35/10 кВ «Қараоба» қосалқы станциясын жобалау
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... .7
1 ЖАЛПЫ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... 9
1.1 Батыс Қазақстан облысындағы 35/10 кВ «Қараоба» қосалқы станциясын жобалауға бастапқы берілгендер ... ... ... ... ... ... ...9
1.2 Ауданның және электрмен жабдықтау жүйесінің қысқа сипаттамасы ... ... ..9
1.3 Жуктемені есептеп анықтау ... ... ... ... ... 10
2 ТЕХНИКА.ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ ... ..14
«Қараоба» 35/10 кВ қосалқы стациясының электр жүктемелерін есептеу ... ...14
2.1 Жүктемелер графигін тұрғызу ... ... ... ...14
2.2 Электр энергияның мөлшерін анықтаймыз
2.3Күштік трансформатор ... ... ... ... ... ...19 2.4 Қысқа тұйықталу тоғын анықтау ... ... ... .21
2.5 Қосалқы станцияның негізгі құрылғыларын таңдау ... ... 24
2.6 35 кВ кернеу желісіндегі айырғыш таңдау.
2.7 10 кВ кернеу желісіндегі ажаратқыш таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
2.8 35 кВ кернеу желісіндегі айырғыш таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
2.9 Қосалқы станцияның өзіндік мұқтаж трансформаторларын таңдаймыз ... ...32
2.10 Тоқ және кернеудiң өлшеу трансформаторларын таңдау ... ..33
2.11 Тоқтың өлшеу трансформаторларын таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .35
2.12 Релелік қорғаныс және автоматика ... ...37
2.13 Трансформатордың дифференциальды қорғанысы есебі ... ... ... ... ... ... ... 38
2.14 Бір жылдағы электр энергиясының шығынын анықтаймыз ... ... ... ... ... ... .44
2.15 Қосалқы станцияны жобалау кезінде жоғарғы кернеулі вакуумды ажыратқышты қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ...45
3 ЕҢБЕКТІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ..49
3.1 Оперативті қызмет көрсету және жұмыстарды орындау ... ... ... ... ... ... ..50
3.2 «Қараоба» қосалқы станциясын жерлендіру және найзағайдан қорғау..51
3.3 Есептеуге берілгендер ... ... ... 52
3.4 Өнбойдың жалғағыш жолағының кедергісі
3.5 Қосалқы станцияны найзағайдан қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...54
3.6 35/10 кВ қосалқы станцияны жарықтандыру
4. ЭКОНОНМИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... 57
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ..61
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 ЖАЛПЫ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... 9
1.1 Батыс Қазақстан облысындағы 35/10 кВ «Қараоба» қосалқы станциясын жобалауға бастапқы берілгендер ... ... ... ... ... ... ...9
1.2 Ауданның және электрмен жабдықтау жүйесінің қысқа сипаттамасы ... ... ..9
1.3 Жуктемені есептеп анықтау ... ... ... ... ... 10
2 ТЕХНИКА.ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ ... ..14
«Қараоба» 35/10 кВ қосалқы стациясының электр жүктемелерін есептеу ... ...14
2.1 Жүктемелер графигін тұрғызу ... ... ... ...14
2.2 Электр энергияның мөлшерін анықтаймыз
2.3Күштік трансформатор ... ... ... ... ... ...19 2.4 Қысқа тұйықталу тоғын анықтау ... ... ... .21
2.5 Қосалқы станцияның негізгі құрылғыларын таңдау ... ... 24
2.6 35 кВ кернеу желісіндегі айырғыш таңдау.
2.7 10 кВ кернеу желісіндегі ажаратқыш таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
2.8 35 кВ кернеу желісіндегі айырғыш таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
2.9 Қосалқы станцияның өзіндік мұқтаж трансформаторларын таңдаймыз ... ...32
2.10 Тоқ және кернеудiң өлшеу трансформаторларын таңдау ... ..33
2.11 Тоқтың өлшеу трансформаторларын таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .35
2.12 Релелік қорғаныс және автоматика ... ...37
2.13 Трансформатордың дифференциальды қорғанысы есебі ... ... ... ... ... ... ... 38
2.14 Бір жылдағы электр энергиясының шығынын анықтаймыз ... ... ... ... ... ... .44
2.15 Қосалқы станцияны жобалау кезінде жоғарғы кернеулі вакуумды ажыратқышты қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ...45
3 ЕҢБЕКТІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ..49
3.1 Оперативті қызмет көрсету және жұмыстарды орындау ... ... ... ... ... ... ..50
3.2 «Қараоба» қосалқы станциясын жерлендіру және найзағайдан қорғау..51
3.3 Есептеуге берілгендер ... ... ... 52
3.4 Өнбойдың жалғағыш жолағының кедергісі
3.5 Қосалқы станцияны найзағайдан қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...54
3.6 35/10 кВ қосалқы станцияны жарықтандыру
4. ЭКОНОНМИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... 57
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ..61
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Электроэнергетика қажетті дәрежедегi өндiрiстiк қызметiнен басқа өндiрiстер және экономиканың дамуы тәуелдi болатын республиканың ең маңызды салаларының бiрi болып табылады. Он жылдықтың ішінде ТМД елдерінің арасында Қазақстан электр энергияларын өндiру бойынша 3 орында орналасады, электр энергиясының тұтынуы бойынша екiншi орында Ресейден кейiн, әр адамға шаққанда Ресей және Украинаға жол береді. Электр энергиясының өндiрiске және үлестiрiлуi бойынша салалар республиканың 71% барлық шығарылатын өнеркәсiптiк өнiмi дәл келедi. Электр энергиясының өндiрiсi республикада динамикалық түрде дамиды. Тұтынушыларды жабдықтаудың маңыздысы электр энергиясының өнiмсiз шығындарының жоғары сенiмдi электр жабдықтауды енгiзу және тиiмдi пайдалануы, төмендетуi оның берiлуi, үлестiрiлу және тұтынуда болып табылады.
Электр энергиясын қолданатын кез-келген кәсiпорын оны әрбiр бөлiмшесінде және әрбiр электр қондырғысында ұтымды және үнемдеп пайдалануы керек. Кез келген объекттiні жобалау сатысында осының барлығы назарға алынуы тиіс. Өндiрiстің ерекше айырмашылығы ол яғни үлестiрiлу және электр энергиясын тұтынуы бiр уақытта жүргізіледі. Өндірілген энергиямен қолданылған энергия көлемі әрқашан бірдей болып келеді, өйткені өндірілген көлемде электр энергиясын сақтап және белгілі көлемде жинау мүмкін емес. Мемлекеттер үшiн экономикалық қызықтыруларының жасау Ұлттық энергетикалық жүйенiң сүйемелдеуi үшiн өте маңызды. Қазақстан рыногына алдыңғы қатарлы әлемдік өндірушілердің жаңа заманғы коммутациялық жабдықтары ене бастады. Қажетті жағдайларда отандық өнімге жалпы бейімделу отандық стандарттарға және республикадағы қажетті сертификацияға сай келетін, көбірек жетілдірілген импорттық жабдықтар және электротехникалық материалдар қолданумен ақталады.
Электр энергиясын қолданатын кез-келген кәсiпорын оны әрбiр бөлiмшесінде және әрбiр электр қондырғысында ұтымды және үнемдеп пайдалануы керек. Кез келген объекттiні жобалау сатысында осының барлығы назарға алынуы тиіс. Өндiрiстің ерекше айырмашылығы ол яғни үлестiрiлу және электр энергиясын тұтынуы бiр уақытта жүргізіледі. Өндірілген энергиямен қолданылған энергия көлемі әрқашан бірдей болып келеді, өйткені өндірілген көлемде электр энергиясын сақтап және белгілі көлемде жинау мүмкін емес. Мемлекеттер үшiн экономикалық қызықтыруларының жасау Ұлттық энергетикалық жүйенiң сүйемелдеуi үшiн өте маңызды. Қазақстан рыногына алдыңғы қатарлы әлемдік өндірушілердің жаңа заманғы коммутациялық жабдықтары ене бастады. Қажетті жағдайларда отандық өнімге жалпы бейімделу отандық стандарттарға және республикадағы қажетті сертификацияға сай келетін, көбірек жетілдірілген импорттық жабдықтар және электротехникалық материалдар қолданумен ақталады.
1. 10. Ахметов А. Қ. Электротехниканың теориялық негіздері/ А.Қ. Ахметов, Т. А. Қабақова.– Астана: «Ақмола полиграфия», 2004. -512 б.
2. «Правила организации учебного процесса по кредитной технологии обучения», утвержденные приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 22 ноября 2007 г. № 566.
3. Государственный общеобязательный стандарт образования Республики Казахстан ГОСО РК 5.03.016 – 2009 «Правила выполнения дипломного проекта (проекта) в высших учебных заведениях. Основные положения», утвержденный приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 01 сентября 2009 г.
4. Межгосударственный стандарт . ГОСТ 7,32 -2001.Система стандартов по информации, библиотечному и издательскому делу Отчет о научно-исследовательской работе. Структура и правила оформления от 4 сентября 2001г. № 367. Стандартинформ, 2006.
5. Система образования Республики Казахстан. Правила выполнения дипломной работы (проекта) в высших учебных заведениях. ГОСО РК 5.03.016 – 2009. Астана,2009. -18 с.
6. СТП 164-08-98. Работы учебные. Общие требования к офрмлению графического материала. Алматы; Айкос, 2002. – 22 с.
7. Кокенова, Г.Т. Электр тізбектерінің теориясы / Г.Т. Кокенова , У.С. Кубаева.- Алматы, 2013. – 294 б.
8. Нәдіров, Е.Ғ. Электротехника және электроника негіздері / Е.Ғ. . Нәдіров, С.Б.Балабатыров, К.О.Ғали, А.А.Әбдіқадіров, Р. Дағарбек . - Алматы, 2012. – 588 б.
9. Исаханов, М. А. Электр машиналары және трансформаторлар/ М.А.Исаханов.- Алматы: Триумф"Т", 2013. – 208 б.
10. «Правила проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся» :утвержденный приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 18 марта 2008г. № 125
11. Балабатыров, С. Электротехниканың теориялық негіздері/ С. Балабатыров, Н. Қожасбаев, А. Балабатыров – Алматы: «Ғылым», 2001. - 295 б.
13. Түркебаева, З. Т. Электротехниканың теориялық негіздері 1/ З.Т. Түркебаева, Оразбекова А. К.- Астана: КазАТУ баспаханасы, 2011 .- 122 б.
14. . Түркебаева, З. Т. Электротехниканың теориялық негіздері 2 / З.Т. Түркебаева, Оразбекова А. К.- Астана: КазАТУ баспаханасы, 2011. -120 б.
15. Туғанбаев Ы. Электротехниканың теориялық негіздері / Ы. Туғанбаев. - Алматы, 2012. – 499 б.
16. Дукенбаев, К.Д. Энергетика Казахстана. Движение к рынку / К.Д. Дукенбаев. - Алматы.: Ғылым, 1999.- 582 с.
17. Чернобровов, Н.В. Релейная защита энергетических систем: / Н.В. Чернобровов, В.А. Семенов. - М.: Энергоатомиздат, 1998.-798с.
18. Васильев, А.А. Электрическая часть станций и подстанций / А.А. Васильев. - М.: Энергоатомиздат, 1990.
19. Сибикин, Ю.Д. Электробезопасность при эксплуатации электроустановок/ Ю.Д. Сибикин. – Москва: «Логос», 2001
20. Гeрасимов, В.Г. Элeктрлі – тeхникалық анықтама құжаттар / В.Г. Герасимов , А.И. Попов.- Москва: Издатeльство МЭИ, 2002
21. Ихсанов, К.А. 5В071800 Электр энергетикасы мамандығының студенттеріне арналған дипломдық жобаны орындау және қорғаудың әдістемелік нұсқауы/ К.А. Ихсанов, Б.К. Мергенова, И.А. Жумашева, К.М. Рамазанова. – Орал: ЗКИТУ, 2016
2. «Правила организации учебного процесса по кредитной технологии обучения», утвержденные приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 22 ноября 2007 г. № 566.
3. Государственный общеобязательный стандарт образования Республики Казахстан ГОСО РК 5.03.016 – 2009 «Правила выполнения дипломного проекта (проекта) в высших учебных заведениях. Основные положения», утвержденный приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 01 сентября 2009 г.
4. Межгосударственный стандарт . ГОСТ 7,32 -2001.Система стандартов по информации, библиотечному и издательскому делу Отчет о научно-исследовательской работе. Структура и правила оформления от 4 сентября 2001г. № 367. Стандартинформ, 2006.
5. Система образования Республики Казахстан. Правила выполнения дипломной работы (проекта) в высших учебных заведениях. ГОСО РК 5.03.016 – 2009. Астана,2009. -18 с.
6. СТП 164-08-98. Работы учебные. Общие требования к офрмлению графического материала. Алматы; Айкос, 2002. – 22 с.
7. Кокенова, Г.Т. Электр тізбектерінің теориясы / Г.Т. Кокенова , У.С. Кубаева.- Алматы, 2013. – 294 б.
8. Нәдіров, Е.Ғ. Электротехника және электроника негіздері / Е.Ғ. . Нәдіров, С.Б.Балабатыров, К.О.Ғали, А.А.Әбдіқадіров, Р. Дағарбек . - Алматы, 2012. – 588 б.
9. Исаханов, М. А. Электр машиналары және трансформаторлар/ М.А.Исаханов.- Алматы: Триумф"Т", 2013. – 208 б.
10. «Правила проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся» :утвержденный приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 18 марта 2008г. № 125
11. Балабатыров, С. Электротехниканың теориялық негіздері/ С. Балабатыров, Н. Қожасбаев, А. Балабатыров – Алматы: «Ғылым», 2001. - 295 б.
13. Түркебаева, З. Т. Электротехниканың теориялық негіздері 1/ З.Т. Түркебаева, Оразбекова А. К.- Астана: КазАТУ баспаханасы, 2011 .- 122 б.
14. . Түркебаева, З. Т. Электротехниканың теориялық негіздері 2 / З.Т. Түркебаева, Оразбекова А. К.- Астана: КазАТУ баспаханасы, 2011. -120 б.
15. Туғанбаев Ы. Электротехниканың теориялық негіздері / Ы. Туғанбаев. - Алматы, 2012. – 499 б.
16. Дукенбаев, К.Д. Энергетика Казахстана. Движение к рынку / К.Д. Дукенбаев. - Алматы.: Ғылым, 1999.- 582 с.
17. Чернобровов, Н.В. Релейная защита энергетических систем: / Н.В. Чернобровов, В.А. Семенов. - М.: Энергоатомиздат, 1998.-798с.
18. Васильев, А.А. Электрическая часть станций и подстанций / А.А. Васильев. - М.: Энергоатомиздат, 1990.
