Қазақстан Республикасының мұрағат ісінің даму тарихын талдау

Пән: Мұрағат ісі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

1. Қазақстан Республикасының мемлекеттік мұрағат ұғымы...4

1.1 Қазақстанда Орталық мемлекеттік мұрағаттар мен облыстық
мемлекеттік мұрағаттардың ұйымдастырылу
хронологиясы ... ... ... ... ... ... ... ..8

1.1.1Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағаты Бөкей ордасы өлкелік
мұрағаты ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 9

1 Кеңестік дәуір
кезеңі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ...10

2. Тәуелсіз Қазақстан Республикасының ұлттық мұрағаттары

2.1 Орталық мемлекеттік мұрағат
ғимараты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

2.1.1 Ғимаратты
сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...11

2.1.2 Халықаралық
қатынастары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12

2.1.3
Келісімдер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 13

2.2 Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік ғылыми-техникалық
құжаттама
мұрағаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .14

2.2.1 Мұрағат
қоры ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..14

Кинофото құжаттар және дыбыс жазбаларының Орталық мемлекеттік
мұрағаты

3.1
Тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..15

3.1.1 Кино
құжаттар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 15

2 Фото
құжаттар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... .16

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17

Пайдаланған
әдебиет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .18

Кіріспе

Қазақстан Республикасының Президенті   Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан
халқына Жолдауында және Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағат қоры
және мұрағаттар туралы және Ұлттық   мұрағат қоры және   мұрағаттар
туралы Заңына өзгерістер мен толықтырулар   енгізу туралы
Заңдарында, Қазақстан   Республикасындағы мұрағат ісін дамыту
тұжырымдамасында, Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы
мәдениет және ақпарат Министірлігінің нормативтік- құқықтық актілерін
сонымен қатар мұрағат ісін дамытудың   2011-2015 жылдарға арналған
стратегиялық даму жоспарында және өзіміздің ұйымдастырушылық және
нормативтік-әдістемелік құжаттар, Мемлекеттік тілдің мемлекеттік
органдарда қолдану аясын кеңейту туралы орта мерзімді салалық
бағдарламалар мен жоспарларында, Электрондық әкімдік және
Электрондық мұрағат бағдарламасында ары қарай жалғастыру, сонымен
қатар Ақпарат және мұрағат Комитетінің, Жамбыл облысы Әкімінің шешімдері
мен өкімдерін, мұрағаттар және құжаттама басқармасының өз бұйрықтарын
орындауға, сонымен қатар дәстүрлі жұмыстарды орындау және іс-шараларды
өткізумен бірге, мекемелер жүйесінің өзара қарым–қатнасын нығайтуға,
үкіметтің өкілетті және атқарушы органдарымен, ғылым, мәдениет, білім
мекемелерімен, қоғамдық және басқа да ұйымдармен іскерлік байланыс
орнатуға, мемлекеттік қызмет көрсетудің стандарттары мен регламенттерін
жұмыс тәжірибесіне енгізуге мұрағат ісінде аса көңіл бөлінеді, мұрағаттар
және құжаттама басқармасының құқықтық нормативті актілерін және тағы басқа
да салалық бағдарламаларды іске асыруға бағытталады. Мемлекет мұрағат
мекемелеріндегі жоспарда жетекші орынды шетел   мұрағаттары мен ғылыми
мекемелердегі   Қазақстан Республикасы үшін тарихи және мәдени
құндылығы бар құжаттарды Қазақстан тарихы бойынша іздестіру   және
олардың көшірмелерін алу жөніндегі бағдарламаны орындау, еліміздің
тарихи-мәдени құжаттық мұрасын сақтау және жан-жақты пайдалануы кәзіргі
заманның аса маңызды мәселесі болып табылады. Осыған байланысты

Курстық жұмыстың мақсаты: Қазақстан Республикасының мұрағат ісінің
даму тарихын талдау.

Курстық жұмыстың міндеті: Тәуелсіз Қазақстан Республикасының ұлттық
мұрағаттары мен облыстық мемлекеттік мұрағаттардың ұйымдастырылуы тарихын,
кинофото құжаттардың және дыбыс жазбаларының Орталық мемлекеттік
мұрағатындағы тарихын қарастыру.

