Трансфортаторлық қосалқыстанцияның қуатын есептеу

КІРІСПЕ
1 НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.1 Мұнай.газ шаруашылығының технологиясы
2 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Трансфортаторлық қосалқыстанцияның қуатын есептеу
2.2 Сыртқы электрмен жабдықтау желісін жобалау
2.3 Ішкі электрмен жабдықтау
2.4 ДЭС
2.5 Мұнай.газ шаруашылығындағы электр станцияларға қойылатын негізгі талаптар
2.6 ДЭС қуатын және түрін таңдау
2.7 ДЭС .ның жылуын утилизациялау
2.8 Қысқа тұйықталу токтарын есептеу
3 ЕҢБЕКТІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
3.1 Еңбекті қорғау туралы жалпы түсініктер
3.2 Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы заңы
3.3 Микроклимат параметрлері
3.4 Өндірістік жарық
3.5 Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Электрофикация нарықтық экономиканың негізі болын табылады. Халықшаруашылығында маңызды орын алады. Қазіргі таңда мұнай-газ шаруашылығының 70 % астам механизмі электр жетегемен жұмыс істейді. Электр энергиясын жылдық тұтыну әр жыл сайын 5-7%-ке көтеріледі.
Мұнай-газ шаруашылығының ерекшелігіне байланысты электрмен қамсыздандыру схемелеры және онда қолданатын электр құрылғылыры энергетикалық және технико - экономикалық параметрлерге сай келуі қажет. Бұл жағдайлар кен орындарының мемлекетті тарату желілерінен алшақтығымен нысаналардың шашыранқы орналасуымен қиындай түседі. Сондықтан мемлекеттік желілерден алшақ орналасқан кен орындарында альтернативті қорек көзін пайдыланған тиімді болып келеді.
Электрлік энергия тұтынушыларының өз спецификалық ерекшеліктері болады, осыған байланысты электрмен жабдықтауға төмендегідей талаптар қойылады: қорек көзінің сенімділігі, электр энергиясының сапасы, жекелеген элементерді сақтау және қорғау. Өнеркәсіптік кәсіпорындардың электр жабдықтау жүйесін жобалап жасау және қолдануда технико-экономикалық жағынан дұрыс кернеуді таңдау, электрлік жүктемені анықтау, қосалқы трансформаторлардың қуатын және санын, олардың сақтандырғыштарын, кернеуді реттеу тәсілдерін және реактивті қуаты қалпына келтіру жүйесін таңдау қажет.
Мұнай-газ шарушылығында, басқа салада қолданатын электрмен қамсыздау схемаларып пайдалану сәйкес келмейді сондықтан кен орандарын электрмен қамсыздандыру кезінде оңтайлы әдісті таңда, шығындар неғұрлым аз болуы қажет.
Батыс ауданына Ақтөбе, Атырау, Батыс-Қазақстан және Маңғыстау облыстары кіреді, ол Ресейдің энергетикалық жүйесімен тығыз байланыста. Қазақстанның энергетикалық жүйесінің басқа да ерекшелігі біріккен, оперативті диспетчерлік басқармасының көлденең ұйымдастырылған жүйесі болып табылады. Электроэнергияны өндірудегі құрама әдісі үлкен үлеспен де сипатталады (ЖЭО-ның энерго көзінің құрылымын пайдалану, оны электрлік және жылу энергиясын өндіреді). Бұнымен қоса, көпшілік Қазақстандық электростанциялардың қондырғылары істен шығуы (орташа істен шыққан қондырғылардың қуаты 58,5%) оның жұмысының есептік ресурсынан асып түсетіні алаңдатады. 2030 жылға дейінгі электроэнергетиканы дамыту бағдарламасы (1999 жылғы 9cәуірдегі № 384 бойынша Қазақстан Республикасының Басқармасының Бұйрығымен бекітілген). Жаңартуды және электрожелілі шаруашылықты қажет етеді, бұл электрмен тасымалдау кернеуінде 0,4-6/10-35-110-220-500 және 1150 кВ болады, жалпы ұзақтығы 454706,5 км. Қазіргі таңда 8,8% жүйе құрайтын электр тасымалдау желі кернеуі 220–500 кВ пайдалану талабына сай келмейді және шұғыл жұмысты қажет етеді.