19. Сибикин, Ю.Д. Электробезопасность при эксплуатации электроустановок/ Ю.Д. Сибикин. – Москва: «Логос», 2001
20. Гeрасимов, В.Г. Элeктрлі – тeхникалық анықтама құжаттар / В.Г. Герасимов , А.И. Попов.- Москва: Издатeльство МЭИ, 2002
21. Ихсанов, К.А. 5В071800 Электр энергетикасы мамандығының студенттеріне арналған дипломдық жобаны орындау және қорғаудың әдістемелік нұсқауы/ К.А. Ихсанов, Б.К. Мергенова, И.А. Жумашева, К.М. Рамазанова. – Орал: ЗКИТУ, 2016
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 7
1 ЖАЛПЫ БӨЛІМ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.1 Батыс Қазақстан облысындағы 3510 кВ Қараоба қосалқы станциясын
жобалауға бастапқы
берілгендер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .9
1.2 Ауданның және электрмен жабдықтау жүйесінің қысқа
сипаттамасы ... ... ..9
1.3 Жуктемені есептеп
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..10
2 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ
БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..14
Қараоба 3510 кВ қосалқы стациясының электр жүктемелерін есептеу ... ...14
2.1 Жүктемелер графигін
тұрғызу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..14
2.2 Электр энергияның мөлшерін
анықтаймыз ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .19
2.3Күштік трансформатор
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 19 2.4 Қысқа тұйықталу тоғын
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..21
2.5 Қосалқы станцияның негізгі құрылғыларын
таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ..24 2.6 35 кВ кернеу
желісіндегі айырғыш
таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..30
2.7 10 кВ кернеу желісіндегі ажаратқыш
таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .30
2.8 35 кВ кернеу желісіндегі айырғыш
таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .31
2.9 Қосалқы станцияның өзіндік мұқтаж трансформаторларын таңдаймыз ... ...32
2.10 Тоқ және кернеудiң өлшеу трансформаторларын
таңдау ... ... ... ... ... ... ... . 33
2.11 Тоқтың өлшеу трансформаторларын
таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 35
2.12 Релелік қорғаныс және
автоматика ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
7
2.13 Трансформатордың дифференциальды қорғанысы
есебі ... ... ... ... ... ... ... 38
2.14 Бір жылдағы электр энергиясының шығынын
анықтаймыз ... ... ... ... ... ... . 44
2.15 Қосалқы станцияны жобалау кезінде жоғарғы кернеулі вакуумды
ажыратқышты
қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 45
3 ЕҢБЕКТІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ..49
3.1 Оперативті қызмет көрсету және жұмыстарды
орындау ... ... ... ... ... ... ..50
3.2 Қараоба қосалқы станциясын жерлендіру және найзағайдан қорғау..51
3.3 Есептеуге
берілгендер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 52
3.4 Өнбойдың жалғағыш жолағының
кедергісі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... .53
3.5 Қосалқы станцияны найзағайдан
қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..54
3.6 3510 кВ қосалқы станцияны
жарықтандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .55
4. ЭКОНОНМИКАЛЫҚ
БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..57
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...61
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..6 2
КІРІСПЕ
Электроэнергетика қажетті дәрежедегi өндiрiстiк қызметiнен басқа
өндiрiстер және экономиканың дамуы тәуелдi болатын республиканың ең маңызды
салаларының бiрi болып табылады. Он жылдықтың ішінде ТМД елдерінің арасында
Қазақстан электр энергияларын өндiру бойынша 3 орында орналасады, электр
энергиясының тұтынуы бойынша екiншi орында Ресейден кейiн, әр адамға
шаққанда Ресей және Украинаға жол береді. Электр энергиясының өндiрiске
және үлестiрiлуi бойынша салалар республиканың 71% барлық шығарылатын
өнеркәсiптiк өнiмi дәл келедi. Электр энергиясының өндiрiсi республикада
динамикалық түрде дамиды. Тұтынушыларды жабдықтаудың маңыздысы электр
энергиясының өнiмсiз шығындарының жоғары сенiмдi электр жабдықтауды енгiзу
және тиiмдi пайдалануы, төмендетуi оның берiлуi, үлестiрiлу және тұтынуда
болып табылады.
Электр энергиясын қолданатын кез-келген кәсiпорын оны әрбiр
бөлiмшесінде және әрбiр электр қондырғысында ұтымды және үнемдеп
пайдалануы керек. Кез келген объекттiні жобалау сатысында осының барлығы
назарға алынуы тиіс. Өндiрiстің ерекше айырмашылығы ол яғни үлестiрiлу және
электр энергиясын тұтынуы бiр уақытта жүргізіледі. Өндірілген энергиямен
қолданылған энергия көлемі әрқашан бірдей болып келеді, өйткені өндірілген
көлемде электр энергиясын сақтап және белгілі көлемде жинау мүмкін емес.
Мемлекеттер үшiн экономикалық қызықтыруларының жасау Ұлттық энергетикалық
жүйенiң сүйемелдеуi үшiн өте маңызды. Қазақстан рыногына алдыңғы қатарлы
әлемдік өндірушілердің жаңа заманғы коммутациялық жабдықтары ене бастады.
Қажетті жағдайларда отандық өнімге жалпы бейімделу отандық стандарттарға
және республикадағы қажетті сертификацияға сай келетін, көбірек
жетілдірілген импорттық жабдықтар және электротехникалық материалдар
қолданумен ақталады.
Қосалқы станцияны элетрмен жабдықтау, жобалау тәсілдері берілген
жобаның тақырыбы болып табылады. Өнеркәсіптік электрониканың іске асыру
қажеттілігін ғылыми – техникалық процестің жылдамдатылуын айтады. Қазіргі
заманда өндірістік кәсіпорынның электр жабдықтау жүйесінде жарықтандырудың,
технологиялық процестің, автоматтандырудың сенімді пайда болуы, сондай-ақ
жобалау кезінде сенімділік жағына көп көңіл бөлінуі, электромагнитті бірігу
мен электрэнергияны сапалы қамтамасыз етуі, оперативті автоматтандыру мен
релейлік қорғаудың селективтілігі дамуға тез әсер етеді.
Елдердің бірдей энергия жүйесіне үлкен сұранысына, өнеркәсіптің даму
жағдайымен өндірістік кәсіпорынның электр жабдықтау әдістеріне жаңалық
ендіруге, үлкен масштабтар бойынша диспетчерлі істелетін өнеркәсіпті
енгізуге, электр энергиясын үнемдеуге пайдалы жұмыстар жүргізілуі
ескеріледі. Электр энергиясын үнемдеудің жетілуімен электр энергиясын
тарату жүйесінің мүлтіксіз күрделі іс-шешімі, КРУ құрылуының рационалды
орындалуы, трансформатор қосалқы станциясының сонымен қатар күрделі электр
жабдықтау жүйесінің оптимизациясы жүргізіледі.
Электр жабдықтау жүйесін құрудағы көптеген факторларды міндетті түрде
ескеру керек. Бөлек элементтердің сенімді қоректену категориясы,
пайдаланатын қуаты, пайдаланатын жүктеме графигі, мысалы электр пеші;
жүктеме мінезі, тез айнымалы жүктеме соғуының болуы; электр жүктемесінің
генпланда орналасуы; қосалқы станция қуаты мен саны және басқа да электр
энергияны пайдалану пунктері; пайдаланатын кернеуі: орналасу, қуат, кернеу
және басқа да орналасқан нәр беруші параметрлер: энергетикалық жүйенің
сұранысы, бірегей қоректену есебі, басқаша пайдаланатындар: апаттық және
апаттық жағдайдан кейінгі режимдердің сұранысы, қоршаған ортаның шамасы
және т.б.
Қоcалқы cтанцияның эффектілі жұмыcы мен жобалаyда берілген еcептерінен
келетін болcақ cұрақты шешy керек, диcпекчерлі баcқарy жүйеcін таңдаy,
cондықтан арнайы күрделі іc шешімінің баcты бөлігіне оcы проблемаларды
шешyге көңіл бөлген. Қоcалқы cтанция қиын обьект болып табылады, баcты
cпецификалық ерекшелігі авариялық мінездеменің бұзылyы болып табылады.
Cондықтан cенімді және фyнкциалау жүйеcін экономдаyы тек қана автомат
баcқармаcында мүмкін. Оcы мақcатқа көлемді автомат құрылыcы пайдаланады,
оcылардардан бірінші cтепьті түcінігін автоматика және релейлік қорғаy
құралымы көрcетеді.
Электр жабдықтаy жүйеcін автоматты баcқарyды жан-жақты және нормалы
режимдерді экономдап қамтамаcыз етy қазіргі yақытта оcылардың жұмыcын
автоамтизацияланған жүйе баcқармаcы қолданылып ЭВМ негізінде құрылған.
Элетрмен жабдықтаудың міндеті мен мақсаты:
“Қараоба” 3510 кВ қосалқы станцияны жобалау, тұтынушыларды электр
энергиясымен жабдықтау, қосалқы станцияның құрылғыларын таңдау, қосалқы
станцияны жобалауында технико-экономикалық көрсеткіштерімен дәлелдеу,
зерттеу және еңбекті қорғау болып табылады.
1 ЖАЛПЫ БӨЛІМ
1.1 Батыс Қазақстан облысындағы 3510 кВ Қараоба қосалқы станциясын
жобалауға бастапқы берілгендер.
1.1 Ішкі энерго жүйенің сұлбасы
1.2 10 кВ шинадағы тәуліктік жүктеме графигі
Тұтынушылардың категориясы бойынша проценттік көлемі:
1-ші категория тұтынушылары -10% қысқы мерзiмдегі қазандық.
2-ші категория тұтынушылары -20%
3-ші категория тұтынушылары -70%
1.4 Климатические условия:
Қоршаған ортаның есепті температурасы:
минималды - 350С
максималды + 450С
орташа жылдық + 10 0С
Қар жамылғысының қалыңдығы - 16 см.
Жер қабаты ( тас аралас сазды топырақ) р = 100 Ом.м.
Тұздану пайызы – 2,5: 3,2 %
Жер асты суларының деңгейі – 3,2:4,4 м
Жер асты суларының тасығыштығы – тасымайды
Жылдағы көкмұздақ күндердің саны – 10-15 күн
Жылдағы жазғы күндер саны – 210 күн
Жылдағы қысқы күндер саны – 185 күн
Жылдағы найзағайлы күндердің орташа ұзақтығы – 38 сағат
1.2 Ауданның және электрмен жабдықтау жүйесінің қысқа сипаттамасы
3510 кВ Қараоба қосалқы станциясы Батыс Қазақстан облысының
Казталовка ауданында орналасқан. Бұл ауданда ауа- райының температурасы
орташа : жазда +25° С, қыста - 25 ° С. Рельефі қатты. Жылына найзағайлы
күндер шамасы 15-ге тең. Қысқы және күзгі уақыттарда дауылды желдермен көк
мұз пайда болады. Көк мұздың орташа қалыңдығы в =3,5 мм, ал желдің күзгі
орташа жылдамдығы υ =20мсек. Іле ауданнының елді мекенін электрмен
жабдықтауының жұмыс істеп тұрған сұлбасы 1103510 кВ қосалқы станциялардан
қоректенеді. трансформатор орнатылған. Бұл жобада Казталовка ауданнындағы
Қараоба подстанциясы таңдалынған. Қосалқы станциядан кернеуі 110 кВ ф-1,ф-
2,ф-3,ф-4 ауа желілері шығады.
Жобаланатын қосалқы станцияны қоректендіретін 110 кВ желі біртізбекті
сақиналы. Желінің толық ұзақтығы 179,2км. Желі АС-240 сымымен анкерлі
тіректерінде жасалған.
1.3 Жуктемені есептеп анықтау
Қуат өлшемі, электр қабылдағыштардың орналасуына,түріне қарай схеманың
параметрлерімен структурасын және элтржабдықтау элементтерін анықтайды.
Жобалау кезінде негізінен үш түрлі жүктеме болады: 1) орташа максималді
жүктелген сменаға: Рсрмакс және орташа жылдық Рсрг Рсрмакс өлшемі,
есептеулі активті жүктемені табу үшін қажет. Ал Рсрг өлшемі жылдық шығын
электрэнергиясын табу үшін қажет. 2) активті есептеулі Ре және реактивті
Qе. Бұл өлшемдер желінің жылу кезіндегі есептеулерге керек, қуаты бойынша
трансформаторларды және басқа құрылғыларды, максималды шығын қуатын табу
кезінде, ауытқу кезінде және кернеу шығыны кезінде қажет. 3) максималді
қысқа уақыт (қосу тоғы) I ; бұл өлшем кернеу колебаниясын тексеру кезінде
қажет, тоқ реле қорғанысының бастапқы жылу тоғын анықтау кезінде,
қорғауыштардың вставкаларын таңдау үшін және электр желісінің өзіндік
қосылу двигателдерінің шарты бойынша тексеру кезінде қажет.
Орташа жүктемелер. Орташа жүктемені көбіне жуктелген сменаға Рсрмакс
электр қабылдағыш қарастырылып отырған жүйені m группаларға бөліп қолдану
коэффициенттеріне К және cosφm қуаты. Сонда әр группаға
Рсрмаксm=KPномm Qсрмаксm=Pсрмаксm+-tgφm
мұнда Pномm – электр қабылдағыштың м группаларындағы номиналды қуатЫ,
ұзақ режимдерге қайталану-қысқа уақыт электр қабылдағыш алып көрсетілген.
Pномm=P√ПВ
мұнда Р-орнатылған қуат; ПВ-паспортты қосылу ұзақтығы. Онда орта
сментік түйін қуаты:
Рсрмакс=∑Рсрмаксm ; Qсрмакс=Qсрмаксm – Q
мұнда Q =Q+Q – компенсациялық құрылғылардың суммарлық реактивті қуаты
(Q- синхронды двигателдің реактивті қуаты;
Qб – конденсациялық батареялардың қуаты).
Өнеркесіптердің есептеулі жүктемелері. Есептеулі жүктемелерді
анықтаудың бірнеше әдістері бар: меншікті шығын энергиясы; электр
қозғалтқыштардың технологиялық жұмыс істеу графигі; статикалық және
жинақтау диаграммалары. Бұл әдістер төменде көрсетілген.
1.Өнеркәсіптің технологиялық процесстерін зерттеу
2. Толық автоматталған және қатал жылдам толқын шығарлуын анықтау.
а) бар
б) жоқ
3. Жүктеменің уақыт бойынша өзгерүін анықтау
4.Технологиялық график
а) аздап өзгереді
б) көбірек өзгереді
5. Меншікті шығын электрэнергиясының әдісімен есептеу.
