Физиологиялық адаптациялар

1. Кіріспе. Бейімделіс түсінігі.
2. Негізгі бөлім. Бейімделістің түрлері.
• Бейімделістің кездері.
• Бейімделістің механизмдері.
3.Қорытынды: Бейімделістің белгілері.

Бейімделіс – (адаптация) – сыртқы ортаның құбылмалы жағдайларына организмнің икемделуі. Ол клеткалық, ағзалық, жүелік және организмдік деңгейлерде өтеді, сөйтіп туа болған немесе жүре пайда болатын икемделу әрекетінің барлық түрін көрсетеді. Ортаның көптеген жағдайлары организмнің мұндай қасиеттеріне барабар немесе бейбарабар келеді. Организмнің барабар тітіркендіргішке бейімделу қабілеті ұзақ мерзімді эволюциялық даму сатысында қалыптасды. Ал барабар емес тітіркендіргіштер көбінесе организм мен ортаның теңестірілу қасиетін жояды.
Ғылым мен техника үрдіс дамыған сайын, адамның шаруашылық және өндірістік іс-әрекеттің өрісі кеңейіп, жаңа істер, мекенжайлар игеруіне мүмкіндік туып отыр. Алайда табиғи және өндірістік жаңаша жағдайларда, организмге жағымсыз әсер ететін қоршаған төңіректің қолайсыз түрткілері жиі кездеседі. Бұалр төтенше (экстремальдық) немесе шамадан тыс тітіркендіргіштердің қатарына жатады.
Төтенше түркілер физикалық-химиялық, орасан, ақпараттық, мағыналық және биологиялық түлері бар. Отраның үйреншікті физикалық(қысым, климат, маусым, космос жылылық, сәулелену) және химиялық (ауаның, тағамның құрамы, газдардың мөлшері) түркілері әдеттен тыс әсер еткенде, олар организмде төтенше жағдайлар туғызады.
Орасан түрткілер гравитациялық (салмақсыздық әсіресе салмақтық) және ақпараттық (қисындық, компоненттік, жағдайлық) негіздерден тұрады.
Адамның күнделікті тіршілік жағдайларында ақпараттық түрткілер, мәселен, жалған немесе оқыс, жеткіліксіз немесе артық хабарлар төтенше ықпал жасайды. Қазіргі кезде адам жасынан және өмір бойы ақпараттық жүктемеге ұшырайды. Сондықтан ол үнемі бейімделу механизмдерінің қауырттығын талап етеді. Бұлар арнайы өндірістік іс-әрекеттің шараларымен қосылып, адамның психика саласында стрестер және бейімделіс олқылықтарын тудырады.

1. Х. Қ. Сәтпаева «Адам физиологиясы». 1995жыл. Алматы.
2. Косицкий «Нормальная физиология».
3. Интернет материалдары

Пән: Валеология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Семей Мемлекеттік Медицицна Академиясы.
Қалыпты физиология кафедрасы.

.

Тақырыбы: Физиологиялық адаптациялар . Түрлері,
кезеңдері, критерийлері.

Орындаған: Суюндинов
А. С..
Тобы: 220 топ. ЖМФ
Тексерген: Рахыжанова
С. О.