1. Правила техники безопасности при эксплуатации электроустановок республики Казахстан. РД 34 РК.03.202-04.- Алматы, 2004 год
2. Электрооборудование станций и подстанций Л.Д. Рожкова, В.С. Козулин 2-е издание – М.: Энергия,1980г.
3. Электрическая часть электростанций и подстанций Б.Н. Неклепаев 2-е издание – М.: Энергоатомиздат, 1986г.
4. Электрическая часть электростанций и подстанций Б.Н. Неклепаев, И.П. Крючков М.: Энергоатомиздат, 1989г.
5. Справочник по проектированию электроснабжения / под ред. Ю.Г.Барыбина и др.-М.: Энергоатомиздат, 1990,- 576с.
6. Справочник по электроснабжению и электрооборудованию -: В 2т. / под ред. А.А.Федорова.-М.: Энергоатомиздат, 1986,-568с.
7. Федоров А.А., Старкова Л.Е. Учебное пособие для курсового и дипломного проектирования по электроснабжению промышленных предприятий: Уч. пособие для вузов. - М.: Энергоатомиздат, 1987,-368с.
8. Электрическая часть электростанций и подстанций: Справочные материалы для курсового и дипломного проектирования. Учеб. пособие для энергоэнергетических специальностей вузов / Под ред. Б.Н. Неклепаева - 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Энергия, 1978, - 456с.
9. Инструкция по проектированию силового и осветительного оборудования промышленных предприятий. СН РК 4.04-19-2003 - Астана, 2004 год.
10. Заводские каталоги на типовое оборудование
11. Прейскуранты заводов - изготовителей оборудования
12. Укрупненные показатели стоимости элементов электроснабжения промышленных предприятий (УП-ЭС) «Электропромпроект»
13. Справочник по электроустановкам промышленных предприятий / под ред. Я.М. Болыпмана-М.: Госэнергоиздат, 1963год, -719с.
14. Экономика труда и социально-трудовые отношения / под ред. Г.Г. Меликьяна, Р.П. Колосовой.-М.: Издательство МГУ
15. Справочник по проектированию электроснабжения / под ред. Ю.Г.Барыбина и др. - М.: Энергоатомиздат, 1991,- 464с.
16. «Инструкция по устройству молниезащиты зданий и сооружений» СН РК 2.04-29-2005
17. Экономика производственного объединения (предприятия) /А.М.Омаров.-М.: Экономика, 1995,-383с
18. Гepacимoв, В.Г. Элeктpoтeхничecкиe cпpaвoчныe мaтepиaлы / В.Г.Гepacимoв, A.И.Пoпoв. - М. : Издaтeльcтвo, МЭИ, 2002

Пән: Электротехника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Электрофикация нарықтық экономиканың негізі болын табылады. Халықшаруашылығында маңызды орын алады. Қазіргі таңда мұнай-газ шаруашылығының 70 % астам механизмі электр жетегемен жұмыс істейді. Электр энергиясын жылдық тұтыну әр жыл сайын 5-7%-ке көтеріледі.
Мұнай-газ шаруашылығының ерекшелігіне байланысты электрмен қамсыздандыру схемелеры және онда қолданатын электр құрылғылыры энергетикалық және технико - экономикалық параметрлерге сай келуі қажет. Бұл жағдайлар кен орындарының мемлекетті тарату желілерінен алшақтығымен нысаналардың шашыранқы орналасуымен қиындай түседі. Сондықтан мемлекеттік желілерден алшақ орналасқан кен орындарында альтернативті қорек көзін пайдыланған тиімді болып келеді.
Электрлік энергия тұтынушыларының өз спецификалық ерекшеліктері болады, осыған байланысты электрмен жабдықтауға төмендегідей талаптар қойылады: қорек көзінің сенімділігі, электр энергиясының сапасы, жекелеген элементерді сақтау және қорғау. Өнеркәсіптік кәсіпорындардың электр жабдықтау жүйесін жобалап жасау және қолдануда технико-экономикалық жағынан дұрыс кернеуді таңдау, электрлік жүктемені анықтау, қосалқы трансформаторлардың қуатын және санын, олардың сақтандырғыштарын, кернеуді реттеу тәсілдерін және реактивті қуаты қалпына келтіру жүйесін таңдау қажет.
Мұнай-газ шарушылығында, басқа салада қолданатын электрмен қамсыздау схемаларып пайдалану сәйкес келмейді сондықтан кен орандарын электрмен қамсыздандыру кезінде оңтайлы әдісті таңда, шығындар неғұрлым аз болуы қажет.
Батыс ауданына Ақтөбе, Атырау, Батыс-Қазақстан және Маңғыстау облыстары кіреді, ол Ресейдің энергетикалық жүйесімен тығыз байланыста. Қазақстанның энергетикалық жүйесінің басқа да ерекшелігі біріккен, оперативті диспетчерлік басқармасының көлденең ұйымдастырылған жүйесі болып табылады. Электроэнергияны өндірудегі құрама әдісі үлкен үлеспен де сипатталады (ЖЭО-ның энерго көзінің құрылымын пайдалану, оны электрлік және жылу энергиясын өндіреді). Бұнымен қоса, көпшілік Қазақстандық электростанциялардың қондырғылары істен шығуы (орташа істен шыққан қондырғылардың қуаты 58,5%) оның жұмысының есептік ресурсынан асып түсетіні алаңдатады. 2030 жылға дейінгі электроэнергетиканы дамыту бағдарламасы (1999 жылғы 9cәуірдегі № 384 бойынша Қазақстан Республикасының Басқармасының Бұйрығымен бекітілген). Жаңартуды және электрожелілі шаруашылықты қажет етеді, бұл электрмен тасымалдау кернеуінде 0,4-610-35-110-220-500 және 1150 кВ болады, жалпы ұзақтығы 454706,5 км. Қазіргі таңда 8,8% жүйе құрайтын электр тасымалдау желі кернеуі 220 - 500 кВ пайдалану талабына сай келмейді және шұғыл жұмысты қажет етеді.