6.Қолданушылардың біртектнс құрамын анықтау
а) біртектес б) біртектес емес
7. Статикалық әдіс бойынша есептеу
8. Жинакталған диаграмалар әдісімен есептеу
Өнеркәсіптің есептеу жүктемесі. Есептеу жүктемесін анықтаудың быраз
әдістер қолданылады; меншікті шығын электрэнергиясы; электрқабылдағыштардың
технологиялық графигі; статикалық және жинақтау диаграммалары. Жүйенің әр
бір нүктесінде элетр жабдықтауын есептеу жүктемесі әр енгізілген
қабылдағыштарға байланысты анықталады. Енгізілген қабылдағыштардың
жүктемесі әр енгізілген қабылдағыштарға байланысты анықталады. Енгізілген
қабылдағыштардың жүктемесі жарықтандырумен және үштен көп емес электр
қабылдағыштардан тұрса, онда электр қабылдағыштардың және жарықтандырудың
қуаты арифметикалық суммасына тең деп аламыз.
110 кВ таратушы тораптарында электрлік жүктемелерді есептеу Есептік
мерзімнің соңында 10 кВ жұмыс істеп тұрған қосалқы станциялардың есептік
жүктемелері келесі өрнекпен анықталады
Sр=Sизм ·кр
мұнда Sизм - тораптағы жүктеме, кВА;
кр - жүктеменің өсу коэффициенті.
Жүктеменің өсу коэффициентін (кр) жұмыс істеп түрған ТП үшін есептік
мерзімнің соңында жүктеменің түрлеріне байланысты сәйкес қабылдайды:
• коммуналдық-тұрмыстық - 1,3;
• өндірістік - 1,4;
• аралас -1,4
Электрлік жүктемелерді есептеу үшін бастапқы мәліметтер ретінде
тұтынушылардың кірмелеріндегі есептік жүктемелер және электр
қабылдағыштардың соңдарына сәйкес арнаулы кестелерден қабылданатын
біруақыттық коэффициенттер мәндері қабылданады. Әдетте жуктемелерді
күндізгі және кешкі максимумдер режимдері үшін бөлек анықтайды.
АЖ -10 кВ электрлік жүктемелерін есептеу.
Сурет.1-Жуктеме байланысы
Есептік, мұнда есептік күндізгі (алымында) және кешкі (бөлгішінде)
жүктемелер, оданда басқа 100,4 кВ қосалқы станциялары трансформаторларының
номиналдық куаттары көрсетілген. Бұл желіден өндірістіктермен қатар
коммуналдық – тұрмыстық тұтынушылар қоректенеді.
АЖ -110 кВ айландарында есептік максималдық жүктемені кіші қуат мәні
бойынша таңдап, біруақыттық коэффициентті ескере отыра, алынатын ТП 11010
кВ куаттарының үстемелерін үлкен жүктемеге қосып табады . Есепті кешкі және
күндізгі максимумдарға бөлек жүргіземіз.
35 кВ қосалқы станциясында есептік жүктемені анықтау 35 кВ АЖ-ң
максималдық есептік күндізгі және кешкі жүктемелері 2.1 кестесінде
келтірілген.
Кесте 1-Жүктемелер
Фидердің аты Максималдық есептік жүктеме. Cos φ орташа мәні
MВА
күндізгі кешкі күндізгі кешкі
Фидер №1 12+j8 18+j12 0,78 0,87
Фидер №2 20+j8 25+j12 0,76 0,82
Фидер №3 12+j8 18+j12 0,76 0,82
Фидер №4 20+j12 30+j18 0,78 0,87
110кВ ҚС есептік куаты64+j36 91+j54
Cos φ орташа мәні қабылданған. Желілер жүктемелерін қосуды қуаттар
үстемелерін ескеріп күндізгі және кешкі максимумдар үшін бөлек жүргізеді.
Желінің есептік жүктемесін есептік мерзімнің соңында өсудің динамика
коэффициентін ескере, қабылдайды, кр=1,3 тең.
ΣSкүн = Sкүн 1 + ΔSкүн 2 + ΔSкүн 3 + ΔSкүн 4 == 64+j36 МВА ;
ΣSкеш = Sкеш 1 + ΔSкеш 2 + ΔSкеш 3 + ΔSкеш 4 =91+j54 MВА
2 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
Қараоба 3510 кВ қосалқы стациясының электр жүктемелерін есептеу
2.1 Жүктемелер графигін тұрғызу
Ррасч=2,86 МВт – Батыс Қазақстан ТЭК АҚ - дан алынған электр
жүктемелерінің анықтамалары негізінде:
Жазғы жүктеме графигі үшін:
=(1,6∙0,82-0,5)2.86 =2.32 МВт (2.1)
=(2,0∙0,82-1,0)2.86 =1.83 МВт
=(2,2∙0,82-1,2) 2.86 =1.73 МВт
=(2,3∙0,82-1,3) 2.86 =1.68 МВт
=(2,3∙0,82-1,3) 2.86 =1.68 МВт
=(2,3∙0,82-1,3) 2.86 =1.68 МВт
=(2,2∙0,82-1,2) 2.86 =1.44 МВт
=(1,6∙0,82-0,6) 2.86 =2.03МВт
=(1,0∙0,82+0,0) 2.86 =2.35МВт
=(0,2∙0,82+0,8) 2.86 =2.75 МВт
=2.86 МВт
=(0,3 ∙0,82 +0,7) 2.86 =2.7 МВт
=(0,6∙0,82+0,4) 2.86 =2.55 МВт
=(0,4∙0,82+0,6) 2.86 =2.65 МВт
=(0,2∙0,82+0,8) 2.86 =2.75 МВт
=(0,4∙0,82+0,6) 2.86 = 2.65МВт
=(0,7∙0,82+0,3) 2.86 =2.5 МВт
=(0,4∙0,82+0,6) 2.86 =2.65 МВт
=(0,5∙0,82+0,5) 2.86 =2.6 МВт
=(0,6∙0,82+0,4) 2.86 =2.55 МВт
=(0,5∙0,82+0,5) 2.86 =2.6 МВт
=(0,4∙0,82+0,6) 2.86 =2.65 МВт
=(0,3∙0,82+0,7) 2.86 =2.7 МВт
=(0,9∙0,82+0,1) 2.86 = 2.40 МВт
мұндағы К - қысқы тәулік iшiндегі графика жүктемелерiнің
тығыздығының коэффициентi К=0,8 болса Тмах=5500 сағат.
мұндағы К2 – жазғы тәулік iшiндегі графика жүктемелерiнің тығыздығының
коэффициентi К2 =0,82 болса Тмах=5500 сағат
Тмах – аралас жүктеме кезіндегі (өндірістік, коммуналдық,
ауылшаруашылық) максимал жүктемені қолдану уақыты;
Рmax — максимальді тұтынатын қуат
Рi —бір тәулік ішіндегі жүктеме .
Сурет 2 Жазғы мезгілдегі тәуліктік жүктеме
Қысқы жүктеме графигі үшін:
=(1,3∙0,8-0,3)2,86=2,12 МВт
=(2,0∙0,8-1,0) 2,86=1,72 МВт
=(2,1∙0,8-1,1) 2,86=1,66 МВт
=(2,2∙0,8-1,2) 2,86=1,6 МВт
=(2,2∙0,8-1,2) 2,86=1,6 МВт
=(2,1∙0,8-1,1) 2,86=1,66 МВт
=(1,9∙0,8-0,9) 2,86=1,77 МВт
=(1,4∙0,8-0,4) 2,86=2,06 МВт
=(0,7∙0,8+0,3) 2,86=2,46МВт
=(0,3∙0,8+0,7) 2,86=2,69МВт
=(0,4∙0,8+0,6) 2,86=2,63 МВт
=2,86МВт
=(0,9∙0,8+0,1) 2,86=2,35 МВт
=(0,8∙0,8+0,2) 2,86=2,4 МВт
=(0,6∙0,8+0,4) 2,86=2,52 МВт
=(0,6∙0,8+0,4) 2,86=2,52 МВт
=(0,7∙0,8+0,3) 2,86=2,46 МВт
=(0,2∙0,8+0,8) 2,86=2,75 МВт
=2,86МВт
=(0,1∙0,8+0,9) 2,86=2,8 МВт
=(0,2∙0,8+0,8) 2,86=2,75 МВт
=(0,4∙0,8+0,6) 2,86=2,63 МВт
=(0,6∙0,8+0,4) 2,86=2,52 МВт
=(0,8∙0,8+0,2) 2,86=2,4 МВт
К - тәулік iшiнде графиканың жүктемелердiң тығыздығының
коэффициентi К=0,8
Рmax — максимальді тұтынатын қуат
Рi —бір тәулік .
3510 кВ Қараоба қосалқы станциясының электрлік жүктеме графигі:
Сурет 3- Қысқы мезгілдегі тәуліктік жүктеме
Егер, мысалы, 165 күн аралығында тұтынушылар жазғы график бойынша, ал
200 күн аралығында қысқы график бойынша жұмыс істейтін болса, онда жылдық
графиктің тұрғызылуы(2.3-сурет)
Сурет 4 – Электрлік жүктемелердің жылдық графигі
2.2 Электр энергияның мөлшерін анықтаймыз.
Алынған жылдық электрлік жүктемелер графигін сараптай отырып, 3510кВ
Қараоба қосалқы станциясының тұтынатын электр энергиясының мөлшерін
анықтаймыз.
(2.1)
Wгод=2,86*730+2,802*365+2,745*730+2 ,67*365+2,63*730+2,52*1095+
+2,46*730+2,4*730+2,35*365+2,12*365 +2,06*365+1,77*365+1,72*365++1,66*7 3
0+1,6*730 = 20355,7 МВт*ч
Орташа жүктемені анықтаймыз.
Рср=Wгод8760= 20355,78760=2,32 МВт
(2.2)
Толтыру коэффициенті
Кз=РсрРmax=2,322,86=0,8
(2.3)
Максимал жүктеменiң қолданылу ұзақтығы: жылдық график ұзақтықтығына
сәйкес.
Tmax=WгодPmax =20355,72,86=7117 часов
(2.4)
2.3 Күштік трансформатор таңдаймыз.
Екi трансформаторлы қосалқы станциядағы трансформаторлардың қуатын
жүктеме графикасын есепке ала отырып таңдаймыз
(2.5)
мұндағы — трансформатордың номиналды қуаты
— қосалқы станцияның максималды жүктемесі ( компенсаторлық
құрылғы есебімен ).
(2.6)
мұндағы: - қосалқы станцияның максималды реактивті қуаты;
МВАр (2.7)
Мұндағы: - дің берілгені бойынша анықталады.
Компенсациялайтын құрылғының реактивті қуаты:
МВАр
қосалқы станцияның базалық қорегі U=35 кВ болған жағдайда.
Бұдан:
МВА
МВА
Трансформаторларды таңдау олардың санын, түрі мен қуатын анықтаумен
байланысты. Трансформаторлардың негізгі параметрлеріне олардың номиналды
қуаты, кернеуі, тоғы, қысқа тұйықталу кернеуі, бос жүріс тоғы, бос жүріс
және қысқа тұйықталу шығындары жатады. Трансформаторлардың түрі мен қуатын
анықтауды техникалық экономикалық есептеулердің негізінде жүргізу керек.
ПУЭ және ПТЭ талаптарына сәйкес каталог бойынша түрі ТМН-400035 с
кВА. күштік трансформатор тандадым.
UН=3510кВ;
Px=5.6кВТ
Pк.з=33.5кВТ
UК=7,5%
Сүрет 5-Электр қосуларының бас схемасы
2.4 Қысқа тұйықталу тоғын анықтау.
Қысқа тұйықталу тоғы туралы жалпы мағлұмат.
Тұйықталу – алдын-ала не кез-келген, нормалы жұмыс режимімен алдын-ала
қарастырылмаған өзара немесе жермен әртүрлі үш нүкте арқылы электр
байланысқан электр құрылғы.
Қысқаша тұйықталу – бұл электр орнатуларының бұталарындағы өзінің
пайда болған орнына жиналатын тоқтар, ұзақ мерзімді режимдегі ең үлкен
шекті тоқты сәл асып, артқанда пайда болатын тұйықталу. Жердегі қысқаша
тұйықталу - кез-келген бір элементімен жермен байланысқан электр
орнатуларында болатын қысқаша тұйықталу.
Қысқа тұйықталу (қ.т) дегніміз-фазалардың өзара тұйықталуынан, ал
оқшауланған нейтралда фазының жерге тұйықталуынан пайда болатын электр
қондырғысының қалыпты жұмысының бұзылуы. Осынған қарап қосалқы станция
жабдықтарын тандайды.
Қысқа тұйықталу кезінде фаза токтары өсіп, кернеу азаяды. Қысқа
тұйықталу орнына, ток жолының кедергісімен бірге ауыспалы кедергі жасайтын
электр доғасы пайда болған қысқа тұйықталу ауыспалы кедергісіз металдық
қысқа тұйықталу деп аталады.
Электрлік тізбектерді пайдаланған кезде бұл тізбектерде қысқаша
тұйықталудың жиі пайда болуының әсерінен энергожүйесінің қалыпты жұмыс
жасау режимі бұзылады. Қысқаша тұйықталу тоғының электро динамикалық және
термиялық әсер етуші күштерінен өткізгіштер мен электр құрылғылардың істен
шығып қосалқы станциядағы негізгі құрылғылардың бұзылуына әкеліп соқтыруы
мүмкін. Берілген орнатуға жіберу үшін электр желісі мен электр
құрылғыларының қалыпты жұмыс режимде токтар ағымы болады. Электр
желісіндегі құрылғылармен сымдар оқшауламасының электр төзімділігі бұзылса,
қысқа тұйықталудың апаттық режимі кенеттен қарсы тұрып, токтардың тез
көбейюін шақырып үлкен түсініктерге қол жеткізді. Қысқа тұйықталу себебі
мыналар: электр құрылғылар мен электросымдарының тежеу заттарының бұзылуы
оқшаулағышты материалдардың жаймен ескеру мен асқын кернеуден, әуе
желісінің жалаң сымын айқастырып лақтыру; кабельдік желінің механикалық
бұзылу себебі ор қазғаннан немесе тіреудің құлауынан; әуе желісі сымының
үзілуінен, кейде станция жұмысшыларының қателігінен болуы, қосалқы
станциялардың желісіне байланысты.
Қысқа тұйықталу тоғын есептеу (ҚТ) – яғни:
1. Есептеу схемасы бойынша алмастыру схемасын құру, қысқа тұйықталу
нүктесін таңдау;
2. Кедергіні есептеу;
3. Әрбір таңдалған нүктеде 3 фазалы, 2 фазалы және 1 фазалы қысқа
тұйықталу нүктесін таңдау.
Қысқаша тұйықталу тоқтарын анықтау қосалқы станцияның электр
жабдықтарын таңдау мен тексеру үшін, сондай-ақ релейлі қорғаныс және
автоматика құрылғыларын таңдау үшін жүргізіледі.
Электрмен қамту обьектісіне қойылған барлық электр қондырғылар қысқаша
тұйықталу тоғына шыдамды болуы және осы қ.т. есептеулеріндегі рұқсат
етілген мәндерінен аспауы керек.