1. Қазақстан Республикасының мемлекеттік мұрағат ұғымы
Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын
қалыптастыру, сақтау мен пайдалану және Қазақстан Республикасындағы мұрағат
iсiн мемлекеттiк басқару саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтің
Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 22 желтоқсандағы N 326-I Ұлттық
мұрағат қоры және мұрағаттар туралы Заңы қабылданды. Осы Заң бойынша
Қазақстан мұрағаттары өзінің қоймалары қойнауында көлемі мен мазмұны
бойынша бірегей, аса бай ақпараттық әлеуетке ие қорларды сақтайды. Бұл
құжаттар Қазақстан тарихын зерттеу үшін өте құнды дереккөз материалдары
болып табылады.

Мұрағат дегеніміз құжаттарының жиынтығы, сондай-ақ мұрағат мекемесi
немесе мекеменiң, ұйымның немесе кәсiпорынның пайдаланушылар мүдделерi үшiн
мұрағат құжаттарын қабылдау мен сақтауды жүзеге асыратын құрылымдық
бөлiмшесi.
Мұрағат қорлары ол, бiр-бiрiмен тарихи немесе қисынды байланысты
құжаттардың жиынтығы. Ал ұлттық мұрағат қоры дегеніміз – ҚР Ұлттық мұрағат
қоры және мұрағаттар туралы занында, белгiленген тәртiппен ұлттық құндылық
деп танылған барлық мұрағаттардың, мұрағат қорлары мен коллекцияларының,
деректi ескерткiштердiң, тарихи, ғылыми, әлеуметтiк, экономикалық, саяси
немесе мәдени айрықша маңызы бар құжаттардың жиынтығы.

Мемлекеттiк мұрағат деп, Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын жинақтауға
(сатып алуға), тұрақты сақтауға және пайдалануды ұйымдастыруға құқық
берiлген мемлекеттiк мекемені айтады.

Құжаттар көшiрмелерiнiң мемлекеттiк сақтандыру қоры - Ұлттық мұрағат
қорының мемлекет үшiн бiрден-бiр маңызы бар және жойылған жағдайда орны
толмайтын құжаттарының сақтандыру көшiрмелерiнiң жиынтығын білдіреді.

Мұрағат ісі - басқару саласындағы мемлекеттік саясаттың жүзеге асуына
бақылау жасайды, заңнамалық және нормативтік актілердің іске асуын
ұйымдастырады. Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағат қоры Қазақстан
халқының тарихи-мәдени мұрасының ажырамас бөлiгi болып табылады және оны
Қазақстан Республикасының ұлттық игiлiгi ретiнде мемлекет қорғайды. Ұлттық
мұрағат қорына Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде сақтаулы және
халықаралық келiсiмдерге сәйкес Қазақстанға қайтарылуға тиiстi мұрағат
құжаттары да жатады. Ұлттық мұрағат қоры қоғам мен мемлекеттiң қажеттерiн
қанағаттандыруға, азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерiн iске асыруға
қызмет етедi. Мұрағат iсiн дамыту мен жетiлдiруге қамқорлық жасауды
мемлекет өз мойнына алады. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын сақтау барлық
жеке және заңды тұлғалардың мiндетi болып табылады. Ұлттық мұрағат қоры
құжаттарының басылымын, сондай-ақ оның мемлекет, қоғам және азаматтар
сұранымдарын    қанағаттандыруға    пайдалануын    ұйымдастырады.

Ұлттық мұрағат жұмысының басым бағыттарын қарастырсақ ол Қазақстанның
қазiргi заман тарихы бойынша Ұлттық мұрағат қорының басы бүтiндiгiн
қамтамасыз ету, мемлекеттiк органдарға, жеке және заңды тұлғаларға
ретроспективалық құжаттық ақпарат табыс ету, ақпараттық қызмет көрсету
болып табылады.

Ұлттық мұрағатта сақталатын құжаттарды тұрақты мемлекеттiк сақтау,
олардың басы бүтiндiгi мен мемлекеттiк есепке алуды қамтамасыз ету;
жинақтау көздерi - мекемелердегi уақытша ведомостволық сақтаудағы мұрағат
құжаттарына мемлекеттiк бақылау жасау, басқа да мемлекеттiк мекемелердiң
қызметi барысында түзiлетiн құжаттармен жасақтау; ғылыми-анықтамалық
аппаратты әзiрлеп, дамыту, Ұлттық мұрағат құжаттарын жан-жақты пайдалану
мен ғылыми жариялауды ұйымдастыру, құжаттаманы басқаруды ұйымдастыруға
қатысу және оның жай-күйiн бақылау; мемлекеттiк және ведомостволық
мұрағаттарға - мекемелердiң құжаттамалық қызметтерiне ғылыми-әдiстемелiк
және практикалық көмек көрсету. Мұрағаттану, құжаттану, археография,
қосалқы тарихи пәндер саласында ғылыми-зерттеу және әдiстемелiк жұмыс
жүргiзу, Қазақстанның қазiргi заман тарихының проблемалары жөнiндегi
зерттеулерге, талдауға қатысып жұмыс жасау.

Қазақстан Республикасының ұлттық мұрағаттары — Қазақстан Республикасының
және қазақ халқының тарихи, мәдени, саяси құжаттары (мәтіндер, суреттер,
келісімдер және т.б. құжаттар) мен деректерінің жиынтығы сақталатын
мұрағаттар қоймасы.
Қоғамның рухани, мәдени, ғылыми, әлеуметтік-құқықтық қажеттіліктерін
қанағаттандыру мақсатында Қазақстан халқының тарихи-мәдени құжаттық
мұраларын сақтайтын мұрағаттар — Қазақстанның мемлекеттік нысандарының
бірі.
Қазақстан Республикасы Орталық мемлекеттік мұрағаты өз қызметін Орынбор
қаласында 1921 жылы 1 қыркүйекте бастаған. ҚР ОММ - еліміздегі ең алғаш
Қазақстанның даму тарихы құжаттарын жүйелеп, бір қалыпқа келтіріп
жинақтаған мұрағат. Мұрағат XVIII-ші ғасырдың орта кезеңінен бастау алған
революцияға дейінгі құжаттардан бастап осы кезеңге дейінгі құжаттарды
сақтауда. Қазақстан Республикасы Орталық мемлекеттік мұрағаты Қазақстан
тарихының үш кезеңінің: кеңестік дәуірге дейінгі, кеңестік дәуір мен
еліміздің тәуелсіздігі кезеңіндегі құжаттарды сақтап отырған бірден бір
мұрағат.
Мұрағат аса құнды және бірегей құжаттардың түпнұсқаларын ұрпақтан
ұрпаққа сақтап жеткізу үшін және Қазақстан тарихына байланысты шет жақтан
алынған құжаттар көшірмелері микрофильм түрінде жасалатындықтан, оны
зерттеушілердің күнделікті оқып, пайдалануы үшін қажетті техникалық құрал-
жабдықтармен қамтамасыз етілуде.
Жинақталған көшірме құжаттарында Қазақ тарихының Ақтаңдақ тұстарын
дәлелдейтін деректер де баршылық, әсіресе қазақ тарихын бейнелейтін XVI-
XVII ғаырдағы құжаттар, Уақытша өкіметі тұсындағы саяси жағдай, Алаш Орда
партиясының мүшелері туралы және т.б. құжаттарды атауға болады.
Мұрағат қорына шетелдердің мұрағаттарынан келіп түскен құжаттарға
тоқталсақ: Ресей мемлекеттік әскери-тарих мұрағатынан 1753-1917 жылдар
аралығын қамтыған Қазақ жерінде әлеуметтік-аумақтық басқару жүйесін
қалыптастыру, қазақ халқымен шекаралас жатқан ұлттармен байланыс, сауда
мәселесі, қазақ халқының мәдениеті, тұрмыс-тіршілігі, шаруаларды қазақ
жеріне қоныстандыру, қазба байлықтарын игеру үшін қазақ даласында барлау
жұмыстарын жүргізу саясаты т. б. туралы құнды құжаттар келіп түсті.
Ресей мемлекеттік ерте актілер мұрағатының 1585-1876 жылдар аралығын
қамтыған Сенат және оның мекемелері, Сібірді басқару және Сібір
приказдығы, Қырғыз-қайсақ істері, Монғол істері атты қорларынан қазақ-
қалмақ, Қытаймен сауда қатынасы, Ресей бодандығына өту үшін жіберілген
қазақ елшілері туралы аса құнды деректер алынды.
Ресей Федерациясының мемлекеттік мұрағатынан алынған 19 ғасырдың 1-ші
жартысынан 1917 жылға дейінгі 1872 жылдан Министрлер кеңесінің
председателі, шетел істер министрлігінің Азия департаментінің директоры,
граф Игнатьевтің қорында Хиуа мен Бұхар мәселесі, Түркістан өлкесін
басқарудағы өзгерістер туралы мәліметтер болса, ал 1917-1924 жылдар
аралығын қамтыған осы мұрағаттың құжаттарында Уақытша өкімет, Алаш Орда
партиясына байланысты, сайлау мәселелері туралы, өнеркәсіптегі жағдайлар
туралы, Түркістан республикасының саяси, экономикасына байланысты
құжаттарды Ұлттық халық комиссариаты жанындағы Қазақ Автономиялы кеңестік
социалистік республикасының өкілдігі қорынан да табуға болады.
Ресей мемлекеттік әлеуметтік-саяси тарихы мұрағатынан келіп түскен 1917-
1936 жылдар аралығын қамтыған құжаттарда коммунистік партия мүшелерін
облыстар мен губернияларға бөлу, коммунистерді есепке алу т.б. туралы
айтылған.
Ресей мемлекеттік әскери мұрағатының 1917-1920, 1917-1926, 1917-1920,
1918-1926 жылдар аралығын қамтыған құжаттарынан Қазақ жерінде Кеңес
өкіметін орнату, ақтардың іс-әрекеттері, азамат соғысына байланысты т.б.
көшірмелер алынған.
Туркияда шыққан Мұстафа Шоқайдың да ықпалы бар Яш Туркестан
журналының 1929-1936 жылдардағы нөмірлер коллекциясы және Йени Туркестан
журналының 1927-1931 жылдар аралығын қамтыған құжаттары мұрағат қорын
толықтыра түсті.
Ал 2001 жылы Қазақстан Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан
Республикасы тәуелсіздігінің 10 жылдығын атап өту күндері Жаңа Сорбона-
Париж университеті жанындағы шығыс тілдері университет аралық
кітапханасында сақтаулы қазақтың бірегей азаматы Мұстафа Шоқайдың құжаттар
мұрасының көшірмесін мұрағат қорына табыс етуі мұрағат тарихындағы үлкен
оқиға және жетістік болды.
Қазіргі таңда мұрағат 1 миллион 300 шамасындай құжаттар сақтап отыр.
Қазақстанның тәуелсіздік алған даму сатысында мәдениет саласында да
өзгерістер болды. Қазақстанның Президенті Н. Ә. Назарбаевтың тарапынан,
Үкімет тарапынан да мұрағат ісіне қолдау көрсетіліп отырды. 2001-2005
жылдары Қазақстан Республикасында мұрағат ісін дамыту бағдарламасы
аясында мұрағат қызметкерлері мұрағат қорын шет елдердің мұрағаттырында
сақтаулы құжаттармен толықтыру саласында көп еңбек сіңірді. Мұрағат
қызметкерлері көршілес елдерде, оның ішінде Ресей мемлекетінің бірнеше
мұрағаттарында Қазақстан тарихына байланысты құжаттарды іздестіру
жұмыстарын жүргізді.
Осы бастамалардың арқасында мұрағат қоры Қазақстан тарихына байланысты
құжаттар көшірмелерімен толықтырыла бастады.
Қолжазбаларды сақтап қалатын мұрағат мекемелерінің құрылу тарихы
Қазақстанда ХVII ғасырдан басталады. Бұл туралы ресми құжаттар да
сақталған. Соның бірінде: Бөкей губерниясының мұрағаты Бөкей ордасы
кезінен, яғни 1794 жылдан бастап ұйымдастырылды, деп жазылған.[1]
Кеңес кезеңінде республикада мұрағат құру ісі, дәлірек айтқанда, 1918
жылғы “РКФСР-де мұрағат ісін қайта ұйымдастыру және орталықтандыру туралы”
декретіне сәйкес жүзеге асырылды.
Аталған декрет бойынша барлық мекемелердің істері мен құжаттарын сақтау
мақсатында Бірыңғай мемлекеттік мұрағат қоры ұйымдастырылды. Оны және
мұрағаттарды басқару үшін мұрағат ісінің Бас басқармасы құрылады.
1921 жылы 5 сәуірде Қазақ Өлкелік Бас архиві ұйымдастырылды. 1998 жылы
22 желтоқсанда Ұлттық мұрағат қоры және мұрағаттар туралы Қазақстан
Республикасының заңы бекітіліп бұл заң Қазақстан Ұлттық мұрағаттары мен
мұрағат қорының тарихының жаңа кезеңі басталғанын дәлелдеді. Осы тарихи
кезеңнен бастап біз АРХИВ деген сөзді МҰРАҒАТ деген сөзбен ауыстырып
қолдана бастадық. Кеңестік дәуірде жүйелі қалыптасқан мемлекеттік
мұрағаттарда құнды құжаттардың орналасуының принциптері белгіленіп, нақты
жүйеге келді. Әсіресе 50-ші жылдары КСРО Бас мұрағат басқармасының өкімімен
қорларды шоғырландырудың ортақтыландыру принципіне сәйкес орталық және
бірқатар облыстық мұрағаттардан құнды тарихи қорлар Одақтық орталық
мемлекеттік мұрағаттарға алынды. Қазақстан мұрағаттары тарихы кезеңдердің
қиындықтарына қарамастан Қазақстанның мұрағат қорларында қазіргі таңда 15
миллионнан астам істі құрайтын құжаттар сақталуда.

1.1 Қазақстанда Орталық мемлекеттік мұрағаттар мен облыстық мемлекеттік
мұрағаттардың ұйымдастырылу хронологиясы

№ Мемлекеттік мұрағат атауы Құрылған жылы
1 Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағаты Бөкей 1921
ордасы өлкелік мұрағаты
2 Бөкей ордасы өлкелік мұрағаты 1794
3 Семей облыстық мемлекеттік мұрағаты 1920
4 Ақтөбе облыстық мемлекеттік мұрағаты 1923
5 Солтүстік Қазақстан облыстық мемлекеттік мұрағаты 1923
6 Орал облыстық мемлекеттік мұрағаты 1923
7 Ақмола облыстық мемлекеттік мұрағаты 1924
8 Қостанай облыстық мемлекеттік мұрағаты
9 Шымкент облыстық мемлекеттік мұрағаты 1926
10 Атырау облыстық мемлекеттік мұрағаты 1926
11 Павлодар облыстық мемлекеттік мұрағаты 1928
12 Қызылорда облыстық мемлекеттік мұрағаты 1928
13 Қазақстанда Орталық мемлекеттік кинофото және дыбыс 1934
жазбалары мұрағаты
14 Қарағанды облыстық мемлекеттік мұрағаты 1937
15 Шығыс Қазақстан облыстық мемлекеттік мұрағаты 1938
16 Жамбыл облыстық мемлекеттік мұрағаты 1940
17 Көкшетау облыстық мемлекеттік мұрағаты 1944
18 Талдықорған облыстық мемлекеттік мұрағаты 1944
19 Жезқазған облыстық мемлекеттік мұрағаты 1973
20 Маңғыстау облыстық мемлекеттік мұрағаты 1973
21 Қазақстанда Орталық мемлекеттік ғылыми техникалық 1973
мұрағаты
22 Алматы қаласының мемлекеттік мұрағаты 1981
23 Астана қаласының мемлекеттік мұрағаты 1997

1.1.1Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағаты Бөкей ордасы өлкелік
мұрағаты

