Қан айналуды зерттеу әдістері. Интегралдық және аймақтық реография



1) қанайналымның көлемдік жылдамдығы.
2) қанайналымның мүшелер мен аумақтарға таралуы
3) қанайналымның көлемдік жылдамдығын өлшеу әдісі: окклюзионды плетизмография.
4) Доплер эффектісі. Қанайналым жылдамдығын ультрадыбыспен анықтау.
5) Реография әдісінің маңызы
Қазіргі уақытта медициналық зерттеулерде биологиялық тірі ағза жасушаларында (ұлпалардан) айнымалы ток өткізе отырып, импедансты (толық кедергі) өлшеу өте үлкен орын алады. Жасушалық мембрана токты өте нашар өткізсе, ал цитоплазма мен ағза жасушасының сұйығы токты өте жақсы өткізеді. Осындай жүйелер активті және сыйымдылық кедергілерге иемдене алады.
Тірі ағза жасушасынан айнымалы ток өткізгенде, ондағы толық кедергінің өзгеруі оның жиілігіне тәуелді болады. Міне осы құбылысты импеданстың дисперсиясы деп атайды. Өлі ағза жасушасы үшін импеданс дисперсиясы байқалмайды, бірақ анықтап айтқанда импеданс дисперсиясы мүшелердің және ағза жасушасының өмірге икемділігін (қабілеттігін) анықтайды. Адамның бір жерінің етін алып (оны трансплантант деп атайды), екінші жеріне жапсырғанда оның өмірге қабілеттілігін бағалауға тура келеді. Эквивалентті схемалар көмегімен тірі ағза жасушасы үшін толық кедергіні (импедансты) өңдеуге (модельдеуге) болады. Соңғы кездерде реография әдісі қан айналым үрдісін зерттеудің негізгі диагностикалық әдісі болып табылады. Егер адам денесінің белгілі бір бөлігі арқылы жоғарғы жиілікті (шамамен 40- 500 кГц) және аз ток (10 мА-ден көп емес) айнымалы электр тоғын өткізіп, кедергісін тіркеп отырса, онда пульстық толқынның өтуінен ол кедергі үнемі өзгеріске ұшырап отырады. Бұл әдіс кедергінің өзгеру ИМПЕДАНСЫН тіркеуге негізделген. Сол себептен айнымалы ток тізбегіндегі әртүрлі кедергілерді және тірі биологиялық ұлпадан өтетін жоғары жиілікті токтың өтуінің ерекшеліктерін білу керек.
1 Самойлов В.О. Медицинская биофизика. - С. Петербург, 2007 г. 393-408 стр.
2. Тиманюк В.А., Животова Е.Н. Биофизика. - Киев.2004 г.
3. Антонов В.Ф., Черныш А.М. и др. Биофизика. – М.:Владос, 2006 г.
4. Ремизов А.Н., Максина А.Г., Потапенко А.Я. Медицинская и биологическая физика. - М.: Высшая школа, 2004.
5. Блохина и др. «Руководство к лабораторным работам по медицинской и
биологической физике». «Дрофа», 2002.
6. Ремизов А.Н. , Максина А.Г. «Сборник задач по медицинской и биологической
физике». Учебное пособие для вузов.-М.:Дрофа, 2001.
7. Ремизов А.Н., Потапенко А.Я. Курс физики, М.:-Дрофа,2002.
8. В. А. Левтов Реология крови. М. «Медицина».