Қысқаша тұйықталу тоғының түрлері:
▪ үш фазалы немесе симметриялы, үш фазаның өзара қысқаша тұйықталуы;
▪ екі фазалы, екі фазаның өзара қысқаша тұйықталуы;
▪ бір фазалы, бір фазаның жерге қысқаша тұйықталуы;
▪ жерге екі ретті тұйықталу, екі фазаның өзара және жермен қысқаша
тұйықталуы.
Тізбектегі қысқаша тұйықталулардың пайда болу себебі:
• электр қондырғылардың бөлшектерінің оқшаулағыштарының зақымдалуы;
• қызмет көрсететін жұмысшылардың қондырғыларды дұрыс қарамауынан;
• қондырғылардың тоқ жүретін бөліктерін бітеуінен.
ҚТ тоғын салыстырмалы бірлікте есептеймиз.
Ұзындығы ВЛ-35кВ l= 5 км
Ары қарай есептеу үшiн [3]
Sб=100 МВА
Uб1=37кВ
Uб2=10,5кВ
(2.8)
(2.9)
Жүйенiң кедергiсi Хс=0,2 с.б .(БҚ ТЭК АҚ-дан алынған мәлімет
бойынша)
Кедергі ВЛ-35кВ
Сым қимасы АС-120
rо=0,249Омкм
Хо=0,414 Омкм
(2.10)
(2.11)
Трансформаторлар кедергісі
rт=
(2.12)
Zт=
(2.13)
Xт==1.88о.е
(2.14)
Қ.Т. нүктесіндегі кедергіні анықтаймыз
К-1 қысқа тұйықталу нүктесі:
Zк-1=xc+xл+rл=j0,2+ j 0,148+ 0,089=0,089+ j0,348=0,359 о.е.
(2.15)
Zк-2= Zк-1 + xтр =0,089+j0,348+ j1,88=0,089+ j2,228=2,23 о.е.
(2.16)
Үшфазалы Қ.Т. тоғын анықтаймыз:
(2.17)
(2.18)
Екіфазалы Қ.Т. тоғын анықтаймыз:
(2.19)
(2.20)
Қ.Т. соғу тоқты анықтаймыз:
К-1.
Соғу коэффициенті: Ку=(1+)
Та=
(2.21)
Ку=(1+)=1,43
(2.22)
К-1 нүктесіндегі соғу тоғы
iу=
(2.23)
К-2 қысқа тұйықталу нүктесі:
Соғу коэффициентін анықтаймыз
Та=
(2.24)
Ку=(1+)=1,88
(2.25)
(2.26)
Кесте 2- Барлық қысқа тұйықталу тоқтарын кестеге енгіземіз
Қ.Т.нүктесі Үшфазалы Қ.Т. тоғыЕкі фазалы Қ.Т. Соғу тоғы
в кА тоғы в кА iу в кА
К-1 4,35 3,78 8,79
К-2 2,59 2,25 6,59
2.5 Қосалқы станцияның негізгі құрылғыларын таңдау
Қысқа тұйықталу тоғын есептегеннен кейін қосалқы станциядағы
электрлік аппараттарды және шинаны: айырғыштырды, ажыратқыштарды,
разрядниктер мен ток және кернеу трансформаторларын, өзіндік қажет
трансформаторларды таңдаймыз.
10 кВ жағына қатты шинаны таңдау
Жұмыс тоғын анықтаймыз
Iраб.= Sн3Uн= 2,951,73*10=170,3 А
(2.27)
К қор ккоэффициент тандаймыз.
Қор коэффициенті К зап. = 1,2
Imax=КзапIраб= 1,2*170,3= 204,4 А
(2.28)
Каталог бойынша өлшемі g =25*3мм2 болатын тiк төртбұрышты алюмин
шинасын таңдаймыз
Мүмкіндік ток I доп.=165 А.
(2.29)
Imax=204,4А I доп=265А.
(2.30)
Таңдаулы шиналары мүмкiн тоқтың шарты бойынша өтедi.
Шинаны қыздыру табандылығына тексеремiз.
gмин.=ВкСмм2
мұндағы С=91 алюминді шиналар үшін тұрақты
ВК=IK(3) 2(tрасч+Та) кА2сек.
(2.31)
tрасч= 0,1-0,3 секунд қт – дың есептiк ұзақты.
ВК=2.592*(0,2+0,007) =1.39кА
(2.32)
gмин= 12.96 мм2
gминgрасч=75мм2
(2.33)
шиналар қыздыру табандылығы бойынша өтедi.
Техникалық берiктiкке шиналарды тексеруi.
Шинаны көлденең орналастырамыз. Шиналарды тiрек изоляторына жалпағынан
жинақтаймыз.Шиналар көлденең орналасқан кезде олардың инерция моментi тең
болады:
I=вh36=0,4*46=4,27см4
(2.34)
аралық ұзындығы (тiрек изоляторлардың арасындағы қашықтық яғни)
l=1,2 м.
Фазалар ара қашықтығы
а=0,8 м.
Фазалардың өзара әрекеттесуiнен шина материалдарының кернеуiн
анықтаймыз:
WФ=bh23=0,4*423 =2,1 см3
(2.35)
Күштiң перпендикуляр әсерi, оське қатысты шинаның момент кедергiсі:
(2.36)
Gф=0,5 МПаGдоп=50 мПа
(2.37)
Gдоп=50 мПа, алюмин шиналар үшін.
Үш фазалық ҚТ жанындағы ең үлкен меншiктi күш, Нм, анықталады:
(2.38)
мұндағы – соғу тоғы; l - Фазалар ара қашықтығы
Шиналардың периметрi фазалар арасындағы қашықтықтан едәуiр көп,
Сондықтан форманың коэффициентi Кф = 1 тең.
(2.39)
яғни таңдалған шиналар термиялық берік.
10 кВ номиналды кернеуіне тiрек изоляторларды таңдаймыз: ИОС-10 кВ
номиналды кернеуUн=10кВ
изоляторды бүлдіретін механикалық жүк Fраз=4 кН
Изолятордың басына мүмкiн болатын жүктеме:
Fмүм=0,6·Fраз
Мұндағы: Fқир– изоляторды бүлдіретін механикалық жүк;
Fмүм – өтпелі изоляторлар механикалық жүктеме бойынша өтедi, ньютон
бойынша изоляторға мүмкiн күш.
берілген мәндерді қою арқылы изоляторды бүлдіретін механикалық жүк
табамыз:
Fдоп =0,6·4=2,4кН
(2.40)
FРАСЧ≤FДОП
Формулагға мәндер қою арқылы табамыз:
(2.41)
мұндағы: –үшфазалы қысқа тұйықталу кезіндегі соғу тоғы;
l –тірек изоляторлар ара қашықтығы, м;
а – фазалар арақашықтығы, м;
kh – шинаның биiктiгiн түзету коэффициентi.
Fрасч=11,2200Н, тіректік изоляторы төзімділік жағынан сенімді.
КРУН-10кВ өтпелі изляторларын таңдаймыз.
ИП101000 түрдегі өтпелі изолятор таңдаймыз
Uн=10кВ; Iн=1000А
Fдоп=750Н
(2.42)
(2.43)
Fдоп= 750Н Fрасч5.3Н
(2.44)
35 кВ тұсына жұмсақ шиналар таңдау.
Жұмыс тоқтарын анықтаймыз:
мұндағы: IЖ – қосалқы станцияның жоғарғы кернеу жағындағы жұмыс тоғы;
Smax – қосалқы станцияның максимал қуаты МВА,
Iрабоч.=
(2.45)
Imax=КзапIраб =1,2·48.7=58.5А
(2.46)
Шиналардың қимасын экономикалық тоқтың тығыздығы бойынша таңдаймыз:
мұндағы: Fэ – экономикалық тоқтың тығыздығы бойынша таңдалған
желілерді қоректендіруші қима (мм2) ;
Imax – қосалқы станцияның жоғарғы кернеу жағындағы жұмыс тоғы
jЭ – экономическалық ток тығыздығы, Амм2.
jЭ=1 болса Tmax5000 сағат
(2.47)
330 А мүмкін ток болатын шиналарды таңдаймыз
АС өткізгіші арқылы орындалған жұмсақ шиналар қолданылады.
АС -95 gакт=95мм2
Iдоп= 330АImax=58.5A
(2.48)
Таңдалған шинаны термиялық беріктікке тексерейік.
gмин= ВкС; ВК=IK(3)2(tрасч+Та) кА2сек
Вк= 4.35*(0,2+0,012)=4.01 кА2*сек.
(2.49)
gмин=
(2.50)
сым термиялық беріктік шарты бойынша сай келеді.
т.к. gмин=22 мм295 мм2
(2.51)
Электродинамикалық беріктікке тексермейміз
т.к. i.y=8.79 кА I э.д.y=50кА
(2.52)
Жұмсақ шинаны тәжілікке тексерейік:
Эномикалық тоқ тығыздғы бойынша таңдалған 35 кВ кернеу шиналарын
сонымен қатар қосымша тәжілікке тексереміз, себебі қосалқы станциядағы сым
арақашықтығы желілерге арақашықтығына қарағанда аз.
Электр өрісінің бастапқы критикалық кернеуін анықтаймыз:
Е0=30,3m(1+е)
мұндағы; m- сымның бетіндегі бүдірлікті ескеретін коэффициент (көп
орамды сым үшін ).
m=0,82;
r0- өткiзгiштiң есептi радиусы
Е0=30,3х0,82(1+е) =33,7 кВсм
(2.53)
Сымнын айналасындағы кернеу мәні
Ефакт==
(2.54)
мұндағы: U – сызықтық кернеу, кВ;
DСР – көршілес фазалар ара қашықтығы, см;
Тәжілік шарты:
1,07Ефакт0,9Е0
(2.55)
1,07·6,9кВ0,9·33,7кВ,
7,38кВ30,3кВ
Таңдалған сым тәжілік шарты бойынша сай келеді.
Жұмсақ шиналарды порталдарға іліп қояды.Ілінбелі оқшаулағыш ретінде
әйнеті оқшаулағыш қолданамыз.:
Оқшаулағыш түрі ПС-70Е бір ілгіште жеті дана.
Ілінбелі арматура үшін келесі бөлшектер қолданады:
Бекіту түйіні КГП-7.
Ілінбелі бөлшек У1-7-16.
Ілінбелі қысқыш ПГН-2-6.
Ілінбелі тартқыш үшін ПС-70Е қолданамыз бір ілгіште төрт дана
қолданамыз.
Желілі арматура:
Скоба СК-7-1А – 2 дана;
Серьга СР-7-16 – 1 дана;
Ілінбелі бөлшек У-1-7 – 16 дана;
Аралық бөлше ретінде ПРТ-7-1 – 1 дана
Керiп кигiзiлген қысқыш - 1 дана.
Шиналар үшiн тiрек оқшаулағыштар - 35кВ
Оқшаулағыш түрі ОНС-35
Номиналды кернеу UН=35кВ.
Fдоп=19500Н
2.6 35 кВ кернеу желісіндегі айырғыш таңдау
Вакуумды маркасы ВБ9Т 35630 УХЛ1айырғышты таңдаймыз.
Айырғыш - бұл тоқты қосып және тың ажыратуы үшiн қолайлы коммутацилық
аппарат.
Айырғыштар жұмыс жағдайлары бойынша алдын ала таңдалады:
iшкi немесе сыртқы қондырғылар, аязға төзiмдiлiк немесе тропиялық
орындау, жылдамдықтың дәрежесiнiң коммутацияларының (бiр рет, бiрнеше рет,
жылдам әрекет етуші) АПВ цикл тиiстi жиiлiктерi. Бұдан басқа, май немесе
әуе айырғыштарының қолдануы туралы сұрақ ұйғарылады.
Айырғыштар келесі параметрлер арқылы таңдалады:
- Кернеу бойынша ;
- Ұзақтық тоғы бойынша;;
- ажыратуды тоғы есептiк тоққа тең немесе артық болу керек ;
- аппараттың электродинамикалық табандылығының тоғы соғу тоғына
тең немесе одан артық болу керек;
- ҚТ тоғы үшін есептелген термиялық беріктігі аппараттың термиялық
беріктігінен жоғары немесе соған тең болуы қажет ,
UН=35 кВ.
IН=630АIраб=48.7А
Iоткл= 25кАIрасч=4,35кА
Iзл.длн.дет=63кАIу=8,79 кА
Iтерм.уст.= 25 кА4,01 кА
t= 3 сек болса
Қосылу уақыты-1,15 сек.
Айырылу уақыты-0,06 сек.
ВО циклінің комм. ресурсы I=2 кА-2000
2.7 10 кВ кернеу желісіндегі ажаратқыш таңдау
Вакуумды маркасы BBTEL 10-201000 У2 ажыратқыш таңдаймыз.
Ажыратқыштар жұмыс жағдайлары бойынша алдын ала таңдалады:
iшкi немесе сыртқы қондырғылар, аязға төзiмдiлiк немесе тропиялық
орындау, жылдамдықтың дәрежесiнiң коммутацияларының (бiр рет, бiрнеше рет,
жылдам әрекет етуші) АПВ цикл тиiстi жиiлiктерi. Бұдан басқа, май немесе
әуе айырғыштарының қолдануы туралы сұрақ ұйғарылады.
Ажыратқыш тар келесі параметрлер арқылы таңдалады:
- Кернеу бойынша ;
- Ұзақтық тоғы бойынша;;
- ажыратуды тоғы есептiк тоққа тең немесе артық болу керек ;
- аппараттың электродинамикалық табандылығының тоғы соғу тоғына
тең немесе одан артық болу керек;
- ҚТ тоғы үшін есептелген термиялық беріктігі аппараттың термиялық
беріктігінен жоғары немесе соған тең болуы қажет ,
UН=10 кВ.
IН=1000АIраб=170,5А
Iоткл= 20кАIрасч=2,59Ка
Iзл.длн.дет=52кАIу=6,59 кА
Iтерм.уст.= 25 кА1,39 кА
Қосылу уақыты-0,06 сек.
Айырылу уақыты -0,055 сек.
ВО циклінің комм. ресурсы I=5 кА-50 тыс.
2.8 35 кВ кернеу желісіндегі айырғыш таңдау
Әрбір электрмен қамту обьектісінің сенімді жұмысы әрбір таңдалған
қондырғының тоғын номиналды режим шарттарына және қ.т. кезіндегі жұмыс
шарттарына сәйкес келгенде қамтамасыздандырады. Сондықтан электр жабдығын
алдымен номиналды параметрлері бойынша таңдаймыз, содан соң қ.т. тоқтарының
әсеріне тексереміз.
Жоғары кернеулі айырғыштарды таңдау мен тексеру.
