономикалық аймағы - парк аумағында Технологиялық даму жөніндегі Ұлттық агенттіліктің 8 технопаркінің бірі болып табылатын, Алматы қаласы Алатау кентінде орналасқан Алатау Технопаркі ЖШС қызмет етеді.
Технопарк тарихы 2003 жылдан басталды, 2003 жылдың 18 тамызындағы №1166 Қазақстан Республикасы Президенті Қаулысымен Ақпараттық технологиялар паркі арнайы экономикалық аймағы құрылды. 011 жылдан бастап АЭА Ақпараттық технологиялар паркі атауы Инновациялық технологиялар паркіне өзгертілді.
Парктің стратегиялық мақсаты - білім беру - ғылым - технология - өндіріс принципі бойынша экономиканың басым салаларында ғылыми-білім беру, жобалау- конструкторлық және өндірістік құрылымдарды біріктіретін жеткілікті инновациялық кластерді құру:
1) ақпараттық технологиялар;
2) жаңа материалдар;
3) балама энергетика;
4) мұнай-газ технологиялары;
5) электроника жәнеаспап жасау;
6) ядролық технологиялар.
Инновация саласындағы интеграциялық үрдістер
Соңғы он жылдықта әлемдік экономика көшбасшы елдері экономикалық дамуының инновациялық үлгісі ерекшелігі, бұл инновациялық фактордың әлеуметтік-экономикалық дамудың негізгі бөлігіне айналуы, инновациялық цикл ұзақтығын қысқарту, әлеуметтік-экономикалық қарым-қатынас желісінде беделді институт пен тең құқылы серіктес ретінде ғылым рөлін күшейту, экономикалық өсудегі экономикалық емес факторлардың маңыздылығын арттыру, ғылыми-технологиялық, ғылыми-техникалық және инновациялық саланың дамуына жұмсалатын мемлекеттік және корпоративтік шығындардың өсуі, ұлттық инновациялық үрдістердің жаһандандыру және біріктіру болып табылады.
ТМД құрамындағы мемлекеттер үшін қазіргі уақытта тұрақты даму ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz