Қазіргі тандағы коммерциялық банктердің тартылған қаражаттарының жалпы жағдайын талдау

КІРІСПЕ

І.ЕКШІШ ДЕҢГЕЙЛІ БАНКТЕРДЩ ТАРТЫЛҒАН
ҚАРАЖАТТАРЫНЫҢ БАНК ЖҮЙЕСІНДЕГІ ОРНЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ НЕГТЗГТ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
1.1 Банктің тартылған қаражаттары банк пайдасының негізгі көзі
1.2 Екінші деңгейлі банктердің клиентерге шоттарды ашу жэне жабу
тэртібі және олардың ерекшеліктері

2. ҚАЗІРГІ ТАНДАҒЫ КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ТАРТЫЛҒАН ҚАРАЖАТТАРЫНЫҢ ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ
2.1 Екінші деңгейлі банктерінің депозиттік операцияларын жалпы
салыстырмалы талдау және олардың түрлері
2.2 Екінші деңгейлі банктерінің тартылған каражаттарының жалпы
өзгерістерін талдау жэне шетелдік тэжірибе

ҚОРЫТЫНДЫ ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Кіріспе
Қазіргі банктік тәжірибеде салымдардың, депозиттердін жэне депозиттік емес ресурстардың шоттарьтның эр түрлері кездеседі. Бүл банктердің жоғарғы бэсекелестік нарықта банк қызметтеріне деген клиенттер топтарының сұранысын қанағаттандыруға және олардың каражаттары мен уақытша бос қаражаттарын банктік шоттарға тартуға ұмтылуына жағдай жасайды.
Экономикалық мазмұнына қарай депозиттерді мынадай топтарға бөледі:
- талап етуіне дейінгі депозиттер;
- мерзімді депозиттер;
- жинак салымдары;
- бағалы қағаздар. Сондай-ақ, оларды мынадай белгілеріне
байланысты жіктеуге болады:
- мерзімдеріне қарай;
- салым иелерінің категорияларына қарай;
- қаражаттарды салу жэне қайтарып алу шартына қарай;
- пайыз төлеу тэсіліне қарай;
- қаражаттарды салу жэне кайтарып алу шартына қарай;
- пайыз төлеу тэсіліне қарай;
- банктің активтік операциялары бойынша жеңілдіктер алуына
қарай;
- тағы басқалар.
Салым иелерінің категорияларына байланысты депозиттік шоттар мынадай түрлерге бөлінеді:
- жеке тұлғалардың шоттарына;
- кэсіпорындар жэне акционерлік қоғамдардың шоттарына;
- жергілікті билік ұйымдарының шоттарына;
- қаржылық мекемелердің шоттарына;
- шетелдік азаматтардьщ шоттарьша.
Талап етуіне дейінгі депозиттер - бүл салым иелерінің бастапқы талап етуіне байланысты әр түрлі төлем қүжаттар арқылы қолма-қол ақшаларын алатын эр түрлі шоттардағы қаражаттар.Отандык банктік тэжірибеде талап етуіне дейінгі депозиттерге мыналар жатады: мемлекеттік, акционерлік кәсіпорындардың, сондай-ақ эр түрлі шағын коммерциялық кұрылымдардың ағымдық шоттарындағы сақталатын қаражаттары;
- эр түрлі мақсатқа тағайындалған қорлардың қаражаттары;
- есеп айырысудағы қаражаттар;
- жергілікті бюджеттер қаражттары жэне олардың шоттарындағы
қаражаттар;
- басқа банктердің корреспонденттік шоттарындағы каражат
калдықтары. Талап етуге дейінгі депозиттік шоттардың
артықшылығы олардың иелері үшін жоғарғы өтімділігіне
байланысты сипатталады. Талап етуге дейінгі депозиттік шоттарға

қаражаттар, шаруашылық жэне басқа да операциялардың жүзеге асырылуы барысында түседі жэне пайдаланылады.
Ал кемшілігі - бұл шот бойынша пайыз мүлде төленбейді немесе біршама төменгі мөлшерде төленеді. Міне, осыдан келіп талап етуге дейінгі шоттардың мынадай өзіндік ерекшеліктері калыптасады:
- ақша салу жэне оны алу кез келген уақытта ешкандай да шектеусіз жүзеге асырылады. Нарықты экономика жағдайындағы банк жүйесі -экономиканың қажетті эрі ажырамайтын салаларының бірі. Өйткені тауар өндірісі мен банктердің дамуы, тарихи түрде қатар, қабаттас жүрді. Банктер шаруашылықты несиелей жэне капиталды қайта бөлуде делдалдык рөл атқара отырып, қоғамдық еңбек өнімділігінің артуына, өндірістің жалпы тиімділігінің артуына өте зор ықпал етеді. Бүгінгі таңда, тауар және қаржы нарыгының қарқынды дамуы жағдайында банк жүйесінің кұрылымы, қызмет ету бағыттары түбегейлі өзгеруде. Нарық жағдайында қаржы мекемелерінІң көптеген жаңа түрлері пайда болуда жэне клиенттерге қызмет көрсетудің эдістері мен құралдары өзгерген, коммерциялық банктер жаңа өнімдер мен қызмет көрсетулердің түрлерін қарқынды дамытуда. Жалпы банктің операцияларын активті жэне пассивті операциялар деп бөлетін болсақ, онда бүгінгі таңда банктер өз клиенттеріне активтік жэне пассивтік операциялардың көптеген түрлерін үсынып отыр.
Түрақты макроэкономикалық даму жағдайында Қазакстанның банктік секторы неғүрльш жоғары карқынмен өсуде. 2000 жылдың басынан 2004 жыл аяғына (1.10.2004 ж) дейін банк активтері 6,6 есе өсті (шамамен 17 млрд. АҚШ доллары көлемінде). Зерттелген уақыт аралығында активтердің елдің ЖІӨ-гі үлесі 16,9 пайыздан 47 пайызға дейін артты. Банк секторының меншікті капиталы 4,5 есе аралығында өсіп, 1.10.2004 жылы валюта эквиваленті түрінде 2 млрд. АҚШ долларына арттьт, яғни оның ЖЮ-гі үлесі 3,4 -тен 6,5 пайызға өсті. Алайда, банктің меншікті капиталының өсу темпі активтердің өсу темпінен аз, меншікті капиталдардың активтерге қатынасы 20,2 пайыздан 14 пайызға дейін төмендеген.

әдебиеттер:
1. Банковское дело / Под ред. Сейткасымова Г.С. — Алматы: Қаржы-
Қаражат, 1998 г.
2. Банковское дело /Под. ред. Лаврушина О.И. - М, 1992 г.
3. Банковское дело / Под ред. Лаврушина О.И. - М.: Финансы и
статистика, 1998 г.
4. Банки и банковские операции в России / Под ред. Лапидуса М.Х. - М,
1996 г.
5. Банковское дело / Под ред. Колесникова В.И. - М., 1995 г.
6. Банковское дол: стратегическое руководство / Под ред. Платонова В.,
Хиггниса М. - М.: Консалтбанкир, 1998 г.

7. Банки и банковские операции / Под ред. Жукова Е.Ф. - М, 1997 г.
8. Усоскин В.М. Современный коммерческий банк: управление и операции.
- М.: Антидор, 1998 г.