Айырғыштар қосалқы станцияның негізгі құрылғылары болып табылады, ол
әртүрлі режимдегі тізбекті қосу және айыру қызметін атқарады: ұзақты
жүктеме, асқын жүктеме, қ.т, бос жүріс, синхронды емес жұмыс. Ең қиын
операция үш фазалы қысқа тұйықталу болып табылады. Ажыратқыштарға келесі
талаптар қойылады:
➢ әсерінің жылдамдығы, яғни айырылудың номиналды уақыты;
➢ фазалық басқару мүмкіндігі;
➢ түйіспелерді тексеру мен қарау жеңілдігі;
➢ жарылысқа және өртке қауіпсіздігі;
➢ әр түрлі тоқтардың сенімді айырылуы;
➢ тасымалдауға және пайдалануға ыңғайлығы;
➢ тез әсерлі автоматты қайта қосылуға пайдаға асуы;
Жоғары кернеулі айырғыштар номиналды кернеу, тоқ, номиналды айырылу
тоғы, соққы тоғы, термиялық тұрақтығы бойынша таңдалады.
Айырғыштар мен ажыратқыштар келесі параметрлер арқылы таңдалады:
Айырғыш РНДЗ-35630 түрін таңдаймыз жерлестiрушi пышақтармен.
Жетек ПРН-110.
UН=35 кВ=Uуст=35 кВ
Imax=48,7 АIН=630 А.
Электр динамикалық қондырғының тоғы=31,5кА8,79 кА.
Термиялық беріктіктің тоғы =20кА4,01 кА
Кернеу трансформаторларының сақтандырғыштарын таңдау .
НТМИ- 10 кВ үшін ПКТ- 6кВ түрдегі сақтандырғыш таңдаймыз;
Iпл.встав.=0,25А.
2.9 Қосалқы станцияның өзіндік мұқтаж трансформаторларын таңдаймыз.
Қосалқы станцияның (ӨМТ) өзіндік мұқтаж трансформаторы қалыпты және
апат кезеңдерінде қосалқы станцияның жұмыс жасауын қамтамасыз етуі керек.
Қосалқы станцияның ӨМТ – ның тұтынушыларының құрамы қосалқы станцияның
түріне, трансформаторларының қуатына, синхронды компенсатордың болуына,
электр құрылғылардың түріне байланысты. Қосалқы станциядағы өзіндік мұқтаж
тұтынушыларына трансформатордың салқындату жүйесінің қозғалтқыштары,
ажыратқыштар мен айырғыштардың жетегінің жылытқыштары, ЖТҚ мен РҚ
шкафтарының жылытқыштары сондай-ақ қосалқы станцияның жарықтандыру жүйесі
ж.т.б. жатады.
Қосалқы станцияның өзіндік мұқтаж тұтынушыларының ең негізгілеріне
оперативті тоқ тізбектері, байланыс, телемеханика жүйесі, апат кезіндегі
жарықтандыру жүйесі, өрт сөндіру жүйесі жатады.
Өзіндік мұқтаж трансформаторынан тұтынушыларының алатын қуаты аз,
сондықтан оларды төмендеткіш трансформаторынан қорек алып тұрған 380220В
торабына жалғаймыз. ӨМТ – ның қуаты қосалқы станцияның жұмыс жасау
кезеңдерінің әртүрлі болуына байланысты таңдалады, бірақ қуаты 630 кВА –
ден аспауы керек.
ӨМТ қосалқы станция жұмысын авариялық және нормалы режимде қамтамасыз
ету керек.
Әжістемеге сәйкес ӨМТ трансформаторының қуатын таңдаймыз:
SТСН=0,01 SНтр
мұндағы: SТСН – қосалқы станцияның меншiктi мұқтаждықтарының қуаты;
SНтр – қосалқы станцияның толық қуаты.
SТСН =0,01·4000=40кВА(ТМ-40)
(2.56)
Трансформатор ПК-10кВ түріндегі сақтандырғышпен қорғалады
Өндірме балқымасының тоғы Iпл.вставки=7А
Iпл.вставки=2· IН=2·2.3=4,6А,
(2.57)
2.10 Тоқ және кернеудiң өлшеу трансформаторларын таңдау
3510 кВ. қосалқы станциясында трансформаторды енгізуде, бөлімдік
айырғыштарда, және алшақтағы желілердің айырғыштарында тоқ
трансформаторлары орнатылады.Кернеу трансформаторлары 10 кВ, 35 кВ-тық
шиналарда орнатылады.Үшорамалы трансформаторлардың екінші тізбектерінде
амперметрлер,ваттметрлер, вольтметрлер, варметрлер белсенді және реактивті
қуатсанауыштар орнатылады.0,4 кВ жағындағы өзіндік қажеттілік
трансформаторлары тізбектерінде есептейтін белсенді энергия санауышы
орнатылады. 35 и 10 кВ желілерінің екінші тізбектерінде амперметр, белсенді
және реактивті энергияны есептейтін санауыш орнатылады.
Кернеу трансформаторын номинальды кернеу мен екінші жүктеме арқылы
таңдаймыз.
Кесте 3-10 кВ бағытындағы жүктемелерді санау
Құралдың атауы Типі Р, ВтQ, ҚұралЖалпы тұтынылатын қуат
ВАрдар
саны
Р,Вт Q, Вар S, ВА
Вольтметр Э-335 2 0 1 2 - -
Ваттметр Д-335 3 - 1 3 - -
белсенді және СЭТ-4 м 0,8 2,24 3.2 8.8 -
реактивті энергия
санауышы
Жалпы жүктеме 8.2 8.8 12.02
НТМИ-10 кВ кернеуіндегі трансформаторды таңдаймыз.
SН= 12.02 ВА
S2НОМ=120ВАSРАСЧ=25ВА дәлдік классы 0,5.
Кесте 4-35 кВ тұсындағы жүктемені таңдаймыз
Құралдың Типі Р, Вт Q, Құралдар Жалпы тұтынылатын қуат
атауы ВАр саны
Р,Вт Q, Вар S, ВА
Вольтметр Э-335 2 - 1 2 - -
Ваттметр Д-335 3 - 1 3 - -
белсенді жәнеСЭТ-4 м 0,8 2,2 4 3.2 8.8 -
реактивті
энергия
санауышы
Жалпы жүктеме 8.2 8.8 12.02
Трансформаторды таңдаймыз 3НОМ35 кВ.
SН=150 ВАSP= 12.02 ВА
Кернеу трансформаторынан өлшеуіш құралдарға дейін сымдардың қосылу
қимасын анықтаймыз.
Sпров.= PL U2HgUдоп.; мм2
L= 40 м- бақылау кабелінің ұзындығы
• Uдоп.= 0,5 В- кернеудің шығыны ТН.
Sпров.= =0,25мм2
(2.58)
АКВВБ-маркалы бақылау кабелін таңдаймыз 10х2,5- науадағы төсем, қима
2,5мм2- ПУЭ –ге сәйкес алюмин кабелінің қимасы осындай болу керек.
НТМИ-10 кВ қорғау үшін ПКТ-10 сақтандырғыштарын таңдаймыз.
Iпр. откл.= 31,5кА6,59кА
35 кВ тұсында
Sпр.=
(2.59)
НКВВБ-10х2,5 мм2 бақылау кабелін таңдаймыз.
Қорғау үшін 3НОМ-35 кВ.
ПКТ-35-17-УЗ сақтандырғыштарды таңдаймыз.
Iоткл.=17КАIу=8,79кА.
2.11 Тоқтың өлшеу трансформаторларын таңдау.
Трансформатор тоғын жүзеге асыруды таңдау : номиналды кернеу
арқылы,номиналды бастапқы тоқ арқылы, қондырғы түрі арқылы , дәлдік классы
және екінші реттік жүктеме арқылы іске асырылады. Тексерісті
электродинамикалық және термикалық төзімділікке жүргіземіз.
Жүктемені санаймыз.
Кесте 5-10 кВ бағытындағы жүктемелерді санау
Құрал Түрі ВА-ғы жүктеме
А А
Амперметр Н-341 0,5
Ваттметр Д-335 0,5 - 0,5
Санауыш СЭТ-4 м 1,5 1,5 1,5
10 кВ кірістегі - ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 7
1 ЖАЛПЫ БӨЛІМ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.1 Батыс Қазақстан облысындағы 3510 кВ Қараоба қосалқы станциясын
жобалауға бастапқы
берілгендер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .9
1.2 Ауданның және электрмен жабдықтау жүйесінің қысқа
сипаттамасы ... ... ..9
1.3 Жуктемені есептеп
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..10
2 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ
БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..14
Қараоба 3510 кВ қосалқы стациясының электр жүктемелерін есептеу ... ...14
2.1 Жүктемелер графигін
тұрғызу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..14
2.2 Электр энергияның мөлшерін
анықтаймыз ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .19
2.3Күштік трансформатор
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 19 2.4 Қысқа тұйықталу тоғын
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..21
2.5 Қосалқы станцияның негізгі құрылғыларын
таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ..24 2.6 35 кВ кернеу
желісіндегі айырғыш
таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..30
2.7 10 кВ кернеу желісіндегі ажаратқыш
таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .30
2.8 35 кВ кернеу желісіндегі айырғыш
таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .31
2.9 Қосалқы станцияның өзіндік мұқтаж трансформаторларын таңдаймыз ... ...32
2.10 Тоқ және кернеудiң өлшеу трансформаторларын
таңдау ... ... ... ... ... ... ... . 33
2.11 Тоқтың өлшеу трансформаторларын
таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 35
2.12 Релелік қорғаныс және
автоматика ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
7
2.13 Трансформатордың дифференциальды қорғанысы
есебі ... ... ... ... ... ... ... 38
2.14 Бір жылдағы электр энергиясының шығынын
анықтаймыз ... ... ... ... ... ... . 44
2.15 Қосалқы станцияны жобалау кезінде жоғарғы кернеулі вакуумды
ажыратқышты
қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 45
3 ЕҢБЕКТІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ..49
3.1 Оперативті қызмет көрсету және жұмыстарды
орындау ... ... ... ... ... ... ..50
3.2 Қараоба қосалқы станциясын жерлендіру және найзағайдан қорғау..51
3.3 Есептеуге
берілгендер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 52
3.4 Өнбойдың жалғағыш жолағының
кедергісі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... .53
3.5 Қосалқы станцияны найзағайдан
қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..54
3.6 3510 кВ қосалқы станцияны
жарықтандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .55
4. ЭКОНОНМИКАЛЫҚ
БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..57
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...61
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..6 2
КІРІСПЕ
Электроэнергетика қажетті дәрежедегi өндiрiстiк қызметiнен басқа
өндiрiстер және экономиканың дамуы тәуелдi болатын республиканың ең маңызды
салаларының бiрi болып табылады. Он жылдықтың ішінде ТМД елдерінің арасында
Қазақстан электр энергияларын өндiру бойынша 3 орында орналасады, электр
энергиясының тұтынуы бойынша екiншi орында Ресейден кейiн, әр адамға
шаққанда Ресей және Украинаға жол береді. Электр энергиясының өндiрiске
және үлестiрiлуi бойынша салалар республиканың 71% барлық шығарылатын
өнеркәсiптiк өнiмi дәл келедi. Электр энергиясының өндiрiсi республикада
динамикалық түрде дамиды. Тұтынушыларды жабдықтаудың маңыздысы электр
энергиясының өнiмсiз шығындарының жоғары сенiмдi электр жабдықтауды енгiзу
және тиiмдi пайдалануы, төмендетуi оның берiлуi, үлестiрiлу және тұтынуда
болып табылады.
Электр энергиясын қолданатын кез-келген кәсiпорын оны әрбiр
бөлiмшесінде және әрбiр электр қондырғысында ұтымды және үнемдеп
пайдалануы керек. Кез келген объекттiні жобалау сатысында осының барлығы
назарға алынуы тиіс. Өндiрiстің ерекше айырмашылығы ол яғни үлестiрiлу және
электр энергиясын тұтынуы бiр уақытта жүргізіледі. Өндірілген энергиямен
қолданылған энергия көлемі әрқашан бірдей болып келеді, өйткені өндірілген
көлемде электр энергиясын сақтап және белгілі көлемде жинау мүмкін емес.
Мемлекеттер үшiн экономикалық қызықтыруларының жасау Ұлттық энергетикалық
жүйенiң сүйемелдеуi үшiн өте маңызды. Қазақстан рыногына алдыңғы қатарлы
әлемдік өндірушілердің жаңа заманғы коммутациялық жабдықтары ене бастады.
Қажетті жағдайларда отандық өнімге жалпы бейімделу отандық стандарттарға
және республикадағы қажетті сертификацияға сай келетін, көбірек
жетілдірілген импорттық жабдықтар және электротехникалық материалдар
қолданумен ақталады.
Қосалқы станцияны элетрмен жабдықтау, жобалау тәсілдері берілген
жобаның тақырыбы болып табылады. Өнеркәсіптік электрониканың іске асыру
қажеттілігін ғылыми – техникалық процестің жылдамдатылуын айтады. Қазіргі
заманда өндірістік кәсіпорынның электр жабдықтау жүйесінде жарықтандырудың,
технологиялық процестің, автоматтандырудың сенімді пайда болуы, сондай-ақ
жобалау кезінде сенімділік жағына көп көңіл бөлінуі, электромагнитті бірігу
мен электрэнергияны сапалы қамтамасыз етуі, оперативті автоматтандыру мен
релейлік қорғаудың селективтілігі дамуға тез әсер етеді.
Елдердің бірдей энергия жүйесіне үлкен сұранысына, өнеркәсіптің даму
жағдайымен өндірістік кәсіпорынның электр жабдықтау әдістеріне жаңалық
ендіруге, үлкен масштабтар бойынша диспетчерлі істелетін өнеркәсіпті
енгізуге, электр энергиясын үнемдеуге пайдалы жұмыстар жүргізілуі
ескеріледі. Электр энергиясын үнемдеудің жетілуімен электр энергиясын
тарату жүйесінің мүлтіксіз күрделі іс-шешімі, КРУ құрылуының рационалды
орындалуы, трансформатор қосалқы станциясының сонымен қатар күрделі электр
жабдықтау жүйесінің оптимизациясы жүргізіледі.
Электр жабдықтау жүйесін құрудағы көптеген факторларды міндетті түрде
ескеру керек. Бөлек элементтердің сенімді қоректену категориясы,
пайдаланатын қуаты, пайдаланатын жүктеме графигі, мысалы электр пеші;
жүктеме мінезі, тез айнымалы жүктеме соғуының болуы; электр жүктемесінің
генпланда орналасуы; қосалқы станция қуаты мен саны және басқа да электр
энергияны пайдалану пунктері; пайдаланатын кернеуі: орналасу, қуат, кернеу
және басқа да орналасқан нәр беруші параметрлер: энергетикалық жүйенің
сұранысы, бірегей қоректену есебі, басқаша пайдаланатындар: апаттық және
апаттық жағдайдан кейінгі режимдердің сұранысы, қоршаған ортаның шамасы
және т.б.
Қоcалқы cтанцияның эффектілі жұмыcы мен жобалаyда берілген еcептерінен
келетін болcақ cұрақты шешy керек, диcпекчерлі баcқарy жүйеcін таңдаy,
cондықтан арнайы күрделі іc шешімінің баcты бөлігіне оcы проблемаларды
шешyге көңіл бөлген. Қоcалқы cтанция қиын обьект болып табылады, баcты
cпецификалық ерекшелігі авариялық мінездеменің бұзылyы болып табылады.