Семей 2008 жыл.
Бейімделіс – (адаптация) – сыртқы ортаның құбылмалы жағдайларына
организмнің икемделуі. Ол клеткалық, ағзалық, жүелік және организмдік
деңгейлерде өтеді, сөйтіп туа болған немесе жүре пайда болатын икемделу
әрекетінің барлық түрін көрсетеді. Ортаның көптеген жағдайлары организмнің
мұндай қасиеттеріне барабар немесе бейбарабар келеді. Организмнің барабар
тітіркендіргішке бейімделу қабілеті ұзақ мерзімді эволюциялық даму
сатысында қалыптасды. Ал барабар емес тітіркендіргіштер көбінесе организм
мен ортаның теңестірілу қасиетін жояды.
Ғылым мен техника үрдіс дамыған сайын, адамның шаруашылық және
өндірістік іс-әрекеттің өрісі кеңейіп, жаңа істер, мекенжайлар игеруіне
мүмкіндік туып отыр. Алайда табиғи және өндірістік жаңаша жағдайларда,
организмге жағымсыз әсер ететін қоршаған төңіректің қолайсыз түрткілері жиі
кездеседі. Бұалр төтенше (экстремальдық) немесе шамадан тыс
тітіркендіргіштердің қатарына жатады.
Төтенше түркілер физикалық-химиялық, орасан, ақпараттық, мағыналық
және биологиялық түлері бар. Отраның үйреншікті физикалық(қысым, климат,
маусым, космос жылылық, сәулелену) және химиялық (ауаның, тағамның құрамы,
газдардың мөлшері) түркілері әдеттен тыс әсер еткенде, олар организмде
төтенше жағдайлар туғызады.
Орасан түрткілер гравитациялық (салмақсыздық әсіресе салмақтық) және
ақпараттық (қисындық, компоненттік, жағдайлық) негіздерден тұрады.
Адамның күнделікті тіршілік жағдайларында ақпараттық түрткілер,
мәселен, жалған немесе оқыс, жеткіліксіз немесе артық хабарлар төтенше
ықпал жасайды. Қазіргі кезде адам жасынан және өмір бойы ақпараттық
жүктемеге ұшырайды. Сондықтан ол үнемі бейімделу механизмдерінің
қауырттығын талап етеді. Бұлар арнайы өндірістік іс-әрекеттің шараларымен
қосылып, адамның психика саласында стрестер және бейімделіс олқылықтарын
тудырады.
Семантикалық төтенше түрткілер жеке адам немесе ұжымға қауіп-қатер
төнгенде, апат жағдайларында пайда болады.
Биологиялық төтенше түрткілерге кенеттен ауру, ұзақ уақыт ұйықтамау,
аштық және т. б. жатады. Осыған орай адамның бейімделіс негізін биологиялық
және әлеуметтік механизмдері жасайды.
Организм осы жағдайларға бар мүмкіншілігінше өзінің құрылымдық және
әрекеттік әсерленістері арқылы бейімделіп отырады.оның табиғи ортадағы
әртүрлі маусымдық жағдайларына икемделу құбылысын акклиматизация деп
атайды. Ол бейімделістің жекеленген түрі болып саналады.
Бейіделістің түрлері. Қазір бейіделістің әралуан түрлері болғанымен,
көпшілік мақұлдаған топтары жоқ.
Бейімделісті мерзіміне қарай ұзақ мерзімі және қысқа мерзімді деп
жіктейді. Қысқа мерзімді бейімделісті икемделудің авариялық сатысы
ретінде қарайды. Мұнда бейіделістің бастапқы кезінде, жүйке жүйесінің
орталық бөлімдерінің әрекеттік күйі қатты өзгеріп, организмнің
әсерленгіштігін өсіруге мүмкіндік жасалады. Ұзақ мерзімді бейімделіс
организмнің икемделу қабілеті, мінездік әсерленісі мен жалпы әрекетін
жоғары сапада қамтамассыз етеді. Бұл оның гипоксияға, суықтыққа, тамақтың
тапшылығына бұрын байқалмайтын төзімділігін тудырады.
Сырқы ортаның құбылмалы өзгерістеріне дені сау адамның бейімделісі
арнайы физиологиялық әсерленістер арқылы жүзеге асырылады.
Физиологиялық бейімделіс деп - әрекеттік жүйе, ағза, ткань
белсенділігі мен өзара байланысын реттеуші механизмдердің, орнықты деңгейін
атайды. Бұның мәні ортаның жаңаша жағдайларында организмнің сақталуына,
дамуына, қалыпты тіршілігін қамтамасыз ететін әрекеттердің өайта құруына
ккеліп тіреледі. Сонымен бірге ортаның өзгерген жағдайларында адамның ұзақ
өмір сүруі, жұмысқа қабілетінің сақталуы, ұрпақ жаңғыртуы бейімделістің
көрнекті белгілері болып саналады.
Жалпы бейімделіс организмнің екі түрлі әсерленісіне байланысты болады.
Біріншісінде, әсер етуші түрткілерді түйсіну үшін физиологиялық әсерленіс
белсендіріледі, ал екінші түрінде оның әсерімен кездесуден организм
қашқақтайды. Өйткені организмнің әрекеттік күйіне, жағдайына байланысты
бейімделетін түрткілер жағымсыз немесе жағымды әсерленістер тудыруы
ықтимал. Сондықтан көбінесе бейімделістің мәнін толық ұғыну, оның пайда
болатын жағдайларын айқындауды талап етеді.
Адамдарға төтенше жағдай әсер еткенде екі түрлі әсерленіс байқалады.
Біреуі барабар әсерленіс болса, екіншісі - абыржу әсерленісі. Барабар
әсерленіс оранизмнің арнайы жауаптары арқылы төтенше түрткілердің әсерін
әлсіретіп немесе жойып, оның қажетті іс-әрекетін сақтауға бағытталады. Оған
көтеріңкі сезініс күйі (эмоция) әсер етеді. Әсерленістің бұл түрінде
талдағыштардың сезімталдығы өзгереді, зейін шоғырланады, қысқа мерзімді
және оперативті зерде жақсарады, іс-қимылдар дәйекті жоспармен атқарылды
Абыржу әсерленісі кезінде талдағыштардың түйсіну табалдырығы
көтеріледі, зейін шашырайды, зерде нің көлемі азайып, адамның еңбектену
қабілеті төмендейді. Абыржудың белсенді және селқос түлері болады. белсенді
түрін үрей билеген адамның мінезінне байқауға болады. Ал абыржу
әсерленісініңселқос түрінде, керісінше, белсенді қимыл тыйылады. Адам
дағдырып, екінен айырылып, есінен танады. Түрткінің әсерінен мелшиіп, қаша
алмайды. Бүкіл талдағыштардың сезімталдығы өте төмендейді.
Бейімделістің кезеңдері .Бейімделіс әсерленісі нақтылы физиологиялық
механизмдермен байланысты бірнеше кезден тұрады. Бейімделістің бастапқы
кезеңі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.