1 НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1.1 Мұнай-газ шаруашылығының технологиясы

Мұнай-газды жер астынан шығару процесі үш этаптан тұрады.
Бірінші этап - мұнай және газды пластан сұңғұламаға қарай қозғалысы, ол жасанды түрде пластаға және ұңғыма забойындағы қысымның әр түрлі болуы арқылы жүзеге асады. Бұл процесс мұнай-газ кен орындарын өңдеу деп аталады.
Екінші этап - мұнай мен газдың ұңға зобойынан жоғардағы саласына дейін қозғалысы. Бұл процесс газ және мұнай скважиналарын эксплуатациялау деп аталады.
Үшінші этап - ұңғымадағы өнімдерді жинап және мұнай мен газды тасымалдауға дайындау. Бұл этаптар кезінде мұнай және онымен бірге шығатын газ және су жиналып оларды мұнайдан бөледі; су кейін суды пласттағы қысымды сақтап тұру үшін кейін құйылады, газ тұтынушыларға таратылады.
Скважинадан мұнай және газ өнімдерін шығару келесі топтардан тұрады:
1) Фонтанды, бұл жағдай кезінде мұнай ұңғымадан өздігінен шығады.
2) Сораптар арқылы - бұл әдіс сорап көмегімен мұнай-газды шығару
Мұнай-газды шығару әдісі пласттық қысымға және пласттың шөгу тереңдігіне байланысты таңдалады.
Фонтанды әдіс пластық қысым жоғары болған жағдайда қолданады. Бұл әдіс кезінде фонтандап атқылап, сорапты-компрессорлы тұрбалар арқылы жоғары көтеріледі. Фонтандаудың ең басты шарты қысымның көп болуы.
Компрессорлы әдіс кезінде, пласттағы мұнай қысылған газ арқылы жоғары көтеріледі.
Ұңғымаға газды айдау үшін арнайы газлифыйлі компрессорлы станция пайдаланылады.
Мұнай-газ кен орындарын компрессорлы эксплуатациясының келесідей арты-қилылығы бар.
1) Тез тозатын және қозғалмалы бөліктердің аздығы;
2) Ұңғыма дебитін реттеудің қарапайымдылығы. Бірақ бұл әдістің кемшілігі де бар.
3) Қуаты компрессорлы станцияларды салудағы капиталдық шығындардың жоғары болуы.
4) Газлифті көтергіштің және компрессор-ұңғыма жүйесінің ПЭК-нің төмендігі.
Сорапты әдіс кезінде, скважинадан мұнай жоғарға штангілі және штангісіз сорап арқылы жүзеге асады.
Штангілі сорап арнайы конструкциялы плунжерлі сораптан жасалынады, оның жетегі жер бетіндегі штангі арқылы жүзеге асады.
Сораптың төменгі бөлігінде сорушы клапан орналастырады, плужергі сорап басушы клапанмен қамтамасыздандырылған, ол сорапты штангіге ілінеді.
Штангісіз сорап арқылы мұнайды алу кезінде: ұңғымаға электрлі ортаға тартқыш сорап түсіріледі. Оның құрамында ортаға тартқыш көпсатылы сораптан, түсіргіш электрқозғалтқыштан, көтергіш тұрбадан, арнайы кабельдерден кіреді.
Соңғы уақытта штангілі сорап жетегіне қысқа тұйықталған роторлы асинхронды қозғалтқыш қолданылады. Қозғалтқыш жабық жасалынады оның сериясы АОПГ және моменті жоғарлатылған болып орындалады. МnМн=1,82. Бұл қозғаотқыштың айналу жылдамдығы синхронды 1500 айнмин, ПЭК-ті және соsφ жоғары, салмағы төмен.
Тербеліс-станоктарын тербелу санын реттеу үшін синхронды қозғалтқыштардың айналу жиілігін тантық реттеуге, муристорлық түрлендіргіштердің дамуы өте жоғары ықпал жасады. Жартылай өткішгіштер арқылы жиілікті, кернеуді реттеу, кең қолданыста жүруде.
Мұнайда жинау және тасымалдау.
Бүгінгі күні жинаудың және тасымалдаудың келесі жүйелері бар: өздігінен ағатын екі құбырлы , жоғары қысымды бір құбырлы және қысымды.
Өздігінен ағатын қысымды бір құбырлы әдіспе ұңғыма өнімдері 0,6МПО қысымды бөлініп, бөліген газ өзінің қысымы мен копрессорлы станцияға немесе тұтынушыға бірден жіберіліп, ал сұйық бөлігі сүзілудің екінші сатысына жіберіледі. Мұнай мен газ өзіндік ағынмен орталық жинау пунктіне жіберіледі, кейін сорап арқылы орталық жинау резервуар паркіне жіберіледі.
Сұйықтықтың өзіндік ағуы арқылы оны тасымалдауға кететін электр энергия шығындары үнемделеді. Бірақ бұл жүйенің бірнеше кемшілігі бар:
1) Құбырларға газдың жиналуына байланысты мұнайды терең дегазациялау қажет.
2) Мұнайдың қозғалуы төмендігінен құбырлар парафинденіп, жіберу көлемі азаяды. Сондықтан мұнайды жинаудың және тасымалдаудың бұл әдісі ескірген кен орындарында пайдаланылады.
Жоғары қысымды бір құбырлы жинау әдісі Грозныйдың мұнай институтында жобаланған. Оның ерекшелігі ұңғымадан шыққан өнімді ондаған километрге жоғары қысым арқылы (6.7 МПа) тасымалданады.
Бір тұрбалы жоғары қысымды әдіс учаскелік жинау пунктін пайдаланусыз тікелей, сүзу операциясын бірден орталық жинау паркінде іске асыруға мүмкіндік береді. Осыған байланысты технологиялық құрылғылардың максималды концетрациясы қолданылады, жинау пунктерін үлкейтілуі, мұнай жинау желілеріндегі метал көлемі азаяды, кен-орын төңірегіндегі сораптық және компрессорлық станциялардың салу қажетсіздігі, кен орнының бастап өңделуінен бастап ілеспе газды бөліп алу жүреді.
Жоғары қысымды бір құбырлы жүйе тек пласттық қысым жоғары кен орындарында пайдаланылады.
Екпінді жинау жүйесі мұнай мен газды бір құбыр арқылы сүзгілеу станциясына жеткізу үшін, ұңғымадан станцияға дейін 7км аспау қажет, және газға қаныққан мұнайды орталық жинау пунктіне тасымалдауға пайдаланады. (ара қашықтық 100км және жоғары).
Ұңғыма өнімдері қысу сораптық станция ауданы айдалып, 0,6..0,8МПа қысыма 1-сүзуде газ бөлініп кейін газ өңдеу зауытына жіберіледі. Кейін мұнай қалған газдың аз концентрациямен орталық жинау пунктіне жіберіліп сүзудің 2-ші сатысында мұнай мен газды толық айырады. Бөлінген газ- сызданған мұнай өз ағынымен шикізаттық резервуарға жіберіледі.
Екпінді жинау әдісі металшығындарды азайтып, капиталды шығындарды азайтады.
Мұнайды өндірістік дайындау.
Мұнай ұңғымалардан шығырылған өнім құрамында ілеспе газ, су, құмдар болады. Бұл күйінде мұнайды құбырлармен тасымалдауға болады, біріншіден су-ол балласт, оларды айдау пайда әкелмейді, екіншіден су, мұнай, газды бірге айдау қысымның жоғарлауы көп болады.
Мұнайды өндірістік дайындаудың мақсаты мұнайды, газсыздандыру, сусыздандыру, тұзсыздандыру және стабилизациялау болып табылады.
Мұнай, газ өндірісінде электрмен қамтамасыз ету, жергілікті энергосистемадан немесе өзіндік электр станциялардан жүреді.
Көп жағдайда үлкен қуатты қондырғылар, насостық станция, айдау насостары, жергілікті энергосистемадан қоректенеді.
Кен орындарында электрмен қамтамасыздандыру өзіндік ерекшеліктері бар. Ең басты ерекшеліктері орналауына байланысты энергожүйеден алыстығы, үнемі схемалардың өзгеріп тұруы, басқа салажа қолданылатын сұлбаларды қолдануға келмейді. Егер басқа салаларда электрмен қамтамасыздандыру мемлекеттік электр тарату желісінен алынып оны оптималды нұсқасын қарау кезінде тек жүйенің элементтеріне қаралады. Мысалы, кернеудің қандай мәнін алу, ЭТЖ сымдарының қимасын таңдау.
Орталықтандырған жүйеден электрмен қамсыздандыруда 10кВ кернеумен тарату тиімді. 6кВ кернеуді тарату пайдалы. Қазіргі таңда 660В электр қоздырғыштары кең қолданыс табылуда, бұл қозғалтқыштардың қуаты 630кВт дейін жетеді.
Электрмен қамтамасыздандырудың экономика-техникалық жағынан аудандық энергожүйеден қоректендірген тиімді. Бұл жағдайда өзіндік подстанцияны салу және оны отынмен қамтамасыз ету қажет емес.
Практикада көрсеткендей егер кен орныны өзіндік подстанция болыған жағдайда да аудандық энерго жүйені тартып әкелу кезінде энергия құны арзандайды. Аудандық подстанциядан энергия тарату жоғары кернеуде 35; 10; 6кВ - пен, ал төменгі кернеуді тарату 0,38; 0,22кВ таратады. Қазіргі таңдағы электр энергияны тарту үш сатылы жүйемен таратады. 10035100,38кВ

2 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

2.1 Трансфортаторлық қосалқыстанцияның қуатын есептеу

Трансформаторлық қосалқыстанцияның қуатын есептеудің бірнеше әдісі бар:
1. Тәуліктік жүктеме графигінен.
2. Сұраныс коэффициенті бойынша.
3. Меншікті электр энергия шығыны бойынша: мұнай-газ кен орындарында ең көп тарағаны есептелген қуаты және сұраныс коэффициенті бойынша есептеу.
Номиналды немесе есептелген электр қабылдағыштар қуаты алдын-ала белгілі және электрлік жүктемені есептеуге жеңіл.
Бір типті электр қабылдағыштардың сұраныс коэффициенті келесі формуламен анықталады:
, (2.1)
мұндағы:
κ - жүктеліну коэффициенті;
κ - бір мезгілдік коэффициент;
ηn және ηс - энергия қабылдағыштар мен желі
ПЭК ηс = 0,9 - 0,95
Бірдей электро қабылдағыштардың қуатын және сұраныс коэффициентін біліп, әр топтың активті және реактивті қуатын анықтаймыз.
(2.2)
ΣРуст - бірдей электро қабылдағыштар қуаты.
(2.3)

Есептелген активті қуат қосындысы.

Реактивтік қуат.

Есептелген реактивті қуат

Қосалқыстанция қуат коэффициенті арқылы анықталады.

Күштік трансфортатор қуаты.

Қалған тұтынушылар үшін қосалқы станцияларға күштік трансфорды таңдау және есептеу осы көрсетілген форма бойнша жүреді(кесте.1).
№10,1 ұңғымалар тобына ТМ-406-10 трансформаторын таңдаймыз оның негізгі көрсеткіші:
Р= 40кВт,U жк=10кВ, Uтк= 0,4кВ, Рхх= 1804Вт, Ркз= 880Вт, Uкз= 4,5% Iхх= 3,0%, m=470кг.
№3.Ұңғымалар тобына ТМ 1006-10 трансформаторын таңдаймыз оның негізгі көрсеткіші: Р=100кВт,Uжк=10кВ,Uтк= 0,4кВ, Рхх= 365Вт,Ркз=1970Вт, Uкз= 4,5% Iбж=2,6%,m=715кг.

1Кесте
Трансформаторлық қосалқы станцияның есептік мәндері

Руст
кВт,
κcп
соsφ

Ppас
кВт,
Qpас
кВАр,
Σрр
кВт,
ΣQp
кВАр,
рас
S тр
кВА,
1. 1
20
0,7
0,8
0,75
14
10,5
-
-
-
-

30
0,7
0,8
0,75
21
15,75
-
-
-
-

Жалпы суммасы
35
26,75
0,764
39,3
2
14
0,7
0,8
0,75
9,8
7,35
-
-
-
-
2.
20
0,7
0,8
0,75
14
10,5
-
-
-
-
3.
30
0,7
0,8
0,75
21
15,75
-
-
-
-
4.
10
0,7
0,8
0,75
7
5,25
-
-
-
-
5.
15
0,7
0,8
0,75
10,6
7,8
-
-
-
-

Жалпы суммасы
62,4
46,72
0,748
55,4
3
50
0,35
0,4
0,4
17,5
7

6.
25
0,7
0,8
0,75
17,5
13,3
-
-
-
-
7.
20*2
0,7
0,8
0,75
14
10,5
-
-
-
-
8.
10*5
-
-
-
7
5,25
-
-
-
-

Жалпы суммасы
98
67,55
0,62
87,1
4
30
0,35
0,4
0,4
10,5
4,2
-
-
-
-
9.
20
0,7
0,8
0,75
14
10,5
-
-
-
-
10.
15
0,7
0,8
0,75
10,5
7,87
-
-
-
-
11.
10*3
0,7
0,8
0,75
7
5,25
-
-
-
-

Жалпы суммасы
56
38,32
0,684
49,7
5
350
0,35
0,4
0,4
122,5
49

12.
300
0,35
0,4
0,4
105
42
-
-
-
-
13.
50
0,35
0,4
0,4
17,5
7
-
-
-
-

Жалпы суммасы
245
98
0,4
217,7
6
30*2
0,7
0,8
0,75
21
15,75
-
-
-
-
14.
15
0,7
0,8
0,75
10,5
7,87
-
-
-
-
15.
10
0,7
0,8
0,75
7
5,25
-
-
-
-
16.

Жалпы суммасы
59,2
44,62
0,749
25,6
7
20
0,7
0,8
0,75
14
10,5
-
-
-
-
17.
15
0,7
0,8
0,75
10,5
7,87
-
-
-
-
18.
10*5
0,7
0,8
0,75
7
5,25
-
-
-
-

Жалпы суммасы
59,5
44,62
0,749
52,6
8
30*2
0,7
0,8
0,75
21
15,75
-
-
-
-

15
0,7
0,8
0,75
10,5
7,87
-
-
-
-

10
0,7
0,8
0,75
7
5,25
-
-
-
-

Жалпы суммасы
59,2
44,62
0,753
47,7
9
30*2
0,7
0,8
0,75
21
15,75
-
-
-
-

25
0,7
0,8
0,75
10,5
13,3
-
-
-
-

20
0,7
0,8
0,75
7
10,5
-
-
-
-

Жалпы суммасы
59,5
55,3
0,9
52,0
10
55
0,7
0,8
0,75
38,5
28,8
-
-
-
-

Жалпы суммасы
38,5
28,8
0,75
34,2
11
15
0,7
0,8
0,75
10,5
7,87
-
-
-
-

15
0,7
0,8
0,75
10,5
7,87
-
-
-
-

Жалпы суммасы
21
15,74
0,749
18,6

№2;4;6;7;8;9; ұңғымалар тобына ТМ-636-10 трансформаторын таңдаймыз: Р=63кВт,Uжк=10кВ,Uтк=0,4кВ,Рхх=256В т,Ркз=1280Вт,Uкз=4,5%,Iбж=2,8%, m=600кг.
№5.тұтынушылар тобына ТМ 2506-10 трансформаторын таңдаймыз,оның негізгікөрсеткіші: Р=250кВт,Uжк=10В,Uтк=0,4кВ,Рхх=780В т,Ркз=3700Вт,Uкз= 4,5% Iбж= 2,3%, m=1300кг.
№11. ұңғамалар тобына ТМ 256-10 трансформаторын таңдаймыз, оның негізгі көрсеткіші: Р=250кВт, Uжк=10кВ, Uтк=0,4кВ, Рхх=125Вт, Ркз=600Вт, Uкз=4,5% Iбж= 3,2%, m=365кг.

2.2 Сыртқы электрмен жабдықтау желісін жобалау

Сыртқы электр желісі көп жағдайда әуе желілерімен таратылады.
Электр тарату жілісі дегеніміз - электр энергияны тарату құрылғысын айтады. қосалқыстанция және электр тарату сымдар жиынтығын электрлік желі деп айтады. Электр желілері тоқ түріне кернеу деңгейіне, тартылу жолдарына қарай бөлінеді.
Әуе желілерінің сымдары бір сымды және көп сымды болады. Бір сымды желілер тек төменгі кернеуді таратуға арналған. Сымдар материалына қарай алюмин болып мыс болады.
Мұнай-газ кен орындарында көп сымды алюминий сымдары қолданады. Оның маркасы А-16, А-25, А-35, А-70, А-95. мыс сымдары сирек кездеседі, олардың маркасы М-6, М-10, М-16, М-25, М-35, М-70, М-95, М-120, мұндағы сандар сымдардың көлденең қимасы көрсетілген мм2.
Тіреулер сымдарды жерден қашықтықта ұстап тұрады. Түріне байланысты тіреулер: анкерлі, сымдарды қатты ұстап тұру үшін 15-20 аралық тіреуден кейін орнатылады. Аралық тіреулер сымды жерден көтеріп тұру үшін қолданылады.
Мұнай-газ шаруашылығында ағаш тіреулер қолданылады. Оның негізгі элементі ағаш тіреудің диаметрі 14см аз болмауы қажет. Ағаш тіреулер тіке және шіріген жері болмау қажет.
Ағаш тіреудің эксплутациясын ұзарту үшін антисептикпен өңделеді. Тіреулерге түбіне темірбетон құйылады, ол жерге көміледі.
Конструкциясына байланысты бір тіреулі А және П түрлі болады. Бір тіреулілер аралық үшін қолданылады. А және П түрлі тіреулер анкерлі түріне қолданады.
1кВ жоғарғы желілерді ШС, ШЛ маркалы істікше оқшаулама қолданады. Кернеу деңгейі 20кВ жоғары болса, П - түрлі ілінбеле оқшаулама қолданады. Бұл оқшауламалар 6-10кВ желілерге де қолданылады.
Разрядсыздандырғыш әуе желілерін найзағай кезінде қорғайды. Олардың жұмыс істеу принципі найзағай түскен кезде оны жерге жіберу болып табылады. Разрядсыздандырғыштың ең көп тараған РТ, РТВ құбыр тәріздес түрлері. Разрядсыздандырғыштың кедергісі 20 Ом-нан жоғары болмау қажет.
Жоғары вольттың әуе желілері трассасын салудан басталады. Трасса салыну кезінде ең қысқа жол таңдалып, бұрылыс саны аз болуы қажет және трасса жол бойына жақын орналасқан дұрыс. Жоғары вольтты желілер елді мекендермен жүргізгенде адам аз жүретін көшелермен жүргізіледі.
Тіреулер арасындағы арақашықтық төменгі вольтті желі үшін 25-45м, ал жоғарғы вольтті желі үшін 6-100м (6-10кВ). Сымның ең төменгі нүктесінен жерге дейінгі арақашықтық 1кВ төмен кернеу үшін елді мекендерде 6м, ал далаллық жерде 5м, 1кВ жоғары желі үшін 1м жоғары көтереді.
Тіреуді жерге орнату үшін шұңқыр қазылады, оның тереңдігі жердің қасиетіне байланысты 1,4-2м аралығында болады. Шұңқырларды қазу үшін арнайы бұрғылау машиналары қолданады, мысалы: БИК-9, бұл машина диаметрі 0,4-0,7м тереңдігі 2,1м шұңқыр қазады.
Электр желілерін жобалаған кезде желі бойындағы электр қондырғыларының жүктемесін анықтайды. Есептеудің мақсаты ең минималды сымның көлденең қимасын таңдау. Сымдардың қимасы есептеу жылулық режимен таңдау керек. Электр қондырғыларының құрылысының ережелері бойынша токтың жүктеме арқылы таңдайды.
Есептік ток мәні келесі формуламен анықталады:
(2.4)
Sp - қосалқыстанцияның есептелген қуаты.

Үш фазалы желіде кернеу шығыны (кВт)

Салыстырмалы кернеу шығыны
, (2.5)
мұндағы: L - желі ұзындығы, км;
r - активті кедергі, Омкм;
xo - индуктивті кедергі Омкм;
U - номиналды кернеу;
cosφ - қуат коэффициенті;
ro cosφ + xo sinφ өрнегі есептеулі кедергі оның мәні анықтамалық әдебиетте көрсетіледі.
Жоғардағы теңдеуді пайдаланып сымдар қимасын таңдаймыз:
В

Есептеулер мәніне сәйкес А-30 маркалы сым таңдалынады.
Максималды токтың жүктемесі 195А;

2.3 Ішкі электрмен жабдықтау

Төменгі кернеу желілерін келесі жолмен тартады: тарату, қосу, тарту және бекіту.
Сымдарды анкерлер арасына арнайы машинамен немесе монтажды роликтермен тартады. Сымдарды қысу арнайы қосқыштар арқылы қысқышпен қысады. Сымдарды бір-біріне жалғау кезінде олар оралып келіп балқытып бекітеді.
Анкерлер арасында сымдарды тарту лебедка немесе машинамен тартылады. Тартылу кезінде сымдардың деңгейі бірдей болуы керек. Төменгі кернеулі желіде сымдарды горизониальді және вертикальді орналастыруға болады. Олардың арақашықтығы 400м вертикальді, 300мм - горизонталь орналасқан.
Тіреу мен сымдар арасында арақашықтық 70мм кем болмауы керек.
Сымдардағы жүктемелік токты анықтау:

(2.6)

Төмендеткіш комплектті транспорматорлық подстанциядан бұрғылау қондырғысына дейін әуе желілеріне А-25 маркілі сымын таңдаймыз. Қарастырылып отырған кен орнындағы подстанция ішінде, тербелмелі-станоктар ішінде электрмен қамсыздандыруда ДПРГ-380 кабелін пайдаланамыз.
Желідегі кернеуді реттеу.
Мұнай-газ шаруашылығындағы электр қабылдағыштардың қашықтығы, жүктелердің өзгеріп тұруы кернеу шығыны жоғарлап механизмдердің дұрыс жұмыс жасамауын тудырады. Бұл жағдайда электртарату желілерінде кернеуді реттеудің қажетілігі туындайды.
Желі басындағы кернеу
Желі басындағы кернеуді жоғарлату жолдары бірі ретіндегі генератордың қозу деңгейін жоғарлату егер ол жергілікті қосалқыстанция болса, егер жоғары вольтті желі болса, арнайы кернеулі реттегіші бар трансформаторлар қолданылады.
Электрмен қамсыздандырып отырған кен орны жоғары вольтты желіден қоректенгендіктен келесідей трансформаторды қарастырамыз. ТКМАК трансформаторы желі кернеуін реттеуде жиі қолданады.
Бұл трасформатор көмегімен тек кернеуді 10% дейін көтеруге болады бірақ көп жағдайда бұл жеткіліксіз. Кернеу жеткіліксіз болғанда арнайы кернеу қосқыш трансформаторы, автортрансформаторлар, немесе трансформатор түріндегі кернеуді реттегіштер пайдаланылады.
Кернеу қосқыш трансформатордың принципиалды сұлбасы 1.суретте көрсетілген.

Сурет-1 Кернеу қосқыш трансформатордың қосылу сұлбасы

Суретте көрсетілгендей трансформатордың бір орамы желіге қосылады, ал екінші орамы көмекші трансформаторға қосылады. Қазіргі таңда кең тараған трансформатор түріне 10кВ желіге қуаты 400650кВа ЛТМ сериялы түрі қолданады. Бұл әдіс кезінде кернеудің реттелуі жатық жүрмейді. Сондықтан көп жағдайда желідегі кернеуді тұрақты ұстап жүру үшін көлденең компенсациялық сыйымдылық пайдаланады, ол дегенімңз желі тізбегіне сыйымдылықты кедергіні тізбектей қосу, бұл кезде желідегі индуктивті кедергі төмендейді. Сыйымдылықты тізбектей қосу қондырғысы желіге автоматты түрде кернеуді қосады және пайда болатын тербелістерді төмендетеді.
2-суретте сыйымдылықты тізбектей қосу қондырғысының қосылу схемасы және векторлық диаграммасы көрсетілген. Тізбекке сыйымдылық кедергісі хс қосу сызықты индуктивті кедергіні компенсациялайды. Егер хс , көп болса, онда тұтынушы кернеуі жоғары болады. . Бұл режим тұрақты емес бұл резонанстық құбылыстар тудыруы мүмкін. Сондықтан көп жағдайда компенсация тек бір бөлігі болады .

Сурет2 Бойлық компенсациялау қондырғысының сұлбасы

Кернеу шығыны азайту төмендегі теңдіктен көруге болады.
Сыйымдылықсыз кернеу шығыны:

Теңдіктен көріп отырғанымыздай сыйымдылықты тізбектей қосу қондырғысының кернейді қосуы жүктемелік токқа І тікелей пропорцианал. Сыйымдылық арқылы компенсациялау мәнін төмен болғанда қолдануға болады.
Кернеуді жоғалту қуаты арқылы есептеу:

Ең көп тараған желін бойлық компенсациялау қондырғысы КПМ-0,6-50-1 қағаз-майлы сыйымдылықты қондырғысы. Бұл компенсаторларды желі кернеуі 10кВ дейін, эксплуатациялау кернеуі -400+350С;
Ал төменгі кернеулі желіге КН2-0,38 типті қағаз-майлы конденсаторлар қолданылады.
Конденсатор қондыру орнын анықтау үшін кернеуді көбейту жерді анықтап, олардың қысқа тұйылықту кезінде зақымсыздану шартынан таңдалады. Қондырғылар ортақ және тұтынушыда қолдануы мүмкін.
Егер тұтынушы қуаты өте жоғары болғанда асқын қызу режиміндегі синхронды машиналар қолданылады. Кернеудің реттелінуі машина тұтынушыдағы реактивті қуатысы компенсациялацды, реактивті қуатты компенсациялайды, осының салдарынан тізбек реактивті қуаттан айрылады, осы кездегі кернеу шығыны:
,
Р - автивті қуат (кВт);
Q - реактивті қуат (кВар);
Qс - синхронды қозғалтқышпен генерациаланатын реактивті қуат (кВар);
r - активті кедергі;
х - реактивті кедергі;

2.4 ДЭС

Эксплутациялауы бойынша мұнай-газ шаруашылығында үш тобы: қозғалмалы, жартылай қозғалмалы, станциялы болып бөлінеді.
Қозғалмалы электростанция жылына бірнеше рет орнын өзгертеді, бұл электрстанциялар барлау кезінде қолданады. Олар бензин немесе дизельді электрлік агргаттан тұрады.
Қозғалмалы электростанциялардың кемшілігі: шығарған электрэнергия құнының жоғары болуы (20-40тгкВт·сағ), энергетикалық көрсеткіштердің төмендігі ; қолдану коэффициенті Кқ=0,2-0,25; сұраныс коэффициенті Кс=0,35-0,4).
Артықшылығы ретінде: автономды жұмыс істеуі, габариттінің төмендігі, транспортталу қасиетінің жоғарылығы, іске қосудың жылдамдығы болып табылад.
Жартылай қозғалмалы электрстанциялар жылына 1-2 рет орын ауыстырады. Олар бірнеше дизельді агрегаттан тұрады, ол агрегаттарды уақытша салынған құрылыс ішінде,фундаментке орнатылады.Бұл станциялардың меншікті салмағы өте жоғары. Жартылай қозғалмалы электр станциялардың жұмыс режимі жақсы көрсеткіштер көрсетеді:1кВт-сағ, электр энергиясы 8-15тг,, Кс=0,45) жұмыс кезіндетұрақты және жөндеу шығындары төмен. Бұл станциялардың кемшілігіне, электрқондырғыларына электр энергияны төмен кернеулі әуе желісімен таратудағы шығындар.
Станционарлы электрстанциялардың кен орынының бүткіл уақытында орнын ауыстырмайды. Бұл қондырғылар ауылдың қасында орналасып, 610кВ, әуе желілерімен таратады. Бұл кездегі электрэнергия құны 610тгкВт·сағ, ал энергетикалық көрсеткіштері:
, Кс=0,6
Қуаты бойынша (кВт) электрстанцияларды төмендегідей классификациялайды:
төмен қуаты 50
орта қуаты 50-100
жоғары қуаты 1000
мұнай-газ орнында көп жағдай төмен және орта қуаты электрстанциялар қолданады.
Одан басқа, электрстанцияны келесідей топқа бөледі:
ток түрі бойынша.айнымалы, тұрақты
айнымалы тоқ жиілігі, Гц 50, 200, 400
кернеу бойынша, В.төмен (25, 115, 230, 400)
жоғары (6300, 10500)

2.5 Мұнай-газ шаруашылығындағы электр станцияларға қойылатын негізгі талаптар

Мұнай-газ шаруашылығындағы электр станциялар көп жағдайда қозғалмалы станциялар қолданылады.
Электр станциялардың шығыс параметрлері: қуат, кернеу, тоқ түрі және жиілігін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.