Жазық кен қазбалары туралы

Пән: Тау-кен ісі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Жазық кен қазбалары
Жазық қазбалар тобына штольня, квершлаг, штрек және орт жатады.
Әдетте жазық қазбалардың көбі қатаң горизонтальды емес, жүкті тасымалдауды су ағызуды жеңілдету мақсатында, жүк таситын бағытқа қарай еңіс (0,0004-0,005) жүргізіледі.
Штольня дегеніміз адамдар жүріп - тұруға, жүкті тасымалдауға, материалдарды жеткізуге, жерасты қазбаларын желдетуге және жерасты суын ағызуға арналған жер бетіне тікелей қатыс бар күрделі жазық жер асты қазбасы.
Штольняны тек қана рельефі қолайлы жағдайда жүргізуге болады, яғни таудың етегінде орнатылады. Бұл жағдайда штольня шахта оқпанының мідетін атқарады. Артықшылығы - жүкті жер бетіне көтеретін көтерігш машинаның және суды механикалық әдіспен төгудің қажет еместігі, өйткені су өздігінен ағады.
Жердің қыртысына байланысты штольня кеннің созылымына көлденең де, бойымен де жүргізілуі мүмкін.

- сурет. Жерасты кен қазбалары.
1 -копер; 2 - оқпан; 3 - квершлаг; 4 - штрек; 5 - өрмеле; 6 - гезеник немес тұйық оқпан; 7 - оқпан албары; 8 - камера; 9 - зумпф; 10 - кесінді
Квершлаг дегеніміз кеннің сөзылымына көлденең немесе бірқатар бұрышпен, бос жыныстың ішінен жүргізілетін, жер бетіне тікелей қатысы жоқ күрделі жазық жерасты қазбасы (1.1 - сурет). Атқаратын міндетіне байланысты квершлагтар тасымалдық (транспортный) және желдетпелік (вентиляционный) болып бөлінеді. Сонымен ұатар, адамдар жүріп - тұрады, су ағызылады және электр қуаты мен сығылған ауа келтіріледі.
Штрек дегеніміз кеннің созылым бойымен немесе созылымына параллельді бос жыныстың ішімен жүргізілетін, жер бетіне тікелей қатыс жоқ, жазық жерасты қазбасы (1.1 - сурет). Бос жыныстың ішімен жүргізілетін штректі далалық штрек (полевой штрек) деп атайды. Атқаратын міндетіне байланысты штректер де тасымалдыық және желдетпелік болып бөлінеді. Кквершлаг сияқты жұмыс жасайды.
Кеңістіктегі орнына баййлнысты штректер магистральдық (басты) және аралық болып келеді.
Магистральдық штрек дегеніміз, бүкіл шахта алабының шекарасы бойына дейін жүргізілетін және пайдалану мерзімі ішінде ұстап тұартын штрек. Бұл штрекпен жүктер тасымалданады (тасымалдық штрек) немесе ластанған ауа сыртқа айдалады (желдетпелік штрек).
Аралық штрек (промежуточный штрек) деп екі басты штрек аралығында немесе магистральдық штрекпен шахта алабы шекарасы аралығында жүргізілетін штректі айтады.
Орт дегеніміз кеннің ішімен оның созылымына көлденең жүргізілетін, жер бетіне тікелей қатысты, жерасытндағы жазық қазба. Орттың жүргізілу бағыты мен квершлагтың жүргізу бағыты бірдей. Айырмашылықтары: квершлаг - бос жыныстың ішіме жүргізілді; орт - кеннің ішімен жүргізіледі.
Жазық қазбалардың көлденең қима пішіндері айналасындағы жыныстардың қасиеттеріне жәнее қолданылатын бекітпе материалдарына байланысты тік бұрышты, траапеция тәрізді, тікбұрыш күмбезді, арқа күмбезді және дөңгелек болулары мүмкін. (1.3 - сурет)
Кен қазбаларын ұстап тұрудың ең көп тараған түрі ол бекіту болып есептеледі, яғни қазбаның керекті (жобалық) өлшемдерін кемітпей және айналасындағы жынысты құлатпай қстап тұратын жасанды құрылысты пайдалану. Бекітпе мықты, тұрақты болуы, әрі көп орын алмауы қажет және ауаның жүрісіне кедергі жасамауы керек.
Жазыө өазбалар өте бекем жыныстарда жүргізілетін болса, бекітілмеуі де мүмкін. Бқл жағдайда, қазбаның тұрақтылығын күшейту мақсатында оған күмбез пішін беріледі.
Тікбұрышты және трапеция тәрізді қазбалар, тұру мерзіміне байланыстыағаш немесе қатаң металл (жесткий металл) рамаларымен бекітіледі. Ағаш бекітпелер қазбаның тұру мерзімі 2-3 жылға дейін жіне тау ұысымы тұрақсыз болған кезде қолданылады. Ал қазбаның тұру мерзімі 3 жылдан артық және тау қысым аймағы тұрақталған болса, қатаң металл бекітпелерін қолданған дұрыс.