Cондықтан cенімді және фyнкциалау жүйеcін экономдаyы тек қана автомат
баcқармаcында мүмкін. Оcы мақcатқа көлемді автомат құрылыcы пайдаланады,
оcылардардан бірінші cтепьті түcінігін автоматика және релейлік қорғаy
құралымы көрcетеді.
Электр жабдықтаy жүйеcін автоматты баcқарyды жан-жақты және нормалы
режимдерді экономдап қамтамаcыз етy қазіргі yақытта оcылардың жұмыcын
автоамтизацияланған жүйе баcқармаcы қолданылып ЭВМ негізінде құрылған.
Элетрмен жабдықтаудың міндеті мен мақсаты:
“Қараоба” 3510 кВ қосалқы станцияны жобалау, тұтынушыларды электр
энергиясымен жабдықтау, қосалқы станцияның құрылғыларын таңдау, қосалқы
станцияны жобалауында технико-экономикалық көрсеткіштерімен дәлелдеу,
зерттеу және еңбекті қорғау болып табылады.
1 ЖАЛПЫ БӨЛІМ
1.1 Батыс Қазақстан облысындағы 3510 кВ Қараоба қосалқы станциясын
жобалауға бастапқы берілгендер.
1.1 Ішкі энерго жүйенің сұлбасы
1.2 10 кВ шинадағы тәуліктік жүктеме графигі
Тұтынушылардың категориясы бойынша проценттік көлемі:
1-ші категория тұтынушылары -10% қысқы мерзiмдегі қазандық.
2-ші категория тұтынушылары -20%
3-ші категория тұтынушылары -70%
1.4 Климатические условия:
Қоршаған ортаның есепті температурасы:
минималды - 350С
максималды + 450С
орташа жылдық + 10 0С
Қар жамылғысының қалыңдығы - 16 см.
Жер қабаты ( тас аралас сазды топырақ) р = 100 Ом.м.
Тұздану пайызы – 2,5: 3,2 %
Жер асты суларының деңгейі – 3,2:4,4 м
Жер асты суларының тасығыштығы – тасымайды
Жылдағы көкмұздақ күндердің саны – 10-15 күн
Жылдағы жазғы күндер саны – 210 күн
Жылдағы қысқы күндер саны – 185 күн
Жылдағы найзағайлы күндердің орташа ұзақтығы – 38 сағат
1.2 Ауданның және электрмен жабдықтау жүйесінің қысқа сипаттамасы
3510 кВ Қараоба қосалқы станциясы Батыс Қазақстан облысының
Казталовка ауданында орналасқан. Бұл ауданда ауа- райының температурасы
орташа : жазда +25° С, қыста - 25 ° С. Рельефі қатты. Жылына найзағайлы
күндер шамасы 15-ге тең. Қысқы және күзгі уақыттарда дауылды желдермен көк
мұз пайда болады. Көк мұздың орташа қалыңдығы в =3,5 мм, ал желдің күзгі
орташа жылдамдығы υ =20мсек. Іле ауданнының елді мекенін электрмен
жабдықтауының жұмыс істеп тұрған сұлбасы 1103510 кВ қосалқы станциялардан
қоректенеді. трансформатор орнатылған. Бұл жобада Казталовка ауданнындағы
Қараоба подстанциясы таңдалынған. Қосалқы станциядан кернеуі 110 кВ ф-1,ф-
2,ф-3,ф-4 ауа желілері шығады.
Жобаланатын қосалқы станцияны қоректендіретін 110 кВ желі біртізбекті
сақиналы. Желінің толық ұзақтығы 179,2км. Желі АС-240 сымымен анкерлі
тіректерінде жасалған.
1.3 Жуктемені есептеп анықтау
Қуат өлшемі, электр қабылдағыштардың орналасуына,түріне қарай схеманың
параметрлерімен структурасын және элтржабдықтау элементтерін анықтайды.
Жобалау кезінде негізінен үш түрлі жүктеме болады: 1) орташа максималді
жүктелген сменаға: Рсрмакс және орташа жылдық Рсрг Рсрмакс өлшемі,
есептеулі активті жүктемені табу үшін қажет. Ал Рсрг өлшемі жылдық шығын
электрэнергиясын табу үшін қажет. 2) активті есептеулі Ре және реактивті
Qе. Бұл өлшемдер желінің жылу кезіндегі есептеулерге керек, қуаты бойынша
трансформаторларды және басқа құрылғыларды, максималды шығын қуатын табу
кезінде, ауытқу кезінде және кернеу шығыны кезінде қажет. 3) максималді
қысқа уақыт (қосу тоғы) I ; бұл өлшем кернеу колебаниясын тексеру кезінде
қажет, тоқ реле қорғанысының бастапқы жылу тоғын анықтау кезінде,
қорғауыштардың вставкаларын таңдау үшін және электр желісінің өзіндік
қосылу двигателдерінің шарты бойынша тексеру кезінде қажет.
Орташа жүктемелер. Орташа жүктемені көбіне жуктелген сменаға Рсрмакс
электр қабылдағыш қарастырылып отырған жүйені m группаларға бөліп қолдану
коэффициенттеріне К және cosφm қуаты. Сонда әр группаға
Рсрмаксm=KPномm Qсрмаксm=Pсрмаксm+-tgφm
мұнда Pномm – электр қабылдағыштың м группаларындағы номиналды қуатЫ,
ұзақ режимдерге қайталану-қысқа уақыт электр қабылдағыш алып көрсетілген.
Pномm=P√ПВ
мұнда Р-орнатылған қуат; ПВ-паспортты қосылу ұзақтығы. Онда орта
сментік түйін қуаты:
Рсрмакс=∑Рсрмаксm ; Qсрмакс=Qсрмаксm – Q
мұнда Q =Q+Q – компенсациялық құрылғылардың суммарлық реактивті қуаты
(Q- синхронды двигателдің реактивті қуаты;
Qб – конденсациялық батареялардың қуаты).
Өнеркесіптердің есептеулі жүктемелері. Есептеулі жүктемелерді
анықтаудың бірнеше әдістері бар: меншікті шығын энергиясы; электр
қозғалтқыштардың технологиялық жұмыс істеу графигі; статикалық және
жинақтау диаграммалары. Бұл әдістер төменде көрсетілген.
1.Өнеркәсіптің технологиялық процесстерін зерттеу
2. Толық автоматталған және қатал жылдам толқын шығарлуын анықтау.
а) бар
б) жоқ
3. Жүктеменің уақыт бойынша өзгерүін анықтау
4.Технологиялық график
а) аздап өзгереді
б) көбірек өзгереді
5. Меншікті шығын электрэнергиясының әдісімен есептеу.
6.Қолданушылардың біртектнс құрамын анықтау
а) біртектес б) біртектес емес
7. Статикалық әдіс бойынша есептеу
8. Жинакталған диаграмалар әдісімен есептеу
Өнеркәсіптің есептеу жүктемесі. Есептеу жүктемесін анықтаудың быраз
әдістер қолданылады; меншікті шығын электрэнергиясы; электрқабылдағыштардың
технологиялық графигі; статикалық және жинақтау диаграммалары. Жүйенің әр
бір нүктесінде элетр жабдықтауын есептеу жүктемесі әр енгізілген
қабылдағыштарға байланысты анықталады. Енгізілген қабылдағыштардың
жүктемесі әр енгізілген қабылдағыштарға байланысты анықталады. Енгізілген
қабылдағыштардың жүктемесі жарықтандырумен және үштен көп емес электр
қабылдағыштардан тұрса, онда электр қабылдағыштардың және жарықтандырудың
қуаты арифметикалық суммасына тең деп аламыз.
110 кВ таратушы тораптарында электрлік жүктемелерді есептеу Есептік
мерзімнің соңында 10 кВ жұмыс істеп тұрған қосалқы станциялардың есептік
жүктемелері келесі өрнекпен анықталады
Sр=Sизм ·кр
мұнда Sизм - тораптағы жүктеме, кВА;
кр - жүктеменің өсу коэффициенті.
Жүктеменің өсу коэффициентін (кр) жұмыс істеп түрған ТП үшін есептік
мерзімнің соңында жүктеменің түрлеріне байланысты сәйкес қабылдайды:
• коммуналдық-тұрмыстық - 1,3;
• өндірістік - 1,4;
• аралас -1,4
Электрлік жүктемелерді есептеу үшін бастапқы мәліметтер ретінде
тұтынушылардың кірмелеріндегі есептік жүктемелер және электр
қабылдағыштардың соңдарына сәйкес арнаулы кестелерден қабылданатын
біруақыттық коэффициенттер мәндері қабылданады. Әдетте жуктемелерді
күндізгі және кешкі максимумдер режимдері үшін бөлек анықтайды.
АЖ -10 кВ электрлік жүктемелерін есептеу.
Сурет.1-Жуктеме байланысы
Есептік, мұнда есептік күндізгі (алымында) және кешкі (бөлгішінде)
жүктемелер, оданда басқа 100,4 кВ қосалқы станциялары трансформаторларының
номиналдық куаттары көрсетілген. Бұл желіден өндірістіктермен қатар
коммуналдық – тұрмыстық тұтынушылар қоректенеді.
АЖ -110 кВ айландарында есептік максималдық жүктемені кіші қуат мәні
бойынша таңдап, біруақыттық коэффициентті ескере отыра, алынатын ТП 11010
кВ куаттарының үстемелерін үлкен жүктемеге қосып табады . Есепті кешкі және
күндізгі максимумдарға бөлек жүргіземіз.
35 кВ қосалқы станциясында есептік жүктемені анықтау 35 кВ АЖ-ң
максималдық есептік күндізгі және кешкі жүктемелері 2.1 кестесінде
келтірілген.
Кесте 1-Жүктемелер
Фидердің аты Максималдық есептік жүктеме. Cos φ орташа мәні
MВА
күндізгі кешкі күндізгі кешкі
Фидер №1 12+j8 18+j12 0,78 0,87
Фидер №2 20+j8 25+j12 0,76 0,82
Фидер №3 12+j8 18+j12 0,76 0,82
Фидер №4 20+j12 30+j18 0,78 0,87
110кВ ҚС есептік куаты64+j36 91+j54
Cos φ орташа мәні қабылданған. Желілер жүктемелерін қосуды қуаттар
үстемелерін ескеріп күндізгі және кешкі максимумдар үшін бөлек жүргізеді.
Желінің есептік жүктемесін есептік мерзімнің соңында өсудің динамика
коэффициентін ескере, қабылдайды, кр=1,3 тең.
ΣSкүн = Sкүн 1 + ΔSкүн 2 + ΔSкүн 3 + ΔSкүн 4 == 64+j36 МВА ;
ΣSкеш = Sкеш 1 + ΔSкеш 2 + ΔSкеш 3 + ΔSкеш 4 =91+j54 MВА
2 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
Қараоба 3510 кВ қосалқы стациясының электр жүктемелерін есептеу
2.1 Жүктемелер графигін тұрғызу
Ррасч=2,86 МВт – Батыс Қазақстан ТЭК АҚ - дан алынған электр
жүктемелерінің анықтамалары негізінде:
Жазғы жүктеме графигі үшін:
=(1,6∙0,82-0,5)2.86 =2.32 МВт (2.1)
=(2,0∙0,82-1,0)2.86 =1.83 МВт
=(2,2∙0,82-1,2) 2.86 =1.73 МВт
=(2,3∙0,82-1,3) 2.86 =1.68 МВт
=(2,3∙0,82-1,3) 2.86 =1.68 МВт
=(2,3∙0,82-1,3) 2.86 =1.68 МВт
=(2,2∙0,82-1,2) 2.86 =1.44 МВт
=(1,6∙0,82-0,6) 2.86 =2.03МВт
=(1,0∙0,82+0,0) 2.86 =2.35МВт
=(0,2∙0,82+0,8) 2.86 =2.75 МВт
=2.86 МВт
=(0,3 ∙0,82 +0,7) 2.86 =2.7 МВт
=(0,6∙0,82+0,4) 2.86 =2.55 МВт
=(0,4∙0,82+0,6) 2.86 =2.65 МВт
=(0,2∙0,82+0,8) 2.86 =2.75 МВт
=(0,4∙0,82+0,6) 2.86 = 2.65МВт
=(0,7∙0,82+0,3) 2.86 =2.5 МВт
=(0,4∙0,82+0,6) 2.86 =2.65 МВт
=(0,5∙0,82+0,5) 2.86 =2.6 МВт
=(0,6∙0,82+0,4) 2.86 =2.55 МВт
=(0,5∙0,82+0,5) 2.86 =2.6 МВт
=(0,4∙0,82+0,6) 2.86 =2.65 МВт
=(0,3∙0,82+0,7) 2.86 =2.7 МВт
=(0,9∙0,82+0,1) 2.86 = 2.40 МВт
мұндағы К - қысқы тәулік iшiндегі графика жүктемелерiнің
тығыздығының коэффициентi К=0,8 болса Тмах=5500 сағат.
мұндағы К2 – жазғы тәулік iшiндегі графика жүктемелерiнің тығыздығының
коэффициентi К2 =0,82 болса Тмах=5500 сағат
Тмах – аралас жүктеме кезіндегі (өндірістік, коммуналдық,
ауылшаруашылық) максимал жүктемені қолдану уақыты;
Рmax — максимальді тұтынатын қуат
Рi —бір тәулік ішіндегі жүктеме .
Сурет 2 Жазғы мезгілдегі тәуліктік жүктеме
Қысқы жүктеме графигі үшін:
=(1,3∙0,8-0,3)2,86=2,12 МВт
=(2,0∙0,8-1,0) 2,86=1,72 МВт
=(2,1∙0,8-1,1) 2,86=1,66 МВт
=(2,2∙0,8-1,2) 2,86=1,6 МВт
=(2,2∙0,8-1,2) 2,86=1,6 МВт
=(2,1∙0,8-1,1) 2,86=1,66 МВт
=(1,9∙0,8-0,9) 2,86=1,77 МВт
=(1,4∙0,8-0,4) 2,86=2,06 МВт
=(0,7∙0,8+0,3) 2,86=2,46МВт
=(0,3∙0,8+0,7) 2,86=2,69МВт
=(0,4∙0,8+0,6) 2,86=2,63 МВт
=2,86МВт
=(0,9∙0,8+0,1) 2,86=2,35 МВт
=(0,8∙0,8+0,2) 2,86=2,4 МВт
=(0,6∙0,8+0,4) 2,86=2,52 МВт
=(0,6∙0,8+0,4) 2,86=2,52 МВт
=(0,7∙0,8+0,3) 2,86=2,46 МВт
=(0,2∙0,8+0,8) 2,86=2,75 МВт
=2,86МВт
=(0,1∙0,8+0,9) 2,86=2,8 МВт
=(0,2∙0,8+0,8) 2,86=2,75 МВт
=(0,4∙0,8+0,6) 2,86=2,63 МВт
=(0,6∙0,8+0,4) 2,86=2,52 МВт
=(0,8∙0,8+0,2) 2,86=2,4 МВт
К - тәулік iшiнде графиканың жүктемелердiң тығыздығының
коэффициентi К=0,8
Рmax — максимальді тұтынатын қуат
Рi —бір тәулік .