1994 жылы бізідің мемлекеттік мұрағатшылар Астрахан мұрағатынан Бөкей
архиві Ішкі Қырғыз Ордасында (қазақ) 1794 жылы ұйымдастырылып, оның кезінде
өмір сүрді деген дерек тапты. Бұл деректеме Қазақстан мұрағат тарихын 2
ғасырға бір-ақ көтерді. Сөйтіп Қазақстан мұрағатының екі ғасырлық тарихы
әлемге танылды. 1917 жылға дейінгі Ішкі Ордадан басқа аймақтағы Қазақстан
тарихына байланысты деректер патша үкіметінің Орынбор, Түркістан, Дала
генерал губернаторлықтары мен шекара комиссиясында Ішкі Министрлігі, Жер
және халық ағарту министрліктерінде тағы басқа ведомстволық архивтерде
сақталды. Ол құжаттардың бір азы 1921 жылдан Қазақстан мұрағаттар қорына
өтті. Яғни 1921 жылы 5 сәуірдік Қазақ Өлкелік бас архив ұйымдастырылып, ол
1922 жыл күзінде Өлкелік Орталық архив деп аталды.
1921 жылы алғаш ұйымдастырылған Орталық өлкелік мұрағат тарихи маңызды
құжаттарды жинау, сақтау ісімен айналысып, бүгінде Орталық мемлекеттік
мұрағаттың негізін құрап отыр.
Қазақстан Республикасы Орталық мемлекеттік мұрағаты - еліміздегі өзінің
қорында 1 миллион 500 мыңдай істер сақтап отырған ең ірі де жан-жақты
мұрағат және республикадағы кеңес дәуірі кезеңі құжаттарының бірден-бір
қоймасы. Кеңес кезеңіне дейінгі құжаттар негізінен патшалық отарлау
әкімшілігі ұйымдарының:
• Орынбор шекаралық комиссиясы,
• Ішкі Қазақ Ордасын басқарудың уақытша кеңесі,
• Округтік приказдар, облыстық басқармалар,
• Далалық генерал-губернаторы кеңсесі,
• Уездік басқармалар,
• Статистикалық комитеттер,
• Көші-қон басқармалары,
• Санақ комиссиялары,
• Облыстық және округтік соттар,
• Жандарм және полиция басқармалары,
• Тау-кен округтері,
• Халық училищелері,
• Оқу орындарының инспекторлары және т. б. қорларын құрайды.

1.1.2 Кеңестік дәуір кезеңі

Мұрағатта кеңес дәуіріне дейінгі кезеңнің барлығы 770-тен астам қорлары
сақталуда. мұрағаттың ең көне құжаттары Семей кедені қорында сақтаулы 1732
жылғы құжаттан басталады және қор құжаттарында Жоңғар, Қытай және Орта
Азиялық хандықтармен сауда қатынасының тарихы орын алған. Кеңес дәуіріне
дейінгі кезең құжаттарының хронологиялық шегі XVIII ғасырдың аяғынан 1917
жылға дейінгі кезеңді қамтиды.
Қараусыз қалған революцияға дейінгі тарихи құжаттардың сақталуын қамтамасыз
ету мұрағаттардың негізгі міндетіне алынды. Ұлттық мұрағат қоры ұлттық
құндылық ретінде бекітілген заңмен мойындалған тарихи, әлеуметтік, ғылыми,
экономикалық, саяси және мәдени маңызы бар барлық мұрағаттардың, мұрағат
қорларының және документалды ескерткіштердің жиынтығы болып табылады.
Себебі тарих қана ұрпақтар үндестігін жалғастырып, уақыттар арасындағы
өзара байланыстар мен өзара әрекеттесуді қамтамасыз етеді. Бөкей хандығы
тарихымен тығыз байланысты алғашқы ұлттық құндылықтардың ошағына айналған
мұрағаттар бірнеше дәуірлік сан қилы тарихты бастан өткерді.
Төңкеріске дейінгі дәуірде Қазақстан тарихына қатысты шашыраңқы тарихи
маңызды құжаттар негізінен ведомстволық мұрағаттарда орналасты. Кеңестік
дәуірдің алғашқы жылдарындағы саяси жағдайлар бірқатар маңызды тарихи
құжаттардың Қазақстанмен шекаралас республикалар мен облыстарда қалып
қоюына себеп болды.
Мұрағат құжаттарын пайдалану мәселесінде мұрағаттардың кеңестік дәуірде
алдымен Коммунистік партияның мүддесіне қызмет атқарып, тек кеңестік жүйе
ыдырығаннан кейін барлық пайдаланушыларға бірдей қызмет ете бастағаны
белгілі. Бүгінде еркін қол жеткізуге болатын мұрағат құжаттарын кез келген
пайдаланушы өз мақсатына ашық пайдалана алады. мемлекеттің аса құпия
мағлұматтары бейнеленген құжаттарды оның қауіпсіздігін қорғау мақсатында
пайдалануға шек қойылған. Мұрағат құжаттарымен жұмыс істеуде арнайы
қабылданған ережелерді, яғни ақпаратты іздестіруде анықтамалық аппаратты
пайдалануды, көне мәтіндерді оқи білу қажет.

2.Тәуелсіз Қазақстан Республикасының ұлттық мұрағаттары
Тарихи деректерді кеңінен пайдалану мәселесінде барлық мұрағаттардың
ақпараттық қызметі интеграциялануы маңызды болып табылады. Ақпаратты
пайдалану мүмкіндіктерін кеңейтетін осы бағыт кең көлемді ақпаратты жылдам
алуды қамтамасыз етеді.
Қоғамның білімге деген қажеттіліктері қазір жаңа тасушылардағы ақпараттарды
қабылдауға мүмкіндік береді. Мәдени мұра мемлекеттік бағдарламасы аясында
шетелдерде Қазақстан тарихына қатысты жазба деректерді іздестірумен
айналысатын археографиялық комиссиялар нәтижелі жұмыстар атқарды.
Шетелдік мұрағаттар, кітапханалар, ғылыми-зерттеу мекемелерінің сирек
қолжазбалар бөлімдерінен іздеп табылған тарихи құнды құжаттардың біраз
бөлігінің көшірмелері алынды. 2002-2005 жылдар аралығында барлығы 35 мыңнан
аса тарихи құжаттар анықталды. Отандық мұрағаттарда сақтаулы құжаттардың
басым бөлігімен көпшілік және ғылыми орта таныс. Тарихи, мәдени, саяси
маңызға ие құжаттарды түрлі салаларда пайдалану да кеңінен жүргізілуде.
Мұрағат мекемесі құжаттарды мүлтіксіз қорғап, сенімді жерде сақтауды
қамтамасыз етеді және ұлттық тарихи-мәдени мұраны іске пайдаланады.

2.1 Орталық мемлекеттік мұрағат ғимараты

Жаңа астанада Ұлттық мұрағат құру идеясы бүгінгі уақыт талабына жауап
Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың қолдауымен 2002 жылы 12 желтоқсандағы № 01- 8.15
тарихи хаттамалық шешімімен Ұлттық мұрағат ғимаратты 2003 жылы Астана
қаласында салынатын мемлекеттік нысандар тізбесіне енгізілді.
Бұл әзірше ТМД-ға елдеріне халықаралық стандарттар мен талаптарға сай
жоғары технологиялық мұрағаттық құралдармен жабдықталған бірден – бір
мекеме болып табылады.

2.1.1 Ғимаратты сипаттау

Бұл қазіргі заман талабына сай көркем де әсем ғимарат, оның тоғыз қабатты,
көк тіреген күмбезді қоймасы шығыстық стилдегі шексіздік пен тұрақтылықты
бейнелейді, ал әкімшілік бөлігінің еуропалық стилі Есіл өзенінің сол
жағалауындағы жаңа әкімшілік елорда орталығын толықтырып тұрғандай.
Егерде Министрліктер ғимаратын аспанда қалықтап жүрген құстың бейнесіне
ұқсатсақ, Ұлттық мұрағат ғимараты өткеннен болашаққа көз салған көз
жанарына ұқсайды. Жалпы аумағы 12725 шаршы метрді алып жатқан ғимарат
дәстүрлі түрдегі және электронды тасымалдаушылардағы мұрағаттың құжаттарды
сақтауға арналған екі блоктан тұрады.
• 1 блок – 9 қабатты мұрағат сақтау қоймасы (тік доминантты күмбез
пішінінде);
• 2 блок – 4 қабатты доға пішініндегі әкімшілік-басқару және зерттеу
үшін қолданылады.
Бірнеше оқу залдары, синхронды аудармамен қамтылған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.