Пән: Биология
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Тақырыбы: Қан айналуды зерттеу әдістері. Интегралдық және аймақтық
реография
Мақсаты: Медицинадағы қанайналым әдістерін анықтау. Берілген тақырыпқа
байланысты есептер әдістемесін меңгеру.
Оқыту міндеттері: Реография әдісінің медицинадағы маңызын оқып үйрену
Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
1) қанайналымның көлемдік жылдамдығы.
2) қанайналымның мүшелер мен аумақтарға таралуы
3) қанайналымның көлемдік жылдамдығын өлшеу әдісі: окклюзионды
плетизмография.
4) Доплер эффектісі. Қанайналым жылдамдығын ультрадыбыспен анықтау.
5) Реография әдісінің маңызы
Оқыту әдістері - берілген тақырыпқа берілген хабарламаларды талқылау,
типтік есептер шығарып, тапсырмаларды орындау.
Қысқаша теория
Қазіргі уақытта медициналық зерттеулерде биологиялық тірі ағза
жасушаларында (ұлпалардан) айнымалы ток өткізе отырып, импедансты (толық
кедергі) өлшеу өте үлкен орын алады. Жасушалық мембрана токты өте нашар
өткізсе, ал цитоплазма мен ағза жасушасының сұйығы токты өте жақсы
өткізеді. Осындай жүйелер активті және сыйымдылық кедергілерге иемдене
алады.
Тірі ағза жасушасынан айнымалы ток өткізгенде, ондағы толық кедергінің
өзгеруі оның жиілігіне тәуелді болады. Міне осы құбылысты импеданстың
дисперсиясы деп атайды. Өлі ағза жасушасы үшін импеданс дисперсиясы
байқалмайды, бірақ анықтап айтқанда импеданс дисперсиясы мүшелердің және
ағза жасушасының өмірге икемділігін (қабілеттігін) анықтайды. Адамның бір
жерінің етін алып (оны трансплантант деп атайды), екінші жеріне жапсырғанда
оның өмірге қабілеттілігін бағалауға тура келеді. Эквивалентті схемалар
көмегімен тірі ағза жасушасы үшін толық кедергіні (импедансты) өңдеуге
(модельдеуге) болады. Соңғы кездерде реография әдісі қан айналым үрдісін
зерттеудің негізгі диагностикалық әдісі болып табылады. Егер адам денесінің
белгілі бір бөлігі арқылы жоғарғы жиілікті (шамамен 40- 500 кГц) және аз
ток (10 мА-ден көп емес) айнымалы электр тоғын өткізіп, кедергісін тіркеп
отырса, онда пульстық толқынның өтуінен ол кедергі үнемі өзгеріске ұшырап
отырады. Бұл әдіс кедергінің өзгеру ИМПЕДАНСЫН тіркеуге негізделген. Сол
себептен айнымалы ток тізбегіндегі әртүрлі кедергілерді және тірі
биологиялық ұлпадан өтетін жоғары жиілікті токтың өтуінің ерекшеліктерін
білу керек.
Импеданс Z деп толық кедергіні айтады. Көп жағдайда ол мынаған тең:

(1)

Реограммаларды екі түрлі реографтың көмегімен тіркейді - биполярлы және
тетраполярлы. Кейінгі кезде тетраполярлы кең қолданыс табуда. Олар
кедергіні дәлірек өлшейді және жасушадағы қан көлемінің сандық мәнін
көрсетеді. Бұл әдісте екі электорд электр тоғын жіберу үшін қолданылса,
тағы да екі электрод электр кедергісін тіркеу үшін қолданылады.
Зерттеу мақсатына байланысты дененің интегралдық реографиясы, орталық
реография (жүректің сол және оң бөліктерінің және кіші қан айналу
шеңберінің қанға толуы бағаланады), кеуде реографиясы, өкпе реографиясы
т.б. болып бөлінеді.

Интегралдық реография. Бұл әдіс арқылы жүректің систолдық, яғни минуттық
көлемі анықталады. Бүкіл дене үшін немес белгілі бір аймақтардағы базалық
импеданс өлшенеді. Аймақтық импедансты анықтауда зертелінетін жерлерге
электродтар қойылады. Хоффер әдісі (1970) кең қолданыс тапты. Оның тұжырымы
бойынша интегралдық импеданс пен ағзадағы судың арасында сызықты байланыс
бар, ол келесі формуламен өрнектеледі:
, мұнда В—су көлемі, (л); Н—адам бойының биіктігі, (см); Z—дене
импедансы, (Ом). Интегралдық реография қанның соққылық көлемін анықтау
үшін де пайдаланылады. Базалық импеданс пен пульстық өзгеруі және қан
көлемі арасында байланыс бар. Осы байланысқа негізделіп Кедров дененің
интегралдық реограммасы арқылы қанның соққылық көлемін есептеу формуласын
ұсынды: , мұндағы —қанның соққылық шашырауы, (мл); —систола
кезіндегі электр кедергісінің өзгерісі, (Ом); R—реограф генераторы
тудыратын жоғарғы жиілікті тоққа дененің базалық кедергісі, (Ом); Р — дене
массасы, (г). Электрод қойылған жердің реограммасында белгілі бір аймақтың
немесе органдардың (бауырдың, өкпенің) қанға толуы сипатталады.
Реоэнцефалография - бас миы тамырларының жағдайын сипаттайды.
Реоэнцелография (РЭГ) мидың ішкі қан айналым жүйесінде қолданылады (бас
тамырларының жағдайын сипаттайды). РЭГ атреосклероздан пайда болған
өзгерістерді, гипертониялық ауруларды, бас сүйегінің көк тамырлардағы қан
айналым өзгерістерін анықтайды.

Реовазаграфия (РВГ) көк тамыр жүйесін, тамырлардың тонус жағдайын
бағалауға, шеткі қан айналымының интенсивтілігін зерттеу үшін қолданылады.
Аяқ бөліктері (балтыр, табан, бақайлар, т.б.), иық, алақан, қол
саусақтары , т.б. дене бөліктеріндегі қан айналудағы ауытқуларды көрсетеді.

РЭГ зерттеуін жүргізгенде токтың оптималды жиілігі 80-150 кГц-болып
табылады. Жиіліктің осы мәндерінде биологиялық объектіні терең түрде
сканерлеуге (түсіруге) мүмкіндік береді.

Реопульмонографиялық зерттеулер өкпедегі қан алмасуды бағалайды: өкпе
артериясының реографиясы, қосымша әдістер арқылы өкпенің артериялды қысымын
анықтау.
Реогепатография - бауырдың оң және сол бөліктерінің қанға толуын бағалау.
Жалпы реография медицинаның көптеген салаларында үлкен қолданыс табуда.
Мысалы, хирургияда қан тамырларының қан өткізу қабылетін; терапияда
систолдық көлемді, қанның минуттық көлемін және басқа да көрсеткіштерді
анықтауда пайдаланылады.
Индуктивтілік пен сыйымдылығы бар тізбек
Айнымалы ток деп лездік мәні периодты түрде шамасы және бағыты жағынан
өзгеретін токты айтамыз. Жалпы алғанда айнымалы ток тербелісінің әртүрлі
формадағы күрделі түріне ие болуы мүмкін, техникада көбінесе айнымалы ток
қолданылады.
Ток күші мен кернеудің лездік мәндері былай өрнектеледі:
U=Usin(t) және I =Isin(t), мұндағы Um , Im -
ток күші мен кернеудің ең үлкен шамалары, ал - циклдік
(дөңгелектік) жиілік.
Айнымалы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қан тамырларымен қан қозғалысының физика-математикалық заңдылықтаыр. Биологиялық ұлпалардың пассивті механикалық қасиеттері
Қан айналымды зерттеу әдістері. Биологиялық ұлпалардың импедансы
Аймақтық және интегралдық реография
Қан тамыр жүйесі
Қанайналым шеңберлері
Мүшелер мен ұлпалардың реографиясы
Қан тамырлар бойымен қан қозғалысының гемодинамикалық заңдылықтары
Гемодинамиканың биофизикалық негізі
Функционалдық диагностика негіздері
Клиникалық практикадағы реография
Пәндер