3510 кВ Қараоба қосалқы станциясының электрлік жүктеме графигі:
Сурет 3- Қысқы мезгілдегі тәуліктік жүктеме
Егер, мысалы, 165 күн аралығында тұтынушылар жазғы график бойынша, ал
200 күн аралығында қысқы график бойынша жұмыс істейтін болса, онда жылдық
графиктің тұрғызылуы(2.3-сурет)
Сурет 4 – Электрлік жүктемелердің жылдық графигі
2.2 Электр энергияның мөлшерін анықтаймыз.
Алынған жылдық электрлік жүктемелер графигін сараптай отырып, 3510кВ
Қараоба қосалқы станциясының тұтынатын электр энергиясының мөлшерін
анықтаймыз.
(2.1)
Wгод=2,86*730+2,802*365+2,745*730+2 ,67*365+2,63*730+2,52*1095+
+2,46*730+2,4*730+2,35*365+2,12*365 +2,06*365+1,77*365+1,72*365++1,66*7 3
0+1,6*730 = 20355,7 МВт*ч
Орташа жүктемені анықтаймыз.
Рср=Wгод8760= 20355,78760=2,32 МВт
(2.2)
Толтыру коэффициенті
Кз=РсрРmax=2,322,86=0,8
(2.3)
Максимал жүктеменiң қолданылу ұзақтығы: жылдық график ұзақтықтығына
сәйкес.
Tmax=WгодPmax =20355,72,86=7117 часов
(2.4)
2.3 Күштік трансформатор таңдаймыз.
Екi трансформаторлы қосалқы станциядағы трансформаторлардың қуатын
жүктеме графикасын есепке ала отырып таңдаймыз
(2.5)
мұндағы — трансформатордың номиналды қуаты
— қосалқы станцияның максималды жүктемесі ( компенсаторлық
құрылғы есебімен ).
(2.6)
мұндағы: - қосалқы станцияның максималды реактивті қуаты;
МВАр (2.7)
Мұндағы: - дің берілгені бойынша анықталады.
Компенсациялайтын құрылғының реактивті қуаты:
МВАр
қосалқы станцияның базалық қорегі U=35 кВ болған жағдайда.
Бұдан:
МВА
МВА
Трансформаторларды таңдау олардың санын, түрі мен қуатын анықтаумен
байланысты. Трансформаторлардың негізгі параметрлеріне олардың номиналды
қуаты, кернеуі, тоғы, қысқа тұйықталу кернеуі, бос жүріс тоғы, бос жүріс
және қысқа тұйықталу шығындары жатады. Трансформаторлардың түрі мен қуатын
анықтауды техникалық экономикалық есептеулердің негізінде жүргізу керек.
ПУЭ және ПТЭ талаптарына сәйкес каталог бойынша түрі ТМН-400035 с
кВА. күштік трансформатор тандадым.
UН=3510кВ;
Px=5.6кВТ
Pк.з=33.5кВТ
UК=7,5%
Сүрет 5-Электр қосуларының бас схемасы
2.4 Қысқа тұйықталу тоғын анықтау.
Қысқа тұйықталу тоғы туралы жалпы мағлұмат.
Тұйықталу – алдын-ала не кез-келген, нормалы жұмыс режимімен алдын-ала
қарастырылмаған өзара немесе жермен әртүрлі үш нүкте арқылы электр
байланысқан электр құрылғы.
Қысқаша тұйықталу – бұл электр орнатуларының бұталарындағы өзінің
пайда болған орнына жиналатын тоқтар, ұзақ мерзімді режимдегі ең үлкен
шекті тоқты сәл асып, артқанда пайда болатын тұйықталу. Жердегі қысқаша
тұйықталу - кез-келген бір элементімен жермен байланысқан электр
орнатуларында болатын қысқаша тұйықталу.
Қысқа тұйықталу (қ.т) дегніміз-фазалардың өзара тұйықталуынан, ал
оқшауланған нейтралда фазының жерге тұйықталуынан пайда болатын электр
қондырғысының қалыпты жұмысының бұзылуы. Осынған қарап қосалқы станция
жабдықтарын тандайды.
Қысқа тұйықталу кезінде фаза токтары өсіп, кернеу азаяды. Қысқа
тұйықталу орнына, ток жолының кедергісімен бірге ауыспалы кедергі жасайтын
электр доғасы пайда болған қысқа тұйықталу ауыспалы кедергісіз металдық
қысқа тұйықталу деп аталады.
Электрлік тізбектерді пайдаланған кезде бұл тізбектерде қысқаша
тұйықталудың жиі пайда болуының әсерінен энергожүйесінің қалыпты жұмыс
жасау режимі бұзылады. Қысқаша тұйықталу тоғының электро динамикалық және
термиялық әсер етуші күштерінен өткізгіштер мен электр құрылғылардың істен
шығып қосалқы станциядағы негізгі құрылғылардың бұзылуына әкеліп соқтыруы
мүмкін. Берілген орнатуға жіберу үшін электр желісі мен электр
құрылғыларының қалыпты жұмыс режимде токтар ағымы болады. Электр
желісіндегі құрылғылармен сымдар оқшауламасының электр төзімділігі бұзылса,
қысқа тұйықталудың апаттық режимі кенеттен қарсы тұрып, токтардың тез
көбейюін шақырып үлкен түсініктерге қол жеткізді. Қысқа тұйықталу себебі
мыналар: электр құрылғылар мен электросымдарының тежеу заттарының бұзылуы
оқшаулағышты материалдардың жаймен ескеру мен асқын кернеуден, әуе
желісінің жалаң сымын айқастырып лақтыру; кабельдік желінің механикалық
бұзылу себебі ор қазғаннан немесе тіреудің құлауынан; әуе желісі сымының
үзілуінен, кейде станция жұмысшыларының қателігінен болуы, қосалқы
станциялардың желісіне байланысты.
Қысқа тұйықталу тоғын есептеу (ҚТ) – яғни:
1. Есептеу схемасы бойынша алмастыру схемасын құру, қысқа тұйықталу
нүктесін таңдау;
2. Кедергіні есептеу;
3. Әрбір таңдалған нүктеде 3 фазалы, 2 фазалы және 1 фазалы қысқа
тұйықталу нүктесін таңдау.
Қысқаша тұйықталу тоқтарын анықтау қосалқы станцияның электр
жабдықтарын таңдау мен тексеру үшін, сондай-ақ релейлі қорғаныс және
автоматика құрылғыларын таңдау үшін жүргізіледі.
Электрмен қамту обьектісіне қойылған барлық электр қондырғылар қысқаша
тұйықталу тоғына шыдамды болуы және осы қ.т. есептеулеріндегі рұқсат
етілген мәндерінен аспауы керек.
Қысқаша тұйықталу тоғының түрлері:
▪ үш фазалы немесе симметриялы, үш фазаның өзара қысқаша тұйықталуы;
▪ екі фазалы, екі фазаның өзара қысқаша тұйықталуы;
▪ бір фазалы, бір фазаның жерге қысқаша тұйықталуы;
▪ жерге екі ретті тұйықталу, екі фазаның өзара және жермен қысқаша
тұйықталуы.
Тізбектегі қысқаша тұйықталулардың пайда болу себебі:
• электр қондырғылардың бөлшектерінің оқшаулағыштарының зақымдалуы;
• қызмет көрсететін жұмысшылардың қондырғыларды дұрыс қарамауынан;
• қондырғылардың тоқ жүретін бөліктерін бітеуінен.
ҚТ тоғын салыстырмалы бірлікте есептеймиз.
Ұзындығы ВЛ-35кВ l= 5 км
Ары қарай есептеу үшiн [3]
Sб=100 МВА
Uб1=37кВ
Uб2=10,5кВ
(2.8)
(2.9)
Жүйенiң кедергiсi Хс=0,2 с.б .(БҚ ТЭК АҚ-дан алынған мәлімет
бойынша)
Кедергі ВЛ-35кВ
Сым қимасы АС-120
rо=0,249Омкм
Хо=0,414 Омкм
(2.10)
(2.11)
Трансформаторлар кедергісі
rт=
(2.12)
Zт=
(2.13)
Xт==1.88о.е
(2.14)
Қ.Т. нүктесіндегі кедергіні анықтаймыз
К-1 қысқа тұйықталу нүктесі:
Zк-1=xc+xл+rл=j0,2+ j 0,148+ 0,089=0,089+ j0,348=0,359 о.е.
(2.15)
Zк-2= Zк-1 + xтр =0,089+j0,348+ j1,88=0,089+ j2,228=2,23 о.е.
(2.16)
Үшфазалы Қ.Т. тоғын анықтаймыз:
(2.17)
(2.18)
Екіфазалы Қ.Т. тоғын анықтаймыз:
(2.19)
(2.20)
Қ.Т. соғу тоқты анықтаймыз:
К-1.
Соғу коэффициенті: Ку=(1+)
Та=
(2.21)
Ку=(1+)=1,43
(2.22)
К-1 нүктесіндегі соғу тоғы
iу=
(2.23)
К-2 қысқа тұйықталу нүктесі:
Соғу коэффициентін анықтаймыз
Та=
(2.24)
Ку=(1+)=1,88
(2.25)
(2.26)
Кесте 2- Барлық қысқа тұйықталу тоқтарын кестеге енгіземіз
Қ.Т.нүктесі Үшфазалы Қ.Т. тоғыЕкі фазалы Қ.Т. Соғу тоғы
в кА тоғы в кА iу в кА
К-1 4,35 3,78 8,79
К-2 2,59 2,25 6,59
2.5 Қосалқы станцияның негізгі құрылғыларын таңдау
Қысқа тұйықталу тоғын есептегеннен кейін қосалқы станциядағы
электрлік аппараттарды және шинаны: айырғыштырды, ажыратқыштарды,
разрядниктер мен ток және кернеу трансформаторларын, өзіндік қажет
трансформаторларды таңдаймыз.
10 кВ жағына қатты шинаны таңдау
Жұмыс тоғын анықтаймыз
Iраб.= Sн3Uн= 2,951,73*10=170,3 А
(2.27)
К қор ккоэффициент тандаймыз.
Қор коэффициенті К зап. = 1,2
Imax=КзапIраб= 1,2*170,3= 204,4 А
(2.28)
Каталог бойынша өлшемі g =25*3мм2 болатын тiк төртбұрышты алюмин
шинасын таңдаймыз
Мүмкіндік ток I доп.=165 А.
(2.29)
Imax=204,4А I доп=265А.
(2.30)
Таңдаулы шиналары мүмкiн тоқтың шарты бойынша өтедi.
Шинаны қыздыру табандылығына тексеремiз.
gмин.=ВкСмм2
мұндағы С=91 алюминді шиналар үшін тұрақты
ВК=IK(3) 2(tрасч+Та) кА2сек.
(2.31)
tрасч= 0,1-0,3 секунд қт – дың есептiк ұзақты.
ВК=2.592*(0,2+0,007) =1.39кА
(2.32)
gмин= 12.96 мм2
gминgрасч=75мм2
(2.33)
шиналар қыздыру табандылығы бойынша өтедi.
Техникалық берiктiкке шиналарды тексеруi.
Шинаны көлденең орналастырамыз. Шиналарды тiрек изоляторына жалпағынан
жинақтаймыз.Шиналар көлденең орналасқан кезде олардың инерция моментi тең
болады:
I=вh36=0,4*46=4,27см4
(2.34)
аралық ұзындығы (тiрек изоляторлардың арасындағы қашықтық яғни)
l=1,2 м.
Фазалар ара қашықтығы
а=0,8 м.
Фазалардың өзара әрекеттесуiнен шина материалдарының кернеуiн
анықтаймыз:
WФ=bh23=0,4*423 =2,1 см3
(2.35)
Күштiң перпендикуляр әсерi, оське қатысты шинаның момент кедергiсі:
(2.36)
Gф=0,5 МПаGдоп=50 мПа
(2.37)
Gдоп=50 мПа, алюмин шиналар үшін.
Үш фазалық ҚТ жанындағы ең үлкен меншiктi күш, Нм, анықталады:
(2.38)
мұндағы – соғу тоғы; l - Фазалар ара қашықтығы
Шиналардың периметрi фазалар арасындағы қашықтықтан едәуiр көп,
Сондықтан форманың коэффициентi Кф = 1 тең.
(2.39)
яғни таңдалған шиналар термиялық берік.
10 кВ номиналды кернеуіне тiрек изоляторларды таңдаймыз: ИОС-10 кВ
номиналды кернеуUн=10кВ
изоляторды бүлдіретін механикалық жүк Fраз=4 кН
Изолятордың басына мүмкiн болатын жүктеме:
Fмүм=0,6·Fраз
Мұндағы: Fқир– изоляторды бүлдіретін механикалық жүк;
Fмүм – өтпелі изоляторлар механикалық жүктеме бойынша өтедi, ньютон
бойынша изоляторға мүмкiн күш.
берілген мәндерді қою арқылы изоляторды бүлдіретін механикалық жүк
табамыз:
Fдоп =0,6·4=2,4кН
(2.40)
FРАСЧ≤FДОП
Формулагға мәндер қою арқылы табамыз:
(2.41)
мұндағы: –үшфазалы қысқа тұйықталу кезіндегі соғу тоғы;
l –тірек изоляторлар ара қашықтығы, м;
а – фазалар арақашықтығы, м;
kh – шинаның биiктiгiн түзету коэффициентi.
Fрасч=11,2200Н, тіректік изоляторы төзімділік жағынан сенімді.
КРУН-10кВ өтпелі изляторларын таңдаймыз.
ИП101000 түрдегі өтпелі изолятор таңдаймыз
Uн=10кВ; Iн=1000А
Fдоп=750Н
(2.42)
(2.43)
Fдоп= 750Н Fрасч5.3Н
(2.44)
35 кВ тұсына жұмсақ шиналар таңдау.
Жұмыс тоқтарын анықтаймыз:
мұндағы: IЖ – қосалқы станцияның жоғарғы кернеу жағындағы жұмыс тоғы;
Smax – қосалқы станцияның максимал қуаты МВА,
Iрабоч.=
(2.45)
Imax=КзапIраб =1,2·48.7=58.5А
(2.46)
Шиналардың қимасын экономикалық тоқтың тығыздығы бойынша таңдаймыз:
мұндағы: Fэ – экономикалық тоқтың тығыздығы бойынша таңдалған
желілерді қоректендіруші қима (мм2) ;
Imax – қосалқы станцияның жоғарғы кернеу жағындағы жұмыс тоғы
jЭ – экономическалық ток тығыздығы, Амм2.
jЭ=1 болса Tmax5000 сағат
(2.47)
330 А мүмкін ток болатын шиналарды таңдаймыз
АС өткізгіші арқылы орындалған жұмсақ шиналар қолданылады.