- сурет. Жазық қазбалардың көлденең қима түрлері.
а - тікбұрышты; ә - трапеция тәрізді; б - тікбұрыш күмбезі; в - дөңгелек; г - арқа күмбезі.
Тікбұрыш күмбезді қазбалар шектес жыныстардың қасиеттеріне, тау қысымының мөлшеріне және қазбаның тұру мерзіміне байланысты, отырма металл (податливый металл), анкер шашыранды бетон және бетон бекітпелермен бекітілуі мүмкін.
Жазық қазбалардың көлденең қима өлшемдері жүктерді тасымалдайтын вагондардың, механизмдердің, локомотивтердің өлшемдеріне, олардың өзара жіне қазбаның қабырғасына дейінгі қауіпсіздік ережелері бойынша белгіленген саңылауларға байланысты анықталады.
Жынысты тиеу және забоймаңдық тасымалдау
Қазбаны желдетіп болғаннан соң, жыныстарды тиемес бұрын, 1 забой қауіпсіз жағдайға келтіріледі - түсейін деп тұрған тастар (жыныстар) түсіріледі, қажет болса бекітпелер жөнделеді, ал кейде уакытша бекітпе орнатылады.
Жынысты тиеу қазба жүргізу циклінің қиын және ұзақ операцияларының бірі болып есептеледі (жалпы циклдің 30-40 % уақытын алады).
Қопарылған жыныстар тиегіш машиналарымен, сырма қондырғыларымен және тиеп-жеткізгіш (прогрузочно-доставочным) машиналарымен тиеледі. Таужыныстарын тиейтін машиналарға негізінен мына талаптар қойылады: өлшемдері барынша үлкен болмауы керек, жақсы айналмалы (маневрлі) және жоғары өнімді болғаны дұрыс. Сондықтан, тиегіш жабдықтарын тағдаған кезде қазбаның ұзындығы мен көлденең қима өлшемдері ескерулері қажет.
Тиегіш машиналар мына топтарға бөлінеді:
а) тиейтін мүшесінің жұмыс істеу негізінде - үздік әрекетті (111Ш) және үздіксіз әрекетті (ПНБ); ә) пайдаланатын қуатының түрі жөнінде - электрлі және пневматикалы; б) жүріс мүшесінің құрылымына байланысты - донғалақты - рельсті; пневматикалы - донғалақты және шынжыр табанды.
Шөмішті тиегіш машиналармен жынысты тиеу. Үздік әрекетті тиегіш машиналардың тиейтін мүшесі болып шөміш (ковш) есептеледі және олар таситын көлікке жынысты тікелей немесе сатылы түрде (ступенчатый) тиейді (6-11- кесте).
6.11. - кесте
Үздік әрекетті тиегіш машиналардың сипаттамалары

Көрсеткіштер
Бірден тиейтін
Сатылы тиейтін

ППН-ІС
ППН-2Г
ППН-ЗА
ППМ-4
1Ш1Н-5
Техникалык өнімділігі, м7сағ
60
60
70
70
75
Шөміштің сыйымдылығы, м[3]
0.25
0,32
0,55
0,1
0,32
Тиеу кашықгығы, м
2,2
Шектеусіз
зл
4,4
4,0
Шөмішті көтеру биікгігі, м
13
1,5
1,65
1,4
1,45
Жыныстын ірілігі, мм
350
400
600
200
400
Двигательдін қуаты, квт
17,5
36,8
38,2
25,0
21,5
Негізгі өлшемдері, мм:

ұзындығы
ені
биіктігі (жұмыс кезінде)
массасы, т
2250 1250 2250
3,8
2600
1450
2550
5,0
3200
1500
2800
6,8
8200
1800
2400
12,0
7000
1400
2250
9,0

Шөмішті машиналар негізінен доңғалақты - рельс жүрісті болып келеді. Олардың ішінде көп тарағандары шөмішті артындағы вагонға аударып тікелей тиейтін ШІН-1 С, ППН-ЗА (6.14-сурет) және шөмішті артындағы ленталы тиегіш немесе ленталы науа арқылы вагонға сатылы түрде тиейтін 1 ППН-5 (6.14 б-сурет) машиналар. Бұл машиналар құрылымының қарапайымдылығымен, жоғары төзімділігі- мен және өлшемдерінің үлкен еместігімен сипатталады.
Жынысты бірден тиейтін машиналар негізінен ВГ және ВПК типті вагондармен бірге жұмыс істейді. Бұл машиналардың жұмыс істеу негізі мынада. Вагон тіркелген машина шөмішін түсіріп, рельспен жүріп, қопарылған жынысқа келеді. Жүрістің ықпалымен шөміш жынысқа енеді. Шөміш толғаннан соң көтеру механизмі арқылы артында тіркелген вагонга шөмішті аударып босатады. Содан кейін, тиегіш машина вагонмен бірге забойдан кері шегініп, шөміш төмен түсіріледі де тиеу циклі қайталанады. Вагон толғаннан соң ол бос вагонға алмастырылады.
Жынысты бірден тиейтін машиналардың негізгі кемшіліктеріне мыналар жатады: айналымның аздығы; өшмділігінің төмендігі; үлкен вагондарға жынысты тией алмайтындығы; шөмішті үстінен төңкеріп босататын болғандықтан қазба биік болу керектігі.
Жынысты сатылы түрде тиейтін машиналардың (ІППН-5, 1ППН-5П) жұмыс жасау принципі жоғарыдағыдай, тек айырмашылығы жынысты вагонға емес ленталы науаға немесе ленталы тиегішке (ленточный перегружатель) аударады, ал одан тасымалдау жабдығына тиеледі.

6.14 - сурет. Үздік әрекетті тиегіш машиналар а - ППН-ЗА; ә - 1 ППН -5

Жынысты сатылы түрде тиейтін машиналардың жақсы жағы- жыныс науа арқылы тиелетін болғандықтан, сыйымдылығы кез келген вагонды пайдалануға болады және ленталы науаның астында бірнеше вагондар тұратын болғандықтан, оларды айырбастаудың керектігі болмайды. Тиегіш машина токтаусыз жынысты тией береді, ал вагондарды электровозбен немесе шығырмен (лебедка) жылжытып ауыстырып отырады.
Шөмішті тиегіш машиналардың пайдаланылмалы өнімділігін мына формула арқылы анықтауға болады:
ρш=60V∙φbTb+ta+Vb+tk, м3мин, (6.36)
мұндағы Vb - вагонның сыйымдылығы, м3 (Vb = 0,841,4 м3);
φb -- вагонның толуын ескеретін коэффициент (φb= 0,9);
Tb - вагонға жынысты таза тиеу уақыты, мин (Tb= 1,5-3 мин);
ta - вагонды (составты) айырбастауға жұмсалатын уақыт, мин;
tk - көмекші жұмыстарға жұмсалатын уақыт (4= 4-7 минм3).
Вагонға жынысты таза тиеу уақыты негізінен шеміштің кесу уақытына байланысты:
Tb=Vb∙φb∙tұVш∙φш, мин (6.37)
мұнда tұ - шөміштгің кесу ұзақтығы, мин (tұ= 0,250,4 мин);
Vш - шөміштің сыйымдылығы, м3;
φш- шеміштіңтолуын ескеретін коэффициент (φш= 0,5-0,7).

Вагонды (составты) айырбастауга жұмсалатын уақыт
tа=t1(nb-1)+tc (nc-1), мин,(6.38)
мұнда t1 - толған бір вагонды ауыстыруға жұмсалатын уакыт, мин;
nb - құрамдағы вагондардың саны;
tc - құрамды айырбастауға жұмсалатын уакыт, мин;
nc - кұрамның саны.
Жынысты тиегіш машинамен бірден вагонға тиегенде жұмыстың өнімділігі негізінен тиелген вагонды бос вагонға ауыстыру тәсілдеріне және қолданатын құралдарға байланысты.
Жазық қазбаларды жүргізгенде вагондарды айырбастаудын бірнеше түрлері қолданылады (6.15-сурет): а-тұйык айырық (тупповая размиковка); ә-тұракты тұйықталған айырык (постоянно замкнутая размиковка); б-қондырмалы айырық (накладная разминовка); в-қондырмалы айырық - тақта (накладная плита - разминовка); г-коңдырмалы екі жақты айырық- тақга (накладная двухсторонняя плита - разминовка); д-көлденең вагон ауыстыршш (горизонтальный вагоноперестановщик); е-шығыршықты платформа (роликовая платформа).
Тұйың және тұрақты тұйықталган айырың арқылы (6.15а, ә- суреттер) вагондарды айырбастау кебіне ұзындығы үлкен қазбаларды жүргізгенде қолданылады. Егерде айырық бір вагонга арналған болса, вагонды айырбастау үшін маневрлік электровоз қолданылады. Айырықтардың арақашықтығы қазбаның көлденең қима ауданына, вагонның сыйымдынығына және басқаларға байланысты. Шамамен бұл қашықтық 100-150 м болады.
Қондырмалы айырық (6.15б-сурет) бір жолды қазбаларды жүргізгенде қолданылады. Ол рудниктік жеңіл рельстен жасалады және негізгі жолдың үстіне орнатынады. Бұндай айырықтың ұзындығы 6-20 м болады және оның әрбір тармағына 4-6 вагон сияды. Забой ілгері жылжыған сайын әрбір 20-25 м-ден тиегіш машина арқылы жылжытылып отырылады.
Қондырмалы айырыц-тақта және қондырмалы екі жақты айырық-таңта забойдан 60 м қашықтықта орнатылады (6.15 в, г-суреттер). Айырық-тақтадан забойға дейін, қазбаның орта тұсынан, бір немесе параллель екі рельс жолы келтіріледі,
Көлденең вагон ауыстырғыш және шыгыршықты платформа (6.15д,е-суреттер) тиелген вагоңды бос вагонга айырбастау үшін қолданылады. Бір вагонды айырбастау уақыты 2-5 минуг. Бұл айырбастағыштар забойдан 15-25 м қашықтықта орнатылады және әрбір 5- 10 м-ден көшіріліп отырылады.

6.15-сурет. Забоймаңдык зонада вагондарды айырбастау турлері.
а-тұйық айырық; ә-тұрақты тұйықталған айырық; б-қондырмалы айырық;
в-қондырмалы айырық-тақта; г-екі жақты қондырмалы айырық-тақта; д-жылжымалы платформа немесе вагон ауыстырғыш; е-аралық ыдыс және шығыршықты платформа; 1-тиегіш машина; 2-бос вагон;3-тиелген вагон;4-шығыр; 5-электровоз; 6-аралық ыдыс

Жылжымалы айырық арқылы вагондарды айырбастау үшін бос вагон электровозбен итеріліп айырықгың бір жолына қойылады, ал тиелген вагон колмен итеріліп айрықтың басқа жолына қойылады да, бос вагон электровозбен тиегіш машинаның тұсына жеткізіледі.
Вагонды айырбастауға жұмсалатын уақыт негізінен забойдан айырыққа дейінгі қашықтыққа байланысты. Мысалы, ол қашықтық 60-70 м болған кезде, вагонды айырбастау уақыты орта есеппен 3-5 миңупъщ айналасы. Ал забойдан айырыққа дейінгі қашықтық өскен сайын вагонды айырбастау уақьпы да өседі. Қашықтық 80-100 м болса айырбастау уақыты 20 мин дейін барады.
Ысырма қалақты машиналармен жынысты тиеу. Үздіксіз әрекетті машиналардың тиейтін мүшесі болып екі ысырма калақ (нагребающие лапы) есептеледі және олар таситын көлікке жынысты сатылы түрде тиейді (6.12-кесте). Бұл машиналар шынжыр табан жүрісті болып келеді.
6.12-кесте
Үздіксіз әрекетті тиегіш машиналардың сипаттамалары
Көрсеткіштері
1ПНБ-2
2ПНБ-2
ПНБ-ЗД
ПНБ-4
Техникалықөнімділігі, м[3]саг
130
150
240
350
Бір орында тұрып қамту ені, м
1,6
1,8
2,7
2,7
Қазбаның өлшемдері, м:

ені
2,5
3,0
3,7
4,0
биікгігі
1,8
1,8
2,5
3,0
Жыныстың ірі кесектері, мм
400
500
600
600
Жыныстың бекемдік коэффициенті
6
12
16
16
Электрдвигательдін қуаты, кВт
31
70
114
149
Негізгі өлшемдері, мм:

ұзындығы
7800
7800
9000
10000
ені
1600
1800
2700
2700
биіктігі (жұмыс кезінде)
2300
2600
3400
3900
Массасы, т
7,0
11,8
26,0
34,0
Көмір өндірісінде 1ПНБ-2, 2ПНБ-2 машиналарын кеңінен пайдаланады. Бұлармен жазық және көлбеу (+- 8° дейін) қазбаларды жүргізгенде жыныстар тиеледі. Руда кен өндарісінде жоғары өнімді 1ПНБ-2 және ПНБ-4 тиегіш машиналары кеңінен қолданылады (6.16-сурет).

6.16-сурег. Үздіксіз әрекетті 1ПНБ-2 тиегіш машинасы
Үздіксіз әрекетті тиегіш машиналардың жақсы жағы үздік әрекетті (шөмішті) машиналарға қарағаңда өнімділігінің жоғарылығы және икемділігінің артыкшынығы; кемшілігі - құрылысының күрделігі және жыныстың каттылығына байланысты пайдалану шектеулігі.
Ысырма қалақты тиегіш машиналардың пайдаланылаты өнімділігін төмендегі формула арқылы анықтауга болады:
Рқ=РТ ∙ Кп=ZnVқKп, м3мин,(6.39)
мұнда РТ - машинаның техникалық өнімділігі, м[3]мин;
Кп - пайдалану коэффициенті (Кп =0,20,5).
Z - ысырма калақтың саны;
п - әр қалақгың бір минутгағы жүріс саны (ауыр салмақгы жыныстарда п = 20-25, жеңіл жыныстарда (п =30);
Vқ - әр қалақтың жүріс кезіңце ысыратын жыныс келемі, м[3];
Vқ=В2d∙hж, м3 (6.40)
Мұнда В - тиегіш машинаның қабылдау тақтасының ені, м;
d - жүргізу дөңгелектерінің диаметрі, м;
һж - ысырылатын жыныстың биіктігі, м (тасты жыныста һж= 0,350,45) d, жұмсақжыныста һж= (0,2 d 0,3d).

Үздіксіз әрекетті 1ПНБ-2 және 2ГШБ-2 тиегіш машиналардың негізінде 1ПНБ-2Б және 2ПНБ-2Б типгі бұрғылык - тиеуші (буропогрузочные) маншналар құрастырылған (6.13-кесте). Бұл машиналар ПНБ тиегіш машиналардан және НБ-1э аспалы бұрғылау жабдығанан кұрастырылған. Бұрғылық-тиеуші машиналар электрбұрғылармен (бекемдігі f8 жыныстарға) немесе айналма-соқпалы перфораторлармен (бекемдігі f 8 12 жыныстарға) жабдықталады.
6.13-кесте
Үздіксіз әрекетті бұрғылық-тиеуші машиналардың сипаттамалары
Көрсеткіштері
1ПНБ-2Б
2ПНБ-2Б
Жынысты тиеудегі техникалық өнімділігі, м[3]мин
1,8
2,4
Бір орында тұрып бұрғыландағы забойдың өлшемдері, м:

ені
3,8
3,8
биікгігі
3,5
4,0
Бұрғыланатын шпурлардын тереңдігі, м
2,5
2,75
Бұрғыланатын жыныстың бекемдік коэффициенті
6
8-12
Двигательдің қуаты, кВт
28,5
77,5
Транспорт кезіндегі негізгі өлшемдері, мм:

ұзындығы (тиеген кезде)
7,3
8,0
ені
1,6
1,8
биікгігі (жұмыс кезінде)
2,0
2,34
Массасы, т:

жалпы
*9,0
13,9
Аспалык жабдық
1,7
1,8
ПНБ-ЗД тиегіш машинаның негізінде Ачполиметалл өндірістік бірлестігі БА-ПНБ-ЗД бұрғылық-тиеуші машина құрастырған (6.17-сурет).

