Жүрек автоматиясының физиологиялық механизмдері. Балалардағы ерекшеліктері

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

М. ОСПАНОВ АТЫНДАҒЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

Студенттің өзіндік жұмысы

Мамандығы: Жалпы медицина

Пән: Физиология-2

Кафедра: Физиология

Тақырыбы: «Жүрек автоматиясының физиологиялық механизмдері. Балалардағы ерекшеліктері»

Орындалу түрі: мәнжазба

Орындаған: Құдабаева Г. Б.

Тобы: 310 Б

Тексерген: Аккожина А. М.

Ақтөбе-2016жыл

Жоспары:

І. Кіріспе

Жүрек етінің құрылымдық ерекшеліктері

ІІ. Негізі бөлімі

А) Өткізгіш жүйе құрылымы

Ә) Автоматияның табиғаты. Автоматияның градиент заңы (Станниус тәжірибесі) .

Б) Өткізгіш жүйе клеткаларының тыныштық потенциалы мен әрекет потенциалы.

В) Жүрек қызметінің нейро-гуморальдық реттелуінің жас ерекшеліктері.

ІІІ. Қорытынды бөлім

ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер

Тақырыптың мақсаты

Қан айналу жүйесінің негізгі маңызы мүшелер мен тканьдерді қанмен қамтамасыз ету екендігін және тамырлар жүйесінің орталығы жүректің қан айдаушы ағза ретіндегі физиологиялық мағынасын меңгерту;
Жүрек автоматиясының физиологиялық механизмдерін, балалар жасындағы өткізгіш жүйенің ерекшеліктерін, градиент заңы мен автоматияның пайда болу теорияларын, жүрек қызметінің нейро-гуморальдық реттелуінің жас ерекшеліктерін түсіну.

Кіріспе бөлім

Қaн өзіне тән физиологиялық қызметтерді бір ғана жағдайда - тоқтаусыз айналымда болғанда атқарады. Ал оның қан тамырларымен тоқтаусыз қозғалуы қан aйналым жүйесі мүшелерінің қызметіне байланысты.
Бaрлық oмыртқалы жануарларда қан айналым жүйесі тұйық жүйе. Қан айналысының үлкен шеңбері жүректің сол қарыншасынан - қолқадан басталады. Қан қолқадан артерияларға одан әрі капиллярларға (қылтамырларга) жетеді. Онда қан құрамындағы оттегі тканьге, тканьдегі көмір қышқыл газы қанға өтеді де, артерия-лық қан вена қанына айналады. Вена қаны капиллярлардан жіңішке венулаларға, одан әрі веналаларға, жоғарғы және төменгі венаға жетеді де, сол арқылы жүректің, оң жүрекшесіне құйылады. Сонымен қан айналысының үлкен шеңбері бітеді. Қан айналысының кіші шеңбері оң қарыншадан шығатын өкпе сабауынан басталады. Оң қарыншадан шыққан өкпе сабауындағы қан көмірқышқыл газға бай веналық қан. Бұл өкпе көпіршіктеріне қарай артериялар аркылы ағып отырып өкпе капиллярларына жетеді, осы сәтте қандағы көмір қышқыл газ өкпеге, ал оттегі, қанға өтеді де веналық қан артериялық қанға әр өкпеден екі-екіден жұптасып шығатын төрт вена арқылы ағып отырып, сол жүрекшеге құйылады. Сонымен қан айналысының кіші шеңбері 4 өкпе венасымен аяқталады. Адамда жүректен шыққан қан қан айналысының үлкен-кіші шеңберлерімен ағып отырып, 20-30 секунд ішінде қайтып оралады.

Жүрек етінің құрылымдық ерекшеліктері

Жүрек еті екі түрлі ет талшықтарынан құралады. Оның бірі жүректің жиырылып, босаңсуын қамтамасыз ететін негізгі миокард талшықтары , ал екіншісі - жүрекше мен қарынша еттерінің үйлесімді жиырылуын қамтамасыз ететін бертекті емес (атипті) өткізгіш ет талшықтары.

Миокард құрылысы жағынан қаңқа етін құрайтын көлденең жолақ ет талшықтарына ұқсас. Оның саркоплазмасында актин және миозин протофибрилдерінен құралған миофибриллалар болады. Жүрек еті талшықтарында саркоплазмалық тор (ретикулум) сиректеу. Бұл екі түрлі ет талшықтарында да жиырылу процесі кезінде саркоплазмалық тордан кальций иондары саркоплазмаға шығады. Миокардта бұл иондар саркоплазмадан кері бағытта да өте алады. Саркоплазмадағы кальций ионы жүрек еті талшықтарының жиырылу күшін арттырады. Жүрек етінде қаңқа етімен салыстырғанда аэробты процестер басымырақ болады және ол шабандау жиырылады.

Миокард талшықтары ерекше тарамдалып, бір-бірімен ендірме табақша - нексус арқылы қосылады да, біртұтас тор , немесе синцитий, құрайды. Бұл ендірме табақшалардың электрлік кедергісі өте төмен, сондықтан бір жасушада пайда болған қозу көрші жатқан жасушаға оңай беріледі. Осының арқасында миокард әрекетінде біртұтастық қасиет пайда болады.

Жүректің біртекті емес (атипті) элементтерінің де өзіне тән ерекшелктері болады. Олардың көлденең жолақтары сиректеу, гликогені мен саркоплазмасы мол. Бұл элементтер негізгі ет талшықтарынан дөнекер ұлпалы қабықпен шектеледі. Осы атиптік ұлпа элементтері жүректің белгілі бір бөліктерінде түйіндер мен шоқтар құрып, жүректің өткізгіш жүйесін түзеді. Өткізгіш жүйені Кис-Фляк (синус, жүрекше), Ашофф-Тавар (жүрекше - қарынша) түйіндері, Гис шоғыры, Гис сабақтары жөне Пуркинье талшықтары құрайды. Өткізгіш жүйе жүректің автоматия қасиетін қамтамасыз етеді.

Жүрек етінің үшінші құрылымдық ерекшелігі онда қабырғалық (интрамуральдық) нерв түйіндерінің болуында. Бұл түйіндер алғаш рет 1838 жылы Ремак еңбектерінде, кейінірек Людвиг (1848), Бид-дер (1852), Догель (1895) зерттеулерінде суреттелген. Олар жүрекше қабырғаларында, жүрекше аралық пердеде және қарынша ертерінің табан (жоғарғы) бөлігінде орналасады. Бұл түйіндер кезеген нервпен тығыз байланысты және қозғағыш не сезімталдық қызмет атқарады,

Негізгі бөлім

Жүректегі қозуды туындатып, оның жүрекшелер мен қарыншаларға таралуын, осының нәтижесінде олардың үйлесімді әрекеттерін қамтамасыз ететін бейқалыл элементтердің (түйіңдердің, шоғырлардың, талшықтардың) жиынтығы жүректің өткізгіш жүйесі деп аталады. Ол синус - жүрекше (Кис-Фляк) және жүрекше-қарынша (Ашофф-Тавар) түйіндерінен, Гис шоғырынан, Гис сабақтарынан, Пуркинье талшықтарынан тұрады. Бұл құрылымдар жүрекке автоматизм қасиетін береді.

Жүректің автоматизмі қызметі деп - оның сыртқы тітіркендіргіштердің әсерінсіз, өздігінен электр импульсін тудыруын айтамыз.

Электрокардиографияда, жалпы, үш автоматизм орталығы болатынын айта кеткен жөн:

1. Бірінші реттік автоматизм орталығы - бұл минутына 60-80 рет жиіліктегі электр импульсін тудыратын СА түйіні.

2. Екінші реттік автоматизм орталығы - бұл минутына 40-60 рет жиіліктегі электр импульсін тудыратын АВ-қосылыс (АВ түйінінің Гис шоғырына және жүрекшенің төменгі бөлігіне өтетін аймақ), сонымен қатар Гис шоғыры.

3. Үшінші реттік автоматизм орталығы - соңғы бөлім, Гис шоғырының аяқшалары мен тармақтары. Ол автоматизмнің төмеңгі қызметін атқарады, минутына 25-40 жиіліктегі электр импульсін тудырады.

Жүрекшелік қозудың таралуы СА-түйіннен басталып, үш түйінаралық жолмен (Бахмен, Венкебах және Торель) АВ-түйінге және жүрекшеаралық Бахман шоғыры арқылы сол жүрекшеге таралады. Алдымен оң жақ, кейін оң және сол жақ, соңында -сол жақ жүрекше қозады.
Ал, қарыншалардың бойымен қозу процесінің таралуы 3 суретте көрсетілген. Ең бірінші қарыншааралық перденің сол бөлігі деполяризацияланады (сурет 3, а) сонымен қатар оң қарыншаның көп бөлігі қозады. Қозу 0, 04-0, 05 с сол қарыншаның аздаған бөлігіне өтеді. Соңында базальды бөлімдер яғни СҚ, ОҚ және қарыншааралық перде белсенділендіріледі.

Автоматияның табиғаты. Автоматияның градиент заңы (Станниус тәжірибесі) .

Жүректегі қозуды туындатып, оның жүрекшелер мен қарыншаларға таралуын, осының нәтижесінде олардың үйлесімді әрекеттерін қамтамасыз ететін бейқалыл элементтердің (түйіңдердің, шоғырлардың, талшықтардың) жиынтығы жүректің өткізгіш жүйесі деп аталады. Ол синус - жүрекше (Кис-Фляк) және жүрекше-қарынша (Ашофф-Тавар) түйіндерінен, Гис шоғырынан, Гис сабақтарынан, Пуркинье талшықтарынан тұрады. Бұл құрылымдар жүрекке автоматизм қасиетін береді.

Жүрек автоматизмнің табиғатын түсіндіру мақсатында екі түрлі теория ұсынылған. Бірінші миогенді теория автоматизм қасиетін жүректің атипті ет талшықтарымен байланыстырады. Бұл теорияны жақтаушылар дәлел ретінде омырқалылар іштөлі (ұрығы) жүрегінің нерв элементтері пайда болмастан бұрын-ақ ырғақты жиырыла бастайтынын алға тартады. Екінші - нейрогенді теория автоматизм қасиетін жүректің нерв түйіндеріне таңады. Бұл теорияны қоддаушылар нерв жүйесінің қозғыштық қасиетіне сүйенеді. Бірақ терең морфологиялық зерттеулер атипті ет элементтері мен нерв түйіндері тығыз байланыста болатынын көрсетті, сондықтан қазіргі кезде автоматизм қасиетін жүректің жүйкелі - етті өткізгіш жүйесінің үйлесімді әрекеті қамтамасыз етеді деп есептейді. Жүрек автоматизмі Кис-Фляк түйініндегі зат алмасудың ырғақты өзгерістеріне байланысты.

Автоматия градиенті

Жүректің өткізгіш жүйесінің құрамдастары бірінен кейін бірі орналасқан және олардың барлығының автоматиялық қасиеті бар. Бірақ олар бірдей емес, жүрек автоматиясында айырмашылық - градиент бар, яғни синоатриалдық түйіннен алыстаған сайын автоматиялық дәрежесі төмендейді.

1883 жылы ағылшын ғалымы В. Гаскелл жүректің өткізгіш жүйесіндегі бөлімдер синоатриалдық түйіннен алыстаған сайын олардың автоматиялық дәрежесі төмендейді деген тұжырымға келді (автоматия градиенті заңы) . Бұл заң бойынша атриовентрикулярлык түйін автоматиясы синоатриалдық түйін автоматиясынан төмен, Гис шогырының автоматиясы бұдан да төмсн, Гис аяқшаларының автоматиясы Гис шоғыры автоматиясынан төмен, ал Пуркинье талшықтарыныц автоматиясы бұдан да төмен.

Бұлардың автоматиялық дәрежесі өздігінен туатын қозу санына байланысты.

Синоатриалдық түйіннің автоматиялык қасиеті әр түлікте әртүрлі, мәселен, пілдің жүрегі минутына 25 рет, адамда - 70-72, қоянда 150, торғайда 600 рет соғады. Жүрек соғуы зат алмасу қарқынына қарай өзгеріп отырады. Мәселен, тұрғанда зат алмасу деңгейі өте жоғары, сондықтан да оның жүрегі өте жиі соғады. Демек, синоатриалдық түйінде туатын қозудың саны - зат алмасу деңгейін сппаттайтын көрсеткіштердің бірі.

Синоатриалдық түйіннің пейсмекерлік рөлі және автоматиялық градиент заңы көптеген тәжірибелерде дәлелденген.

1. Клетка культурасына жасалған тәжірибе. Жүректің өткізгіш жүйесінің әр жерінен алынған кесінділерді ішінде плазма құйылған бірнеше ыдысқа салып, оның үстіне трипсин ферментін қосқанда клеткааралық дәнекер ткань ыдырайды. Плазмада жүзіп жүрген миоциттер біраздан соң жиырыла бастайды. Бірак олардың жиырылу жиілігі әртүрлі болады.

Енді олардың бәрін біріктіріп бір ыдысқа салса, барлық миоциттер синоатриалдық түйін клеткалары жиілігіне сәйкес жиырылады: пейсмекерлік клеткалар басқа клеткалардың автоматиясын басып тастайды да, өз «билігін» жүргізеді.

2. Жүрек арқылы қозудың өтуін талдау. Станниус тәжірибесі.

Станнинус әдісімен лигатура салу жәпе жүрекке жылумен әсер ету тәжірибелері де синоатриалдық түйіннің жүрек ырғағының жетекшесі екенін дәлелдейді.

Жұмысты орындау: Қимылсыздандырылған бақаның жүрегінің қолқа доғасы жіппен байланады. Сонан кейін бір минут ішіндегі жүректің соғу жиілігі саналады. І-ші лигатураны веноздық синус пен оң жақ жүрекше арасында байлайды. Егер лигатура дұрыс байланысса жүрекшелер мен қарыншаның жиырылуы тоқтап қалады, ал синус сол бұрынғы жиілікпен жиырыла береді. Бұл жүректің негізгі ырғақ жүргізуші орталығының (пейсмекер) синуста орналасатындығын көрсетеді (сурет 2) .

ІІ-ші лигатураны жүрекше мен қарынша арасына байлау керек. Осы кезде қарыншаның жиырылуы байқалады, бірақ оның жиілігі синустың жиырылуына қарағанда сиректеу болады. Бұл атриовентрикулярлық түйінде де ырғақ жүргізуші орталығының бар екендігін дәлелдейді, бірақ оның автоматиясы синуспен салыстырғанда төмен және оған тәуелді болады.

ІІІ-ші лигатураны қарыншаның төменгі жағына (немесе жүректің ұшына) байлайды. Осы кезде жүрек ұшының жиырылуы байқалмайды, бұл оның автоматиясы жоқ екендігін көрсетеді.

Сөйтіп, синустық түйін жүректің негізгі ырғақ жүргізушісі болып саналады. Одан қашықтаған сайын жүрек автоматиясы азаяды (автоматия градиенті) .

$C:\Users\admin\Desktop\image008.jpg$

3. Эмбрион жүрегінде бірінші қозу синоатриалдық түйінде пайда болады: қозған жер өзіне ғана тән ырғақпен жиырыла бастайды. Адам өлген бойда оның жүрегі тоқтайды, бірақ синоатриалдық түйінде қозу бұрынғысынша жүріп жатады: түйін айналасы біразға дейін белгілі бір ырғақпен жиырылып тұрады. Мұны латынша «бірінші боп туады, ең соңынан өледі» деп өткір қысқа сөйлеммен сипатттайды. Синоатриалдық түйіннің осы айтылған касиеті де оның пейсмекерлік маңызын көрсетеді.

Өткізгіш жүйе клеткаларының тыныштық потенциалы мен әрекет потенциалы.

Сырттан ешқандай тітіркеніс әсер етпесе де синоатриалды түйінде қозу туады, бұл - түйін автоматиясы, мембраналык потенциалдың (МП) өздігінен әрекет потенциалына айналуының нәтижесі.

Жұмысшы кардиомиоциттердің мембраналық потенциалы (МП) негізінен калий ионының шығуымен сипатталады және ол калий тепе-теңдігі потенциалына жақындайды (-90мВ)

Жүрек етінің мембраналық потенциалы 80 мв. Олар қозған кезде мембраналық потенциал белгілі уақыт ішінде толқынға ұқсап өзгереді: алдымен ол «О»-ге дейін төмендеп, қарама-қарсы заряд алған соң біртіндеп жоғарылайды (деполяризация) . Әбден жоғарылап, шырқау шыңына жеткен соң қайтадан төмендеп алғашқы қалпына келеді (реполяризация) . Ең, жоғары потенцил әрекет потенциалының мөлшерін көрсетеді. МП 80 мв тең болса, әрекет потенциалы 100 мв тең.

Жүрек миоцитінің әрекет потенциалы 4 кезеңнен тұрады:

1. Шапшаң деполяризация кезеңінде миоциттер мембранасы-ның Ка ⁺ ионына өтімділігі өте күшейіп, олармен бірге Са ⁺ иондары да клеткаға өте бастайды.

2. Баяу реполяризация не жазық плато кезеңінде мсмбрананың өтімділігі Nа ⁺ иондарына нашарлайды да Са ² ⁺ иондарына жоғарылайды және клеткадаң К ⁺ ионы шыратын түтікшелер ашыла бастайды.

3. Шапшаң реполяризация кезеңінде мембрананың К ⁺ ионына деген өтімділігі күшейеді. Калий клеткадан сыртқа шығады, ал кальцийді өткізетін мембрана түтікшелері жабылып қалады.

4. Диастолалық баяу деполяризация не спонтандық өзінен өзі пайда болатын кезеңде клетка мембранасы Nа ⁺ мен Са ²⁺ иондарын клетка ішіне қарай жайлап өткізе бастайды. Бұл кезең көбіне пейсмекер миоциттеріне тән.

$C:\Users\admin\Desktop\image006.jpg$

Түйін миоциттері потенциалыныц пішіні басқаша. ӘП-нын шапшаң деполяризациясы онша тік емес, ал баяу реполяризация біртіндеп шапшаң реполяризацияға көшеді де оның жазық мезгілі онша көзге түспейді. Мұнымен бірге аса көңіл бөлетін ерекшелік - ӘП-ның диастолалық баяу деполяризация кезеңінің ұзақтығы және аумалы дәрежесінің төмендігі. МП 2 мв төмендегсн соң-ақ Nа ⁺ және Са ²⁺ иондарына деген мембрана өтімділігі өте жоғарылайды. Иондар миоциттер ішіне тасқын секілді лек-легімен өте бастайды да келесі шапшаң деполяризация кезеңінің, яғни ӘП-ның пайда болуын тездетеді. Пейсмекер түйініндегі миоциттер мембранасының Nа ⁺ ионына өтімділігі калий ионына қарағанда көп жоғары болғандықтан иондардың тепе-тендігін ұстау қиынға түседі, клеткалар үшін тұрақсыз жағдай туады. Осының өзі де МП-ды әрекет потенциалына айналдыруды жеңілдетеді.

Адреналин клеткалық мембрананын Са ⁺ ² ионына өтімділігін күшейтіп диастолалық деполяризация уақытын қысқартады, ал ацетилхолин мембрананың К ⁺ ионына өтімділігін жоғарлатып диастолалық деполяризация кезеңін ұзартады. Осыған сәйкес жүректін соғу жиілігі өзгереді.

$C:\Users\admin\Desktop\image004.jpg$

Спонтанды диастолалық деполяризация кезеңі (СДД) -

- натрий иондарының кіруімен

- потенциал тәуелді натрий иондарының тез енуімен

- мембранадан калий өтімділігінің төмендеуімен

-потенциал тәуелді калий иондарының жәй енуімен сипатталады;

Деполяризация кезеңі - потенциал тәуелді кальций иондарының баяу енуімен;

ӘП плато кезеңі - алдыңғы кезеңнің жалғасы болып табылады, бірақ оған қарағанда әлсіздеу және баяу потенциал тәуелді кальций ионымен қалыптасқан;

Тез реполяризация кезеңі - потенциял тәуелді калий иондарының шығуымен қалыптасқан; осы кезеңде өткізгіш кардиомиоциттердің қозғыштығы қайтадан қалпына келе бастайды, МП көлемі -50; -60 мВ болғанда қайтадан жаңа СДД басталады.

Негізгі кардиомиоциттер мен жүрек өткізгіш жүйесі ӘП саластырмалы ерекшеліктері

$C:\Users\admin\Desktop\image016.jpg$

Жүрек қызметінің нейро-гуморальдық реттелуінің жас ерекшеліктері

Жүрек бұлшықетінің қасиеттеріне көптеген факторлар әсер етеді (қозғыштық, өткізгіштік, жиырылғыштық, автоматтілік, тонус) бұл өз кезегінде негізгі параметрлер жүрек қызметіне- толқындарына және жиырылу күшіне әсер етеді.

Жүрек жиырылу толқынына әсер хронотропты, жиырылу күшіне - инотропты, қозғыштыққа - батмотропты, өткізгіштікке- дромотропты, жүрек бұлшықетінің тонусына- тонотропты әсер деп аталады. Осы көрсеткіштердің өсуіне алып келетін әсерлер жағымды, ал төмендеуіне алып келетін әсерлер - жағымсыз әсерлер деп аталады.

Негізі жүрек қызметін реттеудің бірнеше формасы ажыратылады:

Авторегуляциялы: миогенді және нейрогенді
Экстракардиальді реттелу: жүйкелік, гуморальді, рефлекторлы

Миогенді авторегуляцияға гетерометрикалық және гомеометрикалық тетіктер жатады. Гетерометрикалық тетік жасуша ішілік әрекеттесумен келісілген және кардиомиоцит миокардының жүрек қуысына келетін қанмен созылуы кезіндегі миофибриллалардың актинді және миозинді жіпшелерінің орналасу ретінің өзгеруімен байланысты. Миокардиоциттіердің созылуы жиырылу кезінде миозин және актин жіпшелерін жалғастыратын миозин көпіршіктерінің санын арттырады. Кардиомиоцит қаншалықты созылмалы болса, жиырылу кезінде соншалықты қасқарады және жиырылу соншалықты күшті болады. Бұл реттелу түрі жүрек өкпелік препаратта анықталып «жүрек заңдылығы» немесе Франк-Старлинг заңы ретінде реттеледі. Бұл заң бойынша диастола кезінде миокард қаншалықты созылмалы болса, келесі систоланың күші соншалықты мықты. Миокардтың систола алдылық созылу жүрекше систоласы кезіндегі қарыншаға келетін қосымша қанмен қамтамасыз етіледі. Жүрек бұлшықеті ұзақ физикалық ауыртпалықта болған немесе шаршаған кезінде (мысалы, гипертония кезінде) бұл заң жүрек бұлшық еті нормадан тыс созылмалы күйде болса ғана байқалады. Алайда, бұл күйде де жүректің минуттық көлемі ұзақ уақыт қалыпты күйде сақталады. Егер жүректе утомление әрі қарай өсе берсе, бұл көрсеткіш төмендейді.

Жүректің гомеометрлік авторегуляциясы белгілі жасушааралық қатынастармен байланысты және оны систола алдылық созылуына тәуелді емес. Гомеометрлік реттелуде қондырмалы диск- нексустардың маңызы зор. Бұл диск арқылы миокардиоциттер ақпаратпен және иондармен алмасады. Бұл реттелудің формасы «Анреп эффектісі» ретінде жүзеге асады. Бұл кезде магистральді тамырлардығы қанның қарсылық көрсетуі өскен кезде жүрек жиырылу күшінің өседі.

Гомеометрлік реттелудің басқа түрі ритмоинотропті тәуелділік: жүрек толқыны өзгерген кезде жиырылу күшінің өзгеруі. Бұл құбылыс миокардиоцит әрекетінің потенциалының өзгеруімен байланысты және ол өз кезегінде, қозу дамыған кезде миокардиоцитке кіретін экстрацеллюлярлы кальций мөлшерінің өзгеруіне алып келеді.

Жүректің нейрогенді авторегуляциясының негізінде перифериялық жүрекішілік рефлекстері жатыр. Жүректің рефлексогенді зоналары (белгілі рефлекстер басталатын рецепторлердің жинақталуы) жүрек бұлшықеттерінің қанмен қамтамасыз етілуін, қанның «кіруін», «шығуын» бақылайтын болып шартты түрде. Бұл үрдістердің параметрлерінің кез келеген өзгерісі гемодинамиканың ауытқуын ликвидациялауға бағытталған жергілікті рефлекстерге алып келеді. Мысалы, венадан келетін қан мөлшерінің арту кезінде және оң жүрекшеде пайда болатын рефлекстер. Мысалы, венозды ағыстың, қуысты венаның ауызшасында және оң жақ жүрекшеде қысымның ұлғаюы кезінде Бейнбридж рефлексі пайда болады. Ол жүректің жиырылу жиілігіне негізделген.

Экстракардиалды реттелу.

Гуморальді реттелу. Жүрек бұлшықеттері өзінің тамырлары арқылы және өзі ардылы өтетін қан тамырларына деген жоғары сезімталдыққа Жүректің функционалды күйіне әсерететін гуморальді факторларға

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.