АС -95 gакт=95мм2
Iдоп= 330АImax=58.5A
(2.48)
Таңдалған шинаны термиялық беріктікке тексерейік.
gмин= ВкС; ВК=IK(3)2(tрасч+Та) кА2сек
Вк= 4.35*(0,2+0,012)=4.01 кА2*сек.
(2.49)
gмин=
(2.50)
сым термиялық беріктік шарты бойынша сай келеді.
т.к. gмин=22 мм295 мм2
(2.51)
Электродинамикалық беріктікке тексермейміз
т.к. i.y=8.79 кА I э.д.y=50кА
(2.52)
Жұмсақ шинаны тәжілікке тексерейік:
Эномикалық тоқ тығыздғы бойынша таңдалған 35 кВ кернеу шиналарын
сонымен қатар қосымша тәжілікке тексереміз, себебі қосалқы станциядағы сым
арақашықтығы желілерге арақашықтығына қарағанда аз.
Электр өрісінің бастапқы критикалық кернеуін анықтаймыз:
Е0=30,3m(1+е)
мұндағы; m- сымның бетіндегі бүдірлікті ескеретін коэффициент (көп
орамды сым үшін ).
m=0,82;
r0- өткiзгiштiң есептi радиусы
Е0=30,3х0,82(1+е) =33,7 кВсм
(2.53)
Сымнын айналасындағы кернеу мәні
Ефакт==
(2.54)
мұндағы: U – сызықтық кернеу, кВ;
DСР – көршілес фазалар ара қашықтығы, см;
Тәжілік шарты:
1,07Ефакт0,9Е0
(2.55)
1,07·6,9кВ0,9·33,7кВ,
7,38кВ30,3кВ
Таңдалған сым тәжілік шарты бойынша сай келеді.
Жұмсақ шиналарды порталдарға іліп қояды.Ілінбелі оқшаулағыш ретінде
әйнеті оқшаулағыш қолданамыз.:
Оқшаулағыш түрі ПС-70Е бір ілгіште жеті дана.
Ілінбелі арматура үшін келесі бөлшектер қолданады:
Бекіту түйіні КГП-7.
Ілінбелі бөлшек У1-7-16.
Ілінбелі қысқыш ПГН-2-6.
Ілінбелі тартқыш үшін ПС-70Е қолданамыз бір ілгіште төрт дана
қолданамыз.
Желілі арматура:
Скоба СК-7-1А – 2 дана;
Серьга СР-7-16 – 1 дана;
Ілінбелі бөлшек У-1-7 – 16 дана;
Аралық бөлше ретінде ПРТ-7-1 – 1 дана
Керiп кигiзiлген қысқыш - 1 дана.
Шиналар үшiн тiрек оқшаулағыштар - 35кВ
Оқшаулағыш түрі ОНС-35
Номиналды кернеу UН=35кВ.
Fдоп=19500Н
2.6 35 кВ кернеу желісіндегі айырғыш таңдау
Вакуумды маркасы ВБ9Т 35630 УХЛ1айырғышты таңдаймыз.
Айырғыш - бұл тоқты қосып және тың ажыратуы үшiн қолайлы коммутацилық
аппарат.
Айырғыштар жұмыс жағдайлары бойынша алдын ала таңдалады:
iшкi немесе сыртқы қондырғылар, аязға төзiмдiлiк немесе тропиялық
орындау, жылдамдықтың дәрежесiнiң коммутацияларының (бiр рет, бiрнеше рет,
жылдам әрекет етуші) АПВ цикл тиiстi жиiлiктерi. Бұдан басқа, май немесе
әуе айырғыштарының қолдануы туралы сұрақ ұйғарылады.
Айырғыштар келесі параметрлер арқылы таңдалады:
- Кернеу бойынша ;
- Ұзақтық тоғы бойынша;;
- ажыратуды тоғы есептiк тоққа тең немесе артық болу керек ;
- аппараттың электродинамикалық табандылығының тоғы соғу тоғына
тең немесе одан артық болу керек;
- ҚТ тоғы үшін есептелген термиялық беріктігі аппараттың термиялық
беріктігінен жоғары немесе соған тең болуы қажет ,
UН=35 кВ.
IН=630АIраб=48.7А
Iоткл= 25кАIрасч=4,35кА
Iзл.длн.дет=63кАIу=8,79 кА
Iтерм.уст.= 25 кА4,01 кА
t= 3 сек болса
Қосылу уақыты-1,15 сек.
Айырылу уақыты-0,06 сек.
ВО циклінің комм. ресурсы I=2 кА-2000
2.7 10 кВ кернеу желісіндегі ажаратқыш таңдау
Вакуумды маркасы BBTEL 10-201000 У2 ажыратқыш таңдаймыз.
Ажыратқыштар жұмыс жағдайлары бойынша алдын ала таңдалады:
iшкi немесе сыртқы қондырғылар, аязға төзiмдiлiк немесе тропиялық
орындау, жылдамдықтың дәрежесiнiң коммутацияларының (бiр рет, бiрнеше рет,
жылдам әрекет етуші) АПВ цикл тиiстi жиiлiктерi. Бұдан басқа, май немесе
әуе айырғыштарының қолдануы туралы сұрақ ұйғарылады.
Ажыратқыш тар келесі параметрлер арқылы таңдалады:
- Кернеу бойынша ;
- Ұзақтық тоғы бойынша;;
- ажыратуды тоғы есептiк тоққа тең немесе артық болу керек ;
- аппараттың электродинамикалық табандылығының тоғы соғу тоғына
тең немесе одан артық болу керек;
- ҚТ тоғы үшін есептелген термиялық беріктігі аппараттың термиялық
беріктігінен жоғары немесе соған тең болуы қажет ,
UН=10 кВ.
IН=1000АIраб=170,5А
Iоткл= 20кАIрасч=2,59Ка
Iзл.длн.дет=52кАIу=6,59 кА
Iтерм.уст.= 25 кА1,39 кА
Қосылу уақыты-0,06 сек.
Айырылу уақыты -0,055 сек.
ВО циклінің комм. ресурсы I=5 кА-50 тыс.
2.8 35 кВ кернеу желісіндегі айырғыш таңдау
Әрбір электрмен қамту обьектісінің сенімді жұмысы әрбір таңдалған
қондырғының тоғын номиналды режим шарттарына және қ.т. кезіндегі жұмыс
шарттарына сәйкес келгенде қамтамасыздандырады. Сондықтан электр жабдығын
алдымен номиналды параметрлері бойынша таңдаймыз, содан соң қ.т. тоқтарының
әсеріне тексереміз.
Жоғары кернеулі айырғыштарды таңдау мен тексеру.
Айырғыштар қосалқы станцияның негізгі құрылғылары болып табылады, ол
әртүрлі режимдегі тізбекті қосу және айыру қызметін атқарады: ұзақты
жүктеме, асқын жүктеме, қ.т, бос жүріс, синхронды емес жұмыс. Ең қиын
операция үш фазалы қысқа тұйықталу болып табылады. Ажыратқыштарға келесі
талаптар қойылады:
➢ әсерінің жылдамдығы, яғни айырылудың номиналды уақыты;
➢ фазалық басқару мүмкіндігі;
➢ түйіспелерді тексеру мен қарау жеңілдігі;
➢ жарылысқа және өртке қауіпсіздігі;
➢ әр түрлі тоқтардың сенімді айырылуы;
➢ тасымалдауға және пайдалануға ыңғайлығы;
➢ тез әсерлі автоматты қайта қосылуға пайдаға асуы;
Жоғары кернеулі айырғыштар номиналды кернеу, тоқ, номиналды айырылу
тоғы, соққы тоғы, термиялық тұрақтығы бойынша таңдалады.
Айырғыштар мен ажыратқыштар келесі параметрлер арқылы таңдалады:
Айырғыш РНДЗ-35630 түрін таңдаймыз жерлестiрушi пышақтармен.
Жетек ПРН-110.
UН=35 кВ=Uуст=35 кВ
Imax=48,7 АIН=630 А.
Электр динамикалық қондырғының тоғы=31,5кА8,79 кА.
Термиялық беріктіктің тоғы =20кА4,01 кА
Кернеу трансформаторларының сақтандырғыштарын таңдау .
НТМИ- 10 кВ үшін ПКТ- 6кВ түрдегі сақтандырғыш таңдаймыз;
Iпл.встав.=0,25А.
2.9 Қосалқы станцияның өзіндік мұқтаж трансформаторларын таңдаймыз.
Қосалқы станцияның (ӨМТ) өзіндік мұқтаж трансформаторы қалыпты және
апат кезеңдерінде қосалқы станцияның жұмыс жасауын қамтамасыз етуі керек.
Қосалқы станцияның ӨМТ – ның тұтынушыларының құрамы қосалқы станцияның
түріне, трансформаторларының қуатына, синхронды компенсатордың болуына,
электр құрылғылардың түріне байланысты. Қосалқы станциядағы өзіндік мұқтаж
тұтынушыларына трансформатордың салқындату жүйесінің қозғалтқыштары,
ажыратқыштар мен айырғыштардың жетегінің жылытқыштары, ЖТҚ мен РҚ
шкафтарының жылытқыштары сондай-ақ қосалқы станцияның жарықтандыру жүйесі
ж.т.б. жатады.
Қосалқы станцияның өзіндік мұқтаж тұтынушыларының ең негізгілеріне
оперативті тоқ тізбектері, байланыс, телемеханика жүйесі, апат кезіндегі
жарықтандыру жүйесі, өрт сөндіру жүйесі жатады.
Өзіндік мұқтаж трансформаторынан тұтынушыларының алатын қуаты аз,
сондықтан оларды төмендеткіш трансформаторынан қорек алып тұрған 380220В
торабына жалғаймыз. ӨМТ – ның қуаты қосалқы станцияның жұмыс жасау
кезеңдерінің әртүрлі болуына байланысты таңдалады, бірақ қуаты 630 кВА –
ден аспауы керек.
ӨМТ қосалқы станция жұмысын авариялық және нормалы режимде қамтамасыз
ету керек.
Әжістемеге сәйкес ӨМТ трансформаторының қуатын таңдаймыз:
SТСН=0,01 SНтр
мұндағы: SТСН – қосалқы станцияның меншiктi мұқтаждықтарының қуаты;
SНтр – қосалқы станцияның толық қуаты.
SТСН =0,01·4000=40кВА(ТМ-40)
(2.56)
Трансформатор ПК-10кВ түріндегі сақтандырғышпен қорғалады
Өндірме балқымасының тоғы Iпл.вставки=7А
Iпл.вставки=2· IН=2·2.3=4,6А,
(2.57)
2.10 Тоқ және кернеудiң өлшеу трансформаторларын таңдау
3510 кВ. қосалқы станциясында трансформаторды енгізуде, бөлімдік
айырғыштарда, және алшақтағы желілердің айырғыштарында тоқ
трансформаторлары орнатылады.Кернеу трансформаторлары 10 кВ, 35 кВ-тық
шиналарда орнатылады.Үшорамалы трансформаторлардың екінші тізбектерінде
амперметрлер,ваттметрлер, вольтметрлер, варметрлер белсенді және реактивті
қуатсанауыштар орнатылады.0,4 кВ жағындағы өзіндік қажеттілік
трансформаторлары тізбектерінде есептейтін белсенді энергия санауышы
орнатылады. 35 и 10 кВ желілерінің екінші тізбектерінде амперметр, белсенді
және реактивті энергияны есептейтін санауыш орнатылады.
Кернеу трансформаторын номинальды кернеу мен екінші жүктеме арқылы
таңдаймыз.
Кесте 3-10 кВ бағытындағы жүктемелерді санау
Құралдың атауы Типі Р, ВтQ, ҚұралЖалпы тұтынылатын қуат
ВАрдар
саны
Р,Вт Q, Вар S, ВА
Вольтметр Э-335 2 0 1 2 - -
Ваттметр Д-335 3 - 1 3 - -
белсенді және СЭТ-4 м 0,8 2,24 3.2 8.8 -
реактивті энергия
санауышы
Жалпы жүктеме 8.2 8.8 12.02
НТМИ-10 кВ кернеуіндегі трансформаторды таңдаймыз.
SН= 12.02 ВА
S2НОМ=120ВАSРАСЧ=25ВА дәлдік классы 0,5.
Кесте 4-35 кВ тұсындағы жүктемені таңдаймыз
Құралдың Типі Р, Вт Q, Құралдар Жалпы тұтынылатын қуат
атауы ВАр саны
Р,Вт Q, Вар S, ВА
Вольтметр Э-335 2 - 1 2 - -
Ваттметр Д-335 3 - 1 3 - -
белсенді жәнеСЭТ-4 м 0,8 2,2 4 3.2 8.8 -
реактивті
энергия
санауышы
Жалпы жүктеме 8.2 8.8 12.02
Трансформаторды таңдаймыз 3НОМ35 кВ.
SН=150 ВАSP= 12.02 ВА
Кернеу трансформаторынан өлшеуіш құралдарға дейін сымдардың қосылу
қимасын анықтаймыз.
Sпров.= PL U2HgUдоп.; мм2
L= 40 м- бақылау кабелінің ұзындығы
• Uдоп.= 0,5 В- кернеудің шығыны ТН.
Sпров.= =0,25мм2
(2.58)
АКВВБ-маркалы бақылау кабелін таңдаймыз 10х2,5- науадағы төсем, қима
2,5мм2- ПУЭ –ге сәйкес алюмин кабелінің қимасы осындай болу керек.
НТМИ-10 кВ қорғау үшін ПКТ-10 сақтандырғыштарын таңдаймыз.
Iпр. откл.= 31,5кА6,59кА
35 кВ тұсында
Sпр.=
(2.59)
НКВВБ-10х2,5 мм2 бақылау кабелін таңдаймыз.
Қорғау үшін 3НОМ-35 кВ.
ПКТ-35-17-УЗ сақтандырғыштарды таңдаймыз.
Iоткл.=17КАIу=8,79кА.
2.11 Тоқтың өлшеу трансформаторларын таңдау.
Трансформатор тоғын жүзеге асыруды таңдау : номиналды кернеу
арқылы,номиналды бастапқы тоқ арқылы, қондырғы түрі арқылы , дәлдік классы
және екінші реттік жүктеме арқылы іске асырылады. Тексерісті
электродинамикалық және термикалық төзімділікке жүргіземіз.
Жүктемені санаймыз.
Кесте 5-10 кВ бағытындағы жүктемелерді санау
Құрал Түрі ВА-ғы жүктеме
А А
Амперметр Н-341 0,5
Ваттметр Д-335 0,5 - 0,5
Санауыш СЭТ-4 м 1,5 1,5 1,5
10 кВ кірістегі - ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz