Анатомия - тірі адамда оқу әдістері

Анатомия — тірі организмдердің үлкейткіш аспаптардың көмегінсіз көзге көрінетін құрылысын зерттейтін іргелі (фундаментальды) биологиялық морфологиялық ғылым. Анатомия — зерттеу нысандарына байланысты жануарлар және өсімдіктер анатомиясы болып екіге бөлінеді. Жануарлар анатомиясынан адам анатомиясы жеке ғылым саласы ретінде бөлінді. Зерттеу бағыттарына сәйкес анатомия өз кезегінде бірнеше салаларға бөлінеді:

жүйелі анатомия — адам мен жануарлар дене мүшелерінің құрылысын, олардың атқаратын қызметтерімен байланыстырып, мүшелер жүйелері ретінде (тері жабыны, сүйектер , бұлшық еттер, ас қорыту, тыныс алу, зәр бөлу, көбею, тамырлар, эндокринді бездер, жүйке жүйелері) зерттейді;

мүсіндік (пластикалық) анатомия — адам мен жануарлар организмдерінің сыртқы дене бітімі мен дене бөліктерінің тұрақты жағдайдағы немесе қозғалыстағы пропорциялық арақатынасын зерттейді. Мүсіндік анатомияның негізін қалаған италиян ғалымы Леонардо да Винчи;

топографиялық анатомия — адам мен жануарлар организмдерінің белгілі аумақтары мен бөліктеріндегі әртүрлі жүйелер мүшелерінің орналасу орындары мен сол аймақтағы олардың арақатынастарын зерттейді;

салыстырмалы анатомия — әртүрлі типтер мен кластарға жататын жануарлардың белгілі бір мүшелерінің немесе мүшелер жүйелерінің құрылыстарын салыстырып зерттейді.
түр анатомиясы — жануарлардың түрлеріне байланысты, олардың дене құрылысындағы ерекшеліктерді анықтайды;

1. http://okymaterialdari.com/index.php?newsid=228221&news_page=2
2. http://kk.convdocs.org/docs/index-35821.html
3. http://kk.convdocs.org/docs/index-35821.html
4. https://prezi.com/uumg03tetjts/presentation/
5. http://ffre.ru/otrqasyfsbewqasmer.html
6. http://ffre.ru/otrujgotrqasrnaotr.html
7. http://referatikz.ru/load/aza_sha_referattar
8. http://massaget.kz/layfstayl/bilim/
9. http://www.emhana6.kz/index.php/en/2010-03-22-07-43-36/96

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

а) Анатомияны тірі адамда оқу әдістері

б) Антропометрия, рентгеноскопия, рентгенография, интроскопия, эндоскопия

в) Дене құрылымының түрлері

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Анатомия — тірі организмдердің үлкейткіш аспаптардың
көмегінсіз көзге көрінетін құрылысын зерттейтін іргелі (фундаментальды)
биологиялық морфологиялық ғылым. Анатомия — зерттеу нысандарына байланысты
жануарлар және өсімдіктер анатомиясы болып екіге бөлінеді. Жануарлар
анатомиясынан адам анатомиясы жеке ғылым саласы ретінде бөлінді. Зерттеу
бағыттарына сәйкес анатомия өз кезегінде бірнеше салаларға бөлінеді:

жүйелі анатомия — адам мен жануарлар дене мүшелерінің құрылысын, олардың
атқаратын қызметтерімен байланыстырып, мүшелер жүйелері ретінде (тері
жабыны, сүйектер , бұлшық еттер, ас қорыту, тыныс алу, зәр бөлу, көбею,
тамырлар, эндокринді бездер, жүйке жүйелері) зерттейді;

мүсіндік (пластикалық) анатомия — адам мен жануарлар организмдерінің сыртқы
дене бітімі мен дене бөліктерінің тұрақты жағдайдағы немесе қозғалыстағы
пропорциялық арақатынасын зерттейді. Мүсіндік анатомияның негізін қалаған
италиян ғалымы Леонардо да Винчи;

топографиялық анатомия — адам мен жануарлар организмдерінің белгілі
аумақтары мен бөліктеріндегі әртүрлі жүйелер мүшелерінің орналасу орындары
мен сол аймақтағы олардың арақатынастарын зерттейді;

салыстырмалы анатомия — әртүрлі типтер мен кластарға жататын жануарлардың
белгілі бір мүшелерінің немесе мүшелер жүйелерінің құрылыстарын салыстырып
зерттейді.
түр анатомиясы — жануарлардың түрлеріне байланысты, олардың дене
құрылысындағы ерекшеліктерді анықтайды;

түқым анатомиясы — мал түқымдарына сәйкес, олардың дене құрылысындағы
салыстырмалы айырмашылықтарды зерттейді;

жас анатомиясы — жануарлардың жасына байланысты, олардың дене мүшелері
құрылысындағы құрылымдық өзгерістерді анықтайды;

қалыпты анатомия — ересек адам мен жануарлар организмдерінің дертсіз
қалыпты жағдайдағы құрылысын анықтап зертгейді. Біздің оқып жатырған
дәрістеріміз осы тақырыпқа кіреді.

сырқаттық анатомия — ауырған организм дене мүшелерінің құрылысын қалыпты
анатомия мөліметтерімен салыстыра отырып зерттейді;

микроскопиялық анатомия — жануарлар организмі мүшелерінің микроскоппен ғана
көрінетін құрылысын зерттейді.

Адам мен жануарлардың қалыпты анатомиясы көптеген ғылыми салалардан
тұрады:

остеология — сүйектер жүйесі туралы ілім;

синдесмология — сүйектер байланыстары туралы ілім;

миология - бұлшықеттер туралы ілім;

дермотология —тері жабыны және онын туындылары туралы ілім;

спланхнология — ішкі ағзалар туралы ілім;

эндокринология — ішкі секреция бездері туралы ілім;

ангиология — тамырлар жүйесі (қанайналым, лимфаайналым, қантүзу мүшелері)
туралы ілім;

неврология — жүйке жүйесі туралы ілім;

эстезиология — сезім мүшелері туралы ілім.
Анатомия ғылымының негізін көне грек ғұламалары: Алкмеон Кротонский,
Гиппократ, Аристотель, Герофил, Эразистрат, ертедегі Рим ғалымдары: А.К.
Цельс, К.Гален, орта ғасыр шығыс ғүламасы Әбу Әли ибн Сина, қайта орлеу
дәуірінің ғалымдары: Леонардо да Винчи, А.Везалий және т.б. ғалымдар
қалады. Ескі сипаттамалық анатомия өзінің алдына адам денесі қалай құрылған
деген бір-ақ сұрақ қойды. Ол тек адам құрылымын сипаттаумен ғана, оларды
атқаратын қызметіне байланыссыз зерттеді де, организмнің даму заңдарын
ашуға ұмтылмады, яғни метафизикалық ғылым болды. Ескі сипаттамалық анатомия
мақсаты тек сипаттау ғана болды. Қазірде анатомия үшін сипаттау құрылымды
зерттеудегі әдістердің біріне айналып отыр.

Қазіргі кездегі анатомияда адам денесі құрылысын зерттеудің түрлі әдістері
бар. Зерттеу әдісін таңдап алу зерттеу мақсатына байланысты.
Препараттау әдісі. Бұл әдіс ірі түзілістердің сыртқы құрылысы мен
топографиясын зерттеуде қолданылады. 20-30 есе үлкейткенде көрінетін
объектілерді макро және микропрепараттанғаннан кейін сипаттап жазуға
болады. Бұл әдістің бірнеше түрлері бар: түсіп келе жатқан тамшы астында,
су қабаты астында препараттау. Оны түрлі қышқылдармен дәнекер тканьді
қопсытумен, зерттелетін құрылымдамдың (нервтердің, бездердің) таңдап
боялуымен, түтікті жүйелерді (қан тамырларды, өзектерді) боялған
массалармен толтырумен (инъекциялаумен) толықтыруға болады.

Инъекция әдісі. Егер инъекциялық масса рентген сәулелерін тұтатын
болса, рентгенографиямен, егер арнайы өңдеуден кейін объект мөлдірленіп, ал
инъекцияланған тамырлар мен өзектер контрастанып, лайланатын болса,
жарықтандыру мен ұштастыра қолданылады. Кейіннен тканьдерді қышқылдарда
еріте отырып тамыр, өзек, қуыстарды инъекциялау (коррозиялық әдіс) кеңінен
қолданылады. Бұның нәтижесінде мүшенің (тамыр, нерв және т.б.) басқа
анатомиялық түзілістерге қатысты орналасуын тоңазтып қатырылған дененің
арамен кесілген жерін зерттейді. Осы аралап кесу әдісіе бірінші рет
қолданған Н.И.Перогов. Егер қалыңдығы микрометрлермен өлшенетіндей кесінді
даярлап, оны гистологиялық бояулармен өңдесек, онда мұндай кесінділерден
алынған деректерді тканьдік арақатынастар туралы мағлұматтармен толықтыруға
болады. Бұл әдіс гистотопография деп аталады.