6.17-сурет. Ачполиметалл ӨБ бұрғылық-тиеуші машинасы.
1-ПНБ-ЗД-тиегіш машина; 2-бұрғылау машинасы;
3-бергіш (податчик); 4-жылжымалы сап (рукоять);
5-7-гидроцилиндрлер; 8-табан (осноеание)
Бұл машина бекемдігі f=12 -- 14 жыныстарда көлденең қимасы 12 м[2] қазбаны жүргізгенде мынандай орташа керсеткіштерге жеткен:
- қазба жүргізу жылдамдығы 150 майына; бүргылау өнімдіпігі 55-80 мсағ. Жетістіктермен катар кептеген кемшіліктері де анықталған - көмекші жұмыстарга жалпы бұрғылау уақытынын 30 -50 % жұмсалады, машинаның бос тұру уақыты 0,28 минм.
Сырма қондырғыларымен жынысты тиеу. Сырма қондырғылары көлденең қимасы үлкен емес жазық қазбалардағы таужыныстарын тиеуге тиімді құрал болып есептеледі.
Сырма қондырғылары негізінен жүк тиейтін сөреден (1) жынысты тиейтін жерге жеткізетін сырмадан (2) пневматикалы немесе электрлі лебедкадан (3) алдыңғы (4) және артқы (5) арқаннан, забойлық (6) және бағаттаушы (7) шығыршықтан құралады (6.18- сурет). Құрылымы жағынан сырма қондырғылары басқа тиегіш машиналарға қарағанда, карапайым, меңгеруі оңай және тасымалдау қашықтығын оңай езгертуге болады.
Жынысты ысыру (скреперлеу) қашықтығының және сырма сөресін жылжьпу аралығының тиімділігі қазба жанындағы жыныстарды тиеу ыңғайына байланысты аныкгалады. Жыныс науамен тасымадданатын болса сырмалық серені әрбір 15-20 м-ден жылжытып отырган тиімді, ал рельсті тасымалдау аралығы 8-10 м болғаны дұрыс. Сере мен забой аралығы 30 м-ден артық болмауға тиіс.

6.18-сурет. Сырма қондырғысы. а-тқрақты; ә-жылжымалы.
1-жүк тиейтін сөре; 2-сырма; 3-лебедка; 4-алдыңвы арқан;
5-артқы арқан; 6-забойлық шығыр; 7-бағыттаушы шығыр
Қазбаны жүргізгенде жынысты сырма қондырғысымен тиеудің жақсы жағы - тиеу өнімділігі мен жынысты қалыпты тасымалдау жұмысының арасында байланыстың аздығы.
Сырмамен тиеудің негізгі кемшілігі - өнімділігінің төмендігі және тасымалдау қашықтыш өскен сайын өнімділігінің күрт кемуі.
Сырма жиынтықтарының техникалық сипаттамалары 6.14-кестеде келтірілген. Жазық қазбаларды жүргізгенде жынысты сырмамен ысырудың екі түрі бар: І-жынысты (кен массасын) бірден үйіндіге жеткізу, II жынысты сырмамен вагонга тиеп, керекті жерге жеткізу.
Жынысты бірден үйіндіге жеткізгендегі сырманың өнімділігі:
РІ = 3600 VcφcKctc, м3сағ(6.41)
Жынысты вагонға тиеп, керекті жерге жеткізгендегі өнімділігі:
РІІ = 3600 VcVbtcVc+t, м3сағ(6.42)

мұнда Vc- сырмалау сыйымдылығы, м[3];
φc - сырманың толуын ескеретін коэффициент (φc=0,60,85);
Кс - сырманы пайдалану уақытын ескеретін коэффициент
(Кс =0,450,85);
tc - свфмалау циклінің ұзақтығы, сағ;
Vb - вагонның сыйымдылығы, м[3];
tа - вагонды айырбастауға жұмсалатын уақыт, саг.
С - сырмалау циклінің ұзактығы
6.14-кесте
Сырма жиынтықтарының техникалық сипаттамалары
Көрсеткіштері
СКМ-600
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.