Антропометрия (грекше – anthrophos адам, metria өлшеу) — адамның дене
мүшелерін өлшеу арқылы оның дене құрылысына тән жыныстық, нәсілдік және жас
ерекшеліктеріне жан-жақты анықтамалар беретін антропологиялық зерттеудің
негізгі тәсілдерінің бірі. Антропометрия тәсілінің негізін алғаш француз
антропологтары (19 ғ.) қалаған. Антропометрия өлшеу балдық бағалар арқылы
жүргізіледі. Этник. антропологияда тірі адамның бас, бет, дене салмағы,
бойы т.б. түрлі өлшемдер бойынша анықталады. Сонымен қатар бассүйек, қаңқа
сүйектерге, көз, шаш, тері түстеріне де өлшеу жұмыстары жүргізіледі.
Сөйтіп, А-лық материалдарға жан-жақты статистик. сипаттамалар беріледі. А-
ның қолдану салалары өте көп: адамға киім тігу, аяқ киімдерін, өндіріс
станоктарын, жиһаздардың түрлерін т.б. адам денесіне ыңғайлы етіп жасау
кезінде антропометриялық деректер ескеріледі. Криминалистикада
антропометриялық деректер қылмысты адамды тануда кең пайдаланылады

Эндоскопия (грек. endon – ішкі және skopeo – көремін) – адамның ішкі
органдарын арнайы аспап – эндоскоп арқылы тексеру. Эндоскоптар – оптик.
және жарық жүйелерімен жабдықталған, иілгіш металл немесе пластмасса
түтікшелер. Эндоскопия хирургияда, гастроэнтерологияда, урологияда,
гинекологияда, пульмонологияда жиі қолданылады. 20 ғ-дың 60 – 70-жылдарында
клиник. тәжірибеге оптик. талшықтардан тұратын (фибро) құрастырылмалы
аспаптар (фиброскоптар) енгізіле бастады. Тексерілетін органға байланысты
Эндоскопияның бірнеше түрі ажыратылады: фибробронхоскопия (бронх
Эндоскопиясы), фиброэзофагоскопия (өңеш Эндоскопиясы), фиброгастроскопия
(асқазан Эндоскопиясы), фиброколоноскопия (тоқ ішек Эндоскопия сы), т.б.
Сондай-ақ Эндоскопия биопсияда, денеге енген бөгде заттарды немесе шырышты
қабықтардағы аса үлкен емес ісіктерді алып тастауда да қолданылады. Қазіргі
кезде Эндоскопия тек ауруды тексеру үшін ғана емес, оларды емдеу тәсіліне
(эндоскоп. хирургия) айналып отыр. Эндоскоп. жолмен жасалатын
операциялардың дәстүрлі жолмен жасалатын операциялардан ерекшелігі, олардың
жарақаты аз, науқас адамдардың ондай операциядан кейін тез жазылып кетуге
мүмкіндігі мол

Медициналық интроскопия (медициналық көрініске келтіру)
— медициналық диагностиканың бір тарауы.Адам ағзасын инвазивті емес
зерттеумен айналысады.Физикалық әдістердің көмегімен ішкі құрылымдардың
бейнесін алу.. Атап айтқанда,мыналар пайдаланылады: дыбыс толқындары (ең
маңыздысы ,ультрадыбыс), әр түрлі толқын ұзындығындағы электромагниттік
сәуле шығарулар, тұрақты және айнымалы электромагниттік өріс,
радиобелсендіизотоптар шығаратын (радиофармпрепараттар шығаратын).элементар
бөлшектер.

Медициналық интроскопияның барлық әдістерін мыадай негізгі топтарға бөлуге
болады::
•
Рентгенологиялық;
•
Магнитно-резонанстық;
•
Оптикалық;
•
Радионуклидтік;
•
Ультрдыбыстық.

Көрініске келтірудің рентгенологиялық әдістері.

Рентгендік сәуле шығару — электромагниттік толқындар шкаласында
ультракүлгін сәуле шығарумен гамма сәуле шығырулардың арасында орналасқан,
толқын ұзындығы 10−14 , 10−8 м. сәйкес келетін электромагниттік толқын.
Рентгендік сәулелер мен гамма-сәулелер энергетикалық үлкен аймақпен бірін
бірі жауып отырады. Рентген сәулесі мен гамма сәулелері де электромагниттік
сәуле шығаруға жатады.Фотон энергиялары өзара эквивалентті.Терминологиялық
атауының айырмашылығы:сәулелердің пайда болуының физикалық негізінде жатыр
рентгендік сәулелер шығарылады, (атомдардағы немесе еркін электрондардың, )
гамма-сәуле шығару атом ядроларының қозу процестерінің нәтижесі
девозбуждения атомных ядер.

Рентгендік сәулелер қатты үдетілген зарядталған бөлшектердің тежелуінен
(тежелген сәуле шығару) пайда болады.Сонымен бірге молекулалар мен
атомдардағы электрондық қабаттар арасында жоғары энергетикалық өтулер
нәтижесінде пайда болуы мүмкін.Екі эффект те рентген түтікшелерінде
пайдаланылады: Рентгендік түтікшедегі катодтан шығарылған электрондар анод
пен катод арасындағы жоғары кернеулі потенциалдар айырмасы әсерінен үлкен
жылдамдыққа дейін үдетіледі де анодпен соқтығысып, тежеледі.Нәтижесінде
анодта рентген сәулелері шығарылады.Бір мезгілде атомның ішкі электрондық
қабаттарынан эпектрондар жұлып шығарылады.Электрондық қабаттардағы бос
орындарға атомның басқа электрондары орналасады.. Бұл кезде сипаттамалық
рентгендік сәулелер шығарылады.Бұл сәулелердің ерекшелігі, анод жасалған
материалға және спектрдің энергиясына байланысты.Үдеу ,тежелу нәтижесінде
электронның кинетикалық энергиясының бір пайызы ғана рентгендік сәуле
шығаруға кетеді.қалған, 99 % энергия жылуға түрленеді..

Рентген cәулелері оптикалық мөлдір емес заттардан өте алады,әр түрлі
заттарда жұтылуы бірдей емес.Рентген сәулесінің жұтылуы рентгендік суреттер
алуда басты қасиет деп саналады. съёмке. Рентген сәулелерінің
интенсивтілігі жұтылу қабатының қалыңдығына байланысты экспоненциальды
кемиді: I=I0e-kd,мұнда d — қабат қалыңдығы, коэффициент k , Z³λ³ шамасына
тура пропорционал Z — элементтің реттік номері, λ — толқын ұзындығы.Осыған
қарап,реттік номері жоғары . что в слоях, состоящих из химиялық элементтер
қабатында, рентген сәулесінің көп жұтылатынын аңғаруға болады.Мысалы, сүйек
рентгенограммасында вское излучение будет поглощаться больше. Так, к
примеру, при рентгенограмме костей, содержащих очень много соединений
кальций қоспалары көп (Z=20) бөлігі басқа ұлпаларға қарағанда анықболып
көрінеді.Себебі басқа ұлплардың элементтерінің кальциймен салыстырғанда
төмен.Нәтижесінде рентгендік суреттерде сүйектің бейнесі ерекшеленіп
көрінеді. (рентген сәулесінің жұтылу эффектісі).

Компьютерной томограмманы бірнеше этаппен алуға болады:
1.
Сканерлеу. Сәуленің жіңішке шоғыры денені шеңбер бойымен айнала
қозғала отырып оны сканирлейді .Қарама қарсы жақта сәулелерді
қабылдайтын датчиктер жүйесі бекітілген.Олар сәулені электр
сигналдарына түрлендіреді.
2.
Сигнал жазылуын күшейту. Датчиктерден шыққан сигнал күшейіп, компьютер
жадысына түсетін цифрлық кодқа түрленеді.Бұл процесс этот дискретті,
яғни бір элементар томограмма алғаннан кейін компьютер сканирлеуші
құрылымға берілген бұрышқа бұрылып және келесі томограмманы түсіру
үшін сигнал береді.Сәуле шығаушының айналымының соңында компьютер
жадысында барлық датчиктерден кеген сигнал тіркелген болып
шығады.Барлық қабатты сканирлеу уақыты бас аяғы 3 секундтан артық
емес..
3.
Бейненің синтезі мен талдануы. Компьютер нысанның ішкі құрылысын
қайтадан көрсетеді.Цифрлық компьютерлік технологияны пайдалану арқылы
алынған картинаны оңай масштабқа келтіруге ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.